Could Fungi Actually Be the Key to Humanity’s Survival? | David Andrew Quist | TED

62,354 views ・ 2023-02-06

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Hung Trieu Reviewer: My Den
00:04
OK, people, let's just get this out of the way.
0
4762
3600
OK, mọi người, bỏ qua chuyện này đi.
00:08
Now, I know this isn't a very comfortable subject for many of you,
1
8382
4460
Bây giờ, tôi biết đây không phải là chủ đề dễ chịu đối với nhiều người ở đây,
00:12
but I've got to say it.
2
12862
1600
nhưng tôi phải nói ra.
00:14
We have to talk about your fungus problem.
3
14982
3080
Chúng ta phải nói về vấn đề nấm của bạn.
00:18
Now, it's OK, don't be embarrassed. You know who you are.
4
18082
4020
Bây giờ, không sao đâu, đừng xấu hổ. Bạn biết bạn là ai.
00:22
We can work this out. We'll get through it together.
5
22142
3220
Chúng ta có thể làm việc ngoài này. Chúng ta sẽ cùng nhau vượt qua.
00:25
Now, call them fungi, "fun-gee," "fun-guy" -- you decide.
6
25382
4540
Bây giờ, hãy gọi chúng là nấm, “fun-gee,” “fun- guy” -- bạn quyết định.
00:30
But what I'd like to impress upon you
7
30822
1820
Nhưng thứ tôi muốn gây ấn tượng
00:32
is this is a new world we need to begin exploring.
8
32662
2520
là một thế giới mới mà chúng ta cần bắt đầu khám phá.
00:35
And I think we can do it in interesting ways.
9
35942
2660
Và tôi nghĩ ta có thể làm điều đó theo cách thú vị.
00:38
But all of us have had an issue with fungi at some point in our lives, right?
10
38622
3620
Nhưng ai cũng đều đã từng gặp vấn đề với nấm một lần trong đời, phải không?
00:42
Maybe even now?
11
42282
1340
Có lẽ ngay cả bây giờ?
00:43
We think of fungi, we think of fuzzy stuff
12
43642
2600
Chúng tôi nghĩ về nấm, chúng tôi nghĩ về thứ mờ ảo
00:46
that's growing on our yogurt that we forgot in the back of the fridge.
13
46262
4880
đang phát triển trên sữa chua của chúng ta mà chúng ta để quên ở trong tủ lạnh.
00:51
Or maybe that itch you developed by wearing that favorite pair of pants,
14
51162
4520
Hoặc có thể bạn bị ngứa do mặc chiếc quần yêu thích đó,
00:55
but just got a little bit too tight?
15
55702
1720
nhưng chỉ có một chút quá chật?
00:58
Or, you know, maybe you think of death and decay and disease,
16
58202
5020
Hoặc, bạn biết đấy, có thể bạn nghĩ về cái chết, sự thối rữa và bệnh tật,
01:03
when you think about fungi?
17
63242
1340
khi bạn nghĩ về nấm?
01:04
But fungi, maybe some of them have a dark side.
18
64602
2940
Nhưng nấm, có thể một số trong số chúng có mặt tối.
01:07
I mean, who of us doesn't?
19
67562
1740
Ý tôi là, ai trong chúng ta không?
01:09
But I'd like to invite you to see these misunderstood creatures
20
69722
5180
Nhưng tôi muốn mời các bạn nhìn những sinh vật bị hiểu lầm này
01:14
in a new light,
21
74942
1160
dưới một ánh nhìn mới,
01:16
and maybe start to appreciate
22
76122
1720
và có thể bắt đầu đánh giá cao
01:17
some of the positive and inspirational ways that they behave.
23
77862
4140
một số cách cư xử tích cực và truyền cảm hứng của chúng.
01:23
So if that mold is breaking bad on that yogurt
24
83642
4500
Vì vậy, nếu nấm mốc đó làm hỏng sữa chua đó
01:28
you forgot in the back of the fridge, again,
25
88182
3880
bạn lại quên ở trong tủ lạnh một lần nữa
01:32
maybe it's not just rotting and spoiling,
26
92082
2960
có lẽ nó không chỉ thối rữa và hư hỏng,
01:35
but maybe it's taking an act of transformation,
27
95062
3180
nhưng có lẽ nó đang thực hiện một hành động biến đổi,
01:38
of renewal and of new possibilities.
28
98262
3180
đổi mới và những khả năng mới.
01:42
And it's that very act of transformation that's so central to life on our planet,
29
102322
6140
Và chính hành động biến đổi đó là trọng tâm của sự sống trên hành tinh chúng ta,
01:48
it’s been important for our own history.
30
108502
2380
nó rất quan trọng đối với lịch sử của chúng ta.
01:51
And maybe for the future,
31
111822
1900
Và có thể trong tương lai,
01:53
if we can learn from fungi,
32
113742
2220
nếu chúng ta có thể học hỏi từ nấm,
01:56
we might be able to transform ourselves and our societies
33
116002
4180
chúng ta có thể biến đổi bản thân và xã hội của chúng ta
02:00
in ways that are in greater harmony with nature.
34
120222
2500
theo những cách hài hòa hơn với thiên nhiên.
02:03
So what do I mean when I say fungi have been important to our past?
35
123982
4220
Vì vậy, ý tôi là gì khi nói rằng nấm rất quan trọng đối với quá khứ của chúng ta?
02:08
I'm not talking about that amazing mushroom trip you took
36
128602
3640
Tôi không nói về trải nghiệm nấm thần tuyệt vời mà bạn đã thử,
02:12
back in university,
37
132262
1880
khi ở trường đại học,
02:14
though that was probably pretty awesome in its own right.
38
134182
3260
mặc dù điều đó có lẽ khá tuyệt vời theo đúng nghĩa của nó.
02:18
What I'm talking about is the way that fungi have been central
39
138282
2960
Điều tôi đang nói đến là cách mà nấm đóng vai trò trọng tâm
02:21
to the evolution of life on the planet,
40
141262
3140
trong quá trình tiến hóa của sự sống trên hành tinh,
02:24
that virtually all life has a fungal backstory.
41
144422
3660
rằng hầu như tất cả sự sống đều có nguồn gốc từ nấm.
02:29
Now, think: fungi have been on the planet for a billion years ... or more.
42
149282
5920
Hãy nghĩ xem: nấm đã tồn tại trên hành tinh này hàng tỷ năm... hoặc hơn thế nữa.
02:36
And during that time the Earth was just a rocky, desolate place.
43
156202
5940
Và trong thời gian đó, Trái đất chỉ là một nơi hoang vắng đầy sỏi đá.
02:42
There wasn't a lot of life on it.
44
162162
1860
Không có nhiều sự sống trên nó.
02:44
Now, algae would actually escape the waters
45
164442
3440
Bây giờ, tảo sẽ thoát khỏi nước
02:47
and come onto land to evolve into land plants,
46
167902
3040
và đến đất liền để phát triển thành thực vật trên cạn,
02:50
but only by partnering with fungi first, as its root system.
47
170962
3320
nhưng chỉ bằng cách hợp tác với nấm làm hệ thống gốc của nó.
02:55
Soils would begin to form
48
175522
1780
Đất sẽ bắt đầu hình thành
02:57
as fungi ate rock and broke it down to make the nutrients available.
49
177322
3960
khi nấm ăn đá và phá vỡ nó để tạo ra chất dinh dưỡng.
03:02
So you had this opportunity for new life to spring up.
50
182982
3540
Vì vậy, bạn đã có cơ hội này để sự sống mới mọc lên.
03:06
As a result, the evolution of plants would explode across the planet,
51
186542
4920
Kết quả là, sự tiến hóa của thực vật sẽ bùng nổ khắp hành tinh,
03:11
which would oxygenate the atmosphere
52
191482
2920
sẽ làm oxy hóa bầu khí quyển
03:14
and allow the evolution of more complex life-forms,
53
194442
3180
và cho phép sự tiến hóa của các dạng sống phức tạp hơn,
03:17
like us, humans.
54
197662
1920
như loài người chúng ta.
03:20
Right?
55
200342
1140
Phải không?
03:22
So being on the planet for a billion years,
56
202042
3160
Vì vậy, tồn tại trên hành tinh trong một tỷ năm,
03:25
fungi have developed all sorts of life strategies
57
205222
2480
nấm đã phát triển tất cả các loại chiến lược sự sống
03:27
to be adaptive and diverse and resilient.
58
207722
2720
để thích nghi, đa dạng và kiên cường.
03:30
Think about it -- they survived a billion years,
59
210982
3000
Hãy nghĩ về điều đó -- chúng đã tồn tại hàng tỷ năm,
03:34
through great swings in climate, over hundreds of millions of years,
60
214002
4320
qua những thay đổi lớn về khí hậu, qua hàng trăm triệu năm,
03:38
lived through all the five great mass extinction events,
61
218342
4340
sống qua tất cả năm sự kiện đại tuyệt chủng hàng loạt,
03:42
where the dinosaurs went extinct and the poor little trilobites
62
222702
3560
nơi khủng long tuyệt chủng và những con bọ ba thùy tội nghiệp
03:46
and countless other forms of life that we don't even know existed.
63
226302
3540
cùng vô số dạng sống khác mà chúng ta thậm chí không biết là có tồn tại.
03:50
But fungi persisted and thrived, and do to this day.
64
230622
3580
Nhưng nấm vẫn tồn tại và phát triển mạnh cho đến ngày nay.
03:55
And I think that's what drove them to me.
65
235202
2020
Và đó là điều đã đưa chúng đến với tôi.
03:57
It's so endearing, right?
66
237242
1700
Nó rất đáng yêu, phải không?
03:58
I mean, who doesn't love a good survival story?
67
238962
3560
Ý tôi là, ai lại không thích một câu chuyện sinh tồn hay?
04:02
I know I do.
68
242562
1140
Tôi biết tôi có.
04:04
But fungi weren't my first love. That was music, actually.
69
244202
4360
Nhưng nấm không phải là tình đầu của tôi. Đó thực sự là âm nhạc.
04:09
And actually, when I was a young, young boy,
70
249382
3280
Và thực ra, khi tôi còn là một cậu bé,
04:12
I was really into grunge music,
71
252702
1800
Tôi thực sự say mê nhạc grunge,
04:14
and I played in a grunge band.
72
254522
1940
và đã chơi trong một ban nhạc grunge.
04:16
And we were awful.
73
256482
2700
Và chúng tôi chơi rất tệ.
04:19
(Laughter)
74
259202
1060
(Tiếng cười)
04:20
But I didn't know that at the time,
75
260282
1700
Nhưng lúc đó tôi không biết,
04:22
and anyhow, I had to follow my passion.
76
262002
1900
và tôi vẫn phải theo đam mê của mình.
04:23
So I put everything in my pickup truck
77
263942
2940
Vì vậy, tôi đặt mọi thứ trong chiếc xe bán tải của mình
04:26
and I moved from my childhood home of Kansas City to Seattle,
78
266902
4860
và tôi chuyển từ ngôi nhà thời thơ ấu của mình ở Thành phố Kansas đến Seattle,
04:31
the mecca of grunge music in the ’90s.
79
271802
3360
thánh địa của nhạc grunge trong thập niên 90.
04:35
And I was going to start a new band.
80
275182
2060
Và tôi sắp thành lập một ban nhạc mới.
04:37
And unfortunately, none of the talent of Nirvana or Soundgarden
81
277882
6300
Và thật không may, không có tài năng nào của Nirvana hay Soundgarden
04:44
rubbed off on me.
82
284202
1880
thuyết phục tôi.
04:46
It would have been a quite different life had it did.
83
286102
2960
Đó sẽ là một cuộc sống hoàn toàn khác nếu xảy ra.
04:49
But the splendor of the Pacific Northwest forests really did.
84
289462
4520
Nhưng vẻ đẹp lộng lẫy của những khu rừng Tây Bắc Thái Bình Dương đã làm được.
04:54
And it was the trees and all the life aboveground
85
294802
3600
Và chính cây cối và tất cả sự sống trên mặt đất
04:58
that drew me there,
86
298442
1500
đã thu hút tôi đến đó,
04:59
but it was the fungi and the microbes belowground
87
299962
3580
nhưng chính nấm và vi khuẩn dưới lòng đất
05:03
that kept me coming back.
88
303562
1660
đã khiến tôi quay trở lại.
05:06
I just got even more and more interested about the way that they lived,
89
306242
3380
Tôi chỉ càng ngày càng quan tâm hơn đến cách họ sống,
05:09
all these bizarre forms,
90
309642
1620
tất cả những hình thức kỳ quái này,
05:11
the fact that fungi are literally everywhere.
91
311282
3280
thực tế là nấm có ở khắp mọi nơi.
05:14
Right now, they're on your skin,
92
314582
1900
Chúng đang ở trên da của bạn,
05:16
in your gut.
93
316522
1140
trong ruột của bạn.
05:18
With every breath you take, you inhale dozens of fungal spores.
94
318122
4820
Với mỗi hơi thở, bạn hít phải hàng tá bào tử nấm.
05:22
Every move you make,
95
322982
1820
Mỗi bước bạn thực hiện,
05:24
you trample mushrooms and molds beneath your feet,
96
324822
3220
bạn giẫm nát nấm và nấm mốc dưới chân,
05:28
in the soil.
97
328062
1160
trong đất.
05:30
And their ubiquity ...
98
330102
1280
Và sự phổ biến của chúng
05:32
is a big reason why we know so little about fungi.
99
332142
3900
là một lý do lớn tại sao chúng ta biết rất ít về nấm.
05:36
Despite all the tools we have at our disposal, scientific tools,
100
336422
4080
Bất chấp tất cả các công cụ chúng ta có sẵn, các công cụ khoa học,
05:40
we know perhaps five percent of all the fungi,
101
340522
3180
chúng tôi biết có lẽ năm phần trăm về tất cả các loại nấm,
05:43
some three million species
102
343722
1340
khoảng ba triệu loài
05:45
that are thought to exist in the world today.
103
345082
3320
được cho là tồn tại trên thế giới ngày nay.
05:49
Now that's a massive amount of biodiversity
104
349022
2020
Đó là một lượng lớn đa dạng sinh học
05:51
that we know virtually nothing about,
105
351062
2060
mà chúng ta hầu như không biết gì về,
05:53
how it lives and what it does.
106
353142
2260
nó sống như thế nào và nó làm gì.
05:56
And that's what really inspired me to continue to study about fungi
107
356362
4400
Và đó là lý do thực sự thôi thúc tôi tiếp tục nghiên cứu về nấm
06:00
and ask deeper questions.
108
360802
1480
và đặt câu hỏi sâu hơn.
06:02
Could some of this biodiversity help in creating a more resilient future?
109
362302
3940
Một số đa dạng sinh học này có thể giúp tạo ra một tương lai kiên cường hơn không?
06:07
What could we actually learn from fungi?
110
367162
2580
Chúng ta thực sự có thể học được gì từ nấm?
06:09
Were there metaphors that we might apply
111
369762
2040
Có phép ẩn dụ nào mà ta có thể áp dụng
06:11
to how we live,
112
371842
1800
cho cách chúng ta sống,
06:13
to create a more resilient future together?
113
373662
2340
để tạo ra một tương lai kiên cường hơn không?
06:17
I'd like to share with you some of those metaphors.
114
377262
3200
Tôi muốn chia sẻ với bạn một số ẩn dụ đó.
06:20
The first is that fungi are biointelligent.
115
380482
4000
Đầu tiên là nấm có trí thông minh sinh học.
06:24
Being on the planet for so long,
116
384502
2200
Có mặt trên hành tinh quá lâu,
06:26
fungi have created a really great ability to be good at resource efficiency
117
386742
5580
nấm đã tạo ra một khả năng thực sự tuyệt vời để sử dụng hiệu quả tài nguyên
06:32
and resilience,
118
392342
1600
và khả năng phục hồi tốt,
06:33
and, as it turns out, spatial planning.
119
393962
2260
và hóa ra là quy hoạch không gian.
06:36
So researchers in Japan did this super cool experiment
120
396882
3240
Các nhà nghiên cứu ở Nhật Bản đã thực hiện thí nghiệm tuyệt vời này
06:40
where they wanted to see if fungi could help engineers
121
400142
4360
khi họ muốn xem liệu nấm có thể giúp các kỹ sư
06:44
to create more efficient transport networks.
122
404522
3120
tạo ra mạng lưới giao thông hiệu quả hơn hay không.
06:47
So they laid out oatmeal on a petri dish,
123
407662
3400
Vì vậy, họ bày bột yến mạch trên đĩa petri,
06:51
corresponding to the cities of the Tokyo metropolitan area.
124
411082
4580
tương ứng với các thành phố của vùng đô thị Tokyo.
06:56
And they introduced a slime mold,
125
416222
2160
Và họ giới thiệu một loại nấm mốc,
06:58
a type of fungus whose favoritest food ever is oatmeal,
126
418402
4820
một loại nấm mà thức ăn ưa thích của chúng là bột yến mạch,
07:03
and the fungus rapidly went through a process of self-optimization
127
423242
5180
và nấm nhanh chóng trải qua quá trình tự tối ưu hóa
07:08
to find the most efficient links between its favoritest-ever food source,
128
428462
4480
để tìm các liên kết hiệu quả nhất giữa nguồn thức ăn yêu thích nhất của nó,
07:12
represented by a map of the Tokyo metropolitan area.
129
432982
3840
đại diện bởi một bản đồ của khu vực đô thị Tokyo.
07:17
And in a matter of hours, it would recreate, largely,
130
437922
3840
Và chỉ trong vài giờ, nó sẽ tái tạo, phần lớn,
07:21
the existing railway map of the Tokyo metropolitan area --
131
441782
4180
bản đồ đường sắt hiện tại của vùng đô thị Tokyo --
07:26
a process it took engineers decades to actually produce.
132
446882
4040
một quy trình mà các kỹ sư đã mất hàng thập kỷ để thực sự sản xuất.
07:32
Now the fungus, it has no brain,
133
452142
2720
Bây giờ nấm, nó không có não,
07:34
it has no plan, it was given no instructions or guidance.
134
454882
4120
nó không có kế hoạch, nó không được chỉ dẫn hay hướng dẫn.
07:39
But still, it created a highly optimized network.
135
459022
3080
Tuy nhiên, nó vẫn tạo ra một mạng được tối ưu hóa cao.
07:42
And this convinced me and other scientists
136
462962
2300
Điều này đã thuyết phục tôi và các nhà khoa học
07:45
that maybe fungi could have practical applications
137
465282
3120
rằng có lẽ nấm có thể có những ứng dụng thực tế
07:48
to help solve some of our human challenges
138
468422
2900
để giúp giải quyết một số thách thức của con người chúng ta
07:51
in ways that are quick and efficient
139
471342
4100
theo những cách nhanh chóng và hiệu quả
07:55
and perhaps even more imaginative than we could do
140
475462
2560
và có lẽ còn giàu trí tưởng tượng hơn ta có thể làm
07:58
with all of our brains put together.
141
478062
2020
với tất cả bộ não của chúng ta gộp lại.
08:01
Now, another way that fungi can produce a metaphor
142
481882
3380
Bây giờ, một cách khác mà nấm có thể tạo ra một phép ẩn dụ
08:05
is being collaborative.
143
485302
1680
là hợp tác.
08:07
Now, there is most evidence in their relationship with plants.
144
487402
3740
Bây giờ, có hầu hết bằng chứng về mối quan hệ của chúng với thực vật.
08:11
Now remember how algae evolved into plants
145
491702
2380
Ai nhớ làm thế nào tảo tiến hóa thành thực vật
08:14
through the help of fungi as their root system?
146
494102
2540
thông qua nấm làm hệ thống rễ của chúng?
08:16
Well, that love affair never ended.
147
496662
1840
Chà, mối tình đó chưa kết thúc.
08:18
Still today, 90 percent of all land plants need to have a mycorrhizal association.
148
498522
6000
90 phần trăm các loài thực vật trên đất liền cần có đoàn thể nấm rễ cộng sinh.
08:24
This is the plant-fungus-root association.
149
504542
2680
Đây là đoàn thể thực vật-nấm-rễ.
08:28
So depicted here, in this highly realistic view
150
508022
3860
Vì vậy, mô tả ở đây, trong cái nhìn rất thực tế này
08:31
of the underground of a forest ecosystem ...
151
511902
3920
về lòng đất của một hệ sinh thái rừng ...
08:37
you can see the fungus,
152
517362
1180
bạn có thể thấy nấm,
08:38
which exists in most of its life as thin filaments,
153
518582
3260
tồn tại trong phần lớn cuộc đời của nó dưới dạng sợi mỏng,
08:41
and the network of thin filaments, we call it mycelium.
154
521862
2760
và mạng lưới các sợi mỏng, chúng ta gọi nó là sợi nấm.
08:45
And the mycelium of the fungus can tap into the root of plants
155
525222
3140
Và sợi nấm có thể bám vào rễ cây
08:48
and make a symbiosis.
156
528382
1680
và thực hiện một sự cộng sinh.
08:50
And thereby, they exchange nutrients
157
530662
1780
Và do đó, chúng trao đổi chất
08:52
that the other one isn't so good at making or capturing.
158
532462
3520
dinh dưỡng mà con kia không giỏi tạo ra hoặc thu giữ.
08:56
So in case of the fungi, they're providing minerals to the plants,
159
536382
3860
Vì vậy, trong trường hợp của nấm, chúng đang cung cấp chất khoáng cho cây trồng,
09:00
and the plants, through photosynthesis, are providing carbon.
160
540262
4860
và thực vật, thông qua quá trình quang hợp, đang cung cấp carbon.
09:05
And so this exchange can go on between the organisms.
161
545902
3580
Và do đó, sự trao đổi này có thể diễn ra giữa các sinh vật.
09:09
But it doesn’t stop there,
162
549502
1780
Nhưng nó không dừng lại ở đó,
09:11
because the fungi can tap into other plants at the same time,
163
551302
3540
bởi vì nấm có thể xâm nhập vào các cây khác cùng một lúc,
09:14
and other plants can also have other fungal partners.
164
554862
3000
và các loại cây khác cũng có thể có các đối tác nấm khác.
09:18
So what you end up with
165
558382
1180
Những gì bạn nhận được
09:19
is this massive underground network mediated by fungi.
166
559582
4040
là mạng lưới khổng lồ dưới lòng đất này do nấm làm trung gian.
09:25
Now, it's not just nutrients that are flowing,
167
565042
3040
Bây giờ, không chỉ chất dinh dưỡng đang chảy,
09:28
but also communication,
168
568102
1940
mà cả giao tiếp,
09:30
because plants can talk to each other through the fungal network
169
570062
4900
bởi vì thực vật có thể nói chuyện với nhau thông qua mạng lưới nấm
09:34
to create chemical signals to be able to warn of a pest attack, for example.
170
574982
5220
để tạo ra các tín hiệu hóa học để cảnh báo về dịch hại chẳng hạn.
09:43
Now, fungi are also regenerative.
171
583222
3120
Bây giờ, nấm cũng tái sinh.
09:47
Now, their ability to decompose is important for the planet,
172
587042
5200
Bây giờ, khả năng phân hủy của chúng rất quan trọng đối với hành tinh,
09:52
to say the least,
173
592282
1440
ít nhất phải nói rằng,
09:53
because fungi eat death and give it back to life, as nutrients,
174
593742
5360
bởi vì nấm ăn cái chết và cho nó sống lại, dưới dạng chất dinh dưỡng,
09:59
to start the cycle anew.
175
599122
1460
để bắt đầu chu kỳ mới.
10:00
In nature, there's no such thing as waste.
176
600982
2060
Trong tự nhiên, không có gì là lãng phí.
10:03
I mean, waste is a human concept.
177
603062
2200
Lãng phí là một khái niệm của con người.
10:05
Everything is used, everything is circular.
178
605602
3000
Mọi thứ đều được sử dụng, mọi thứ đều thuộc về đoàn thể.
10:09
Everything becomes something else.
179
609322
2640
Mọi thứ trở thành một thứ gì đó khác.
10:12
And if you don't appreciate fungi,
180
612622
1680
Và nếu bạn không đánh giá cao nấm,
10:14
you will, for one reason,
181
614322
1280
bạn sẽ, vì một lý do,
10:15
and it's that decompositional ability.
182
615642
1920
và đó là khả năng phân hủy.
10:17
I mean, think about it.
183
617582
1200
Ý tôi là, hãy nghĩ xem.
10:18
We would be buried under kilometers of undecayed plant matter
184
618802
5520
Chúng ta sẽ bị chôn vùi dưới hàng cây số thực vật chưa phân hủy
10:24
and dead animals and poo
185
624342
2880
và động vật chết và phân
10:27
without the decompositional ability of fungi.
186
627242
2200
nếu không có khả năng phân hủy của nấm.
10:29
And that would be a pretty crappy existence,
187
629462
2080
Và đó sẽ là một sự tồn tại khá nhảm nhí,
10:31
you've got to admit.
188
631562
1600
bạn phải thừa nhận.
10:33
So as a metaphor,
189
633922
1220
Vì vậy, như một ẩn dụ,
10:35
fungi can provide us with ways of being biointelligent,
190
635162
4060
nấm có thể cung cấp cho chúng ta những cách trở nên thông minh sinh học,
10:39
collaborative and resilient.
191
639242
1860
hợp tác và kiên cường.
10:41
But I also believe that fungi have practical applications
192
641522
3740
Nhưng tôi cũng tin rằng nấm có ứng dụng thực tế
10:45
in how we produce materials.
193
645282
1880
trong cách chúng ta sản xuất vật liệu.
10:48
And this is actually my very cool day job,
194
648262
2880
Và đây thực sự là công việc hàng ngày rất thú vị của tôi,
10:51
as researcher at a fermentation science company here in Oslo
195
651162
3960
với tư cách là nhà nghiên cứu tại một công ty khoa học lên men ở Oslo,
10:55
that’s reimagining a new world of more sustainable materials
196
655142
3720
công ty đang tái tạo một thế giới mới với các vật liệu bền vững hơn
10:58
of everyday products.
197
658882
1680
cho các sản phẩm hàng ngày.
11:00
So let me give you some examples.
198
660902
1940
Vì vậy, hãy để tôi cho bạn một số ví dụ.
11:03
One is biomaterials.
199
663302
1940
Một là vật liệu sinh học.
11:05
So taking a fungus,
200
665642
1340
Vì vậy, lấy một loại nấm,
11:07
we can literally grow new materials, using agricultural residues,
201
667002
4980
chúng ta có thể phát triển các vật liệu mới, sử dụng chất thải nông nghiệp,
11:12
to replace unsustainable products like Styrofoam or Rockwool
202
672002
4460
để thay thế các sản phẩm không bền vững như Styrofoam hoặc Rockwool
11:16
that often end up in landfills or in pollution.
203
676482
2940
thường kết thúc ở các bãi chôn lấp hoặc ô nhiễm.
11:20
So we can grow things like soundproofing panels
204
680642
2920
Vì vậy, chúng ta có thể trồng những thứ như tấm cách âm
11:23
or insulation for buildings.
205
683582
1820
hay vật liệu cách nhiệt cho tòa nhà.
11:25
Or we can make mushroom Frisbees.
206
685942
2780
Hoặc chúng ta có thể làm Frisbees nấm.
11:28
The possibilities are nearly endless.
207
688742
2480
Khả năng là gần như vô tận.
11:33
We can also make textiles from fungi.
208
693482
2720
Chúng ta cũng có thể làm hàng dệt từ nấm.
11:36
So, for example, animal-free leathers.
209
696702
2520
Vì vậy, ví dụ, da không có động vật.
11:40
So usually, you have a cow,
210
700242
3200
Vì vậy, thông thường, bạn có một con bò,
11:43
and it takes about three years to make leather,
211
703462
2540
và mất khoảng ba năm để làm da,
11:46
and all the resources and animal death that is involved.
212
706022
3840
và tất cả các tài nguyên và cái chết của động vật có liên quan.
11:49
Not a great way to make leather.
213
709902
1640
Không phải một cách tốt để làm da.
11:51
If you can make it another way, like with fungi,
214
711562
2660
Nếu bạn có thể làm theo cách khác, như với nấm,
11:54
it takes days to make it.
215
714242
2600
phải mất nhiều ngày để làm ra.
11:57
A much better way that's both efficient and ethical,
216
717862
2900
Một cách tốt hơn nhiều vừa hiệu quả vừa hợp đạo đức,
12:00
and how we can make leathers in the future.
217
720802
2160
làm thế nào ta có thể làm da trong tương lai.
12:03
And then, there's food,
218
723542
1160
Và sau đó, đến thức ăn,
12:04
a subject I'm particularly passionate about.
219
724722
2600
một chủ đề tôi đặc biệt đam mê về.
12:07
Now, with fungi, we can make
220
727362
1340
Với nấm, chúng ta có thể làm
12:08
a whole range of sustainable and delicious foods.
221
728722
4640
một loạt các loại thực phẩm bền vững và ngon.
12:13
Things like meat replacements for seafood or dairy, for example.
222
733382
4260
Ví dụ như những thứ như thịt thay thế cho hải sản hoặc sữa.
12:17
Or even a new class of food that doesn't look like any of that stuff.
223
737662
3440
Hoặc thậm chí là một loại thực phẩm mới.
12:21
The possibilities are unlimited.
224
741662
2200
Các khả năng là không giới hạn.
12:24
And we can do it in a way
225
744582
1420
Và ta có thể làm theo cách
12:26
that has a fraction of the environmental footprint.
226
746042
2420
có một phần nhỏ dấu chân môi trường.
12:28
Now fungi are self-replicating organisms,
227
748482
2140
Bây giờ nấm là sinh vật tự tái tạo,
12:30
so we can make it in really huge quantities,
228
750642
2100
vì vậy ta có thể tạo với số lượng rất lớn
12:32
and help address the challenge of how we're going to make more food
229
752762
3280
và giúp giải quyết thách thức về cách ta sẽ tạo ra nhiều thức ăn hơn
12:36
and lower our impact on the planet.
230
756062
2120
và giảm tác động của chúng ta lên hành tinh.
12:38
It's a big challenge.
231
758222
1540
Đó là một thách thức lớn.
12:39
We can do it with fungi.
232
759802
1680
Ta có thể làm điều đó với nấm.
12:42
And last but not least, fish feed.
233
762182
2420
Và cuối cùng, thức ăn cho cá.
12:44
I mean, here we are in Norway, right?
234
764622
2200
Ý tôi là, chúng ta đang ở Na Uy, phải không?
12:47
The world's largest producer of salmon.
235
767382
2720
Nhà sản xuất cá hồi lớn nhất thế giới.
12:50
And what do we feed that salmon, as proteins?
236
770122
2120
Và ta cho cá hồi đó ăn protein gì?
12:52
Two things, primarily -- soy and fish meal,
237
772262
3780
Hai thứ, chủ yếu -- đậu nành và bột cá,
12:56
neither of which are sustainable sources of protein for the future,
238
776062
3660
cả hai đều không phải là nguồn protein bền vững cho tương lai,
12:59
because they contribute to overfishing in the oceans
239
779762
2860
bởi vì chúng góp phần vào việc đánh bắt quá mức ở đại dương
13:02
and land-use patterns that degrade, for some of the lands.
240
782662
3640
và các mô hình sử dụng đất làm suy thoái đối với một số vùng đất.
13:07
So we need to come up with more sustainable sources
241
787262
2420
Vì vậy, chúng ta cần tìm ra những nguồn bền vững
13:09
in how we feed our fish.
242
789702
1820
hơn trong cách chúng ta cho cá ăn.
13:11
And what if we could do it using fungi
243
791542
2740
Và điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta có thể làm điều đó bằng
13:14
to create the proteins to feed those fish?
244
794302
2880
cách sử dụng nấm để tạo ra protein để nuôi những con cá đó?
13:17
And we could do it in a way
245
797202
1660
Và ta có thể làm điều đó theo cách
13:18
that we’re using byproducts of food industries
246
798902
2940
mà ta đang sử dụng các sản phẩm phụ của ngành công nghiệp
13:21
as food for our fungus when we grew it?
247
801862
2740
thực phẩm làm thức ăn cho nấm khi chúng ta trồng nó?
13:24
It would be an amazingly sustainable system
248
804622
2600
Nó sẽ là một hệ thống bền vững đáng kinh ngạc
13:27
and, dare I say it, it would help in our self-sufficiency.
249
807262
3360
và nó sẽ giúp ích cho sự tự cung tự cấp của chúng ta.
13:33
Now, one of the coolest things about being a fungal researcher
250
813702
3900
Bây giờ, một trong những điều thú vị nhất khi trở thành nhà nghiên cứu nấm
13:37
is, with all that diversity out there,
251
817622
2420
là, với tất cả sự đa dạng ngoài kia,
13:40
probably the coolest thing that fungi can do,
252
820062
3540
có lẽ điều thú vị nhất mà nấm có thể làm,
13:43
we haven't even uncovered yet.
253
823622
2180
thậm chí chúng ta còn chưa khám phá ra.
13:45
The most amazing fungal discoveries are still waiting to be made.
254
825842
5240
Những khám phá tuyệt vời nhất về nấm vẫn đang chờ được thực hiện.
13:51
We're only scratching the surface of what we might be able to achieve
255
831102
3560
Chúng tôi chỉ đang vạch ra bề nổi của những gì chúng tôi có thể đạt được
13:54
with the help of fungi.
256
834682
1680
với sự trợ giúp của nấm.
13:57
So I have a hope,
257
837162
1820
Vì vậy, tôi có một hy vọng,
13:59
and my hope is that we transfer our fungal problems
258
839002
4300
và hy vọng của tôi là chúng ta chuyển các vấn đề về nấm của chúng ta
14:03
into fungal solutions,
259
843322
3040
thành các giải pháp về nấm,
14:06
that we look to the fungal world for new mindsets and new metaphors
260
846402
4720
rằng chúng ta nhìn vào thế giới nấm để có những tư duy mới và những ẩn dụ mới
14:11
and even new materials,
261
851142
2360
và cả những vật liệu mới,
14:13
as we think more collaboratively, regeneratively
262
853522
3500
khi chúng ta suy nghĩ hợp tác hơn, tái tạo hơn
14:17
and with more biointelligence,
263
857042
2000
và với nhiều trí tuệ sinh học hơn,
14:19
as we approach the future,
264
859082
2420
khi chúng ta tiếp cận tương lai,
14:21
just like fungi.
265
861542
2500
giống như nấm.
14:25
Thank you very much.
266
865322
1160
Cảm ơn rất nhiều.
14:26
(Applause)
267
866502
2360
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7