Should we get rid of pregnancy? | Ada, Ep. 3

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

What if we changed one of the most fundamental building blocks of life

ဒါကို ပိုအသုံးပြုခွင့်ရရှိစေဖို့ ဘဝရဲ့ အခြေခံအကျဆုံး

to make it more accessible?

အုပ်ချပ်တွေတစ်ခုကို ပြောင်းလိုက်ရင်ကော။

What would happen if we got rid of birth?

မွေးဖွားမှုကို ဖယ်ထုတ်လိုက်ရင် ဘာဖြစ်သွားမလဲ။

(Phone ringing)

(ဖုန်း မြည်သံ)

Hi, grandma.

ဟိုင်း အဖွား။

Hello, sunshine!

ဟယ်လို၊ နေရောင်ခြည်လေးရေ။

Oh, did you mean to video call?

အိုး၊ ဗီဒီယိုခေါ်ဆိုဖို့ အဘွား ရည်ရွယ်တာလား။

Eh? Video call? When are you going to visit me?

အယ်၊ ဗီဒီယိုခေါ်ဆိုမှုလား။ သမီး အဘွားဆီ ဘယ်အချိန်လာလည်မလဲ။

I don't know how much time I have left.

ငါ့မှာ အချိန်ဘယ်လောက် ကျန်သေးလဲမသိဘူး။

Eh yeah, none of us do, grandma. None of us do.

ဟုတ်တယ်၊ သမီးတို့ တစ်ယောက်မှ မသိဘူး အဖွား။ တစ်ယောက်မှ မသိကြဘူး။

Ah. Did I tell you? Your cousin is pregnant!

ငါ နင့်ကို ပြောခဲ့သေးလား။ နင့်ရဲ့ ဝမ်းကွဲအစ်မမှာ ကိုယ်ဝန်ရှိနေတယ်။

Oh, wow. That’s great. Uh, should you be telling me that?

အိုး၊ ဒါကောင်းတာပေါ့။ အိုး၊ အဘွားကို သမီး ဒီလိုပြောသင့်လား။

Huh? What do you mean?

ဟမ်၊ နင် ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။

Nevermind. What’s new with you?

ကိစ္စမရှိဘူး။ အဘွားမှာ ဘာပြောစရာရှိသေးလဲ။

What’s new with me? I just told you.

ဘာပြောစရာရှိလဲ။ ငါ နင့်ကို ပြောပြီးပြီလေ။

She’s only three years older than you, you know.

 သူက နင့်ထက် အသက် သုံးနှစ်ပဲ ပိုကြီးတာ၊သိလား။

Something to think about.

 စဉ်းစားစရာတစ်ခုကပေါ့။

Grandma, I’m 22. I have plenty of time.

အဘွား၊ သမီးက ၂၂ နှစ်ပါ။ ကျွန်မမှာ အချိန်အများကြီးရှိတယ်။

Less than you think! That’s all I’m saying.

နင် ထင်တာထက် ပိုနည်းတယ်။ ငါ  ဒါပဲ ပြောနေတာ။

Mhm. Alright, I have to get back to work.

အင်း၊ ကောင်းပါပြီ၊ သမီး အလုပ်ကို ပြန်သွားရမယ်။

Okay, sunshine. I love you to pieces.

ကောင်းပြီ နေရောင်ခြည်လေး။ ငါ နင့်ကို အရမ်းချစ်တယ်။

I love you too.

သမီးလည်း အဘွားကို ချစ်တယ်။

Oh! Sorry, I didn’t realize you were waiting for me.

အိုး။ တောင်းပန်ပါတယ်၊ ကျွန်မကို စောင့်နေမှန်း မသိလိုက်ဘူး။

Hmph.

ဟင်း။

How am I supposed to plan for something I can’t even imagine?

စိတ်ကူးလို့တောင်မရတာ တစ်ခုအတွက် ငါ ဘယ်လိုစီစဉ်သင့်လဲ။

That I don’t even know if I want?

ငါ လိုချင်လို့လားလို့တောင် ငါမသိဘူး။

Well, I may not know whether or not I want kids,

ကလေးတွေလိုချင်လား၊ မလိုချင်လား မသိပေမဲ့၊

but I definitely don't want to be pregnant.

ငါ ကိုယ်ဝန်မဆောင်ချင်တာတော့ သေချာတယ်။ 

Like, if you listen to the way people casually describe pregnancy and birth!

ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာနဲ့ မွေးတာအကြောင်း လူတွေ ပေါ့ပေါ့ပါးပါး ပြောပုံတွေကို နားထောင်ရင်၊

“Oh, nothing out of the ordinary, just puked every day for months!”

“အိုး.. ဘာမှ ထူးဆန်းတာမဟုတ်ဘူး၊ လနဲ့ချီပြီး နေ့တိုင်း အန်နေတာလေ”

“It was a routine delivery, just the standard tearing of the genitals!”

“ဒါက ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ် မီးဖွားမှုပါ၊ ပုံမှန် လိင်အင်္ဂါ စုတ်ပြဲမှုပဲ”

“With modern medicine, hardly anyone dies!”

“ခေတ်မီဆေးပညာနဲ့ဆို၊ သေခဲပါတယ်”

How is everyone just shrugging and saying, “that’s the way it is”?

လူတိုင်းက ပခုံးတွန့်ပြီး ပြောနေပုံက “ဒါက ဒီလိုပါပဲလေ” တဲ့။

Like, excuse me, am I the only one who thinks this activity is not suitable

တစ်ဆိတ်လောက်ရှင်၊ ဒီလုပ်ဆောင်ချက်က အရပ်သားတွေအတွက် မသင့်တော်ဘူးလို့ ထင်တာ

for civilians?

ကျွန်မတစ်ယောက်တည်းလား။

Even the best case is a year of major inconvenience

အကောင်းဆုံးအခြေအနေမှာတောင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာနဲ့ နာလန်ထူတာကြားက

between being pregnant and recovering.

ကြီးမားတဲ့ အဆင်မပြေမှုတွေက တစ်နှစ်ပါ။

It's so unfair.

ဒါက မတရားဘူး။

Well, it's not my fault she's out to lunch.

သူ နေ့လည်စာ ထွက်စားတာ ငါ့အပြစ်မဟုတ်ဘူး။

Oh! Hello...

အိုး ဟယ်လို...

Huh. “The Artificial Womb” by Wilhelmina Heliotrope.

ဟာ။ Wilhelmina Heliotrope လုပ်တဲ့ “သားအိမ်တု” ။

I didn’t realize her original papers were still here.

သူ့မူရင်း စာရွက်တွေ ဒီမှာ ရှိနေတုန်းဆိုတာ ငါ မသိလိုက်ဘူး။

(Reading) “Pregnancy has caused so much suffering.

(စာဖတ်ခြင်း) “ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာက ဒုက္ခများစေတယ်။

What if we could bypass it completely?

ဒါကို လုံးလုံး ရှောင်ကွင်းနိုင်ရင်ကော၊

What if we could grow humans just as well outside the body

ဒါကို အတွင်းမှာလိုပဲ၊ လူ့ခန္ဓာကိုယ် အပြင်မှာရော  

as inside?”

ကြီးထွားစေနိုင်ရင်ကော။”

Yes, exactly!

ဟုတ်တယ်၊ အတိအကျပဲ။

(Reading) “This may be the stuff of science fiction for now,

(စာဖတ်ခြင်း) “၎င်းသည် လောလောဆယ် သိပ္ပံစိတ်ကူးယဉ်ဖြစ်လောက်သော်လည်း၊

but with sustained interest and effort,

တည်တံ့သော စိတ်စားမှု၊ အားထုတ်များနှင့်ဆိုလျှင်၊

It doesn’t have to be forever.”

ထာဝရဖြစ်နေစရာမလိုပါ”

Well, that's a future I want to live in.

 အင်း၊ ဒါက ငါနေချင်တဲ့ အနာဂတ်ပဲ။

There’s a womb center in every town, and anyone can use it free of charge.

မြို့တိုင်းမှာ သားအိမ်စင်တာရှိတယ်၊ လူတိုင်း ဒါကို အခမဲ့ သုံးနိုင်တယ်။

Oh, I guess I still have to get the eggs out of my body.

အိုး... ငါ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက မျိုးဥတွေကို ထုတ်ဖို့ကျန်နေသေးတယ်။

I really only want to go through that once.

ငါ ဒါကို တကယ် တစ်ကြိမ်တည်းနဲ့ ပြီးပြတ်ချင်တယ်။

But I'm still not sure if I want kids or how many,

ဒါပေမဲ့၊ ကလေးတွေ ဒါမှမဟုတ်  ဘယ်လောက် များများ လိုချင်တာ မသေချာသေးတော့၊

so I get a bunch extracted to be safe.

ဘေးကင်းဖို့ တစ်တွဲကို ထုတ်ယူလိုက်တယ်။

And then I go about my business for however long I want.

ဒီနောက် ငါ လုပ်ချင်တာ ဘယ်လောက်ပဲကြာကြာ နေ့စဉ်အလုပ်နဲ့ ရှုပ်နေတယ်။

Nobody raises an eyebrow or asks nosy questions.

ဘယ်သူကမှ မျက်ခုံးပင့်ပြီး စပ်စုတဲ့ မေးခွန်းတွေ မမေးဘူး။

Even though grandma can still butt in.

အဘွားက ဝင်စွက်နေသေးရင်တောင်ပါ။

Hello? Hi!

ဟယ်လို။ ဟိုင်း

When I’m ready— when I’m really ready, not just when it’s the least worst time—

ငါ အသင့်ဖြစ်တဲ့အခါ-တကယ် အသင့်ဖြစ်တဲ့အခါ၊ အဆိုးဆုံးအချိန်မဟုတ်တဲ့အခါ၊

one of these artificial wombs starts growing the fetus.

ဒီသားအိမ်တုတွေထဲကတစ်ခုက သန္ဓေသားကို စတင်ကြီးထွားလာစေတယ်။

In the meantime, I volunteer to be infected with the Zika virus

ဒီအတောအတွင်းမှာ ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ်ဖို့ ဇီကာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံဖို့

for a vaccine trial.

စာရင်းပေးလိုက်တယ်။

Then it's time to pick up my baby.

ဒီနောက် ငါ့ကလေးကို ကောက်ချီချိန် ရောက်ပါပြီ။

Oh, I hope you named her after me!

အိုး၊ ကလေးကို ငါ့နာမည်အတိုင်း နင် နာမည်ပေးဖို့ မျှော်လင့်တယ်။

You know, the hardest part is after the baby's born, right?

ကလေးမွေးပြီးနောက် အခက်ဆုံး အပိုင်းကို မင်း သိတယ်မဟုတ်လား။

Well, at least I’m not recovering from a major ordeal at the same time.

အနည်းဆုံး တစ်ချိန်တည်းမှာ တုန်လှုပ်စရာ အတွေ့အကြုံကြီးကနေ ပြန်မကောင်းမှာမဟုတ်ဘူး။

And we'll split the work.

ကျွန်မတို့ အလုပ်ခွဲ လုပ်ကြမယ်။

I wouldn’t count on it.

ဒါ ဖြစ်လာမယ် မထင်ဘူး။

You think pregnancy is the only reason mothers do more than their share?

ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာက အမေတွေ အလုပ်ပိုလုပ်ရတဲ့ တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းပြချက်လို့ ထင်တာလား။

Think again.

ပြန်စဉ်းစားပါဦး။

But now that anyone can make a baby using an artificial womb,

အခု လူတိုင်းက သားအိမ်တုကို သုံးပြီး ကလေးမွေးနိုင်တယ်၊

maybe people stop seeing everything child-related as women’s work.

ကလေးနဲ့ပတ်သက်တာအားလုံးကို အမျိုးသမီး အလုပ်အဖြစ် မမြင်လောက်တော့ဘူး။

Oh, I don't know.

အိုး ငါ မသိဘူး။  

(Reading) “The artificial womb is my greatest dream,

(စာဖတ်ခြင်း) “သားအိမ်အတုက ကျွန်မ၏ အကြီးကျယ်ဆုံး အိမ်မက်ဆိုသော်လည်း၊

but we face daunting social problems this technology won’t solve.”

ဤနည်းပညာက မဖြေရှင်းနိုင်သည့် ထိတ်လန့်စရာ လူမှုရေးပြဿနာများကို ရင်ဆိုင်ရသည်။”

Oh, not you too!

 အိုး ရှင်တို့ချည်း မဟုတ်ဘူး။

(Reading) “There are already powerful voices arguing that we should

 (စာဖတ်ခြင်း)“သန္ဓေသားနှင့် သန္ဓေသားလောင်း ကို လူအဖြစ် သဘောထားသင့်သည်ဆိုသော

treat fetuses and even embryos as people.

အားကောင်းသော ပြောဆိုသံများ ရှိနှင့်နေပါပြီ။

Based on these arguments, women have even been charged with murder

အဆိုပါငြင်းခုံမှုများကို အခြေခံ၍၊ အမျိုးသမီးများသည် ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျပြီးနောက်

after miscarrying.

လူသတ်မှုနှင့်ပင် တရားစွဲခံရသည်။

Will they use the invention of artificial wombs

ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချခြင်းကို တရားမဝင် ကြေညာခြင်းကို ကျိုးကြောင်းပြရန်

to justify outlawing abortion entirely?”

သားအိမ်တုကို တီထွင်မှုကို သူတို့ အသုံပြုကြမှာလား။

Uh, what?

အာ၊ ဘာလဲ။

So they would argue no one needs an abortion if they can transfer the fetus

ဒီတော့ ဒါအစား သန္ဓေသားကို သားအိမ်တုဆီ  လွှဲပြောင်းပေးနိုင်ရင်၊ ဘယ်သူမှ

to an artificial womb instead?

ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချဖို့ မလိုဘူးလို့ စောဒကတက်ကြမှာလား။

But... say I get pregnant by accident.

ဒါပေမဲ့...ငါ  မတော်တဆ ကိုယ်ဝန်ရသွားတယ် ဆိုပါစို့။

An abortion would prioritize my health and safety.

ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချတာက ငါ့ကျန်းမာရေးနဲ့ ဘေးကင်းရေးကို ဦးစားပေးမယ်။

A transfer to an artificial womb prioritizes the fetus's health,

သားအိမ်တုဆီ လွှဲပြောင်းတာက သန္ဓေသားရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ဦးစားပေးတယ်၊

making it way more invasive for me.

ဒါက ငါ့အတွက် ပိုထိုးဖောက်ပြန့်ပွားစေတယ်။

And I didn't actually want another kid.

ပြီးတော့ ငါ နောက်ထပ်ကလေးမလိုချင်ဘူး။

(Wilhelmina) “Not to mention, a single fertility clinic can house

(Wilhelmina)“တစ်ခုတည်းသော သားဖွားခန်းက သန္ဓေသားလောင်းပေါင်းထောင်ပေါင်းများစွာကို

hundreds of thousands of embryos.

ထည့်ထားလို့ရတာ ထည့်မပြောသေးဘူး။

If they’re all considered people— well.”

သူတို့အားလုံးကို လူတွေလို့ သဘောထားရင်ပေါ့၊ အင်း။”

Wait, so I don’t get to choose whether my stored embryos

နေဦး၊ ဒီတော့၊ ငါ သိမ်းဆည်းထားတဲ့ သန္ဓေသားလောင်းတွေက ကလေးတွေအဖြစ်

are grown into babies anymore?

ကြီးထွားလာလားဆိုတာ ရွေးခွင့် မရှိတော့ဘူး။

But I intentionally made extras! Everyone does!

ဒါပေမဲ့၊  အပိုဆောင်းတွေကို ရည်ရွယ်ချက် ရှိရှိ လုပ်ထားတယ်။ လူတိုင်း လုပ်တယ်။

It will take the womb center a thousand years just to grow the embryos

သိုလှောင်ရုံထဲမှာရှိပြီးသား သန္ဓေလောင်းတွေ ကြီးထွားဖို့ သားအိမ် ဗဟိုက

it already has in storage.

နှစ်တစ်ထောင်လောက် အချိန်ယူရမယ်။

No one new will be able to use an artificial womb.

ဘယ်အသစ်တစ်ခုမှ သားအိမ်တု တစ်ခုကို အသုံးမပြုနိုင်ဘူး။

Unless we increase the number of them by several orders of magnitude.

ဒါတွေထဲက အများအပြားကို အရေးပါမှု အစီအစဉ်တွေအရ မတိုးပွားစေရင်ပေါ့။

And even then we still have to figure out how to support billions of new babies.

ဒါတောင်မှ သန်းနဲ့ချီတဲ့ ကလေးအသစ်တွေကို ထောက်ပံ့ပုံကို အဖြေရှာဖို့လိုသေးတယ်။

Wait... artificial wombs don’t actually make it easier to justify

နေဦး၊ သားအိမ်တုက လူတွေရဲ့ ရပိုင်ခွင့် အားလုံးကို သန္ဓေသားလောင်းကို ပေးတာကို

granting embryos all the rights of people.

ကျိုးကြောင်းပြဖို့ ပိုမလွယ်ကူစေဘူး။

They make it even more clear what a disaster that would be.

သူတို့က ကပ်ဘေးတစ်ခုက ဘာဖြစ်မယ်ဆိုတာကို ပိုတောင်ရှင်းလင်းစေတယ်။

It forces us to clearly define a moral status for embryos and fetuses

ဒါက သန္ဓေလောင်းနဲ့ သန္ဓေသားတွေကိုကာကွယ်တဲ့ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ အခြေအနေကို

ရှင်းရှင်း သတ်မှတ်ဖို့ တွန်းအားပေးပေမဲ့၊

that protects them,

but doesn’t prioritize them at all costs.

ဒါတွေကို ဖြစ်တဲ့နည်းနဲ့  ဦးစားပေးမထားဘူး။

By the time my daughter grows up,

ငါ့ သမီး ကြီးပြင်းလာတဲ့အခါ၊

artificial wombs are once again widely and freely available,

သားအိမ်တုတွေက တစ်ဖန် ကျယ်ပြန့်ပြီး လွတ်လွတ်လပ်လပ် ရရှိနိုင်ကာ

and I don’t have to worry about her suffering through pregnancy, birth,

ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာ၊မွေးဖွားတာနဲ့ မီးဖွားပြီးနောက်ပိုင်း နာလန်ထလာတဲ့အခါ

and postpartum recovery.

ခံစားရတာအတွက် ပူစရာမလိုဘူး။

Aha!

အဟ။ 

What happens when she wants to experience pregnancy, eh?

သူ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချင်တဲ့အခါ ဘာဖြစ်သွားမလဲ။ အာ။

What! After everything we went through to make sure her generation

ဘာလဲ။ သူ့မျိုးဆက်ကို သားအိမ်တု လွတ်လွတ်လပ်လပ် သုံးစွဲနိုင်မယ်ဆိုတာ

would be free to use artificial wombs?

သေချာဖို့ ကျွန်မတို့ အရာရာ ပြီးပြတ်ခဲ့ပြီလား။

You disapprove?

နင် သဘောမတူဘူးလား။  

Well, no, not exactly. I just— she doesn’t understand.

အင်း၊ ဟင့်အင်း၊ အတိအကျတော့ မဟုတ်ဘူး။ ကျွန်မပဲ၊ သူ နားမလည်ဘူး။

You want her to learn from your experience. Ha!

မင်းက မင်းရဲ့ အတွေ့အကြုံကနေ သူ့ကို သင်ယူစေချင်တယ်။ ဟ။

Uh-huh, I see where you’re going with this.

အား၊ဟာ။ ဒါဆို ဒါကို မင်း ဘာဆက်လုပ်မှာကို ငါ မြင်တယ်။

No, I can accept this.

မဟုတ်ဘူး၊ ငါ ဒါကို လက်ခံနိုင်တယ်။

She should make her own choice. Just like me.

သူကိုယ်တိုင် ရွေးချယ်သင့်တယ်။ ငါ့လိုပဲလေ။

Haha!

ဟား၊ဟား။

(Reading) “If we end up with less choice because of this technological progress,

 (စာဖတ်ခြင်း) “ဤနည်းပညာတိုးတက်မှုကြောင့်၊ ရွေးချယ်မှု နည်းသွားလျှင်၊

it isn’t progress at all.”

၎င်းသည် တိုးတက်မှု လုံးဝမရှိပါ။”

But we can’t make progress If we stuff these ideas away in a box

ဒါပေမဲ့၊ ဒီအယူအဆတွေကို ချောင်ထိုးထားပြီး သူတို့မေးတဲ့ မေးခွန်းတွေကို

and ignore the questions they raise.

Getting the world ready for artificial wombs would also help lots of people now.

သားအိမ်တုအတွက် ကမ္ဘာကို အဆင်သင့်ပြင်ထားတာက အခု လူအများကြီးကို အထောက်အကူဖြစ်မယ်။

And then, maybe... maybe I’d actually be able to imagine

ပြီးတော့၊ ဖြစ်လောက်တာက... မိဘဖြစ်ဖို့ အတားအဆီးတွေလိုပဲ၊ ကောင်းတဲ့

the good parts of becoming a parent as vividly as the obstacles.

အပိုင်းတွေကို ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း စိတ်ကူးကြည့်နိုင်လောက်တယ်။

Ada? What are you doing in my office?

အက်ဒါလား။  မင်း ငါ့ရုံးခန်းထဲမှာ ဘာလုပ်နေတာလဲ။

Are you... going through my things?

မင်း... ငါ့ပစ္စည်းတွေကို မွှေနှောက်နေတာလား။

Your things? Aren’t they Wilhelmina’s?

ရှင့်ပစ္စည်းတွေလား။ ဒါတွေက Wilhelmina ရဲ့ဟာတွေမဟုတ်ဘူးလား။

I—I mean, Dr. Heliotrope’s?

ကျွန်မ ဆိုလိုတာက ဒေါက်တာ Heliotrope လား။

That's it. Out!

ဒါပဲ။ ထွက်သွားတော့၊  

Are you... firing me?

ရှင်... ကျွန်မကို အလုပ်ဖြုတ်မှာလား။

Okay, I’ll take that as a maybe?

ကောင်းပြီ၊ ဒါကို ဖြစ်နိုင်စရာတစ်ခုလို့ ကျွန်မ လက်ခံရမှာလား။

Well, I think people should see your work.

ကောင်းပြီ၊ လူတွေက ရှင့်ရဲ့ အလုပ်ကို ကြည့်သင့်တယ်လို့ ထင်တယ်။

We're as ready for it as we'll ever be.

ကျွန်မတို့ ခါတိုင်းလိုပဲ၊ အသင့်ဖြစ်နေပြီ။

Hey, grandma! You wanted me to visit? How’s tomorrow?

ဟေ့ အဘွား။ သမီးကို လာလည်စေချင်ခဲ့တာလား။ မနက်ဖြန်ဆို ဘယ်လိုလဲ။