Can you solve the honeybee riddle? - Dan Finkel

Tłumaczenie: Barbara Guzik Korekta: Marta Konieczna (Kliber)

You’re a biologist on a mission

Jesteś biologiem z misją uratowania przed wyginięciem

to keep the rare honeybee Apis Trifecta from going extinct.

rzadkiego gatunku pszczół miodnych - Apis Trifecta.

The last 60 bees of the species are in your terrarium.

Na twoim terenie żyje ostanie 60 pszczół tego gatunku.

You’ve already constructed wire frames of the appropriate size and shape.

Zbudowałeś już druciane ramy odpowiedniej wielkości i kształtu.

Now you need to turn them into working beehives

Teraz trzeba je przekształcić w czynne ule,

by helping the bees fill every hex with wax.

pomagając pszczołom wypełnić woskiem każdą sześciokątną komórkę.

There are two ways to fill a given hex.

Można to zrobić na dwa sposoby.

The first is to place a bee into it.

Pierwszy polega na umieszczeniu pszczoły w komórce.

Once placed, a bee cannot be removed without killing it.

Kiedy już tam jest, nie można jej usunąć bez zabicia jej.

The second:

Drugi sposób:

if at any point an unfilled hex has three or more neighboring wax-filled hexes,

kiedy pusta komórka sąsiaduje z przynajmniej trzema woskowymi komórkami,

the bees already in the hive will move in and transform it.

pszczoły, które są w ulu wprowadzą się do niej i ją zabudują.

Once the bees have transformed every hex in a hive,

Kiedy już zabudują każdą komórkę w ulu,

you can place an additional bee inside and it’ll specialize into a queen.

można umieścić w środku dodatkową pszczołę, która zostanie królową.

The hive, if well cared for, will eventually produce new bees

Odpowiednio zadbany ul wyprodukuje nowe pszczoły

and continue the species.

i gatunek zostanie utrzymany.

If there are no hexes with three or more transformed neighbors,

Jeśli nie ma przynajmniej trzech sąsiednich zabudowanych komórek,

the bees will just sit and wait.

pszczoły będą czekać bezczynnie.

And once a bee transforms a hex, it can never become a queen.

Pszczoła, która zabudowała komórkę, nigdy nie zostanie królową.

You could put 59 bees in one wire hive, wait till they transform all the hexes,

Można włożyć 59 pszczół do drucianego ula, czekać, aż zabudują wszystkie komórki

and then create a queen.

i wtedy stworzyć królową.

But then just one collapse would end the species.

Jednak wtedy nawet jedna wpadka może zrujnować cały gatunek.

The more viable hives you can make now, the better.

Im więcej powstanie uli mających szansę na przeżycie, tym lepiej.

So how many can you make with 60 bees?

Ile zatem może ich powstać przy 60 pszczołach?

Pause the video to figure it out yourself

Zatrzymaj nagranie, żeby to rozszyfrować.

Answer in 3

3

Answer in 2

2

Answer in 1

1

Answer in 0

0

What you're looking for here is some kind of self-sustaining chain reaction,

Szukasz czegoś w rodzaju niezależnej reakcji łańcuchowej,

where a small number of bees will transform an entire hive.

gdzie mała liczba pszczół zabuduje cały ul.

The lower the number of bees needed, the better.

Im mniej pszczół wykorzystamy, tym lepiej.

So how low can we go, and how can we engineer a chain reaction?

Ile najmniej pszczół można wykorzystać i jak zaplanować reakcję łańcuchową?

Let’s start with the first question.

Zacznijmy od pierwszego pytania.

There's a really clever approach to this,

Istnieje dość sprytna metoda

which involves counting the sides of the filled-in hexes,

polegająca na liczeniu boków zabudowanych komórek

and examining their total perimeter.

i badaniu ich całkowitego obwodu.

Let’s suppose we put bees in these three hexes.

Załóżmy, że umieszczamy pszczoły w tych trzech komórkach.

The total transformed perimeter has 18 sides.

Całkowity obwód zabudowanych komórek to 18 boków.

But the middle hex has three transformed neighbors,

Jednak środkowa komórka ma trzech zabudowanych sąsiadów,

so the bees will transform it too.

więc pszczoły też ją zabudują.

What happens to the perimeter?

Co się dzieje z ich obwodem?

It’s still 18!

Nadal wynosi 18!

And even after the bees transform the next sets of hexes with three neighbors,

Nawet jeśli pszczoły zabudują następne komórki mające trzech sąsiadów,

it still won’t change.

obwód nie ulegnie zmianie.

What’s going on here?

O co tu chodzi?

Each hex that has at least three sides touching the bee-friendly space

Komórka z przynajmniej trzema bokami stycznymi do miejsc przyjaznych pszczołom

will remove those sides from the perimeter when it transforms.

pomniejszy obwód, kiedy będzie zabudowana.

Then it adds at most three new sides to the perimeter.

Wtedy doda najwyżej trzy nowe boki do obwodu.

So the perimeter of the transformed hexes will either stay the same or shrink.

Obwód zabudowanych komórek pozostanie taki sam lub zmaleje.

The final perimeter of the entire hive is 54,

Obwód całkowity dla całego ula wynosi 54.

so the total perimeter of the hexes we place bees in at the start

Dlatego obwód całkowity komórek, w których początkowo umieścimy pszczoły

must be at least 54 as well.

również musi wynosić 54.

Dividing that 54 by the six sides on each non-adjacent hex

Dzieląc 54 przez sześć boków na każdą nieprzylegającą komórkę,

tells us it’ll take at least 9 bees to transform the entire hive.

wyjdzie nam, że potrzeba przynajmniej dziewięciu pszczół do zabudowania ula.

That’s a great start,

To świetny początek,

but we still have the tough question of where the nine bees should go,

ale nadal nie wiadomo, gdzie umieścić tych dziewięć pszczół

and if we’ll need more.

i czy będziemy potrzebować ich więcej.

Let’s think smaller.

Weźmy mniejszą liczbę.

We already know that three bees could completely transform a hive this big.

Wiemy już, że trzy pszczoły mogłyby całkowicie zabudować tak duży ul.

What about a slightly bigger one?

A jeśli byłby trochę większy?

The perimeter of this hive is 30,

Obwód tego ula wynosi 30.

which means we’ll need at least 5 bees to fill it in.

Czyli trzeba przynajmniej pięciu pszczół do jego wypełnienia.

With 6 it’d be easy.

Z sześcioma pszczołami byłoby łatwo.

Placing them like this would fill out the whole hive in just three steps.

Lokując je w ten sposób, wypełnilibyśmy ul w trzech krokach.

But we can do better!

Ale możemy zrobić to lepiej!

We don’t actually need to place a bee on this hex,

Nie musimy umieszczać pszczoły w tej komórce,

since the other bees will transform that spot on their own.

bo inne pszczoły ją zabudują.

It looks like we have the beginning of a pattern.

Mamy chyba początek wzoru.

Can we extend it to our full hive?

Czy możemy go zastosować do całego ula?

That would mean placing our 9 bees like so.

Oznaczałoby to podobne ulokowanie naszych dziewięciu pszczół.

Once they get to work, they’ll create a chain reaction

Kiedy wezmą się do pracy, stworzą reakcję łańcuchową,

that fills in the center of the hive and extend it to its edges.

która spowoduje zapełnienie środka ula i rozszerzy się na jego brzegi.

Add a 10th bee to the completed hive and it becomes a queen.

Dziesiąta pszczoła wędruje do wypełnionego ula i mamy królową.

Repeat that process five more times

Powtarzając ten proces pięć razy,

and you’ve helped the last 60 members of Apis trifecta

pomagamy ostatnim 60 członkom Apis Trifecta

create 6 producing hives.

stworzyć sześć aktywnych uli.

All in all, it’s a pretty good bee-ginning.

W sumie to niezły początek.