Megan McArthur: A NASA astronaut's lessons on fear, confidence and preparing for spaceflight | TED

Translator: Nguyen Minh Reviewer: Thu Ha Tran

Pat Mitchell: Welcome, Megan.

Pat Mitchell: Xin chào, Megan.

Megan McArthur: Hello, Pat, thank you for having me.

Xin chào, Pat, cảm ơn vì đã mời tôi ngày hôm nay.

PM: Let's go with the question that I think is probably coming up

PM: Tôi muốn hỏi một số câu hỏi mà có lẽ nhiều người đang thắc mắc.

for many of us.

This is unusual.

Đây là một điều kì lạ.

Husband and wife,

Bạn và chồng bạn,

met during your training,

gặp nhau trong một khóa đào tạo,

and in the year that you got married,

và vào năm mà hai bạn đã kết hôn,

you both flew into space, separately.

hai bạn đều khởi hành vào vũ trụ, tách biệt nhau.

You, on the Hubble Telescope mission

Bạn, phụ trách nhiệm vụ mang tên Hubble Telescope

and Bob on the mission to construct the space station.

và Bob, trong nhiệm vụ xây dựng trạm không gian.

And ironically, if your mission had gone awry or needed help,

Trớ trêu thay, nếu như nhiệm vụ của bạn gặp sự cố hoặc cần trợ giúp,

Bob was assigned to be on the rescue craft.

Bob sẽ được giao nhiệm vụ để đến hỗ trợ bạn.

You know, launch day is for all of us a time of great excitement, yes.

Bạn biết đấy, ngày khởi hành là một khoảnh khắc tràn ngập phấn khởi với ta, đúng vậy.

But also anxieties about the risk and the fear we might feel inside

Đồng thời cũng có nhiều nỗi lo lắng về những rủi ro và nỗi sợ

just watching.

khi đứng nhìn.

How do you prepare for launch day?

Bạn đã chuẩn bị như thế nào trước ngày khởi hành?

MMA: Well, Pat, one of the most important things to focus on for me

Một trong những điều mà tôi cần phải tập trung nhất

was really preparing my son and making sure that he was ready

chính là đảm bảo rằng con trai tôi đã sẵn sàng

and that he enjoyed the experience of watching his father launch

và thằng bé sẽ tận hưởng trải nghiệm trong việc xem bố nó khởi hành

and complete this mission that he'd been training for,

và hoàn thành nhiệm vụ mà anh ấy đã chuẩn bị từ rất lâu.

really for most of our son's life.

So when we walked out onto the roof of the launch control center

Vì vậy, khi bước ra khỏi trung tâm điều khiển,

and we could see the rocket off in the distance

chúng tôi quan sát tàu con thoi ở đằng xa

and were lining up against the rail,

và mẹ con tôi đứng tại lan can,

ready for the countdown,

chuẩn bị đếm ngược,

and of course, I got my arms around him

và tất nhiên, tôi khoác vai con trai mình.

and we hear, "Three, two, one, liftoff."

Chúng tôi nghe rõ: “Ba, hai, một, cất cánh”.

And then we see the rocket carrying his father

Và khi chúng tôi thấy con tàu mang theo cha thằng bế

you know, jumping off the launch pad.

cô biết đấy, bay ra khỏi bệ phóng.

And for me,

Và với tôi,

it was this moment of just an outpouring of feeling and emotion

đó là một khoảnh khắc tràn đầy những cảm xúc

that had been with me for such a long time.

mà tôi đã chứa đựng suốt bấy lâu nay.

And I'm crying and I'm laughing and I'm just shaking.

Và tôi khóc, tôi cười, thậm chí tôi còn run sợ.

And so I had to let go of my son, who was fine, by the way,

Và vì thế mà tôi phải rời tay khỏi con trai mình, nó vẫn ổn,

he was completely fine.

nó thực sự hoàn toàn ổn.

And I’m covering up my mouth

Và lúc đó tôi che miệng mình lại

because I don't know what kind of sounds I'm going to make

vì tôi không biết mình nên phát ra tiếng động gì nữa

with this complete terror and this complete joy

với nỗi kinh hoàng và niềm vui trọn vẹn

at this moment.

trong khoảng khắc này.

And thinking about what it took to get there.

Và nghĩ rằng phải đánh đổi điều gì để được lên đó.

My husband, you know, an accomplished astronaut,

Chồng tôi, cô biết đấy, một phi hành gia tài năng,

an experienced Air Force flight test engineer,

một kỹ sư thử nghiệm cho AirForce giàu kinh nghiệm,

he had formerly been the chief astronaut.

anh ấy đã từng là một trưởng phi hành gia.

And I've watched him launch into space twice before.

Và tôi đã xem anh ấy cười trong vũ trụ những hai lần trước đây.

And it's been terrifying every time.

Điều đó thực sự làm tôi thấy lo lắng mỗi lần xem.

Why is that?

Tại sao lại như vậy?

You know, of course, I love my husband, but it's more than that.

Cô biết mà, tất nhiên, tôi rất yêu chồng mình, nhưng nó còn hơn thế nữa.

It's that I love my husband,

Đó là tôi rất yêu chồng tôi,

and right now I can't do anything at all to impact the situation.

và bây giờ tôi chẳng thể làm gì để thay đổi hoàn cảnh đó.

I'm standing on a rooftop.

Tôi đứng trên mái nhà.

I have no job.

Tôi không có công việc.

I have no way to contribute.

Tôi không có cách nào để đóng góp.

And so that's where for me the fear comes from

Và đó là nơi nỗi sợ của tôi bắt nguồn,

is that feeling of helplessness.

đó chính là cảm giác bất lực.

And so, over and over in my life, I've seen, of course,

Vì vậy, cứ lặp đi lặp lại, tôi đã từng thấy, dĩ nhiên,

that training and preparation can get us ready for an event like that,

rằng đào tạo và chuẩn bị sẽ giúp chúng tôi sẵn sàng cho những tình huống như vậy,

but it's having the input,

nhưng nó có các dữ kiện,

having the ability to impact your situation

khả năng để có thể tác động đến tình huống của bạn

that is what removes the fear and balances it for you.

đó chính là thứ giúp xóa bỏ nỗi sợ hãi và cân bằng nó cho bạn.

So the education, the experience, you have to have that,

Vì vậy, ngoài việc bạn cần được đào tạo, có kinh nghiệm thực tế,

but also having a voice, having an input,

đồng thời có tiếng nói, và có thông tin

having a seat in the cockpit

có một ghế trong buồng lái

is what allows you to leave that fear behind.

sẽ cho phép bạn bỏ lại nỗi sợ hãi ở phía sau.

PM: But what about your son, Megan?

PM: Vậy còn con trai bạn thì sao, Megan?

He won't be there.

Thằng bé sẽ không ở đó.

He'll be on the ground watching mommy take off into space

Nó sẽ ở trên mặt đất và xem mẹ nó du hành lên vũ trụ

just as he watched his dad who returned safely.

cũng như khi nó theo dõi bố nó quay trở về an toàn.

But have you taken special preparations for him to see mommy doing the same?

Nhưng đã bao giờ bạn cho thằng bé trải qua sự chuẩn bị đặc biệt như bạn chưa?

MMA: Well, his first reaction

MMA: À, phản ứng đầu tiên của nó

when learning that mommy was going to go into space

khi phát hiện rằng mẹ nó sẽ bay lên vũ trụ

first, he told me, "No, mommy, you can't go."

nó nói với tôi: “Không mẹ ơi, mẹ đừng đi”.

That was his very first response.

Đó là phản hồi đầu tiên của thằng bé.

And then as he got more comfortable with the idea,

Và sau đó khi nó cảm thấy thoải mái hơn về ý tưởng đó,

you know, his dad went up and came back

cô biết đấy, cha nó đã lên đó và trở về

and then he said, "Well, OK, you can go for 30 days,

sau đó nó nói: “Thôi được, mẹ đi 30 ngày thôi nhé,

but 180 days, that's too much.

nhưng 180 ngày là quá lâu.

You can’t, you can’t go for that long.”

Mẹ đừng đi lâu như vây.”

He's also obviously seen his father go through all of this.

Thằng bé rõ ràng đã thấy cha mình trải qua tất cả chuyện này.

And so for him, it's become this normal thing.

Vì vậy với nó, điều này đã trở nên quen thuộc.

This is a normal thing that mommy and daddy do.

Đây là điều mà bố mẹ thường làm.

We'll read stories back and forth while I'm here in Russia

Chúng ta sẽ đọc những câu chuyện khi mẹ ở đây, tại Nga

over video conference.

qua hội nghị truyền hình.

And I was given the idea to fill a jar with chocolate kisses

Và tôi đã được gợi ý về việc đổ đầy kẹo sôcôla Kisses vào một cái bình

and then he can have a kiss from mommy every day that I'm gone.

để nó có thể nhận được một nụ hôn từ mẹ nó mỗi ngày khi tôi đi.

So he likes that idea very much.

Có vẻ nó rất thích ý tưởng đó.

PM: Well, just to be clear,

PM: À, rõ ràng là,

it's a great message that this young man is getting

đó là một lời nhắn tuyệt vời mà cậu bạn trẻ này đang nhận được

about mommy and daddy doing the same job, isn't it?

về việc bố mẹ mình đang làm cùng một công việc, đúng không?

And I just want to bring forward a quote

Và tôi cũng muốn đưa ra một trích dẫn

from the SpaceX leader Gwynne Shotwell,

từ người lãnh đạo của SpaceX Gwynne Shotwell,

who was asked about your going, and your husband's going,

người đã được hỏi về chuyến đi của bạn và chồng bạn,

and she was questioned about your flying

cô ấy đã được hỏi về chuyến du hành của bạn

in the same pilot seat or spacecraft as your husband.

trong cùng một ghế lái hoặc tàu con thoi như của chồng của bạn.

And here was part of her answer:

Đây là một phần câu trả lời của cô ấy:

"I'd like to point out that, you know,

“Tôi muốn chỉ ra rằng, bạn biết đấy,

Megan is first and foremost

Megan là phi hành gia đầu tiên và quan trọng nhất

an astronaut when it comes to our perspective."

theo quan điểm của chúng tôi”.

MMA: Well, I did want to reach through the screen

MMA: À, tôi thực sự rất muốn vươn qua màn hình

and high-five Ms. Shotwell when she said that,

và đập tay với Ms. Shotwell khi cô ấy nói vậy,

I very much appreciated that remark.

tôi rất trân trọng nhận xét đó.

You know, it has changed for me over the years,

Cô biết đấy, nó đã thay đổi đối với tôi.

the first time I flew in space

Lần đầu tiên bay vào vũ trụ,

I was married, but I was not yet a parent.

tôi đã kết hôn, nhưng chưa có con cái.

And both my husband and I came to NASA as single people

Cả chồng tôi và tôi đều độc thân khi đến NASA,

and we met and married, of course, at NASA.

chúng tôi gặp gỡ và kết hôn, tất nhiên, tại NASA.

It's a different thing to take on as a family

Nó rất khác khi đã trở thành một gia đình

that you're doing this thing that's for yourself.

rằng bạn đang làm điều này cho chính bạn.

It's also kind of for the greater good.

Đó cũng là vì những điều tốt đẹp hơn.

The notion of exploration and discovery is something to engage in.

Khái niệm về khám phá và tìm hiểu là một thứ gì đó đáng để tham gia.

And I think that that example,

Và tôi nghĩ rằng ví dụ đó,

you know, for my son to see

cô biết mà, cho con tôi thấy

that his parents are engaged in this thing,

rằng cha mẹ nó đang tham gia vào công việc này,

that, yes, it takes us away from him,

và nó đã mang chúng tôi khỏi thằng bé,

but these are important things to do.

nhưng đây là những điều quan trọng mà tôi cần phải làm.

PM: And you were in high school, Megan,

Và khi bạn đang học trung học, Megan,

when the Challenger spacecraft tragically exploded

đó là lúc mà tàu vũ trụ Challenger nổ một cách bi thảm

and the whole world confronted the realities of the risk

và cả thế giới đang phải đối đầu với rủi ro thực tế

that you and your husband

mà bạn và chồng bạn

and other brave women and men are taking.

và cả những người phi hành đoàn khác đang tham gia.

I remember that moment

Tôi nhớ khoảng khắc đó

and I still hold my breath every time during each and every launch.

và tôi vẫn luôn nín thở khi tên lửa khởi hành.

So how do you find the balance between knowing the risks are real

Vì vậy, làm thế nào để bạn bình tĩnh trước rủi ro

and you're feeling prepared enough to do what you have to do

và làm sao để biết mình đã chuẩn bị đủ để làm nhiệm vụ,

and what you want to accomplish?

và bạn muốn đạt được điều gì?

MMA: Well, the crux of it for us for feeling prepared and participating

MMA: Chà, mấu chốt để chúng tôi cảm thấy sẵn sàng và tham gia

is really training.

thực sự là luyện tập.

So we train our way into that seat.

Vậy nên chúng tôi phải rèn luyện để có vị trí đó.

You spend literally hundreds of hours preparing in every possible way.

Bạn dành hầu hết thời gian để chuẩn bị theo mọi cách có thể.

We break down every system into bite-sized pieces, basically.

Về cơ bản, chúng tôi tách rời hệ thống thành những phần nhỏ “vừa ăn”.

We have these wonderful instructors

Những hướng dẫn viên tuyệt vời này,

who are professional instructors, basically,

về cơ bản là những người hướng dẫn chuyên nghiệp,

and they know exactly what it's going to take for us

họ biết chính xác chúng tôi cần làm những gì

to learn these systems inside and out.

để hiểu toàn diện các hệ thống.

And so, sort of, one system at a time,

Đại loại là học mỗi hệ thống một lần,

and then they put all the systems together

và sau đó họ tổng hợp chúng lại với nhau

and then they break every possible thing that they can think of to break

rồi dỡ bỏ mọi thứ mà họ tin rằng có thể sẽ gặp trục trặc

so that you have to, as a team, as a crew,

để bạn phải, như một nhóm, là phi hành đoàn,

solve these problems and work together to get through the situation.

cùng nhau giải quyết những vấn đề và vượt qua được tình cảnh khó khăn.

And the reason that they do that

Và lí do họ làm như vậy

is not because they think those exact things are going to happen.

không phải vì họ phỏng đoán được chính xác những vấn đề có thể xảy ra.

It's to build you up.

Đó là để tạo nền tảng cho bạn.

You prove to yourself that you have the ability to work

Bạn chứng minh cho bản thân mình rằng bạn có khả năng để xử lý

when maybe some really terrible things are happening

khi có những điều tồi tệ xảy đến và

and to make your situation better.

để cải thiện tình huống của bạn.

And the thing that's going to happen

Và điều mà có thể xảy ra

isn't necessarily going to be the specific one

không nhất thiết phải là một điều gì cụ thể

or even hundred different scenarios that they've shown you.

hoặc là cả trăm kịch bản khác nhau họ đã chỉ cho bạn.

But you have worked and you have developed your skills

Nhưng bạn đã làm được và bạn đã phát triển được những kĩ năng của mình

which will support you to kind of tackle any problem that you might have,

điều sẽ hỗ trợ bạn giải quyết được bất kì vấn đề bạn có thể gặp phải,

not just as a crew in the ship,

không chỉ là một phi hành đoàn,

but now you've worked with the whole team on the ground,

giờ đây bạn có thể làm việc cùng những người đồng đội trên mặt đất.

and you know you're going to be able to solve those situations

Và bạn có khả năng để xử lí tất cả những tình huống trên

working together.

khi làm việc cùng nhau.

PM: Has there ever been a time when you felt fear,

PM: Có bao giờ khi bạn cảm thấy sợ hãi,

real fear or maybe just being unprepared?

thực sự sợ hãi hoặc chỉ đơn thuần là chưa được chuẩn bị kĩ càng chưa?

MMA: A couple of years ago, I had the, I'll say opportunity,

MMA: Vài năm trước đây, tôi đã có, tôi sẽ gọi nó là cơ hội,

but I had the situation where I was "voluntold"

nhưng tôi đã gặp phải tình huống nơi tôi đã “tình nguyện”

to take an assistant directorship job.

để nhận một công việc trợ lí giám đốc.

And it was something I was very reluctant to do,

Và nó là một việc mà tôi đã miễn cưỡng làm,

I didn't feel prepared for it,

Tôi đã không chuẩn bị cho nó,

I didn't feel like I had the right skill set,

Tôi cảm thấy rằng tôi chưa có những kỹ năng hợp lí,

and I didn't feel like I was going to be good at it.

và tôi không cảm thấy rằng mình sẽ thực hiện tốt nó.

And none of those are good feelings.

Không một cái nào trong số đó là cảm giác tích cực.

There's a part in your book, Pat, where you say,

Có trích dẫn từ sách của bạn, Pat, bạn đã nói,

"I realized at some point that being ready

“Tôi nhận ra rằng việc sẵn sàng

could mean being ready to learn quickly while doing."

cũng có nghĩa là ta đã sẵn sàng để học hỏi nhanh chóng trong khi làm.”

And, you know, that expression,

Và, bạn biết đấy, câu nói đó,

that's exactly what it means to be an astronaut.

đó là ý nghĩa của việc trở thành phi hành gia.

I know how to do that.

Tôi biết cách làm như vậy.

I can learn on the job, I can learn quickly.

Tôi có thể vừa học vừa làm, và học rất nhanh.

And so I did dive into this job

Và vì vậy tôi đã lao vào công việc này

and I did learn quickly while on the job.

và tôi đã học hỏi nhanh chóng khi làm công việc này.

I can't say that I was the best person ever to hold that job,

Tôi không thể khẳng định mình là người giỏi nhất trong công việc đó,

but it was important to me to do my very best

nhưng nó quan trọng với tôi để tôi có thể thể hiện hết mình

and to be part of this new team.

và để có thể hòa nhập với đội mới này.

Women are particularly prone to this where we think,

Phụ nữ đặc biệt có xu hướng nghĩ:

"Oh, I haven't had training for that, I haven't had a job like that before.

“Ồ, mình chưa được đào tạo về nó, chưa có công việc nào như thế trước đây,

I can't do it."

mình không thể làm nó.”

But you can do it.

Nhưng bạn có thể làm được.

You take all of the skills that you've developed

Bạn sở hữu những kỹ năng mà bạn đã phát triển

and all of the other things that you're doing,

và tất cả những thứ khác mà bạn đang làm,

and you use those to support you while you're learning quickly while doing.

bạn dùng chúng để hỗ trợ bạn khi bạn đang học hỏi nhanh chóng khi làm.

PM: Such good advice, Megan,

PM: Lời khuyên bổ ích, Megan,

I won't be learning by doing flying into space,

tôi sẽ không thể học hỏi bằng việc bay vào vũ trụ,

but taking that knowledge that we can learn by doing

nhưng lấy kiến thức mà chúng ta có thể học bằng cách làm

and we can be prepared, so important.

và chúng ta có thể được chuẩn bị, là rất quan trọng.

How would you describe the changes in you personally

Bạn sẽ mô tả như thế nào về những thay đổi trong cá nhân bạn

from being off this Earth?

về việc rời khỏi Trái Đất?

MMA: But in the very beginning, when I first launched into space,

MMA: Ngay từ đầu, khi tôi lần đầu tiên phóng vào không gian,

you're very busy, you know,

tôi rất bận mà, cô biết đấy,

on this spaceship that's just gone through a launch sequence

trên con tàu vũ trụ vừa trải qua một chuỗi phóng

and you have to turn your spaceship into an orbiting platform.

và bạn phải biến tàu vũ trụ của mình thành một nền tảng quỹ đạo.

And so you're very busy.

Bạn đang rất bận.

So we have these books and we're heads down in the books

Bọn tôi có những cuốn sách, bọn tôi đang tìm hiểu nó

and we're going through all the steps and moving switches

chúng tôi đang thực hiện các bước và chuyển đổi công tắc

and loading computer programs.

và tải chương trình máy tính.

And I only had a brief moment of time to kind of look out the window

Và tôi chỉ có một khoảng thời gian ngắn ngủi để nhìn ra cửa sổ

and say, yep, that's where the Earth is, that's exactly where it should be,

và nói, vâng, đó là nơi Trái đất, đó chính xác là nơi nó phải ở,

and that's how it's looked in all of the pictures I've seen growing up.

đó là hình ảnh đẹp nhất trong tất cả các bức tranh tôi đã thấy.

And I got right back to work.

Và tôi quay trở lại làm việc ngay.

And so it wasn't until I had more of an opportunity

Và vì vậy nó đã không đến cho tới khi tôi có nhiều cơ hội hơn

to gaze out the window for a while

để nhìn ra ngoài cửa sổ một lúc

while I was operating the robotic arm that I could really observe the Earth.

trong khi tôi đang vận hành cánh tay robot mà tôi thực sự có thể thấy Trái đất.

I remember so clearly the first time I saw a lightning storm

Tôi vẫn nhớ rất rõ lần đầu tiên tôi thấy một cơn bão sấm chớp

across a huge expanse of the ocean

băng qua một vùng biển rộng lớn

and the lightning, it appeared in different colors,

và tia chớp, nó xuất hiện với nhiều màu sắc khác nhau,

and it lights up the inside of the clouds

và nó lóe sáng bên trong những đám mây

and it makes this kind of, you know, dramatic pattern.

và nó tạo ra, cô biết đấy, một mô hình ấn tượng.

It was like having your own laser light show laid out below you.

Nó giống như màn trình diễn ánh sáng được bố trí bên dưới bạn.

And the realization struck me that this is not static.

Và tôi nhận ra rằng đây không phải là điện tĩnh.

This is not a photo.

Đây không phải một bức ảnh.

This is our Earth, it's a real living system.

Đây chính là Trái Đất của chúng ta, là một hệ thống sống thực.

It's hard to describe how impossibly thin it looks to you

Thật khó để có thể mô tả nó trông mỏng đến mức nào đối với bạn

with the vast blackness of space on one side

với một bên là màu đen bao la của không gian

and our beautiful Earth on the other side

một bên là Trái đất xinh đẹp của chúng ta

and this just incredibly thin layer of atmosphere

và đây chỉ là lớp khí quyển cực kỳ mỏng

that's all that's keeping us and all of us alive

đó là những gì giúp tất cả chúng ta sống sót

and every life form on Earth,

và mọi dạng sống trên Trái đất,

that's all that's keeping us alive.

đó là những gì giúp chúng ta tồn tại.

And it's a very visceral reaction,

Và đó là một phản ứng rất nội tâm,

this very strong urge to want to protect

sự thôi thúc rất mạnh mẽ này muốn bảo vệ

the Spaceship Earth that we're all you know,

Con tàu Trái Đất mà chúng ta đang ở,

you and I are both crew members here,

cô và tôi đều là phi hành đoàn ở đây,

and, you know, we've all got to work together

và, cô biết đấy, chúng tôi phải cùng nhau làm việc

to take care of this ship that we're moving on

để chăm sóc con tàu mà chúng tôi đang ở trên

through the universe.

xuyên qua vũ trụ.

So it was a very powerful response to seeing that.

Vì vậy, đó là một phản ứng rất mạnh mẽ khi thấy điều đó.

PM: Cảm ơn vì đóng góp của bạn, Megan.

PM: Thank you for your work, Megan.

And what do you say, "Safe flight?"

Và bạn nói gì, “Chuyến bay an toàn?”

Is there ...?

Liệu...?

MMA: We say Godspeed

MMA: Dùng “Godspeed”

or we say ad astra -- to the stars.

hoặc chúng tôi nói “ad adastra -- to the stars.”

PM: Ad astra, to the stars, Godspeed, Megan McArthur.

PM: Ad astra, to the stars, Godspeed, Megan McArthur.

Thank you.

Cảm ơn bạn.

MMA: Thank you so much, Pat.

MMA: Cảm ơn rất nhiều, Pat.