What's below the tip of the iceberg? - Camille Seaman

Translator: Nguyen Ngoc Reviewer: Nguyen Huong

Have you ever heard the term,

Đã bao giờ bạn nghe tới cụm từ

"tip of the iceberg"?

"bề nổi của tảng băng trôi"

You know that icebergs are mostly underwater,

Bạn có biết rằng các tảng băng chủ yếu nằm dưới mặt nước

their immense bulk hidden beneath the water.

phần lớn tảng băng chìm dưới nước.

But why is that so?

Nhưng tại sao lại như vậy?

Well, the density of pure ice

Ồ, đó là do tỷ trọng của đá nguyên chất

is less than that of sea water.

nhỏ hơn tỷ trọng của nước biển

Usually only 1/9 of the volume of an iceberg

Thông thường, chỉ 1/9 thể tích của một tảng băng

is above the water.

là nằm trên mặt nước

The shape of the underwater portion

Hình dạng của phần chìm trong nước

is difficult to discern

khó mà nhận biết

by looking at the above-surface portion.

khi chỉ nhìn phần ở bên trên.

This has led to the expression,

Điều này đã dẫn tới một câu thành ngữ

"tip of the iceberg."

"đó mới chỉ là phần nổi thôi"

Here are some thing you might not know

Và đây là một vài thứ mà bạn có thể chưa biết

about the icy islands.

về đảo băng

The life of an iceberg

Cuộc sống của một đảo băng

begins many thousands of years

bắt đầu từ hàng nghìn năm

before it reaches the ocean.

trước khi nó vươn ra đại dương.

Unlike sea ice or pack ice,

Không giống như đám băng nổi trên biển,

which form when the ocean freezes,

hình thành khi nước đại dương bị đông cứng lại,

glaciers are made of fresh water.

sông băng được tạo thành từ nước ngọt

For thousands of years,

Trong hàng nghìn năm

these glaciers build layer upon layer of ice,

Những sông băng hết lớp băng này đến lớp băng khác

constantly compressing,

liên tục chồng lên nhau,

moving,

dịch chuyển

adding snow,

thêm tuyết phủ,

compressing,

lại nén lại,

and moving again

và di chuyển lần nữa

as they inch along like a frozen river.

chừng nào chúng kéo dài từng inch giống như một dòng sông băng

It is the force of gravity

Chính là trọng lực

that pulls them towards the sea,

đã kéo băng hướng rai biển

where a glacier may calve off to become an iceberg

nơi mà những sông băng này vỡ ra thành một tảng băng trôi

or continue to spread up as an ice shelf

hoặc tiếp tục lan toản giống như thềm băng

or an ice tongue.

hay một lưỡi băng

Once an iceberg breaks away

Một khi tảng băng bị tách ra

from the glacier or ice shelf,

từ sông băng hay thềm băng,

it will usually live for three to six years,

nó thường tồn tại trong khoảng từ 3 đến 6 năm,

floating around, carried by the currents

trôi nổi, theo những dòng hải lưu

and tidal movements of the ocean.

và sóng triều của đại dương.

As it floats along,

Khi nó trôi nổi,

it is battered by waves,

nó bị các con sóng đập vào,

melts,

tan chảy,

and smashes into land

và xô vào đất liền

and sometimes other icebergs.

và đôi khi va chạm với những tảng băng khác.

Some icebergs are so unstable

Một vài tảng băng rất không vững chắc

that they have more dramatic ends,

đến nỗi mà chúng tan rã nhanh hơn,

heaving up,

collapsing,

nổi lềnh phềnh,

sụp đổ

and sometimes even exploding.

và đôi khi thậm chí nổ tung.

And as they fall apart,

Và khi chúng tách ra,

many icebergs make all sorts of strange sounds.

chúng tạo ra đủ loại âm thanh khác lạ.

When a piece of iceberg melts,

Khi miếng băng tan chảy,

it makes a fizzing sound,

nó tạo ra tiếng xủi bọt,

called Bergie Seltzer.

được gọi là Bergie Seltzer

This sound is made when the water-ice interface

Âm thanh này được tạo ra khi bề mặt của nước đá

reaches compressed air bubbles trapped in the ice.

chạm tới các bong bóng khí bị có trong tảng băng

As this happens, each bubble bursts,

khi điều này xảy ra, bong bóng vỡ,

making a popping sound.

tạo thành tiếng lốp bốp.

There are six official size classifications for icebergs.

Theo kích cỡ, tảng băng trôi được chia thành 6 loại chính:

The smallest icebergs are called growlers.

Loại nhỏ nhất được gọi là mỏm băng.

They can be up the size of your car

Chúng có thể có kích thước của một chiếc ô tô

and are very dangerous for ships and boats

và rất nguy hiểm cho tàu và thuyền

because usually they sit just at the waterline

bởi vì chúng thường nằm ngay sát vạch nước

where they are not easy to spot.

nơi khó bị phát hiện

Next are the bergy bits

Tiếp theo là tảng Bergy Bits

- yes, that is their scientific name -

đúng vậy, đó là tên khoa học của nó

which can be up to the size of your home.

nó có thể đạt tới kích thước ngôi nhà của bạn

The other four sizes are small,

bốn loại kích cỡ khác thì nhỏ,

medium,

large,

trung bình

lớn,

and very large.

và rất lớn.

So just how big is a very large iceberg?

Vậy thì một tảng băng cực lớn to cỡ nào?

Officially, any iceberg looming larger

Người ta nói bất cứ tảng băng nào trông cao hơn

than 270 feet high above sea level

270 feet tính từ mặt nước biển

and 670 feet long

và dài hơn 670 feet

is considered very large.

thì được coi là rất lớn.

That's 27 stories of looming, blue ice.

Đó là 27 câu chuyện về tảng băng xanh xa mờ.

And how do icebergs get that blue color anyways?

Và tại sao dù thế nào các tảng băng trôi đều có màu xanh da trời?

When snow on the glacier

Là do tuyết trên mặt sông băng

is compressed over many hundreds of years,

được nén lại qua hàng mấy trăm năm rồi,

the weight of the snow

trọng lượng của tuyết

forces the air bubbles out of the ice,

đẩy bong bóng khí ra khỏi băng,

creating pure ice with very little air trapped inside.

tạo ra băng tinh khiết với rất ít không khí bên trong.

This compression is seen

Sự nén này được thấy

when the glacier calves,

khi sông băng đó vỡ ra,

creating a blue iceberg.

tạo thành những khối băng nổi màu xanh da trời.

An iceberg that has not experienced

Một tảng băng trôi không phải trải qua

as much compression

nhiều lần nén

and has a large amount of air and surface edges

và có rất nhiều không khí và nhiều mặt cạnh

reflects light as white.

phản chiếu ánh sáng màu trắng

Although they form in far northern or southern areas,

Mặc dù chúng được hình thành ở vùng bắc và nam cực xa xôi,

icebergs can float thousands of miles.

những tảng băng có thể trôi hàng nghìn dặm

An iceberg from the Arctic floated

Một tảng băng trôi từ cực bắc đã

as far south as Bermuda.

trôi về phía nam tới tận Bermuda

Antarctic icebergs are mostly trapped

Băng ở nam cực thì hầu như bị giữ lại

in the Circumpolar Current,

ở dòng Hải lưu Nam cực

never giving them a chance to float north.

không cho chúng có cơ hội trôi về phương bắc

However, they have been known to interrupt

Tuy nhiên, chúng được biết đến là làm rối loạn

shipping lanes between Australia,

đường vận chuyển giữa Australia,

South America,

Nam Mỹ,

and South Africa.

và Nam Phi.

For all their travelling,

Về hành trình của chúng

many people think

nhiều người nghĩ rằng

that these slabs of ice are barren of life,

những khối băng này chẳng có ích gì cho sự sống

but these seemingly sterile ice slabs

nhưng những khối băng tưởng chừng như không có sự sống này

also harbor their own complex ecosystems

cũng ẩn chứa hệ sinh thái phức tạp

and they shape the ecosystems

và chúng ảnh hưởng các hệ sinh thái

that they pass through.

mà chúng đi qua

They become mobile, floating ecosystems.

Chúng trở thành một hệ sinh thái trôi nổi, di động

Even in the coldest seas,

Thậm chí ở trên những vùng biển lạnh nhất

icebergs are always melting,

Tảng băng vẫn không ngừng tan chảy

at least a little bit.

ít nhất là một chút.

This melting has a major impact

Sự tan chảy này có một ảnh hưởng lớn

on the ocean around an iceberg.

đến vùng biển xung quanh một tảng băng

The fresh water from the berg

Phần nước ngọt từ tảng băng

creates a pool of fresh water

hình thành lên những hồ nước ngọt

that can extend a nautical mile away from the iceberg.

trải dài ra xa một dặm biển tính từ tảng băng

This water is colder than the surrounding sea water,

Nước này lạnh hơn những vùng nước biển xung quanh

and the temperature variation creates thermal currents

và sự biến thiên của nhiệt độ tạo nên những dòng hải lưu nóng

in the vicinity of the iceberg.

trong vùng lân cận với tảng băng

Life thrives on and around an iceberg.

Sự sống phát triển thịnh vượng và xung quanh một tảng băng

Young icefish hide in small ice holes to avoid predators,

Đàn cá băng nhỏ lẩn trốn trong những hốc băng để tránh kẻ thù

while a variety of invertebrates,

trong khi đó nhiều loài không xương,

like jellyfish and siphonophores,

như sứa và loài giống sứa,

congregate in the area.

tụ tập tại đây.

Many of them come to feed on krill,

Nhiều trong số chúng đến để ăn loài nhuyễn thể,

tiny shrimp-like creatures.

động vật giống tôm bé xíu.

Snow petrels nest on the icebergs

Hải âu tuyết làm tổ trên các tảng băng

and feed on the sea life nearby.

và kiếm mồi ở những vùng biển kế cận.

Whales and seals and penguins seem to like them too.

Cá voi, hải cẩu và chim cánh cụt có vẻ cũng thích vùng băng này.

And even now that you know all this,

Và thậm chí bây giờ nếu bạn cho rằng bạn biết tất cả những điều này

we're still at the tip of the iceberg.

chúng ta vẫn chỉ biết "cái phần nổi mà thôi"

There are all sorts of things

Còn rất nhiều điều nữa

we don't know about icebergs.

mà chúng ta chưa biết về băng trôi

Perhaps you'll be the one to see a little deeper.

Có lẽ bạn sẽ trở thành người để tìm hiểu sâu hơn.