Is this the most valuable thing in the ocean? - David Biello

351,850 views ・ 2024-08-20

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Janek Dziomdziora Korekta: Martyna Selke
00:07
In 1891, newspapers reported the story of James Bartley,
0
7045
5422
W 1891 roku, w gazetach pojawiła się historia Jamesa Bartleya,
00:12
a whaler who was swallowed whole by his prey.
1
12508
3420
wielorybnika, który został połknięty przez swoją zdobycz.
00:16
Supposedly, Bartley spent as long as 36 hours in the belly of the beast
2
16179
5797
Bartley podobno spędził aż 36 godzin w brzuchu bestii
00:21
before his crew caught the whale and rescued their crewmate.
3
21976
3796
zanim jego załoga złapała wieloryba i uratowała swojego członka załogi.
00:25
And this tale is far from unique.
4
25813
2544
A historia ta wcale nie jest taka wyjątkowa, jak się wydaje.
00:28
Various novels, myths, and religious texts depict figures swallowed at sea—
5
28566
6215
Różne powieści, mity czy teksty religijne przedstawiają postacie pożarte na morzu.
00:34
with some even making a home for themselves
6
34906
3044
Niektóre z nich tworzyły nawet dom w rozległych paszczach tych stworzeń.
00:37
in the creatures’ cavernous mouths.
7
37950
2419
00:40
Unfortunately, if someone actually were swallowed by a whale,
8
40828
4296
Niestety, gdyby ktokolwiek rzeczywiście został połknięty przez wieloryba,
00:45
they would likely be crushed.
9
45124
1835
najprawdopodobniej zostałby zmiażdżony.
00:46
But if they somehow survived,
10
46959
2336
A jeśli jakimś sposobem by przetrwał,
00:49
they might have a chance to escape during their captor’s bathroom break.
11
49420
4922
miałby szanse na ucieczkę podczas jego przerwy na toaletę.
00:55
Whales frequently surface to take in air
12
55009
3378
Wieloryby regularnie wynurzają się z wody, aby zaczerpnąć powietrza
00:58
and let out massive plumes of waste.
13
58387
3754
i wyrzucić z siebie ogromne strumienie odpadów.
01:02
And while swimming in this slurry might seem more disgusting
14
62517
3461
Choć pływanie w tej mazi może wydawać się znacznie bardziej obrzydliwe
01:05
than living in these creatures,
15
65978
1919
niż życie w tych stworzeniach,
01:08
whale poop is much more desirable than it may seem.
16
68147
4338
kał wieloryba jest o wiele bardziej potrzebny, niż się może wydawać.
01:12
In fact, it may be one of the most important substances in the ocean—
17
72819
4796
Można powiedzieć, że jest to jedna z najważniejszych substancji w oceanie,
01:17
and the world.
18
77865
1418
a nawet i na świecie.
01:20
To understand why,
19
80284
1460
Aby zrozumieć dlaczego,
01:21
we need to look at some of the ocean’s most ubiquitous organisms: phytoplankton.
20
81744
5631
spójrzmy na powszechny w oceanie fitoplankton.
01:27
These creatures survive off sunlight, carbon dioxide,
21
87750
4213
Te stworzenia żyją z promieni słonecznych, dwutlenku węgla,
01:31
and nutrients like phosphates, nitrogen, and iron.
22
91963
4129
i składników odżywczych jak fosforany, azot i żelazo.
01:36
And since the ocean’s surface waters generally have an abundance
23
96467
3754
A ponieważ woda powierzchniowa oceanów jest obfita w te zasoby,
01:40
of these resources,
24
100221
1627
01:41
phytoplankton are everywhere.
25
101848
2252
fitoplankton jest wszędzie.
01:44
A single drop of seawater can contain thousands of these creatures
26
104308
4046
Jedna kropla wody morskiej może posiadać tysiące tych stworzeń,
01:48
and phytoplankton blooms are large enough to be seen from space.
27
108354
4505
a zakwity fitoplanktonu są na tyle duże, że można je zobaczyć z kosmosu.
01:52
These phytoplankton then become food for countless microscopic grazers,
28
112984
4963
Te same fitoplanktony stają się pożywieniem dla niezliczonej liczby
mikroskopijnych zwierząt roślinożernych, takich jak widłonogi i kryle,
01:58
including copepods and krill,
29
118072
2461
02:00
which in turn feed a huge swath of marine life.
30
120533
3462
które następnie są pożywieniem dla ogromnej części organizmów morskich.
02:04
In this way, these surface-dwellers are the base of a food chain
31
124328
4421
W ten sposób te organizmy powierzchniowe stają się podstawą łańcucha pokarmowego,
02:08
supporting countless marine life forms.
32
128749
2795
który wspiera niezliczone formy życia morskiego.
02:11
But when phytoplankton die, their bodies can sink far below the surface,
33
131961
5464
Ale kiedy fitoplankton umiera, jego ciało może zatopić się głęboko pod powierzchnię,
02:17
taking with them the carbon and iron their living peers need to survive.
34
137633
5798
zabierając przy tym węgiel i żelazo, z którego żyją jego rówieśnicy.
02:23
And this is where whales come in.
35
143556
2377
I to tutaj pojawiają się wieloryby.
02:26
Hunting at these depths,
36
146142
1626
Polując na tych głębokościach,
02:27
whales consume huge amounts of these phytoplankton predators.
37
147768
4505
wieloryby pożerają ogromne ilości drapieżników fitoplanktonu.
02:32
For example, species like the blue whale
38
152398
2753
Na przykład gatunki takie jak wieloryb błękitny
02:35
can consume up to 16 tons of krill every day,
39
155276
4630
są w stanie spożyć aż do 16 ton kryla dziennie,
02:40
leading them to regularly surface and release a slick of feces red with iron.
40
160239
6715
powodując tym samym ich wynurzenie i wydalenie smolistej warstwy odchodów,
które są czerwone od żelaza.
02:47
Through this cycle,
41
167496
1419
Przez ten cykl, wieloryby działają jako żywe pompy,
02:48
whales act as a living pump to bring iron from deeper waters back to the surface.
42
168915
6631
które sprowadzają żelazo z głębin z powrotem na powierzchnię.
02:55
However, if we take whales out of the equation—
43
175671
3546
Jednak gdy wykluczymy wieloryby z całego obiegu,
02:59
much as centuries of commercial whaling did—
44
179217
2877
tak jak od stuleci robiło to komercyjne wielorybnictwo,
03:02
this natural system starts to break down.
45
182303
3003
ten naturalny system zaczyna się rozpadać.
03:05
Over enough time,
46
185765
1418
Po pewnym czasie, ten zaburzony cykl może prowadzić do sytuacji,
03:07
this broken cycle could lead to surface waters completely devoid of life
47
187183
5130
w której wody powierzchniowe będą całkowicie pozbawione życia,
03:12
and similarly major problems for us land dwellers.
48
192313
4004
tym samym powodując poważne problemy dla nas - mieszkańców powierzchni.
03:16
Phytoplankton’s massive photosynthetic blooms
49
196484
3170
Masywne zakwity fitoplanktonu, dzięki procesowi fotosyntezy,
03:19
produce as much as half of Earth’s oxygen.
50
199654
3670
produkują aż do połowy tlenu na Ziemi.
03:23
And in addition to taking in iron,
51
203449
2419
Oprócz wchłaniania żelaza,
03:25
phytoplankton helps sequester huge amounts of carbon—
52
205868
3462
fitoplankton pomaga, pochłaniając wielkie ilości węgla,
03:29
an element we need to extract from the air to address climate change.
53
209330
4421
pierwiastka, który musimy wydobyć z powietrza,
aby stawić czoła zmianom klimatycznym.
03:34
According to one report, phytoplankton are estimated to capture four times
54
214168
5380
Według jednego z badań, przyjmuje się, że fitoplankton pochłania
czterokrotnie więcej węgla niż roślinność Amazonii.
03:39
the amount of carbon contained in the plant life of the Amazon.
55
219548
4213
03:44
From these calculations,
56
224136
1418
Z tych obliczeń wynika, że 1% wzrostu populacji fitoplanktonu,
03:45
every 1% increase in phytoplankton population
57
225554
4088
03:49
is the carbon capture equivalent of 2 billion fully grown trees
58
229642
5088
równa się z pochłonięciem węgla przez dwa miliardy w pełni wyrośniętych drzew,
03:54
springing into existence.
59
234730
2127
które nagle by się pojawiły.
03:57
While there’s still debate about exactly how much of this carbon
60
237066
3378
Choć wciąż trwają dyskusje na temat tego,
ile z tego węgla pozostaje w oceanie długoterminowo,
04:00
stays in the ocean long term,
61
240444
2169
04:02
researchers are working to increase phytoplankton populations
62
242780
4087
naukowcy pracują nad zwiększeniem populacji fitoplanktonu,
04:06
and bury as much carbon as possible.
63
246993
3253
aby zakopać jak największą ilość węgla.
04:10
Some groups are doing this simply by sprinkling iron in the ocean.
64
250663
4004
Niektóre grupy robią to, po prostu wsypując żelazo do oceanu.
04:14
However, this approach is much less impactful
65
254792
3045
Niestety ten sposób jest znacznie mniej skuteczny
04:17
than supporting the ocean’s natural phytoplankton farmers.
66
257837
4129
niż wspieranie naturalnych “rolników” fitoplanktonu w oceanie.
04:22
Whale poop’s complex matrix of nutrients is the result of millennia of co-evolution
67
262466
5840
Złożoność składników odżywczych w odchodach wieloryba,
jest wynikiem tysiącleci koewolucji tych stworzeń,
04:28
among these creatures,
68
268306
1459
04:29
making it vastly superior to cheap, man-made supplements.
69
269765
4255
co czyni go znacznie lepszym od tanich, sztucznych suplementów.
04:34
Right now, whale populations are still recovering from industrial whaling.
70
274562
4796
Obecnie populacje wielorybów wciąż dochodzą do siebie
po okresie intensywnego wielorybnictwa.
04:39
But if we can help these species rebound through whaling moratoriums,
71
279483
4338
Jeśli jednak pomożemy im w odbudowie poprzez zakazy wielorybnictwa,
04:43
safer fishing and shipping practices, and cleaning up pollution,
72
283821
4129
bezpieczniejsze sposoby łowienia i transportowania
oraz usuwając zanieczyszczenia,
04:48
it would do wonders for restoring this nutrient cycle.
73
288117
3462
zdziałałoby to cuda w przywróceniu tego cyklu odżywczego.
04:51
And even when these newly protected whales die natural deaths,
74
291704
4212
I nawet gdy te na nowo chronione wieloryby umrą śmiercią naturalną,
04:55
they'll still be fighting climate change.
75
295916
2253
wciąż będą walczyć ze zmianami klimatycznymi.
04:58
Not only can a whale’s body sequester up to 33 tons of carbon
76
298252
4379
Ich ciała są w stanie zgromadzić do 33 ton węgla będąc na dnie oceanu,
05:02
at the bottom of the ocean,
77
302631
1711
05:04
but their remains can also become an entire ecosystem—
78
304342
4379
a ich szczątki mogą stać się nowym ekosystemem
05:08
continuing to support life both above and below the surface.
79
308888
5589
wspierającym życie nad i pod powierzchnią wody.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7