Why did people wear powdered wigs? - Stephanie Honchell Smith

Çeviri: Elif Usta Gözden geçirme: Eren Gokce

In 1624, 23-year-old King Louis the XIII of France was in crisis.

1624′te 23 yaşındaki Fransa Kralı XIII. Louis kriz içindeydi.

He was balding.

Saçları dökülüyordu.

What would people say, at a time when a monarch's hair

Bir hükümdarın saçının gücünü ve asaletini sembolize ettiği

had come to symbolize his power and nobility?

bir zamanda insanlar ne derdi?

Louis was not interested in finding out.

Louis bunu öğrenmekle ilgilenmiyordu.

Instead, he made a decision that kicked off a 150-year fashion craze:

Bunun yerine, 150 yıllık moda çılgınlığını başlatan bir karar verdi:

he wore a particularly full wig.

Özellikle tam bir peruk taktı.

Long before Louis people adopted wigs for various reasons—

Louis’den çok önce insanlar hijyen, tiyatro ve yaşlanma karşıtı çabalar da

including hygiene, theater, and anti-aging endeavors.

dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle peruğu benimsemişlerdi.

Wigs date at least as far back as ancient Egypt,

Perukların geçmişi en azından eski Mısır’a kadar uzanıyor,

where well-regarded hairdressers crafted them into intricate styles.

saygın kuaförlerin onları karmaşık tarzlara dönüştürdüğü yere.

And under certain ancient Roman dynasties, women's wigs became particularly ornate,

Ve bazı antik Roma hanedanları döneminde kadın perukları özellikle süslü hâle geldi

one poet mocking their numerous tiers.

bir şair sayısız katmanlarıyla alay etti.

During the Middle Ages, the Catholic Church discouraged wig-wearing,

Orta Çağ boyunca, Katolik Kilisesi peruk takılmasını hoş karşılamadı,

emphasizing instead humility and austerity.

bunun yerine alçakgönüllülüğü ve tasarrufu vurguladı.

So, those who did wig in medieval western Europe

Bu nedenle, Ortaçağ Batı Avrupa’sında peruk takanlar

generally wore more natural-looking styles.

genellikle daha doğal görünümlü stiller kullanıyordu.

But as rules relaxed in the 1500s, wigs became more acceptable accessories.

Ancak 1500′lerde kurallar gevşedikçe,

peruklar daha kabul edilebilir aksesuarlar hâline geldi.

Queen Elizabeth I of England owned over 80 red wigs,

İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’in saçlarını gürleştirmek ve incelip

which she used to augment her hair and conceal it as it thinned and grayed.

beyazlaştıkça gizlemek için kullandığı 80′den fazla kırmızı peruğu vardı.

One of these wigs even adorned her funeral effigy.

Bu peruklardan biri cenaze heykelini bile süsledi.

Yet it wasn't until Louis XIII unveiled his magnificent mane

Yine de Louis XIII, birkaç on yıl sonra muhteşem yelesini ortaya çıkarana

a couple of decades later that big wigs truly began booming.

kadar büyük peruklar gerçekten patlamaya başlamadı.

Members of Louis' court, perhaps eager to gain favor,

Louis’in saray üyeleri, belki de gözde olmak için, peruk taktı

bewigged themselves and aristocrats elsewhere soon followed suit.

ve kısa süre sonra başka yerdeki aristokratlar da aynı şeyi yaptı.

The fast-growing popularity of wigs might have been accentuated

Perukların hızla artan popülaritesi, doktorların sifilis ve diğer

by concerns over hair loss caused by mercury,

rahatsızlıkları tedavi etmek için reçete ettiği cıvanın neden olduğu

which doctors then prescribed to treat syphilis and other ailments.

saç dökülmesine ilişkin endişelerle dikkat çekmiş olabilir.

But people also heralded wigs as convenient,

Ancak insanlar perukları, günlük saç temizleme ve şekillendirme ihtiyacını

since they eliminated the need for daily hair cleaning and styling.

ortadan kaldırdığı için de kullanışlı bulduklarını dile getiriyorlardı.

In the mid-1600s, the trend amplified under Louis XIII's son, Louis XIV.

1600′lerin ortalarında,

bu moda XIII. Louis’in oğlu XIV. Louis döneminde güçlendi.

At the time, Europe took its couture cues from Madrid.

O dönemde Avrupa, modanın ipuçlarını Madrid’den alıyordu.

But Louis XIV's government changed that

Ancak XIV. Louis’in iktidarı,

by investing heavily in France's luxury industry.

Fransa’nın lüks eşya endüstrisine büyük yatırım yaparak bunu değiştirdi.

They created specialized guilds, formalized seasonal releases,

Özel loncalar oluşturdular, mevsimsel ürün sürümlerini resmileştirdiler,

enforced a dress code at court,

sarayda bir kıyafet kuralı uyguladılar

and banned imports that could have been made in France or its colonies.

ve Fransa’da veya kolonilerinde yapılabilecek ithalatı yasakladılar.

Louis XIV once even ordered his son— yet another Louis—

XIV. Louis bir keresinde oğluna - başka bir Louis’e -

to burn his coat because it was made of foreign cloth.

yabancı kumaştan yapılmış olduğu için paltosunu yakmasını bile emretti.

Buoyed by its growing colonial empire,

Büyüyen sömürge imparatorluğu tarafından desteklenen Fransa,

France amassed wealth and influence,

zenginlik ve nüfuz biriktirdi ve Paris tarzı büyük peruklar

and Parisian-style big wigs soon perched atop many European heads.

kısa süre sonra birçok Avrupalı başın tepesine yerleşti.

These full-bottom men's hairpieces demanded such thick, long locks

Bu tam dipli erkek saç parçaları, o kadar kalın, uzun kıvrımlar gerektiriyordu ki

that ten heads of hair could go into just one.

on saç teli tek bir tanesine girebilirdi.

Within a century, the number of Parisian wigmakers quadrupled.

Bir yüzyıl içinde, Parisli peruk üreticilerinin sayısı dört katına çıktı.

Even small villages often boasted at least one wigmaker.

Küçük köyler bile genellikle en az bir perukçuyla övünüyordu.

They generally fabricated their merchandise from human hair—

Genellikle mallarını insan saçından -

probably sourced from poor women—

muhtemelen fakir kadınlardan elde edilen -

or from cheaper materials like wool or horsehair.

veya yün veya at kılı gibi daha ucuz malzemelerden ürettiler.

To clean their wigs, eliminate odors, and absorb sweat,

Peruklarını temizlemek, kokuları gidermek ve teri emmek için

people showered them in perfumed powders of flour, chalk, and aromatics

insanlar onları parfümlü un, tebeşir tozlarına buladılar ve

like violet, rose, clove, and lemon.

menekşe, gül, karanfil ve limon gibi aromalarla yıkadılar.

It was a messy business, with entire rooms designated for the task.

Karmaşık bir işti, tüm odalar bu iş için ayrılmıştı.

In fact, that's where the term "powder room" is thought to have originated.

Aslında, “lavabo” teriminin ortaya çıktığı düşünüldüğü yer burasıdır.

By the mid-1700s, men's wigs remained popular but became simpler,

1700′lerin ortalarında,

erkek perukları popüler olmaya devam etti, ancak daha basit hâle geldi,

often styled with curls around the face and a ponytail in back.

genellikle yüzünde bukleler ve arkada bir at kuyruğu ile şekillendirildi.

Women's wigs, however, soared to new heights,

Bununla birlikte, kadın perukları yeni zirvelere yükseldi ve

literally towering up to a meter.

kelimenin tam anlamıyla bir metreye kadar çıktı.

Wigmakers often constructed these using rods, ribbons, and wool stuffing.

Perukçular bunları genellikle

çubuklar, kurdeleler ve yün dolgusu kullanarak inşa ettiler.

And once covered with hair,

Ve bir kez saçla kaplandığında,

the wig could be adorned with all manner of accoutrements.

peruk her türlü aksesuarla süslenebilirdi.

Lighter colored wigs became fashionable and were only enhanced with powders,

Daha açık renkli peruklar moda oldu ve bazen sadece

sometimes tinted purple, pink, or blue.

mor, pembe veya mavi renkli tozlarla zenginleştirildi.

But not everyone bought into the trend.

Ancak herkes trendi kabul etmedi.

Caricaturists mocked big wig-wearers, framing them as frivolously flamboyant.

Karikatüristler büyük peruk giyenlerle alay ederek

onları anlamsızca gösterişli olarak nitelendirdiler.

And the hotter temperatures in some of Europe's colonies

Ve bazı Avrupa kolonilerindeki daha yüksek sıcaklıklar,

might have made heavy powdered wigs a nuisance.

ağır pudralı perukları baş belası hâline getirmiş olabilir.

In 1740, a visitor in Maryland observed that so few people wore wigs,

1740′ta Maryland’deki bir ziyaretçi, çok az insanın peruk taktığını gözlemledi

he said, "you would imagine they were all sick, or going to bed."

ve “Hepsinin hasta olduğunu veya yatmaya gittiğini düşünebilirsiniz” dedi.

In the late 1700s,

1700′lerin sonlarında,

a popular backlash against aristocratic decadence gained steam.

aristokrat çöküşe karşı popüler bir tepki hız kazandı.

As France faced a bread shortage,

Fransa ekmek sıkıntısı çekerken,

flour-powdered wigs were viewed as particularly problematic.

un pudralı peruklar özellikle sorunlu olarak görülüyordu.

And in 1789, the French Revolution kicked off.

1789′da Fransız Devrimi başladı.

In 1795, England's parliament passed a "powder tax"

1795′te İngiltere parlamentosu, birçok kişinin büyük peruklarını terk etmesine

that led many to abandon their big wigs.

neden olan bir “pudra vergisi” kabul etti.

And so, they fell out of fashion, left high and powder-dry,

Ve böylece perukların modası geçti, saçma sapan bir geçmiş çılgınlığının

like mere relics of a hair-brained past craze.

kalıntıları gibi yüksek ve pudralı olarak bırakıldılar.