The tale of the boy who tricked a tyrant - Paschal Kyiiripuo Kyoore

Çeviri: Elif Usta Gözden geçirme: Eren Gokce

Shock seized the West African Dagara village as word traveled of a new decree.

Yeni bir fermanın duyurulmasıyla Batı Afrika Dagara köyü şok geçirdi.

Completely disregarding time-honored naming rituals,

Eski isim verme ritüellerini tamamen hiçe sayan zalim şef,

the tyrannical chief declared that, going forward,

bundan sonra

köyün çocuklarına sadece kendisinin isim vereceğini ilan etti.

he alone would name the village’s children.

But an unlikely challenger eventually appeared...

Ama en sonunda beklenmedik bir rakip ortaya çıktı...

One day, a mother was taking her newborn to the chief’s house to be named

Bir gün, bir anne yeni doğan bebeğini isim vermesi için şefin evine götürürken

when her baby asked where they were going from his crib.

bebek annesine beşikten çıkıp nereye gittiklerini sordu.

She told him, and he responded that they could return home

Annesi ona açıkladı ve bebek eve dönebileceklerini söyledi

because he already had a name and it was Yagangnaa,

çünkü zaten bir adı vardı ve Yagangnaa idi,

meaning “wiser than the chief.”

“şeften daha akıllı” anlamına geliyordu.

So, they did just that.

Böylece evlerine geri döndüler.

Years later, while hunting lizards near the chief's house,

Yıllar sonra, şefin evinin yakınındaki kertenkeleleri avlarken,

a friend called Yagangnaa’s name, which caught the chief’s attention.

bir arkadaşı Yagangnaa diye seslenince bu şefin dikkatini çekti.

He knew he hadn't given any child a name that insulted his own authority.

Hiçbir çocuğa kendi otoritesine hakaret edecek bir isim vermediğini biliyordu.

When he asked Yagangnaa who named him, and the boy replied that he named himself

Yagangnaa ismini ona kimin verdiğini sorup çocuk ben verdim diye cevaplayınca

the chief grew furious.

şef öfkelendi.

He committed himself to proving his superiority—

Kendini üstünlüğünü kanıtlamaya

and punishing Yagangnaa’s family.

ve Yagangnaa’nın ailesini cezalandırmaya adadı.

First, he called on Yagangnaa and gave him a huge basket full of millet and pebbles.

Önce, Yagangnaa’yı yanına çağırdı

ve ona darı ve çakıl taşlarıyla dolu kocaman bir sepet verdi.

He told Yagangnaa to have his mother brew “pito,” or millet beer,

Yagangnaa’ya annesinin gün sonuna kadar “pito” veya darı birası yapmasını

by the end of the day, so the chief could entertain his farm workers.

böylece şefin çiftlik çalışanlarını eğlendirebileceğini söyledi.

Upon hearing the chief’s orders, Yagangnaa’s mother wept.

Şefin emirlerini duyduktan sonra Yagangnaa’nın annesi ağladı.

It was impossible to separate the millet from the pebbles.

Darıyı çakıl taşlarından ayırmak imkânsızdı.

And everyone knew it took weeks to make pito:

Ve herkes pito yapmanın haftalar sürdüğünü biliyordu:

the millet had to be soaked, dried, ground, boiled, then fermented

Darının ıslatılması, kurutulması, öğütülmesi, kaynatılması ve ardından

günlerce süren aşamalarda fermente edilmesi gerekiyordu.

in days-long stages.

So, Yagangnaa decided to retaliate with another insurmountable task.

Bu yüzden, Yagangnaa başka bir aşılmaz görevle misilleme yapmaya karar verdi.

He sent the chief gourd seeds and asked him to prepare calabash cups

Şefe su kabağı tohumları gönderdi ve aynı gün annesinin yaptığı

that same day to hold the pito his mother was making.

pitoyu koymak için su kabağından kaplar hazırlamasını istedi.

The chief would have to wait for the seeds to germinate

Şef, tohumların filizlenmesini ve bitkilerin meyve vermesini beklemek,

and the plants to bear fruit, then harvest, carve, and dry them—

sonra onları hasat etmek, oymak ve kurutmak zorunda kalacaktı

the work of an entire farming season all in one day.

yani tüm bir çiftçilik mevsiminin işi tek bir günde.

Realizing Yagangnaa was onto him— and one step ahead—

Yagangnaa’nın onun peşinde ve bir adım önde olduğunu fark eden şef

the chief ordered him to return the millet.

ona darıyı iade etmesini emretti.

Next, he instructed Yagangnaa to look after his bull

Daha sonra Yagangnaa’ya, ağılını dolduracak

ve oğullarının başlık parasını ödeyecek kadar

until it produced enough cattle to fill his kraal

and pay his sons’ bridewealths.

sığır üretene kadar boğasına bakmasını emretti.

Without protesting that he’d need a cow, not a bull, to do this,

Yagangnaa, bunun için boğaya değil ineğe ihtiyacı olduğunu

Yagangnaa agreed.

hiç itiraz etmeden kabul etti.

The next day, he began cutting dry wood near the chief's house.

Ertesi gün şefin evinin yakınındaki kuru ağaçları kesmeye başladı.

When the chief asked what he was doing,

Şef ne yaptığını sorduğunda,

Yagangnaa said he needed wood to cook and warm his house

Yagangnaa, babası yeni doğum yaptığı için

yemek pişirmek ve evini ısıtmak için oduna ihtiyacı olduğunu söyledi.

because his father had just delivered a baby.

The chief laughed and said that was impossible,

Şef güldü ve bunun imkânsız olduğunu söyledi,

to which Yagangnaa asked why it should be impossible

bunun üzerine Yagangnaa, eğer şef boğasının sığır üreteceğini düşünüyorsa

for his father to deliver a child

babasının çocuk doğurmasının

if the chief thought his bull was going to produce cattle.

neden imkânsız olması gerektiğini sordu.

One-upped once again, the chief ordered Yagangnaa to return the bull—

Bir kez daha yenilgiye uğrayan şef, Yagangnaa’ya boğayı iade etmesini emretti

and decided to take extreme measures.

ve aşırı önlemler almaya karar verdi.

He told Yagangnaa to accompany his son on an errand

Yagangnaa’dan oğluna bir işte eşlik etmesini istedi

and provided him a beautiful horse and expensive clothes.

ve ona güzel bir at ile pahalı kıyafetler verdi.

Meanwhile, the chief's own son wore tattered clothing and rode a weak horse.

Bu arada, şefin kendi oğlu eski püskü giysiler giydi ve zayıf bir ata bindi.

Sensing the chief's new trick brewing,

Şefin yeni hilesini hisseden Yagangnaa,

Yagangnaa offered to trade with the chief’s son, who agreed.

şefin oğluna yer değiştirmeyi teklif etti, o da kabul etti.

But the chief had given his men grisly orders.

Ama şef adamlarına korkunç emirler vermişti.

And moments later, a poisoned arrow flew towards the well-dressed boy

Ve birkaç dakika sonra,

güzel beyaz attaki iyi giyimli çocuğa zehirli bir ok saplandı,

on the beautiful white horse,

striking and killing the chief’s son while Yagangnaa escaped.

Yagangnaa kaçarken şefin oğlu atılan ok ile öldü.

Ever fixated on eliminating Yagangnaa, the defiant boy who named himself,

Kendisine Yagangnaa adını veren bu asi çocuğu ortadan kaldırmayı

kafasına koyan şef,

the chief invited him over for a pito drinking spree.

onu bir pito içme eğlencesine davet etti.

He dug a well and covered it with a cowskin

Bir kuyu kazdı ve sanki dekoratif bir koltuk görünümü vermek için

to create a deceitfully decorative seat.

üzerini bir inek derisiyle örttü.

But, by now, Yagangnaa knew the chief’s plans,

Ama Yagangnaa şefin planlarını biliyordu

and dug a tunnel connecting his house with the chief’s well.

ve evini şefin kuyusuna bağlayan bir tünel kazdı.

Later, when Yagangnaa arrived and graciously took his seat,

Daha sonra, Yagangnaa geldiğinde ve nezaketle koltuğuna oturduğunda,

he fell into the pit.

çukura düştü.

The chief ordered his wives to pour hot pito into the hole.

Şef, eşlerine deliğe sıcak pito dökmelerini emretti.

But Yagangnaa swiftly escaped through the tunnel

Ancak Yagangnaa hızla tünelden kaçtı

and asked his mother to collect the pito that soon followed.

ve annesinden hemen arkasından gelen pitoyu toplamasını istedi.

The chief thought he’d finally succeeded—

Şef sonunda başarılı olduğunu düşündü

until receiving a message from Yagangnaa the next day

ta ki ertesi gün Yagangnaa’dan

asking to reciprocate the chief’s generosity,

şefin cömertliğine karşılık onu pito içmeye davet eden

inviting him for pito.

bir mesaj alana kadar.

Realizing that Yagangnaa had outwitted him again,

Yagangnaa’nın onu tekrar alt ettiğini fark eden şef

the chief conceded.

kabul etmek zorunda kaldı.

And finally he abolished his decree

Ve sonunda fermanını feshetti

and returned the power of naming back to his people,

ve isim verme yetkisini ait olduğu yere,

where it belonged.

halkına geri verdi.