Stories of Photographing Monumental People (from Michelle Obama to Stephen Hawking) | Platon | TED

Translator: Paul Nguyen Reviewer: 24 Anh

So here we are, together.

Hôm nay chúng ta cùng nhau có mặt ở đây.

But we're in a technological trance.

Nhưng ta đang bị công nghệ mê hoặc.

Here we are together, but we're divided by tribalism.

Chúng ta cùng ở đây nhưng lại bị chủ nghĩa bộ tộc chia cắt.

Here we are together, but we're distracted by mass myths.

Chúng ta cùng nhau ở đây nhưng lại vô vàn lời đồn thổi làm phân tâm.

We've been separated by walls,

Chúng ta bị ngăn cách bởi những bức tường, cửa sổ,

windows, computer screens, borders.

màn hình máy tính và ranh giới.

But we're united in our hearts.

Nhưng trái tim của ta hợp nhất.

Oh, we've argued and quarreled in the past.

Ồ, tuy chúng ta đã tranh luận và cãi nhau trong quá khứ.

Nhưng giờ đây ta biết rằng ta có sự gắn kết chung.

But now we know we've got a common bond.

Humanity.

Đó là tình người.

So why are we all here?

Vậy thì tại sao chúng ta ở đây?

Có thể chúng ta đều đang tìm một chiếc chìa khoá.

Maybe we're all looking for a key.

A key to unlock this political, economic, social, cultural paralysis.

Chìa khoá để giải quyết các tồn đọng về chính trị, kinh tế, xã hội và văn hoá.

Maybe the answer is in a little word: empathy.

Có thể đáp án được gói gọn trong một từ ngắn gọn: sự đồng cảm.

Đồng cảm không chỉ là đặt mình vào vị trí hay cảm nhận nỗi đau của một người.

Empathy is not just walking in someone's shoes or feeling someone's pain.

Empathy is the secret ingredient

Đồng cảm là nguyên liệu bí mật để tìm ra sự gắn kết giữa người với người.

for finding a human connection.

So I want you to open up your hearts and open up your minds,

Vậy nên, tôi muốn các bạn hãy mở lòng và tâm trí của mình ra

because in times of confusion,

bởi vì tại những thời điểm bối rối,

we must not lose our capacity to dare to be kind to each other.

chúng ta không được đánh mất khả năng đối xử tốt với nhau.

Some years ago,

Vài năm trước đây,

I had the great privilege to be invited to the White House

tôi rất vinh dự khi được mời đến Nhà Trắng

to do this.

để chụp ảnh này.

Now this has got nothing to do with politics.

Và việc này không liên quan đến chính trị.

This is a cultural moment in American history.

Đây là thời khắc văn hoá trong lịch sử nước Mỹ.

This is Michelle Obama's first portrait as First Lady.

Đây là bức chân dung của Michelle Obama khi là Đệ nhất Phu nhân.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

So on this day, I was nervous.

Hôm đó, tôi cảm thấy lo lắng.

And when I'm nervous, I get socially clumsy.

Và khi lo lắng, tôi giao tiếp rất vụng về.

Know what I mean?

Hiểu ý tôi chứ?

(Tiếng cười)

(Laughter)

So I picked up my camera, focused on her eyelash,

Khi đó tôi cầm máy ảnh lên, lấy nét vào lông mi của bà ấy,

and in my clumsiness I shouted out,

và với sự vụng về, tôi hô to: “Đúng rồi! Tình yêu của tôi.

"Right, my love, I want your soul.

Tôi muốn có được tâm hồn của em. Hãy trao cho tôi.”

Give it to me."

(Laughter)

(Tiếng cười)

Silence in the room.

Căn phòng rơi vào lặng im.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I'm sure the hairdresser almost dropped the hairspray in shock.

Tôi chắc rằng thợ làm tóc cũng suýt đánh rơi bình keo xịt tóc vì kinh ngạc.

And as I took this picture,

Và khi tôi chụp bức ảnh này,

this devastating look came over her face.

vẻ không hài lòng thoáng qua gương mặt bà ấy.

The eyebrow raises as if to say,

Lông mày nhướn lên như thể nói rằng

"How dare you?

“Sao ông dám làm vậy? Nhưng tôi cũng khá thích câu đó.”

But I quite like it at the same time."

(Laughter)

(Tiếng cười)

So then I realize what I just said.

Sau đó, tôi nhận ra điều mình vừa nói.

And I said, "My goodness me, I'm an Englishman.

Và tôi nói rằng: “Trời ơi, tôi là người Anh chính gốc.

And in England we invented being polite.

Và nước Anh là nguồn cội của sự lịch thiệp.

I think Canadians and Americans do it better now, but we invented it.

Tôi nghĩ lúc này người Canada và Mỹ lịch thiệp hơn,

nhưng chúng tôi tạo ra nó.

Và giờ đây, khi tôi ở Nhà Trắng,

And here I am in the White House,

calling you ‘my love’ and demanding your soul.

tôi gọi bà là “tình yêu của tôi” và đòi hỏi linh hồn của bà.

Please forgive my atrocities."

Làm ơn hãy tha thứ cho sự thô lỗ của tôi”.

She stands up, gives me a hug and whispers in my ear,

Bà ấy đứng dậy, ôm tôi và nói nhỏ vào tai tôi rằng:

"Platon, when all is said and done, I'm just Michelle."

“Platon à, suy cho cùng, tôi cũng chỉ là Michelle thôi”.

This is Pussy Riot.

Đây là Pussy Riot.

You probably know them as the hardcore feminist punk rock group

Các bạn có thể đã biết họ là nhóm nhạc rock nữ mạnh mẽ

who spoke truth to power against Putin's excessive nationalism.

đã nói ra sự thật để chống lại chủ nghĩa dân tộc thái quá của Putin.

And consequently,

Và hậu quả là,

they were sent to a Siberian prison for two years.

họ bị tống giam ở Siberia trong hai năm.

But what happens if we remove those colorful, aggressive masks?

Nhưng sẽ ra sao nếu chúng ta bỏ lớp mặt nạ màu mè và hung hăng đi?

You see something different.

Bạn sẽ thấy một điều khác.

This is Nadia and Masha

Đây là Nadia và Masha

photographed after they were released from prison.

được chụp lại ngay sau khi ra khỏi tù.

Look at their faces, you can see the vulnerability on their faces.

Khi nhìn vào mặt họ, bạn có thể thấy được sự tổn thương trên gương mặt.

You can see that they've paid a heavy price

Bạn có thể thấy họ đã phải trả một cái giá rất đắt

for their support of LGBTQ rights

khi ủng hộ cho quyền của LGBTQ

and women's rights in Russia.

và quyền phụ nữ tại Nga.

Now during their trial in the courtroom, before jail,

Và trong lúc xét xử tại phòng xử án, trước khi vào tù,

they were kept in a big cage as if they're wild animals.

họ bị nhốt trong một chiếc lồng lớn như thể họ là những con thú hoang dã.

Nadia, the woman with dark hair, the co-founder of Pussy Riot,

Nadia, người phụ nữ với mái tóc đen, đồng sáng lập của Pussy Riot,

she was constantly scribbling handwritten notes on a scrappy piece of paper.

cô ấy liên tục ghi chép nguệch ngoạc trên một mảnh giấy vụn.

Eventually, the judge said to her,

Sau cùng, thẩm phán nói với cô rằng

"I want you to stand up and make your closing statement

“Tôi muốn cô đứng lên và nói lời sau cùng

before I sentence you."

trước khi tôi tuyên án.”

I'm sure Nadia must have known she's about to go to jail.

Tôi chắc rằng Nadia đã biết mình sắp sửa bị tống giam.

Nevertheless, she stood up.

Tuy nhiên, cô ấy đứng thẳng,

Nervously clutching her piece of paper,

căng thẳng nắm chặt mẩu giấy,

took a deep breath and read out from her notes.

hít một hơi sâu và đọc tờ giấy ghi chú.

And what she said to the judge and to the world, I believe,

Tôi tin rằng điều mà cô nói với thẩm phán và toàn thế giới

will go down as one of our generation's greatest speeches.

sẽ trở thành một trong những bài phát biểu vĩ đại nhất của thế hệ chúng ta.

She said,

Cô ấy nói:

"I wouldn't give people labels.

“Tôi sẽ không gắn mác cho người khác.

There are no winners or losers here,

Ở đây không có kẻ thắng, người thua,

injured parties or accused.

bên bị hại hay bên bị cáo buộc.

We just need to make contact,

Chúng ta chỉ cần liên hệ với nhau

to establish a dialogue and a joint search for truth,

để tạo ra diễn đàn và cùng nhau tìm kiếm sự thật,

to seek wisdom together, to be philosophers together,

để cùng nhau đi tìm sự thông thái, cùng nhau trở thành những nhà triết gia,

rather than stigmatizing and labeling people.

thay vì kì thị và gắn mác cho người khác.

That is one of the worst things people could do."

Đó là một trong những việc tồi tệ nhất mà con người có thể làm.”

I believe Nadia thinks one of the worst things we could do

Tôi tin rằng Nadia nghĩ một trong những việc tồi tệ nhất mà ta có thể làm

is to judge each other.

đó chính là phán xét lẫn nhau.

Maybe we need to be less judgmental

Có thể chúng ta cần bớt phán xét

and more curious.

và tò mò nhiều hơn.

When you look at one of my pictures,

Khi mà bạn nhìn vào một trong những bức hình của tôi,

you might find yourself making judgments about that person.

bạn có thể tự nhận thấy mình đang đánh giá về người đó.

So what happens if I strip away your capacity to make those judgments?

Vậy, chuyện gì xảy ra khi tôi tước đi khả năng phán xét của bạn?

Tôi bỏ đi 95% của bức hình

I take away 95 percent of the picture,

and I leave you with just five percent that you can't recognize.

và tôi chỉ để lại cho bạn 5% bức hình mà bạn không thể nhận diện.

But maybe it's the most important part.

Nhưng có thể đó lại là phần quan trọng nhất của bức hình.

The window to someone's character.

Cửa sổ tâm hồn của một người.

The eye.

Ánh mắt.

Whose eye is this?

Đây là ánh mắt của ai?

Always watching us.

Luôn theo dõi chúng ta.

Is it someone you love?

Có phải là một người bạn yêu mến?

Is it someone you hate?

Có phải là một người bạn ghét?

It belongs to this man.

Đôi mắt trong hình là của người đàn ông này.

This man.

Người đàn ông này.

At this moment,

Tại thời điểm này,

I would like to pay tribute to all the courageous, brave,

tôi muốn tri ân tất cả những anh hùng dũng cảm, can đảm, kiên cường,

resilient heroes

who fight against oppression,

những người chiến đấu chống lại áp bức,

who fight for human rights,

những người đấu tranh cho quyền con người,

dignity, freedom and justice around the world.

nhân phẩm, sự tự do và công lý trên toàn thế giới.

Let's give them a round of applause.

Hãy cho họ một tràng pháo tay.

Come on.

Nào.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

So I was driven through the streets of Moscow,

Khi tôi được chở trên xe qua các cung đường tại Moskva,

past the gates of the Kremlin,

đi qua những cánh cổng của Điện Kremlin,

and we continued out of the streets of Moscow

và chúng tôi tiếp tục đi ra khỏi đường phố Moskva

into a dark, bleak, Gothic forest.

đi vào khu rừng Gothic tối và ảm đạm.

We arrived at one of the most sinister buildings I've ever seen in my life.

Chúng tôi tới một trong những toà nhà nguy hiểm nhất mà tôi từng thấy trong đời.

His private residence, his private dacha.

Nhà riêng của ông ấy, nhà nghỉ dưỡng của ông ấy.

And it was surrounded by a two-story high security wall

Và nó được bao quanh bởi bức tường rào an ninh cao hai tầng

with snipers all the way along the top.

với lính bắn tỉa rải rác phía trên cao.

As I get out of the limo,

Khi tôi ra khỏi chiếc limo,

I'm escorted into the building at gunpoint.

tôi được hộ tống vào toà nhà bởi cận vệ mang súng.

I'm led into a room.

Tôi được dẫn vào một căn phòng.

I waited, and he comes in with a giant entourage.

Tôi chờ và ông ấy bước vào cùng một đoàn tháp tùng đông đảo.

And I said, "Mr. President,

Tôi nói rằng: “Thưa Ngài Tổng thống,

before I capture this moment of history on film,

trước khi tôi chụp lại khoảnh khắc lịch sử này,

I've got a question I'd like to ask you."

tôi có một câu hỏi xin hỏi ngài.”

I said, "I was brought up by my mom and dad

Tôi nói: “Tôi được nuôi dưỡng bởi mẹ và ba tôi,

listening to the music of The Beatles.

những người nghe nhạc của The Beatles.

I want to know if you ever listened to The Beatles.”

Tôi muốn hỏi liệu ngài đã từng nghe nhạc của The Beatles chưa.”

Hai phiên dịch viên nói thầm vào tai của ông ấy.

His two translators whisper in his ear.

There's some confusing looks amongst the entourage,

Có những cái nhìn hoang mang từ đoàn tháp tùng

and then his mood drops.

và sau đó tâm trạng của ông ấy trùng xuống.

And in Russian, he orders the two translators

Và bằng tiếng Nga, ông ấy ra lệnh cho hai phiên dịch viên

and all his political advisers out of the room, immediately.

và những cố vấn chính trị của ông ấy rời khỏi phòng ngay lập tức.

The bodyguards stay.

Những người cận vệ ở lại.

And then Putin turns to me

Và sau đó Putin nhìn tôi

and in perfect English, he says,

và ông nói bằng tiếng Anh trôi chảy,

“I love The Beatles.”

“Tôi yêu The Beatles.”

(Laughter)

(Tiếng cười)

I said, "I didn't know you spoke English."

Tôi nói: “Không ngờ ông biết tiếng Anh”. Ông đáp: “Tôi nói tiếng Anh trôi chảy.”

He said, "I speak perfect English."

I said, "In that case, who's your favorite Beatle?"

Tôi lại nói: “Nếu vậy, ông thích thành viên nào của The Beatles?”

He said, "Paul."

Ông ta trả lời: “Paul”.

I said, "What's your favorite song?

Tôi hỏi tiếp: “Ông thích bài nào của họ? Có phải bài ‘Back in the U.S.S.R’ không?”

Is it 'Back in the USSR?'"

(Laughter)

(Tiếng cười)

Yeah, he didn't like that very much.

Và đương nhiên, ông ấy không thích điều đó lắm.

And then he said, "No.

Sau đó ông ấy trả lời: “Không.

My favorite song is ‘Yesterday.’

Bài hát tôi thích nhất là ‘Yesterday’.

Think about it."

Thử nghĩ về nó xem.”

And I thought about it.

Và tôi suy nghĩ về điều đó.

And I realized I'm being sent a subliminal message

Và tôi nhận ra rằng mình nhận được thông điệp ngầm

about the old days of power and authority of the Soviet Union

về những ngày xưa cũ đầy sức mạnh và quyền lực của Liên Bang Xô Viết

through a Paul McCartney song.

qua bài hát của Paul McCartney.

Now, that human connection I had with him allowed me in,

Giờ đây, sự kết nối giữa tôi và ông ấy đã cho phép tôi tiếp cận

and I ended up about an inch and a half away from his nose as I took this picture.

để rồi tôi đã chụp một bức ảnh cách chóp mũi của ông ấy một inch rưỡi.

I could feel his cold breath on my hand as I focused the lens,

Tôi cảm nhận được hơi thở lạnh lẽo của ông trên tay tôi khi tôi điều chỉnh ống kính,

and that's how I got the truth.

và đó là cách tôi tìm ra sự thật.

The truth is that this is the cold face of power and authority in Russia.

Sự thật rằng đây là gương mặt lạnh lùng của sức mạnh và quyền lực ở Nga.

Và rồi ông ấy khiến tôi cảm nhận sức mạnh đó chỉ bằng cách ngồi trên ghế.

And then he performs power for me in his chair.

Now the LGBTQ community and the human rights community in Russia,

Giờ đây, cộng đồng LGBTQ và cộng đồng nhân quyền tại Nga

many of their members have adopted my pictures of Putin,

nhiều thành viên của họ đã sử dụng bức ảnh Putin do tôi chụp

and they used them as a banner

và họ dùng chúng làm biểu ngữ

to show everything that they believe is wrong with power in their country.

để chỉ điểm mọi thứ mà họ cho là sai lầm trong quyền lực ở nước của mình.

I've been told recently

Gần đây tôi mới được biết

that anyone in Russia who is caught circulating my pictures online

nếu bất kỳ ai ở Nga bị phát hiện chia sẻ các bức hình của tôi trên mạng

in connection with human rights violations

mà có liên quan đến các vi phạm về quyền con người

will be arrested

sẽ bị bắt giữ

and they will go to jail immediately.

và họ sẽ bị tống giam ngay lập tức.

Đây là đôi mắt của ai?

Whose eye is this?

Someone you love?

Một người bạn yêu? Một người bạn ghét?

Someone you hate?

It belongs to a man who was prepared to go to jail for his beliefs.

Nó thuộc về một người đàn ông sẵn sàng ngồi tù vì tín ngưỡng của mình.

The late, great Muhammad Ali.

Đó là Muhammad Ali vĩ đại quá cố.

I said to him, "Muhammad, you are the greatest.

Tôi nói với ông ấy: “Muhammad, anh là người vĩ đại nhất.

Teach me to be great.

Hãy dạy tôi cách trở nên vĩ đại.

How can my generation be as great

Làm sao để thế hệ tôi có thể trở nên vĩ đại

as your generation had to be during the civil rights era?"

như là thế hệ của ông trong phong trào dân quyền?”

He couldn't speak very well because of Parkinson's.

Ông ấy không thể nói rõ tiếng vì căn bệnh Parkinson.

So I had to get close, and he whispered,

Vậy nên tôi phải tới gần và ông thì thầm,

"I have a confession to make."

“Tôi phải thú nhận một điều”.

"What is it?" I said.

Tôi hỏi “Điều gì vậy?”.

He said, "I wasn't as great as I said I was."

Ông ấy đáp, “Tôi không vĩ đại như tôi từng nhận đâu”.

(Laughter)

(Tiếng cười)

"Holy shit," I said.

“Chết tiệt,” tôi nói.

(Laughter)

(Tiếng cười)

"That's the biggest confession I ever heard in my life.

“Đó là lời thú tội lớn nhất mà tôi từng nghe trong đời mình.

The whole world knows you as Ali, the greatest."

Cả thế giới đều biết anh là Ali - người vĩ đại nhất.”

And then he said,

Và sau đó ông ấy nói, “Tôi nghĩ anh hiểu nhầm về tôi rồi.

"I think you misunderstand me.

I'll tell you what was great," he said.

Để tôi nói cho anh nghe điều gì vĩ đại nhất”, ông ấy nói.

"It wasn't me.

“Đó không phải là tôi.

It was the people, saw themselves in my struggle,

Mà là những người nhìn thấy bản thân mình trong khó khăn của tôi,

in my story."

trong câu chuyện của tôi.”

And then he turned it to me,

Và ông ấy giao trọng trách cho tôi.

And now I've got the great honor to turn it to you.

Và giờ đây, tôi thật vinh hạnh để truyền lại cho các bạn.

And he said,

Và ông ấy nói,

"If you can get people to see themselves in the story that you put forward,

“Nếu bạn có thể khiến người ta nhìn thấy chính mình trong câu chuyện mà bạn kể

then you have a chance of achieving greatness.

bạn cũng có thể trở nên vĩ đại.

But that greatness is never you personally.

Nhưng điều vĩ đại đó không bao giờ là cá nhân bạn.

That's something much bigger, called bridge building."

Nó là điều gì đó lớn hơn nhiều, gọi là xây dựng cầu nối giữa mọi người”.

A light bulb went off in my brain, so I took this picture.

Một ý tưởng chợt lóe lên trong đầu tôi, vậy nên tôi đã chụp bức ảnh này.

My last ever portrait of Muhammad Ali.

Bức chân dung cuối cùng của Muhammad Ali mà tôi chụp.

Not as a prizefighter or a champion,

Không phải là một võ sĩ quyền anh hay nhà vô địch,

but as a compassionate bridge builder,

mà là người bắc cầu nhân ái, nghĩ đến người yếu thế.

thinking of the underdog.

Whose eye is this?

Đây là mắt của ai?

Someone you love, someone you hate?

Của người bạn yêu, hay người bạn ghét?

A different type of underdog.

Đây là một dạng yếu thế khác.

Belongs to this man.

Thuộc về người đàn ông này.

So I said to him, "Donald,

Tôi đã nói với ông ấy, “Donald này.

"Let's be human with each other just for a few minutes.

Chỉ trong vài phút thôi, chúng ta hãy bình thường với nhau.”

Chúng tôi đều dõi theo sự nghiệp của ngài,” tôi nói.

We've all followed your career," I said.

"No one can doubt, it's an extraordinary career path you've had.

“Không ai nghi ngờ gì cả, ngài đã có một sự nghiệp thành công.

But there's always something about you.

Nhưng luôn có điều gì đó về ngài.

Luôn có không khí căng thẳng và tranh cãi

There's always an air of tension and controversy

about things you say and do in public.

mỗi khi ngài phát biểu hoặc làm gì trước công chúng.

And I'm sure that's intentional on your part.

Và tôi tin rằng đó là chủ đích của ngài.

But it feels to me as if you're in the middle of an emotional storm.

Nhưng tôi cảm thấy như ngài đang ở giữa cơn bão xúc cảm.

Personally, I couldn't live with that anxiety all the time.

Cá nhân tôi không thể lúc nào cũng sống chung với sự lo lắng như vậy.

I want to know how you weather the storm."

Tôi muốn hỏi về cách ngài đối đầu với cơn bão đó.”

He calmly looks at me and he says,

Ông ấy bình tĩnh nhìn tôi và nói,

“Tôi chính là cơn bão đó.”

"I am the storm."

(Audience murmurs)

(Khán giả thì thầm)

The eyes are always watching us.

Có nhiều đôi mắt luôn dõi theo chúng ta

But how do we use our eyes?

Nhưng chúng ta sử dụng đôi mắt của mình ra sao?

Do we look?

Ta nhìn?

Or do we see?

Hay ta thấy?

When you look at this picture,

Khi nhìn vào bức ảnh này,

you might find yourself thinking about the politics of war.

bạn có thể tự nhận ra mình đang nghĩ về vấn đề chính trị của cuộc chiến tranh.

But when you see the person in this picture,

Nhưng khi bạn thấy người trong bức hình này,

you get to know Jessica.

bạn sẽ biết thêm về Jessica.

Jessica holds a flag they draped over her husband's coffin,

Jessica đang ôm lá cờ mà người ta phủ lên quan tài của chồng cô,

who had recently been killed fighting in Iraq for America.

người mới bị giết khi chiến đấu cho Mỹ tại Irắc.

I took this picture in her home.

Tôi chụp bức hình này tại nhà của cô.

Now she has his wedding ring around her neck on a chain.

Cô ấy lồng nhẫn cưới của chồng vào dây chuyền đeo trên cổ.

When you're killed in combat,

Nếu như bạn chết trong cuộc chiến,

the US military sends your clothes and personal belongings

quân đội Hoa Kỳ sẽ gửi quần áo và tư trang của bạn

back to the family in a big box.

đến gia đình trong một chiếc hộp lớn.

Jessica had recently received the box

Jessica mới nhận được chiếc hộp này

but had not yet had the courage to open it.

nhưng vẫn chưa đủ can đảm để mở nó ra.

There it lay, closed, at the base of her bed, in her bedroom.

Nó nằm ở đó, đóng kín, dưới chân giường, trong phòng ngủ của cô ấy.

I said to her, "Jessica, maybe you should wear one of his army T-shirts

Tôi bảo cô ấy, “Jessica, có lẽ bạn nên mặc chiếc áo thun quân phục của anh ấy

as a tribute to him in the picture."

để tưởng nhớ đến anh ấy trong bức hình.”

She said, "I would.

Cô ấy nói, “Tôi sẽ làm vậy.

But all his T-shirts are in the box.

Nhưng tất cả áo thun của anh ấy đều đang ở trong hộp.

Maybe now," she said,

Cô ấy nói, “Có lẽ bây giờ là lúc tôi phải đối mặt với cảm xúc đó.”

"it's time for me to face that emotion."

Sau đó chúng tôi cùng đi tới phòng ngủ.

So we both walked into her bedroom.

We both knelt at the base of her bed,

Chúng tôi cùng quỳ dưới chân giường,

and we undid a latch each of the box and lifted the lid.

và chúng tôi tháo từng chốt của chiếc hộp và mở nắp ra.

And she burst into tears.

Và cô ấy bật khóc.

And I felt ashamed of myself.

Tôi thấy xấu hổ về bản thân mình.

For the first time in my life,

Lần đầu tiên trong đời mình,

I had put a photograph above the well-being of a person.

tôi đã ưu tiên việc chụp ảnh hơn cả buồn vui của con người.

As I apologized, she said,

Khi tôi xin lỗi, cô ấy nói,

"You don't understand why I'm crying.

“Anh không hiểu lý do tôi khóc đâu.”

I'm crying," she said,

Cô ấy nói, “Tôi đang khóc,

“because I just realized they washed his clothes,

“bởi vì tôi chợt nhận ra họ đã giặt quần áo của anh ấy,

and I wanted to smell him again."

và tôi muốn ngửi được mùi của anh ấy một lần nữa.”

Did you feel that?

Bạn cảm nhận được điều đó không?

Did you feel that?

Bạn cảm nhận được chứ?

If you felt that ...

Nếu bạn cảm nhận được điều đó,

then something beautiful just happened.

vậy một điều tốt đẹp nào đó vừa xảy ra.

We all came into this room defined by our differences.

Chúng ta đều tới phòng này,

mỗi chúng ta đều có sự khác biệt.

Men, women, old, young, Black, white.

Đàn ông, phụ nữ, già, trẻ, da màu, da trắng.

Dare I say, members of the Left.

Tôi dám cá rằng, các thành viên phe Cánh Tả.

Tôi dám cá rằng, các thành viên phe Cánh Hữu.

Dare I say, members of the Right.

Different genders,

Giới tính khác nhau,

different religious groups, cultures.

các nhóm tôn giáo, nền văn hóa khác nhau.

But we all felt that together.

Nhưng chúng ta đều có cùng cảm xúc.

What we felt is compassion.

Ta cảm thấy thương cảm.

Compassion for someone you've never even met.

Thương cảm cho một người mà bạn chưa từng gặp mặt.

That's the power of human connection.

Đó là sức mạnh của sự kết nối giữa người với người.

And that's why we will not go down

Và đó là lý do tại sao chúng ta không thụt lùi

as the generation of connectivity that disconnected itself, no.

khi thế hệ của sự kết nối tự ngắt kết nối với chính mình,

Không hề.

I think we're going to rise up.

Tôi nghĩ chúng ta sẽ vươn lên.

I think we're going to rekindle the spirit of optimism.

Tôi nghĩ chúng ta đang thắp lại tinh thần lạc quan.

It seems to me they underestimated the resilience of humanity.

Với tôi, dường như họ đã đánh giá thấp sự kiên cường của tình người.

Whose eye is this?

Đây là mắt của ai?

Someone you love?

Của người bạn yêu?

Someone you hate?

Của người bạn ghét?

It belongs to a man who was robbed of the power of human connection.

Ánh mắt thuộc về người bị cướp đi sức mạnh của sự kết nối giữa người với người.

Professor Stephen Hawking.

Giáo sư Stephen Hawking.

Now, he was very ill when I took this picture.

Khi tôi chụp bức hình này, ông ấy đang bệnh nặng.

In fact, his whole body had essentially shut down.

Thật ra, toàn bộ cơ thể của ông về cơ bản đã ngừng hoạt động.

Chỉ còn một cơ của ông vẫn hoạt động

There was only one muscle he could still work,

and that was underneath his eye.

và đó là cơ ở dưới mắt.

His team of scientists placed a sensor at the base of his glasses.

Đội ngũ nhà khoa học của ông đã đặt một cảm biến ở dưới kính của ông.

You can see it here.

Bạn có thể thấy nó tại đây.

And that sensor picks up movement of that muscle.

Và cảm biến đó tiếp nhận chuyển động của cơ đó.

And with that muscle,

Và nhờ cơ đó,

he moves a cursor over each letter of the alphabet

ông ấy di chuyển được con trỏ trên từng ký tự của bảng chữ cái

on his laptop screen.

trên màn hình máy tính.

He chooses a letter, builds a word,

Ông ấy chọn từng ký tự, gõ thành từng từ, viết thành từng đoạn văn,

constructs a paragraph,

and that's how he communicated those epic statements about space,

và đó là cách ông ấy truyền tải các nhận định mang tính lịch sử

về vũ trụ, thời gian và con người tới chúng ta.

time and humanity to us.

At the end of the session, I said to him,

Cuối buổi chụp, tôi nói với ông,

"Professor, what an honor it is for me to photograph you.

“Giáo sư, thật vinh hạnh cho tôi khi được chụp hình ông.

And I've seen how hard it is for you to even communicate.

Và tôi thấy được cả việc giao tiếp cũng có khăn với ông nhường nào.

But I'm going to ask for a big favor."

Nhưng tôi muốn xin ông một đặc ân.”

I said, "I want one word of wisdom from you.

Tôi nói, ”Tôi mong rằng được nghe một lời khôn ngoan ông.

One word from you,

Chỉ một lời từ ông

it's going to be worth a million words from anyone else."

cũng giá trị hơn cả ngàn lời từ những người khác.”

We all waited.

Tất cả chúng tôi đều chờ đợi.

His nurse was a little concerned.

Y tá của ông ấy hơi lo lắng.

I had heard that that muscle was failing,

Tôi nghe nói rằng cơ của ông đang yếu dần,

and most of the things he typed around this time

và đa số những gì ông ấy gõ ra vào lúc này đều không có ý nghĩa gì cả.

didn't mean anything.

Suddenly we heard, beep,

Đột nhiên chúng tôi nghe thấy tiếng bíp,

beep ... beep, beep, beep.

bíp, bíp, bíp, bíp.

He was typing.

Ông ấy đang gõ.

We all leaned in to the laptop screen to see where the cursor is going to go,

Tất cả chúng tôi đều nhìn vào màn hình máy tính để dõi theo di chuyển của con trỏ

and he went all the way to the letter W.

và con trò di chuyển đến ký tự W.

And he starts the next letter,

Và ông ấy bắt đầu ký tự tiếp theo,

beep, beep, beep, beep, beep.

bíp, bíp, bíp, bíp, bíp.

All the way to the letter O.

Con trỏ di chuyển đến ký tự O.

And then the final letter.

Và sau đó đi đến ký tự cuối cùng.

Beep, beep, beep, beep, beep, beep.

Bíp, bíp, bíp, bíp, bíp.

All the way back to the letter W.

Con trỏ di chuyển quay trở lại ký tự W.

Someone on the team said, "W-O-W what does that stand for?

Ai đó trong nhóm thốt lên, “W-O-W, từ này có nghĩa là gì?

That's nonsense, it's a mistake."

Vô nghĩa, chắc là nhầm lẫn rồi.”

And I said, "Hold on a minute.

Và tôi nói, “Chờ một chút.

That's not a mistake.

Đó không phải nhầm lẫn đâu.”

He just typed the word, ‘Wow.’

Ông ấy mới gõ từ “Wow”.

He just gave me a word my kids would use about the beauty and majesty of life.

Ông ấy vừa đáp lời bằng một từ mà con cái tôi dùng

khi nói về điều đẹp đẽ, hùng vĩ của cuộc đời.

And isn't it amazing how the man who faces so much adversity

Và chẳng phải rất tuyệt vời khi một người phải đối mặt với nhiều nghịch cảnh

still looks at the world through the eyes of wonder?"

nhưng vẫn ngắm nhìn cuộc đời với vẻ trầm trồ hay sao?”

His nurse said, "He's exhausted.

Y tá của ông nói, ”Ông ấy kiệt sức rồi.

Let's give his eyes a rest.

Hãy để đôi mắt của ông được nghỉ ngơi.

Let's take off his sensor,

Hãy tháo cảm biến ra,

take off his glasses and replace them with his dark sunglasses."

tháo kính ông đang đeo và thay bằng đôi kính mát.”

And then I saw it.

Và sau đó tôi thấy được nó.

A vision of a bad-ass rock star of hope.

Hình ảnh của một ngôi sao nhạc rock thật ngầu với đầy hy vọng.

Và tôi chụp tấm hình này.

And I took this picture.

This is my fitting tribute to a legend of our time,

Đây là lời tri ân của tôi dành cho một huyền thoại của thời đại của chúng ta,

a man who believed that connection equals compassion.

một người tin rằng kết nối đồng nghĩa với lòng trắc ẩn.

So I'm not going to leave you with an answer.

Vậy, tôi sẽ không đưa cho các bạn câu trả lời.

Tôi sẽ đưa cho các bạn một câu hỏi.

I'm going to leave you with a question.

Are we to be bystanders,

Liệu ta sẽ là người ngoài cuộc,

like moths dancing around somebody else’s flame?

giống như những con thiêu thân lượn lờ quanh ngọn lửa của người khác?

Or are we to be upstanders,

Hay ta sẽ trở thành người trong cuộc,

và ta tự mình thắp sáng bóng tối bằng ngọn đuốc cảm thông của chính mình?

and we light darkness ourselves with our own torch of compassion?

Because when there is light,

Bởi vì chỉ khi có ánh sáng,

we see each other not as strangers,

chúng ta mới không xem nhau như người lạ,

not as opponents

không phải là đối thủ,

but as creative partners.

mà là người bạn đồng hành sáng tạo.

And then together, we rebuild this troubled world.

Và rồi cùng nhau, chúng ta xây dựng lại thế giới đầy khó khăn này.

Together, we reconnect.

Cùng nhau, chúng ta tái kết nối.

Together, we earn the respect of history

Cùng nhau, chúng ta giành lấy sự tôn trọng của lịch sử

and transform this chaos into a beautiful cosmos.

và biến đổi những hỗn loạn hiện nay thành một vũ trụ tươi đẹp.

Thank you for listening to me.

Cảm ơn các bạn đã lắng nghe tôi.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)