Loretta J. Ross: Don't call people out -- call them in | TED

Tłumaczenie: Martyna Selke Korekta: Anna Sobota

First of all, thank y'all for listening to me.

Po pierwsze dziękuję, że chcecie mnie wysłuchać.

I come to y'all because most Black women don't go to Klu Klux Klan rallies

Jestem tu, bo większość czarnych kobiet nie jeździ celowo na zloty

on purpose.

Klu Klux Klanu.

(Laughter)

(Śmiech)

I did because it was my job; I monitored hate groups.

Ja pojechałam, bo taką miałam pracę: monitorowałam grupy prześladowcze.

But I really wanted to find out

Chciałam się też dowiedzieć,

how people could hate strangers so much.

jak można tak bardzo nienawidzić obcych.

Mostly, I wanted to work for peace and justice.

Przede wszystkim chciałam działać na rzecz pokoju i sprawiedliwości.

But fortunately for me,

Na szczęście

my mentor at the time was the legendary civil rights leader Reverend C.T. Vivian,

moim mentorem był wtedy pastor C.T. Vivian,

legendarny lider ruchu na rzecz praw obywatelskich,

who'd been an aide to Dr. Martin Luther King.

będący doradcą dr. Martina Luthera Kinga.

And C.T. used to say,

C.T. zwykł mawiać:

"When you ask people to give up hate,

“Gdy prosisz ludzi, by odrzucili nienawiść,

then you need to be there for them when they do."

musisz ich wspierać, gdy to robią“.

Now, at the time C.T. said those words,

Po tych słowach

I started muttering under my breath,

zaczęłam mamrotać pod nosem,

because you can't curse out a preacher, you know?

bo przecież przeklinać pastora nie wypada.

(Śmiech)

But his words didn't make any sense to me,

Nie miało to dla mnie sensu,

because if the Klan hated Black folks,

bo skoro Klan nienawidzi czarnych,

I was all right with hating them back.

to ja nienawidzę ich.

Sounded OK to me.

Prosta sprawa.

But then something happened.

Ale wtedy coś się wydarzyło.

It became my job to help people who were leaving hate groups,

W pracy musiałam pomagać ludziom odchodzącym z grup prześladowczych,

and then once I got to know them,

a gdy ich bliżej poznałam,

I couldn't hate them anymore.

to nie potrafiłam ich nienawidzić.

And then I got confused.

Byłam skołowana.

I'm a survivor of racial violence, rape and incest,

Przeżyłam przemoc na tle rasowym, gwałt i kazirodztwo,

and I needed to find another moral compass for my life's work.

i musiałam odnaleźć nowy kompas moralny, by móc dalej żyć.

And that compass had to shift from hate to love.

Musiałam przestawić go z nienawiści na miłość.

And so that improbable journey is why I'm here to talk to y'all today.

I przez tę nieprawdopodobną podróż znalazłam się tutaj.

You know, because I really, really want to build a culture

Na prawdę, bardzo chcę stworzyć kulturę

and a world

i świat,

that invites people in instead of pushing them out.

który jest przychylny ludziom, zamiast ich odtrącać.

It's called a "calling-in culture."

Jest to “kultura przychylności”.

Now, some people really do believe

Niektórzy szczerze wierzą,

that the only way to do human rights work is the way they want --

że o prawa ludzi można walczyć tylko na jeden, ich, sposób.

you know, my way or the highway.

Wiecie, po mojemu albo wcale.

But the problem is, when many different people think many different thoughts

Rzecz w tym, że gdy różni ludzie myślą różne rzeczy

and they move in the same direction,

i idą w tym samym kierunku,

that's a movement.

to tworzy się ruch.

But when many different people think one thought,

A gdy różni ludzie myślą to samo

and they move in the same direction,

i idą w tym samym kierunku,

that's a cult.

to powstaje kult.

(Laughter)

(Śmiech)

And when you treat potential allies like enemies,

Traktowanie potencjalnych sprzymierzeńców

jak wrogów, to domena kultów,

you're behaving like a cult,

not the human rights movement.

a nie ruch na rzecz praw ludzi.

My friend Dázon Dixon Diallo, who’s a very smart woman,

Moja bardzo mądra przyjaciółka Dázon Dixon Diallo

says that she believes that calling in

uważa, że przychylność

will be to this digital age human rights movement of the 21st century

będzie ruchem na rzecz praw ludzi dwudziestego pierwszego wieku,

what nonviolence was to the civil rights movement in the 20th century:

jak niestosowanie przemocy było dewizą ruchu z dwudziestego wieku:

a new way to understand how to truly achieve justice.

nowym sposobem zrozumienia, jak osiągnąć sprawiedliwość.

It's not a matter of what we do, but how we do it.

Nie chodzi o to, co robimy, a jak to robimy.

Now, all of us know what calling out is --

Wszyscy wiemy, czym jest krytykowanie,

our "cancel culture," as it's called --

czy też “cancel culture”, tak zwana kultura unieważniania.

you think somebody has done something wrong,

Uważamy, że osoba postąpiła źle,

you think they should be held accountable for it,

więc powinna ponieść konsekwencje

and you think they should be punished for it.

i zostać ukarana.

So one of those calling-out examples is, "I can't believe you just said that.

Taka osoba usłyszy na przykład: “Nie wierzę, że to powiedziałaś.

You're racist, sexist, toxic, manipulative."

To rasistowskie, seksistowskie, toksyczne i manipulatorskie”.

With this approach, you've guaranteed one thing:

Takie podejście jedno gwarantuje na pewno:

with this blaming and shaming,

obwinianie i zawstydzanie

you just invited them to a fight, not a conversation,

zaprasza do walki, a nie rozmowy,

because you're publicly humiliating them.

bo publicznie kogoś upokarzasz.

Now, some people actually think call-outs should be used

Niektórzy uważają, że takie działanie powinno być stosowane,

to hold powerful people accountable,

aby wpływowe osoby były pociągane do odpowiedzialności,

and there's a lot to that.

i jest to bardzo wymowne.

I mean, that's what the human rights movement has always done.

Właśnie to robił ruch na rzecz praw ludzi.

But most people are calling others out out of fear.

Jednak większość krytykuje innych ze względu na strach.

Or they're feeling that they need to belong to something.

Albo myśli, że musi gdzieś przynależeć.

And some people think that they'll feel better about themselves

Niektórzy myślą, że poczują się lepiej,

if they put somebody else down.

gdy kogoś wyszydzą.

And then there's too many people, in my opinion,

I, jak na mnie, jest zdecydowanie za dużo osób,

who think that they can become famous by defaming somebody else.

które myślą, że zyskają sławę zniesławiając kogoś innego.

Most of us want all of this violence to stop,

Większość z nas chce ukrócić przemoc,

but we don't know where to begin.

ale nie wie, od czego zacząć.

And most of us stay silent

Zwykle nic nie mówimy,

because we're afraid that we'll become the next target.

bo boimy się, że sami staniemy się celem.

So even if something feels unfair,

Więc nawet gdy widzimy niesprawiedliwość,

we're silent.

pozostajemy cicho.

And if you're unlucky enough to have something that you regretted

I jeśli mieliście pecha, i coś, czego żałujecie,

captured on cell phone or in a tweet,

zostało nagrane komórką albo opublikowane na Twitterze.

you're walking around with an unexploded gotcha bomb

Chodzicie jak z niewypałem,

just waiting to blow up your life or your career

który tylko czeka, by eksplodować i zniszczyć wasze życie, karierę

or your reputation.

i reputację.

I guess I need to ask:

Wypadałoby zapytać:

How many of us here have done something in our past

Ilu z nas zrobiło w przeszłości coś,

that could come back to haunt us?

co mogłoby nas obecnie prześladować?

One of my students once said,

Kiedyś jedna z osób, które uczyłam, powiedziała:

"A call-out is not an invitation for growth.

“Krytykowanie nie jest zaproszeniem do rozwoju.

It's the expectation that you've already grown."

To oczekiwanie, że już się to zrobiło”.

This is the culture we're trapped in now.

To kultura, w której utknęliśmy.

On the other hand,

Z drugiej strony

there is calling in.

jest przychylność.

"Calling in" is a phrase invented by Loan Tran,

Jak powiedziała Loan Tran,

and basically, a call-in is a call-out done with love.

przychylność to taka krytyka, ale z miłością.

So when you think somebody has done something wrong

Gdy uważamy, że ktoś popełnił błąd

and you want to hold them accountable,

i chcemy, by poniósł odpowiedzialność,

you don't react with anger or hate.

nie reagujmy złością czy nienawiścią.

You just remain calm and look at them and say --

Lepiej zachować spokój i powiedzieć,

and you can do this online and in person, too --

online albo osobiście,

but you just look at them calmly, and you tell them,

ale bez nerwów:

"That's an interesting viewpoint.

“To ciekawe podejście.

Tell me more."

Powiedz mi coś więcej”.

With that, you've invited them into a conversation

Jest to zaproszenie do rozmowy

instead of a fight.

zamiast do walki.

And you don't have to agree with somebody to offer them loving attention.

Nie trzeba się z kimś zgadzać, żeby poświęcić tej osobie uwagę.

All you're admitting at that moment

Jedyne co przyznajesz w tym momencie

is that there's a possibility that they're as complicated as you are.

to to, że być może jest ona tak kompleksowa, jak ty.

And everybody deserves to be heard and to be respected.

A każdy zasługuje, by być wysłuchanym i szanowanym.

And if you use this call-in practice like I’m teaching,

Jeśli zdecydujecie się praktykować przychylność,

what you'll do is several things.

zrobicie trzy rzeczy.

First of all, you'll lead with love instead of anger

Po pierwsze, będziecie działać w poczuciu miłości zamiast złości,

and allow somebody else to grow.

co da komuś szansę na rozwój.

Secondly, it'll affirm your own inner empathy

Po drugie, umocni to wasze wewnętrzne poczucie empatii

and your compassion,

i współczucia,

and you'll feel so good about yourself when you learn that you can grow, too,

przez co świetnie się będziecie czuli wiedząc, że sami też możecie się rozwijać

in embracing and inviting more people into the world.

poprzez akceptowanie i zapraszanie większej liczby ludzi do swojego świata.

And then the third thing is that you can call in your friends, your families,

A po trzecie, możecie okazać przychylność swoim przyjaciołom, rodzinom,

your neighbors, your coworkers,

sąsiadom, współpracownikom

all the people you might have given up on in the past

i każdemu, kogo być może odrzuciliście w przeszłości

because of how they've hurt you.

po tym, jak was zraniono.

Now, if you're going to embrace this calling-in practice,

Do praktykowania przychylności

you need some preparation.

trzeba się przygotować.

It begins with self-assessment.

Zaczyna się od samooceny.

First of all, you need to know your motives.

Po pierwsze musicie znać swoje motywy.

Why are you choosing to call somebody in or out?

Dlaczego chcecie być przychylni albo kogoś skrytykować?

Are you in a healed enough space

Czy przepracowaliście własne emocje,

for somebody else's feelings?

zanim zabierzecie się za cudze?

If you're not, maybe you're not ready to do the calling in yet.

Jeśli nie, to może jeszcze nie jesteście gotowi na przychylność.

But still, you have those options.

Mimo to nadal macie wybór.

And I've taught these tactics to eighth-graders, to college students,

Uczyłam tych metod ósmoklasistów, studentów,

to C-suite executives.

a nawet najważniejszych kierowników w firmach.

And as I said, they all feel better about themselves

Jak mówiłam, wszyscy czują się lepiej

for reaffirming their optimism

dzięki budowaniu pozytywnego nastawienia

and their hope that they can make a difference in the world.

i nadziei, że mogą coś zrobić dla świata.

This is so, so important.

Jest to niezwykle ważne.

And so, if you're not really ready to invest in somebody else's growth

Jeśli nie jesteście gotowi wspierać czyjegoś rozwoju

with a call-in,

poprzez przychylność

or you don't want the inevitable fight if you call them out,

albo chcecie uniknąć kłótni wywołanej krytyką,

there actually is a third option.

to macie jeszcze trzecią opcję.

You can call on them to be a better person.

Możecie ich zachęcić do bycia lepszą osobą.

And this was a phrase created by Sonya Renee Taylor.

Są to słowa Sonyi Renee Taylor.

My favorite calling-on response

Moją ulubioną odpowiedzią na takie wezwanie do działania

is to look the person dead in the eye,

jest spojrzenie komuś prosto w oczy,

cock my head to the side, like I really care,

przechylenie głowy na bok, jakby naprawdę mi zależało,

and say, "I beg your pardon."

i powiedzenie: “Co proszę?“.

And then I wait.

Potem czekam.

Many times, they'll start walking back their words

Często zaczną cofać słowa,

just because I'm looking at them like they lost their minds.

tylko dlatego, że patrzę na nich, jakby postradali zmysły.

(Laughter)

(Śmiech)

We can use this calling-in, calling-out, calling-on approach

Przychylność, krytykowanie i wzywanie do działania

as part of the spectrum of responses we can make to each other,

wchodzą w spektrum odpowiedzi, jakie możemy dawać innym

and that's so, so important.

i jest to niezwykle ważne.

One time -- let me put it this way --

Raz zdarzyło mi się,

one time, I misgendered a student in my class.

że zwróciłam się do osoby studenckiej niezgodnie z tożsamością płciową.

And I froze in shame because I expected the student to jump down my throat,

Zamarłam ze wstydu, bo myślałam, że zaraz skoczy mi do gardła,

because misgendering somebody is a really big deal nowadays.

bo jest to obecnie bardzo poważna sprawa.

And instead, this student looked at me and offered me grace by saying,

Tymczasem ta osoba spojrzała na mnie i okazała łaskę mówiąc:

"Oh, that's all right, professor. I misgender myself sometimes."

“Nie szkodzi, pani profesor. Mi też się zdarza”.

(Laughter)

(Śmiech)

An 18-year-old. Showing me grace.

Osiemnastoletnia osoba, która okazała mi łaskę.

Now, I believe that one of the most effective expressions of calling-in

Wierzę, że jedynym z najefektywniejszych elementów przychylności

is forgiveness.

jest przebaczenie.

And the most powerful example of radical forgiveness I've ever seen

Najwymowniejszym przykładem przebaczenia, jakiego kiedykolwiek byłam świadkiem,

happened after the 2015 church massacre in Charleston, South Carolina,

jest to, co wydarzyło się po masakrze w Charleston w Karolinie Południowej,

where nine people were killed.

gdzie w 2015 roku zabito w kościele dziewięć osób.

And one of the victim’s sons, Chris Singleton,

Syn jednej z ofiar, Chris Singleton,

offered his mother's killer -- I mean, his mother's killer -- forgiveness.

ofiarował zabójcy swojej matki przebaczenie.

Podkreślam, zabójcy swojej matki.

And I can't get his words exactly right, but Chris basically said,

Nie pamiętam dokładnych słów, ale Chris powiedział:

"Forgiveness is more powerful than people realize,

“Przebaczenie ma większą siłę, niż się ludziom wydaje,

because it lifts all of this stuff off of you.

bo wyzwala z tego całego ciężaru.

It's freedom -- freedom from revenge,

To wolność - wolność od zemsty,

freedom from anger,

od złości,

freedom from hatred."

od nienawiści”.

Sadly, he was called out for saying that.

Niestety jego słowa zostały skrytykowane.

I believe that it's very possible to use these strategies,

Wierzę, że korzystanie z tych strategii jest jak najbardziej możliwe,

so I'm going to tell you about my Uncle Frank.

dlatego opowiem wam o wuju Franku.

He ain’t really my uncle but, you know,

Nie jest moim prawdziwym wujem,

he's still living so I can't call him out.

ale wciąż żyje, więc nie mogę go skrytykować.

Anyway.

Tak czy siak.

He came to a family reunion

Przyszedł na spotkanie rodzinne

and decided to talk about Mexican Americans stealing jobs.

i zaczął rozmowę o tym, że Amerykanie pochodzenia meksykańskiego

kradną pracę.

And everybody had been chatting and eating quite happily

Wszyscy szczęśliwie jedli i gadali,

till his racism silenced the room.

aż zapadła cisza po tych rasistowskich słowach.

Most people buried their faces in their plate,

Większość wpatrywała się w swój talerz,

because this was Uncle Frank.

bo to w końcu wuj Frank.

This is what he does.

Już taki jest.

But I decided to respond, but not with anger.

Postanowiłam odpowiedzieć, ale bez złości.

I kind of organized a few comments and asked him a question.

Ułożyłam sobie parę zdań i zadałam pytanie.

"Uncle Frank, I know you.

“Wujku, znam cię.

I love you.

Kocham cię.

I respect you.

Szanuję.

And what I know about you is that you'd run into a burning building

I wiem, że pobiegłbyś w ogień,

and save somebody if you could.

żeby kogoś uratować.

And you wouldn't care what race that person is,

Nie obchodziłby cię kolor skóry tej osoby,

you wouldn't care whether they were gay or an immigrant.

jej orientacja czy pochodzenie.

So, Uncle Frank, that's the man I love and respect.

To właśnie jest mężczyzna, którego kocham i szanuję.

So tell me: How can I reconcile that good Uncle Frank that I know you are

Jak więc mogę zjednać dobrego wujka, którym wiem, że jesteś,

with the words that just came out of your mouth?"

ze słowami, które wypowiedziałeś?“.

You haven't called him in. You haven't called him out.

Nie jest to ani przychylność, ani krytyka.

You called on him to decide how he's going to be.

A wezwanie do tego, by sam zdecydował, jak chce być postrzegany.

And with this approach, he's less likely to become defensive,

Dzięki takiemu podejściu, prawdopodobnie lepiej przyjmie krytykę,

because you haven't actually attacked him.

bo tak naprawdę nie został zaatakowany.

And while he's organizing what to say,

Gdy on zastanawia się nad odpowiedzią,

you've affirmed that he has options about how he wants to be,

ty potwierdzasz, że może wybrać, kim chce być,

especially in his niece's eyes and his family's eyes.

szczególnie w oczach twoich i rodziny.

But most importantly, the third thing you've achieved

Co najważniejsze, trzecim osiągnięciem jest to,

is that you did not let his bigotry go unchallenged,

że jego bigoteria została zakwestionowana

and that was witnessed by the entire family:

i stało się to na oczach całej rodziny:

how you stand up to bigotry at a family reunion

wszyscy zobaczyli, że można sprzeciwić się uprzedzeniom

without hate, argument and throwing over the table.

bez nienawiści, kłótni i wywracania stołu.

Now, anybody can learn these tactics, as I've said,

Każdy może się tego nauczyć

and we really need to understand that we can offer people forgiveness

i musimy zrozumieć, że możemy oferować innym przebaczenie

and a chance to redeem themselves from their mistakes.

oraz szansę na naprawienie błędów.

Somebody gave us a chance to grow,

Skoro sami dostaliśmy szansę rozwoju,

and we can offer that to others.

dajmy ją też innym.

So I invite you to join me in this calling-in culture,

Zapraszam was, byście dołączyli do mnie

this calling-in world that we're building.

i przychylnego świata, który budujemy.

I think you will have a lot of joy and satisfaction in it,

Myślę, że sprawi wam to równie dużo radości i satysfakcji,

like I've found.

co mi.

We don't actually risk anything,

Niczego nie ryzykujemy,

because all we risk losing is our pain.

bo stracić możemy jedynie nasz ból.

And then you'll learn the most powerful lesson I've learned

Potem czeka was najważniejsza lekcja, której ja nauczyłam się

from five decades of being a social justice activist:

w ciągu pięciu dekad bycia aktywistką na rzecz społecznej sprawiedliwości:

fighting hate should be fun.

zwalczanie nienawiści powinno być zabawą.

(Laughter)

(Śmiech)

It's being a hater that sucks.

To bycie hejterem jest beznadziejne.

Thank y'all.

Dziękuję.

(Applause and cheers)

(Brawa i wiwaty)