Loretta J. Ross: Don't call people out -- call them in | TED

Translator: Quyen Phan Reviewer: Thùy Dung Đỗ

First of all, thank y'all for listening to me.

Đầu tiên, cảm ơn tất cả mọi người đã lắng nghe tôi.

I come to y'all because most Black women don't go to Klu Klux Klan rallies

Tôi đến đây vì hầu hết phụ nữ da màu đều không có ý định tham gia

vào các cuộc biểu tình Klu Klux Klan.

on purpose.

(Laughter)

(Cười)

I did because it was my job; I monitored hate groups.

Tôi đến vì công việc giám sát các nhóm người có thù địch.

But I really wanted to find out

Nhưng tôi rất muốn biết

how people could hate strangers so much.

vì sao chúng ta lại cực kỳ ghét người lạ.

Mostly, I wanted to work for peace and justice.

Thường thì tôi làm việc vì hòa bình và công lý.

But fortunately for me,

Nhưng thật may mắn,

my mentor at the time was the legendary civil rights leader Reverend C.T. Vivian,

cố vấn của tôi vào thời điểm đó là nhà lãnh đạo nhân quyền cực nổi tiếng,

Mục sư C.T. Vivian,

who'd been an aide to Dr. Martin Luther King.

người đã từng là sĩ quan phụ tá cho Tiến sĩ Martin Luther King.

And C.T. used to say,

Và C.T đã từng nói

"When you ask people to give up hate,

“Khi yêu cầu mọi người đừng ghét bỏ nhau,

then you need to be there for them when they do."

bạn cần ở đó với họ để quan sát.”

Now, at the time C.T. said those words,

Tại thời điểm C.T nói câu đó,

tôi bắt đầu vừa lẩm bẩm vừa thở hổn hển,

I started muttering under my breath,

because you can't curse out a preacher, you know?

bởi vì bạn không thể chửi rủa một nhà thuyết giáo, đúng chứ?

But his words didn't make any sense to me,

Nhưng những lời nói của ông ấy hoàn toàn vô nghĩa với tôi,

because if the Klan hated Black folks,

vì nếu Klan ghét người da màu,

I was all right with hating them back.

hà cớ gì tôi lại không thể ghét bỏ họ?

Sounded OK to me.

Nghe ổn đấy chứ.

But then something happened.

Tuy nhiên, sau đó, một việc đã xảy ra.

It became my job to help people who were leaving hate groups,

Tôi bắt đầu làm công việc là giúp đỡ những người

đang rời khỏi các nhóm thù địch,

and then once I got to know them,

sau đó tôi làm quen với họ,

I couldn't hate them anymore.

và rồi tôi không thể ghét họ được nữa.

And then I got confused.

Tôi cảm thấy thật rối bời.

I'm a survivor of racial violence, rape and incest,

Tôi là người sống sót từ bạo lực chủng tộc, hiếp dâm và loạn luân,

and I needed to find another moral compass for my life's work.

và tôi cần tìm một phạm vi đạo đức khác cho công việc lâu dài của mình.

And that compass had to shift from hate to love.

Và phạm vi ấy đã thay đổi từ căm thù thành yêu thương.

And so that improbable journey is why I'm here to talk to y'all today.

Và dẫn đến một cuộc hành trình không chắc chắn,

đó là lý do vì sao tôi ở đây và trò chuyện với các bạn.

You know, because I really, really want to build a culture

Bạn biết đấy, vì tôi rất, rất muốn xây dựng một nền văn hóa

and a world

và một thế giới,

that invites people in instead of pushing them out.

nơi mà ai cũng được mời vào thay vì bị đuổi ra ngoài.

It's called a "calling-in culture."

Tôi gọi đó là “văn hóa mời vào.”

Now, some people really do believe

Hiện nay, một vài người rất tin vào

that the only way to do human rights work is the way they want --

cách duy nhất để nhân rộng quyền con người là cách họ muốn --

you know, my way or the highway.

bạn biết đó, cách của tôi hoặc cách của họ.

But the problem is, when many different people think many different thoughts

Nhưng vấn đề là, khi quá nhiều người với nhiều luồng suy nghĩ khác nhau

and they move in the same direction,

sẽ phải theo một hướng giống nhau,

that's a movement.

gọi là cuộc vận động.

But when many different people think one thought,

Nhưng nhiều người có chung một suy nghĩ,

and they move in the same direction,

và cùng đi theo một hướng,

that's a cult.

thì gọi là sự tôn sùng.

(Laughter)

(Cười)

And when you treat potential allies like enemies,

Và khi đối xử những đồng minh tiềm năng như kẻ thù,

you're behaving like a cult,

bạn đang cư xử như một giáo phái,

not the human rights movement.

chứ không phải cuộc vận động vì nhân quyền.

My friend Dázon Dixon Diallo, who’s a very smart woman,

Bạn tôi, Dázon Dixon Diallo, một người phụ nữ cực kỳ thông minh,

says that she believes that calling in

nói rằng cô ấy tin rằng văn hóa mời vào

will be to this digital age human rights movement of the 21st century

sẽ giúp ích cho cuộc vận động nhân quyền trong thời đại kỹ thuật số của thế kỉ 21.

what nonviolence was to the civil rights movement in the 20th century:

Phi bạo lực đã trở thành cuộc vận động vì nhân quyền vào thế kỉ 20:

a new way to understand how to truly achieve justice.

một con đường mới để hiểu rõ làm thế nào ta thực sự có được công lý.

It's not a matter of what we do, but how we do it.

Không phải việc chúng ta sẽ làm là gì, mà là cách chúng ta sẽ làm như thế nào.

Now, all of us know what calling out is --

Bây giờ, tất cả chúng ta đều biết mắng chửi là gì --

our "cancel culture," as it's called --

“văn hóa xóa bỏ”, cách mà chúng ta thường gọi đấy,

you think somebody has done something wrong,

đó là khi bạn nghĩ rằng ai đó đã làm điều gì sai trái,

you think they should be held accountable for it,

bạn nghĩ họ nên chịu trách nhiệm về điều đó,

and you think they should be punished for it.

và bạn nghĩ họ nên bị trừng phạt.

So one of those calling-out examples is, "I can't believe you just said that.

Một trong những ví dụ về việc chửi rủa, đó là,

“Tôi không tin được bạn vừa nói ra những lời như thế.

You're racist, sexist, toxic, manipulative."

Bạn là kẻ phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính, tàn độc, thao túng.”

With this approach, you've guaranteed one thing:

Với cách tiếp cận này, bạn đã đảm bảo một điều:

with this blaming and shaming,

bằng việc đổ lỗi và lăng mạ,

you just invited them to a fight, not a conversation,

bạn mời họ vào một cuộc chiến thay vì một cuộc nói chuyện,

because you're publicly humiliating them.

đó là do bạn đang công khai làm họ xấu hổ.

Now, some people actually think call-outs should be used

Bây giờ, một số người thực sự nghĩ rằng việc chửi rủa nên được sử dụng

to hold powerful people accountable,

để yêu cầu người có quyền lực phải chịu trách nhiệm,

and there's a lot to that.

và rất nhiều mục đích khác.

I mean, that's what the human rights movement has always done.

Ý tôi là, đó là những gì mà các cuộc vận động nhân quyền luôn làm.

But most people are calling others out out of fear.

Nhưng hầu hết chúng ta mắng chửi người khác vì quá sợ hãi.

Or they're feeling that they need to belong to something.

Hoặc cảm thấy rằng ta cần phải thuộc về một điều gì đó.

And some people think that they'll feel better about themselves

Và vài người nghĩ rằng họ cảm thấy bản thân tốt lên

if they put somebody else down.

khi dìm người khác xuống.

And then there's too many people, in my opinion,

Và thế là nhiều người, theo tôi thấy,

who think that they can become famous by defaming somebody else.

nghĩ rằng họ sẽ trở nên nổi tiếng bằng việc bôi nhọ người khác.

Most of us want all of this violence to stop,

Hầu hết chúng ta ai cũng muốn sự bạo lực này chấm dứt,

but we don't know where to begin.

nhưng ta không hề biết nó bắt nguồn từ đâu.

And most of us stay silent

Và hầu như chúng ta đều im lặng

because we're afraid that we'll become the next target.

vì sợ rằng mình sẽ trở thành mục tiêu kế tiếp.

So even if something feels unfair,

Vì vậy, mặc dù cảm thấy bất công,

we're silent.

chúng ta đều im lặng.

And if you're unlucky enough to have something that you regretted

Và nếu không may bạn có một điều gì đó khiến bản thân rất ân hận

captured on cell phone or in a tweet,

được chụp lại trong điện thoại hoặc đăng trên một bài tweet,

you're walking around with an unexploded gotcha bomb

thì bạn đang bị cài vào người một quả bom nổ chậm,

just waiting to blow up your life or your career

và chỉ chực chờ để nuốt chửng cuộc đời, sự nghiệp,

or your reputation.

hay danh tiếng của bạn đấy.

I guess I need to ask:

Tôi đoán là tôi cần phải hỏi:

How many of us here have done something in our past

Bao nhiêu người ở đây đã làm gì đó trong quá khứ

that could come back to haunt us?

và điều đó có thể sẽ trở lại tấn công?

One of my students once said,

Một học sinh của tôi từng nói rằng,

"A call-out is not an invitation for growth.

“Chửi rủa không phải là dấu hiệu của sự trưởng thành.

It's the expectation that you've already grown."

Đó là sự mong đợi khi ta đã trưởng thành.”

This is the culture we're trapped in now.

Chúng ta đang sống trong một nền văn hóa như thế.

On the other hand,

Ngược lại,

there is calling in.

ta có lời chào mời.

"Calling in" is a phrase invented by Loan Tran,

“Chào mời” là cụm từ được phát minh bởi Loan Tran.

and basically, a call-in is a call-out done with love.

Về cơ bản, lời chào mời là lời mắng chửi nhưng đầy yêu thương.

So when you think somebody has done something wrong

Vì vậy, khi nghĩ rằng ai đó đã làm điều gì sai trái

and you want to hold them accountable,

và bạn muốn họ phải chịu trách nhiệm,

you don't react with anger or hate.

nhưng thay vì tức giận hay thù ghét họ,

You just remain calm and look at them and say --

bạn chỉ giữ bình tĩnh, nhìn họ và nói chuyện,

and you can do this online and in person, too --

bạn có thể làm điều đó gián tiếp hoặc trực tiếp đều được,

but you just look at them calmly, and you tell them,

nhưng chỉ cần bình tĩnh nhìn họ, và nói rằng,

"That's an interesting viewpoint.

“Đó là một quan điểm thú vị.

Tell me more."

Nói cho tôi nghe với.”

With that, you've invited them into a conversation

Thế là bạn đã mời họ vào một cuộc nói chuyện

instead of a fight.

thay vì một trận chiến rồi.

And you don't have to agree with somebody to offer them loving attention.

Và bạn cũng không cần đồng tình với ai đó để họ cảm thấy được yêu thương.

All you're admitting at that moment

Tất cả những gì bạn thừa nhận vào thời điểm đó

is that there's a possibility that they're as complicated as you are.

chứng minh rằng mọi người đều phức tạp như nhau.

And everybody deserves to be heard and to be respected.

Và ai ai cũng đều xứng đáng được lắng nghe và tôn trọng.

And if you use this call-in practice like I’m teaching,

Và nếu bạn muốn thực hành việc chào mời như tôi đang nói,

what you'll do is several things.

sau đây là vài việc bạn cần làm:

First of all, you'll lead with love instead of anger

Đầu tiên, bạn sẽ phải thể hiện tình yêu thương

thay vì tức giận,

and allow somebody else to grow.

và cho phép đối phương được phát triển.

Secondly, it'll affirm your own inner empathy

Thứ hai, sự đồng cảm bên trong

and your compassion,

và lòng trắc ẩn của bạn

and you'll feel so good about yourself when you learn that you can grow, too,

sẽ giúp bạn cảm thấy bản thân thật tài giỏi khi bạn nhận ra

mình cũng có thể phát triển

in embracing and inviting more people into the world.

thông qua việc ôm lấy và mời gọi thêm nhiều người bước vào thế giới.

And then the third thing is that you can call in your friends, your families,

Và điều thứ ba, bạn có thể mời những đứa bạn, gia đình,

your neighbors, your coworkers,

hàng xóm, đồng nghiệp,

all the people you might have given up on in the past

tất cả những người có thể bạn đã bỏ mặc trong quá khứ

because of how they've hurt you.

bởi vì họ đã làm bạn tổn thương.

Now, if you're going to embrace this calling-in practice,

Bây giờ, nếu bạn đang đón nhận việc thực hành văn hóa chào mời,

you need some preparation.

bạn cần chuẩn bị một số thứ.

It begins with self-assessment.

Bắt đầu với việc tự đánh giá bản thân.

First of all, you need to know your motives.

Đầu tiên, bạn cần xác định động cơ của mình.

Why are you choosing to call somebody in or out?

Vì sao bạn muốn mời gọi hay mắng chửi người khác?

Are you in a healed enough space

Bạn có đang ở trong một không gian

for somebody else's feelings?

đủ để chữa lành cảm xúc của một ai đó chứ?

If you're not, maybe you're not ready to do the calling in yet.

Nếu không, có lẽ bạn chưa sẵn sàng để chào mời.

But still, you have those options.

Nhưng bạn vẫn còn vài lựa chọn khác.

And I've taught these tactics to eighth-graders, to college students,

Tôi đã truyền đạt những kiến thức này cho các em học sinh lớp tám,

sinh viên đại học,

to C-suite executives.

và các giám đốc điều hành cấp C.

And as I said, they all feel better about themselves

Và như tôi đã nói, tất cả họ đều cảm thấy bản thân tốt lên

for reaffirming their optimism

bằng việc xác nhận lại những điểm mạnh

and their hope that they can make a difference in the world.

và hy vọng rằng họ có thể tạo ra sự khác biệt cho toàn thế giới.

This is so, so important.

Điều đó rất, rất quan trọng.

And so, if you're not really ready to invest in somebody else's growth

Và vì vậy, nếu bạn chưa thực sự sẵn sàng giúp người khác phát triển

with a call-in,

thông qua sự chào mời,

or you don't want the inevitable fight if you call them out,

hoặc bạn không muốn có một cuộc chiến không thể tránh khỏi nếu bạn chửi rủa họ,

there actually is a third option.

thực ra, vẫn còn lựa chọn thứ ba.

You can call on them to be a better person.

Bạn có thể nhờ họ giúp mình phát triển.

And this was a phrase created by Sonya Renee Taylor.

Và đây là cụm từ được phát minh bởi Sonya Renee Taylor.

My favorite calling-on response

Tôi rất thích nhờ vả người khác bằng việc

is to look the person dead in the eye,

nhìn thẳng vào mắt họ,

cock my head to the side, like I really care,

hất đầu sang một bên, như thể tôi thực sự quan tâm,

and say, "I beg your pardon."

và nói: “Xin vui lòng nhắc lại.”

And then I wait.

Và tôi chờ đợi.

Many times, they'll start walking back their words

Nhiều lần, họ sẽ bắt đầu lặp lại lời đã nói

just because I'm looking at them like they lost their minds.

chỉ vì tôi nhìn họ chằm chằm như thể họ đã mất trí.

(Laughter)

(Cười)

We can use this calling-in, calling-out, calling-on approach

Ta có thể sử dụng việc tiếp cận bằng cách chào mời, chửi rủa hay nhờ vả

as part of the spectrum of responses we can make to each other,

như là một phần của rất nhiều cách phản hồi

mà ta có thể tương tác qua lại

and that's so, so important.

và điều đó rất, rất quan trọng.

One time -- let me put it this way --

Một lần nọ - để tôi kể theo cách này -

one time, I misgendered a student in my class.

một lần nọ, tôi nhầm lẫn giới tính của một em học sinh trong lớp.

And I froze in shame because I expected the student to jump down my throat,

Tôi xấu hổ đến mức chết lặng vì nghĩ rằng em ấy sẽ rất tức giận với tôi,

because misgendering somebody is a really big deal nowadays.

vì ngày nay, nhầm lẫn giới tính ai đó là một vấn đề lớn.

And instead, this student looked at me and offered me grace by saying,

Thay vào đó, em học sinh ấy cho tôi một cái nhìn đầy khoan dung và nói,

"Oh, that's all right, professor. I misgender myself sometimes."

“Ồ, không sao đâu cô ạ. Đôi khi em cũng nhầm lẫn giới tính của chính mình.”

(Laughter)

(Cười)

An 18-year-old. Showing me grace.

Một học sinh 18 tuổi. Cho tôi sự khoan dung.

Now, I believe that one of the most effective expressions of calling-in

Giờ thì tôi tin rằng một trong những sự biểu lộ cảm xúc hiệu quả nhất

của sự chào mời

is forgiveness.

là thứ tha.

And the most powerful example of radical forgiveness I've ever seen

Và ví dụ có tác động to lớn nhất về việc tha thứ hoàn toàn

mà tôi từng chứng kiến

happened after the 2015 church massacre in Charleston, South Carolina,

xảy ra sau vụ thảm sát tại nhà thờ ở Charleston, phía Nam Carolina,

where nine people were killed.

nơi đã tước đi mạng sống của 9 người.

And one of the victim’s sons, Chris Singleton,

Và một trong những người con trai của nạn nhân, Chris Singleton,

offered his mother's killer -- I mean, his mother's killer -- forgiveness.

đã cho người giết mẹ anh ấy,

ý tôi là đã thứ tha cho người đã giết mẹ anh ấy.

And I can't get his words exactly right, but Chris basically said,

Tôi không nhớ rõ anh ấy đã nói gì, nhưng về cơ bản, anh ấy đã nói,

"Forgiveness is more powerful than people realize,

“Tha thứ có một sức mạnh to lớn mà con người không hề nhận ra

because it lifts all of this stuff off of you.

vì nó nâng tầm những giá trị của bạn,

It's freedom -- freedom from revenge,

và là sự tự do - tự do khỏi sự trả thù,

freedom from anger,

tự do khỏi sự tức giận,

freedom from hatred."

tự do khỏi lòng căm thù.

Sadly, he was called out for saying that.

Đáng buồn thay, anh ấy đã bị chửi rủa khi nói điều ấy.

I believe that it's very possible to use these strategies,

Tôi tin rằng chúng ta có thể sử dụng những bí kíp này,

so I'm going to tell you about my Uncle Frank.

vậy nên tôi sẽ kể các bạn nghe về Chú Frank của tôi.

He ain’t really my uncle but, you know,

Ông không phải chú ruột của tôi, nhưng bạn biết đó,

he's still living so I can't call him out.

ông ấy còn sống nên tôi không thể chỉ đích danh.

Anyway.

Dù sao đi nữa.

He came to a family reunion

Ông ấy đến vào một buổi họp mặt gia đình

and decided to talk about Mexican Americans stealing jobs.

và trò chuyện về những người Mỹ gốc Mexico tranh giành việc làm.

And everybody had been chatting and eating quite happily

Mọi người cùng nhau ăn uống, chuyện trò rất vui vẻ

till his racism silenced the room.

cho đến khi ông ta đề cập đến nạn phân biệt chủng tộc,

cả căn phòng lặng im.

Most people buried their faces in their plate,

Hầu hết mọi người đều cắm mặt vào dĩa thức ăn

because this was Uncle Frank.

bởi vì đó là Chú Frank.

This is what he does.

Đó là những gì ông ta làm.

But I decided to respond, but not with anger.

Nhưng tôi quyết định trả lời ông ấy một cách bình tĩnh.

I kind of organized a few comments and asked him a question.

Tôi nghĩ ra một vài câu nói rồi hỏi ông ta:

"Uncle Frank, I know you.

“Chú Frank. Con hiểu chú.

I love you.

Con mến chú.

I respect you.

Con kính trọng chú.

And what I know about you is that you'd run into a burning building

Và những gì con biết về chú là chú sẵn sàng

xông vào một tòa nhà đang cháy

and save somebody if you could.

và cứu vài người trong khả năng cho phép.

And you wouldn't care what race that person is,

Và chú không quan tâm chủng tộc của họ,

you wouldn't care whether they were gay or an immigrant.

chú cũng không quan tâm họ là người đồng tính hay người di cư.

So, Uncle Frank, that's the man I love and respect.

Vì vậy, Chú Frank à, đó là người đàn ông mà con yêu mến và kính trọng.

So tell me: How can I reconcile that good Uncle Frank that I know you are

Vậy hãy cho con biết: làm sao Chú Frank tốt bụng

mà con từng biết

with the words that just came out of your mouth?"

lại có thể thốt ra những lời vừa nói lúc nãy chứ?

You haven't called him in. You haven't called him out.

Bạn không hề mời gọi ông ấy. Bạn không hề chửi rủa ông ấy.

You called on him to decide how he's going to be.

Bạn chỉ yêu cầu ông ấy quyết định ông ấy sẽ làm như thế nào.

And with this approach, he's less likely to become defensive,

Và với cách tiếp cận này, ông ấy ít có khả năng trở nên phòng thủ,

because you haven't actually attacked him.

vì thực chất, bạn đâu có tấn công ông ta.

And while he's organizing what to say,

Và trong lúc ông ta suy nghĩ phải nói những gì,

you've affirmed that he has options about how he wants to be,

bạn đã xác nhận rằng ông ta có sự lựa chọn cho những lời nói của mình,

especially in his niece's eyes and his family's eyes.

đặc biệt là trong mắt cháu gái và gia đình ông ta.

But most importantly, the third thing you've achieved

Nhưng quan trọng nhất, điều thứ ba mà bạn đạt được

is that you did not let his bigotry go unchallenged,

là bạn đã không để cho sự cố chấp của ông ta có cơ hội trỗi dậy

and that was witnessed by the entire family:

và đó là điều mà cả gia đình tôi đã chứng kiến:

how you stand up to bigotry at a family reunion

cách tôi đứng lên chống lại sự cố chấp tại một buổi họp mặt gia đình

without hate, argument and throwing over the table.

và không hề xảy ra bất kì sự ghét bỏ, tranh cãi hay đánh đấm nào.

Now, anybody can learn these tactics, as I've said,

Bây giờ, mọi người đều đã hiểu được những chiến thuật này, như tôi đã nói,

and we really need to understand that we can offer people forgiveness

và bạn cần phải thực sự hiểu rằng: chúng ta có thể tha thứ cho người khác

and a chance to redeem themselves from their mistakes.

và cho họ cơ hội để bù đắp những lỗi lầm mà họ đã gây ra.

Somebody gave us a chance to grow,

Ai đó sẽ cho chúng ta cơ hội phát triển,

and we can offer that to others.

và chúng ta trao lại cơ hội ấy cho những người khác.

So I invite you to join me in this calling-in culture,

Vậy nên, mời các bạn tham gia vào văn hóa chào mời của tôi,

this calling-in world that we're building.

một thế giới chào mời mà ta đang gây dựng.

I think you will have a lot of joy and satisfaction in it,

Tôi nghĩ bạn sẽ tìm được nhiều niềm vui và sự thoải mái đấy,

like I've found.

vì tôi đã tìm thấy trong đó rồi.

We don't actually risk anything,

Thực ra chẳng có điều gì liều lĩnh cả

because all we risk losing is our pain.

bởi những gì bạn sẽ mất đi chỉ là nỗi đau mà thôi.

And then you'll learn the most powerful lesson I've learned

Và rồi bạn sẽ lĩnh hội bài học đắt giá mà chính tôi đã được học

from five decades of being a social justice activist:

trong năm năm làm nhà hoạt động công lý xã hội:

fighting hate should be fun.

chống lại sự căm ghét sẽ rất vui.

(Laughter)

(Cười)

It's being a hater that sucks.

Hãy trở thành một kẻ căm thù tệ hại.

Thank y'all.

Cảm ơn các bạn.

(Applause and cheers)

(Vỗ tay và hoan hô)