The secret weapon against pandemics | Georges C. Benjamin

Translator: Ha Doan Reviewer: Huong Pham

David Biello: It's now my great honor and privilege

David Biello: Tôi rất vinh dự

to introduce Dr. Georges Benjamin,

được giới thiệu Tiến sĩ Georges Benjamin,

who's the executive director of the American Public Health Association,

giám đốc điều hành Hiệp Hội Y Tế Công Cộng Mỹ,

who has a long and distinguished career,

người có sự nghiệp dài lâu và thành công

both as a medical professional and as a public health professional.

về cả y học và y tế công cộng.

Please give a warm welcome to Dr. Georges Benjamin.

Xin hãy chào mừng nồng nhiệt Tiến sĩ Georges Benjamin.

Georges Benjamin: Hey, David, how are you?

Georges Benjamin: Chào David, anh có khỏe không?

DB: I am good, how are you, Dr. Benjamin?

DB: Tôi khỏe. Anh thì sao?

GB: I'm here. (Laughs)

GB: Tôi đang ở đây. (Cười)

DB: Hanging in there. Good.

DB: Anh ở nguyên đó nhé. Tốt.

GB: Hanging in.

GB: Tôi đang ở đây.

DB: We know that the theme of the moment is reopening, I would say.

DB: Theo tôi, chúng ta biết chủ đề hiện tại là tái mở cửa.

We just heard one possibility for that,

Chúng ta mới nghe tới một khả năng,

but obviously,

nhưng hẳn là

a lot of countries have already reopened in one form or another,

nhiều nước đã tái mở cửa theo cách này hay cách khác

and I believe, as of today,

và tôi tin, tới nay,

all 50 states here in the US have reopened in one form or another.

50 bang của Mỹ đã mở cửa theo cách nào đó.

How do we do that smartly, how do we do that safely?

Làm sao để làm điều đó một cách khôn ngoan và an toàn?

GB: Yeah, we really do need to reopen safely and carefully,

GB: Phải, chúng ta cần tái mở cửa an toàn và thận trọng,

and it means that we have not got to forget these public health measures

nghĩa là chúng ta không được quên các biện pháp y tế công cộng

that really brought down the curve to begin with.

trước đó đã giúp giảm tỷ lệ nhiễm bệnh.

And that means thing such as

Và nghĩa là những điều như

covering up your nose and mouth when you cough or sneeze,

che mũi và miệng khi bạn ho hoặc hắt hơi,

wearing a mask, washing your hands,

đeo khẩu trang, rửa tay,

physically distancing yourself to the extent possible from others.

giữ khoảng cách tối thiểu với người khác.

Thinking about everything we do,

Nhìn vào những điều chúng ta làm,

you know, before we go to work in the morning,

bạn biết đấy, trước khi ta đi làm vào buổi sáng,

while we're at work.

khi ta đang ở văn phòng.

And being as careful as many of us have been

Và hãy cẩn thận như tất cả chúng ta đã và đang làm

in the last two months,

trong hai tháng gần đây,

as we go into the next three months,

khi chúng ta đi tiếp ba tháng tới đây,

because this thing is not over.

vì bệnh dịch chưa hết hẳn.

DB: Right.

DB: Đúng vậy.

There is the chance of more waves, as Uri [Alon] mentioned.

Có thể sẽ có những đợt bùng phát khác, như Uri [Alon] đã nói.

It seems like it's kind of incumbent on all of us then

Có vẻ đây là phận sự của tất cả chúng ta

to take public health as kind of a second job.

khi coi y tế công cộng là nghề thứ hai.

Is that right?

Phải không anh?

GB: You know, I've been arguing a lot

GB: Anh biết đấy, tôi đã tranh luận nhiều

that now that everybody really knows what public health is,

rằng tất cả mọi người giờ đây thực sự biết y tế công cộng là gì,

that everybody should always recognize that their second job is public health,

rằng ai cũng cần nhận thức được nghề tay trái của họ là y tế công cộng,

whether you're picking up the garbage or working in a grocery store,

cho dù người đó đi thu rác hay làm trong hàng tạp hóa,

or you are a bus driver,

hay người đó là tài xế xe buýt,

or you're, you know, like me, doing public health,

hay người đó, anh biết đấy, làm về y tế công cộng,

a physician or a nurse,

một bác sỹ hay y tá,

everybody needs to put the public health mantle

ai cũng cần đưa y tế công cộng

into what they do each and every day.

vào điều họ làm mỗi ngày.

DB: What do you think --

DB: Anh nghĩ sao,

khi giờ chúng ta đều là chuyên gia về y tế công cộng,

So we're all public health professionals now,

what do you think the new normal we might expect,

anh nghĩ sao về trật tự bình thường mới ta có thể liệu trước

as countries reopen?

khi các nước tái mở cửa?

What is that going to look like,

Nó sẽ như thế nào,

or what do you hope that looks like, as a public health professional?

hay anh mong nó sẽ ra sao, với góc nhìn một chuyên gia y tế công cộng?

GB: If I could wave a magic wand,

GB: Nếu tôi có thể vẩy một cây đũa thần,

I would clearly recognize

tôi sẽ thấy

that people are going to be doing a lot more of the public health things,

người ta sẽ làm nhiều hơn những điều đã tuyên truyền về y tế công cộng,

in terms of handwashing

trong việc rửa tay

and thinking about what they do around safety when they go out in public.

và suy nghĩ về những điều họ làm để giữ an toàn khi đi ra ngoài.

You know, it was not too long ago

Anh biết đấy, không lâu trước đây

when you got in your car and you didn't put your seat belt on.

ta vào ô tô và không thắt dây an toàn.

Today we do it,

Ngày nay ta tuân thủ,

and we don't think anything about it.

và ta không nghĩ về nó nữa.

Most of us don't smoke,

Hầu hết chúng ta không hút thuốc,

because we know that that's bad for us.

vì ta biết điều đó có hại.

Most of us look both ways before we cross a street.

Hầu hết chúng ta nhìn sang hai bên trước khi sang đường.

Most of us, you know,

Hầu hết chúng ta, anh biết đấy,

do things in our house, that are -- fix trip hazards.

sửa sang dọn dẹp nhà để tránh vấp ngã.

So as we go forward with this outbreak,

Vậy nên đối với dịch bệnh,

I'm hoping that people will pay a lot more attention

tôi mong mọi người sẽ chú ý nhiều hơn

to things that can cause us to get an infection.

đến những điều có thể khiến chúng ta bị lây nhiễm.

So you know, cleaning things, disinfecting things.

Ví dụ như làm sạch đồ vật, khử trùng đồ vật.

More importantly, not coming to work if you're sick.

Quan trọng hơn, không đến công ty khi bạn ốm.

I'm hoping that employers will put in paid sick leave for everybody,

Tôi mong các doanh nghiệp sẽ cho nhân viên nghỉ ốm hưởng lương,

so people can stay home.

để mọi người có thể ở nhà.

Yeah, it’s an additional cost,

Đúng là điều đó tốn thêm chi phí,

but I can tell you that we've now learned

nhưng tôi có thể nói chúng ta đã học được

that the cost of not doing something like that

rằng cái giá khi không làm điều đó

is billions and billions and billions of dollars.

là hàng tỷ tỷ tỷ đô la.

Paid sick leave is pretty cheap when you do that.

Nghỉ ốm hưởng lương rẻ hơn nhiều.

DB: Yeah, we are, I think, envious in the United States

DB: Phải, tôi nghĩ chúng ta, những người ở Mỹ đang ghen tị

of all the countries that perhaps have

với các quốc gia

a more all-encompassing health care system than we do.

có hệ thống y tế toàn diện hơn chúng ta.

Would you agree that masks are kind of the symbol

Anh có đồng ý rằng khẩu trang là một biểu tượng

of adopting that "public health professional as a second job" mindset?

của việc mang ý thức

“chuyên gia y tế công cộng là nghề tay trái”?

GB: Well, you know, it's funny.

GB: Điều này khá buồn cười.

Our colleagues in Asia have had a mask --

Các đồng nghiệp châu Á của chúng tôi đeo khẩu trang,

wearing masks as a culture for many, many years.

có văn hóa đeo khẩu trang trong hàng nhiều năm.

And you know, we've always kind of chuckled at that.

Và anh thấy đó, chúng ta cười nhạo điều đó.

When I went overseas,

Khi tôi đi nước ngoài,

I would always kind of chuckle when I saw people wearing masks.

tôi luôn cười khi thấy có người đeo khẩu trang.

And of course, when this first started,

Và dĩ nhiên, khi dịch khởi phát,

you know, we only promoted masks for people that were infected

chúng ta chỉ khuyến khích người bệnh đeo khẩu trang,

or of course, health care workers,

hoặc đương nhiên, nhân viên y tế,

who we thought were in a higher-risk environment.

những người được cho là trong môi trường rủi ro cao.

But I think that wearing masks

Nhưng tôi nghĩ đeo khẩu trang

is probably going to be part of our culture.

sẽ trở thành văn hóa của chúng ta.

We've already seen it probably will not be part of our beach culture,

Ta đã thấy nó có lẽ sẽ không trở thành văn hóa đi biển của chúng ta,

although it probably should be for now.

mặc dù giờ điều đó nên được áp dụng.

But I do think that we're going to see more and more people wearing masks

Nhưng tôi thực lòng nghĩ ta sẽ thấy ngày càng nhiều người đeo khẩu trang

in a variety of settings.

trong nhiều hoàn cảnh.

And I think that makes sense.

Và tôi thấy hợp lý.

DB: Yeah, wear your mask to show that you care about others.

DB: Phải, đeo khẩu trang để cho thấy ta quan tâm đến người khác.

And that you have this, kind of, public health spirit.

Và ta có điều có thể gọi là tinh thần y tế công cộng.

So speaking of Asia,

Vậy nói đến châu Á,

who has done well?

nước nào đã làm tốt?

Looking around the world, you've been doing this for a while

Trên thế giới, anh trong nghề đã lâu

and communicated with your peers,

và đã trao đổi với nhiều đồng môn,

who has done well

nước nào đã làm tốt

and what can we learn from those good examples?

và ta có thể học gì từ những ví dụ tốt đó?

GB: Yeah, South Korea in many ways is the role model.

GB: Hàn Quốc là tấm gương về nhiều lĩnh vực.

You know, China actually, at the end of the day,

Trung Quốc, nói cho cùng,

did reasonably well.

cũng làm khá tốt.

But the secret to all of those countries

Nhưng bí mật của tất cả những nước này

that have had less morbidity and mortality than we have,

khi có ít người bệnh và chết hơn chúng ta

is they did lots of testing very early on,

nằm ở việc họ xét nghiệm rất sớm,

they did contact tracing and isolation and quarantine,

họ truy tìm nguồn tiếp xúc, cô lập và cách ly,

which by the way, is the bedrock of public health practice.

đó là nền tảng của nghiệp vụ y tế công cộng.

They did it early, they did a lot of it,

Họ làm sớm, họ làm nhiều,

and by the way, even though they're reopening their society,

và nhân đây, mặc dù họ đang tái mở cửa xã hội,

and they're beginning to see episodic surges,

và họ bắt đầu thấy các đợt dịch cục bộ,

they then go back to those basic public health practices

họ liền quay lại với các biện pháp y tế công cộng

of testing, isolation, contact tracing

về xét nghiệm, cô lập, truy nguồn tiếp xúc

and transparency to the public when they can,

và minh bạch với cộng đồng khi có thể,

because it's important for the public to understand how many cases there are,

vì cộng đồng nhất thiết phải biết có bao nhiêu trường hợp nhiễm,

where the disease is,

dịch nằm ở đâu,

if you're going to get compliance from the public.

nếu ta muốn có sự tuân thủ trong cộng đồng.

DB: So testing, contact tracing and isolation.

DB: Vậy xét nghiệm, truy nguồn tiếp xúc, và cô lập.

That doesn't seem like rocket science, to use that old cliché.

Nói theo kiểu cũ thì nghe không viễn tưởng như khoa học tên lửa nhỉ.

Why has that been hard for some countries to implement?

Tại sao điều này với một số nước lại khó thực hiện?

What's holding us back,

Điều ngăn cản chúng ta,

is it electronic medical records,

có phải là hồ sơ y tế điện tử,

is it some fancy doodad,

hay một thứ gì quá đắt tiền,

or is it just maybe overconfidence,

hay đơn giản là quá ngạo mạn,

based on maybe the public health successes of the last 100 years?

dựa trên những thành tựu y tế công trong vòng 100 năm trở lại?

GB: You know, we are very much a pill society.

GB: Anh biết đấy, chúng ta là xã hội cậy vào thuốc thang.

We think there's a pill for everything.

Ta nghĩ có thuốc cho tất cả các bệnh.

If we can't give you a pill for it,

Nếu tôi không thể kê thuốc cho bạn,

then we can give you surgery and fix it.

thì tôi có thể phẫu thuật bạn và chữa bệnh.

You know, prevention works.

Anh thấy đó, ngừa bệnh có tác dụng.

And we have totally underinvested in prevention.

Và chúng ta hoàn toàn thiếu đầu tư vào ngừa bệnh.

We've totally underinvested in a strong, robust

Chúng ta hoàn toàn thiếu đầu tư vào một hệ thống y tế công cộng

public health system.

mạnh mẽ và có tính đàn hồi.

If you look at the fact that in the America today,

Nếu nhìn vào nước Mỹ ngày nay,

you can very easily know

ta có thể thấy ngay

what's coming off the shelf of a grocery store,

cái gì đang bán chạy tại cửa tiệm tạp hóa,

Amazon knows everything there is to know about you,

Amazon biết tất cả mọi điều về bạn,

but your doctor does not have the same tools.

nhưng bác sỹ của bạn không có những công cụ đó.

At three o'clock in the morning,

Vào ba giờ sáng,

it's still very difficult to get a hold of your electrocardiogram,

thật khó để lấy biểu đồ điện tim,

or your medical record, or your list of allergies

hay hồ sơ y tế của bạn, hay danh sách các thứ bạn dị ứng,

if you can't tell the practitioner what you have.

nếu bạn không cho nhân viên y tế biết bạn có gì.

And we just haven't invested in robust systems.

Và chúng ta đã không đầu tư vào các hệ thống linh hoạt.

One of the interesting things about this outbreak

Một trong những điều thú vị về đại dịch này

is that it has created an environment

là nó đã tạo ra một môi trường

in which we're now dependent on telemedicine,

trong đó chúng ta phụ thuộc vào khám chữa bệnh từ xa,

which has been around for several years,

điều đã tồn tại trong vài năm gần đây,

but we weren't quite into it.

nhưng chúng ta không thích nó.

But now, it's probably going to be the new standard.

Nhưng giờ nó sẽ là chuẩn mực mới.

DB: But it also seems --

DB: Nhưng dường như,

So, obviously,

hiển nhiên,

those countries with an incredibly robust health care system,

những nước có hệ thống y tế mạnh mẽ,

like Taiwan, have done well,

như Đài Loan, đã làm tốt,

but it seems like even countries that perhaps would be considered

nhưng dường như những nước được coi là

to have a less robust health care system, like a Ghana in Africa,

có hệ thống y tế kém hơn, như Ghana ở châu Phi,

have actually done well.

cũng làm tốt.

What has been the, I guess, the secret sauce

Có điều bí mật gì nằm ở những nước đó?

for those kinds of countries?

GB: Yeah, it's still pretty early in some of their exposures,

GB: Vẫn còn khá sớm để các nước đó phơi nhiễm,

and hopefully, they might not have a wave that comes later,

và mong rằng họ sẽ không có đợt sóng tiếp theo,

that's still a possibility,

đó vẫn là một khả năng,

but at the end of the day,

nhưng cuối cùng thì,

I think, to the extent you have done good, sound public health practices,

tôi nghĩ, về mặt thực hiện các biện pháp y tế công cộng

hợp lý và hiệu quả,

all of the countries that have done well

tất cả các nước đã làm tốt

have implemented that.

đều đã thực hiện điều đó.

Now we're a big country, we're a complex country.

Giờ chúng ta là một nước lớn, một nước phức tạp.

And yes, we didn't get the testing right to begin with.

Và đúng, chúng ta ngay từ đầu đã không xét nghiệm tốt.

But we should not repeat the mistakes that we had over the last three months,

Nhưng ta không được lặp lại sai lầm trong ba tháng gần đây,

because we've still got several months to go.

vì ta vẫn còn nhiều tháng nữa phía trước.

And now that we know what we did wrong,

Và giờ vì ta biết ta sai điều gì,

I'm encouraging us to do it right the next time.

tôi khuyến khích chúng ta làm đúng vào lần tới.

DB: That seems smart.

DB: Nghe thật thông minh.

GB: And the next time is tomorrow.

GB: Và lần tới là ngày mai.

DB: That's right.

DB: Phải.

It's already started.

Nó đã bắt đầu.

I mean, it almost seems to me,

Ý tôi là, với tôi, cho phép tôi ví von thế này,

if I can use this metaphor,

that some of these countries

một vài nước dường như

already had the, kind of, antibodies in their system,

đã có kháng thể trong hệ thống của họ,

because they had experience with maybe Ebola or the first SARS.

vì họ đã từng tiếp xúc với Ebola hoặc virus SARS đầu tiên.

Is that the key, previous exposure

Phơi nhiễm từ trước có phải là chìa khóa

to these kind of public health crises?

cho những khủng hoảng y tế công cộng kiểu này không?

GB: Well, this is a very different virus.

GB: Đây là một virus rất khác.

And while there may be some early evidence

Và mặc dù có một số bằng chứng chưa rõ ràng

that MERS and SARS one,

rằng MERS và SARS-1,

we may have some early protection from that,

có thể bảo vệ chúng ta phần nào,

there's some early, early studies looking at that,

có những nghiên cứu ban đầu tìm hiểu điều đó,

that's not the solution.

đó không phải giải pháp.

The secret sauce here is good, solid public health practice.

Chìa khóa ở đây là biện pháp y tế công cộng

vững chắc và hiệu quả.

That's the secret sauce here.

Đó là chìa khóa.

We should not be looking for anything, any mysticism,

Ta sẽ không tìm kiếm bất cứ điều gì, bất cứ điều thần bí nào,

or anyone to come save us with a special pill.

hay ai đó đến cứu ta với một loại thuốc đặc biệt.

This is all about good, solid public health practice,

Tất cả nằm ở biện pháp y tế công cộng vững chắc và hiệu quả,

because, by the way, look,

vì, nhân đây, hãy nhìn xem,

this one was a bad one,

con virus này tệ,

but it's not the last one.

nhưng nó không phải là con cuối.

And so we need to prepare for the next really big one.

Vì vậy ta cần chuẩn bị cho đợt dịch cực lớn sau.

We think this one was bad,

Ta nghĩ dịch này khủng khiếp, nhưng hãy tưởng tượng

imagine what would have happened had Ebola been aerosolized,

việc Ebola hay MERS

or MERS had been aerosolized.

lây nhiễm qua hơi nước trong không khí.

You know, pick a TV movie.

Ví dụ, hãy chọn một phim truyền hình.

Even though this was a bad one,

Dù đó là phim dở,

we still dodged a really, really bad one this time.

nhưng chúng ta vẫn sợ một phim thực sự còn dở hơn vào lúc này.

DB: Yeah, Middle East Respiratory Syndrome is no joke,

DB: Phải, Hội chứng Hô hấp Trung Đông không phải chuyện đùa,

and we should be thankful that it doesn't spread more easily,

và ta nên biết ơn rằng nó đã không lây dễ hơn

like SARS-CoV.

như SARS-CoV.

Is this, though --

Điều này có phải --

So all these diseases are zoonotic,

Vậy những bệnh này do động vật truyền sang người,

that means they jumped to us from the animals that are out there.

tức là từ các động vật sẵn ngoài kia.

Obviously, humanity is kind of encroaching on nature

Hiển nhiên, loài người xâm lấn thiên nhiên

in an ever more, kind of, urgent way,

theo cách ngày càng khẩn trương,

whether that's climate change or going into the forests, what have you.

cho dù trên phương diện biến đổi khí hậu hay vào rừng, những thứ như vậy.

Is this just the new normal,

Đây có phải là thực trạng bình thường mới,

like, we should expect pandemics every so often?

nói cách khác, ta có nên trông đợi dịch bệnh đến thường xuyên không?

GB: Well, they do come periodically,

GB: Dịch đến thành đợt,

so this is not, you know, the first pandemic, right?

đây không phải đợt dịch đầu tiên, phải không nào?

We've had several,

Ta đã qua một vài đại dịch,

100 years ago, the 1918 influenza,

100 năm trước, dịch cúm năm 1918,

SARS was a significant infection,

SARS là một đợt lớn,

even though it didn't get this bad, SARS one.

mặc dù SARS-1 không tệ như bây giờ.

And we had the avian flu,

Và ta đã trải qua cúm gà, một thử thách,

which was a challenge,

and the swine flu.

và cúm lợn.

We had Zika.

Ta đã trải qua Zika.

So no, we've had several new disease outbreaks.

Vậy nên ta đã trải qua những đợt dịch mới bùng phát.

These emerging diseases happen a lot,

Những đợt dịch nổi lên này xảy ra thường xuyên,

and in many ways,

và theo nhiều cách,

we've been fortunate

ta đã may mắn có thể xác định chúng từ sớm

that we have been able to identify them early

and contain them.

và ngăn chặn chúng.

But we're now in an environment

Nhưng giờ ta đang ở trong bối cảnh

where people can, by the way, make some of these things up.

mà mọi người có thể tạo ra chúng.

Now, this one did not happen, as best we can tell, it's not man-made.

Giờ, điều này đã không xảy ra, như ta đã biết, nó không phải nhân tạo.

It did not probably come out of a leak in the lab.

Nó không đi ra từ rò rỉ trong phòng thí nghiệm.

But we know that, when I was in school,

Nhưng ta biết, khi tôi còn đi học,

to grow a bug, you had to be pretty sophisticated.

để nuôi một con côn trùng, ta cần kỹ thuật rất tinh vi.

That's not the case today.

Nhưng giờ không vậy nữa.

And we need to protect ourselves from both naturally occurring infections

Và ta cần tự bảo vệ mình trước những lây nhiễm đến từ tự nhiên

and from those that are created by humans.

và nhân tạo.

DB: Plus we have other, kind of, threat multipliers,

DB: Thêm nữa, ta có nhiều nhân tố khuếch đại rủi ro,

like climate change,

ví dụ như biến đổi khí hậu,

that make pandemics like this that much worse.

làm những đại dịch thế này tệ hơn.

GB: You know, I was saying climate change was the greatest threat human survival

GB: Tôi đã nói biến đổi khí hậu là mối nguy lớn nhất cho nhân loại

before this one.

trước dịch.

But this is rivaling climate change.

Nhưng dịch này thách thức cả điều đó.

But let me tell you,

Nhưng hãy để tôi nói,

the big challenge we have now

thử thách lớn mà ta có hiện nay

is that we have a pandemic,

là ta có một đại dịch,

which we have still not contained,

mà ta chưa ngăn chặn được,

as we enter hurricane season,

khi ta vào mùa bão,

and we have climate change,

và ta có biến đổi khí hậu,

which is exacerbating the ferocity of the hurricanes that we're having.

điều này gia tăng độ khủng khiếp của các cơn bão chúng ta sẽ đối mặt.

So, you know, we're in for an interesting summer.

Vậy, anh thấy đấy, ta chuẩn bị có một mùa hè thú vị.

DB: And here's Chris with, I think, a question from our audience.

DB: Và đây là Chris với một câu hỏi từ khán giả.

Chris Anderson: Many questions, actually.

Chris Anderson: Nhiều câu hỏi thì đúng hơn.

People are very interested in what you're saying, Georges.

Mọi người rất quan tâm đến điều anh nói, Georges.

Here we go, here's the first one from Jim Young:

Đây là câu hỏi đầu tiên từ Jim Young:

"How do we deal with people who don't believe this is serious?"

“Chúng ta làm thế nào với những người không tin rằng dịch nghiêm trọng?”

GB: You know, you just have to continue to communicate the truth to folks.

GB: Anh biết đấy, ta cần tiếp tục truyền thông sự thực cho những người đó.

One of the things about this particular disease

Một trong những đặc điểm của dịch này

is that it does not spare anyone.

là nó không chừa ai cả.

It does not recognize political parties,

Nó không phân biệt đảng chính trị,

it does not recognize geography,

không phân biệt địa lý,

and we had lots of people, particularly in rural communities,

và ta có rất nhiều người, đặc biệt ở những vùng quê,

that were not seeing it, because it had not yet come to them,

không biết nó, vì nó chưa đến với họ,

and they didn't believe it was real.

và họ không nghĩ nó có thực.

And now many of those communities are being ravaged by this disease.

Và giờ rất nhiều cộng đồng như vậy bị tàn phá bởi dịch.

And so we just have to --

Và vì vậy chúng ta phải --

You know, it's not appropriate to say "I told you so."

Anh biết đấy, thật không hay để nói “Tôi đã bảo mà.”

It is appropriate to say, "Look, now that you see it,

Nói như thế này thì hợp lý: “Đây, bạn đã thấy nó,

come on board and help us resolve these problems."

hãy tham gia và giúp chúng tôi giải quyết những vấn đề này.”

But this is something that's going to be around for a while.

Nhưng dịch này sẽ còn tồn tại một thời gian.

And if it becomes endemic,

Và nếu nó trở nên tràn lan,

meaning that it occurs all the time at some low level,

tức là nó luôn hiện diện ở mức độ thấp,

everyone is going to have this experience.

ai cũng sẽ phải nếm trải bệnh tật.

CA: Thank you.

CA: Cảm ơn anh.

Here is one from Robert Perkowitz.

Đây là câu hỏi của Robert Perkowitz.

"We seem to have been ignoring and underfunding public health,

“Ta có vẻ như đã bỏ qua và cấp không đủ vốn cho y tế công cộng,

and we were unprepared for this virus."

và chúng ta chuẩn bị kém cho virus này.”

Look if the question is going to pop up there,

Hãy chờ câu hỏi hiện lên,

I think it should, by some magic.

nó sẽ hiện lên theo cách kỳ diệu nào đó.

"What should our priorities be now

“Ưu tiên hiện tại của chúng ta là gì

to prepare for the next public health crisis?"

để chuẩn bị cho một khủng hoảng y tế công cộng tiếp theo?”

GB: Well, we now need to make sure that we've put in the funding,

GB: Ta cần đảm bảo chúng ta đã chuẩn bị đầy đủ vốn,

resources, training, staffing on the table.

nguồn lực, đào tạo, nhân lực.

And by the way, our next public health crisis

Và nhân đây, khủng hoảng y tế công cộng tiếp theo

is not 10 years from now, it's not 20 years from now,

không phải là 10 hay 20 năm nữa,

it's the potential co-occurrence

mà là khả năng đồng loạt nổi lên

of influenza, which we know is going to happen this fall,

của cúm mùa, mà ta biết sẽ xảy ra vào mùa thu này,

because it comes every year,

vì nó xảy ra hàng năm,

with either continued COVID or a spike in COVID.

hoặc tiếp nối COVID, hoặc bùng lên trong dịch COVID.

And we're going to have a disease process

Và ta sẽ trải qua một quá trình dịch

which presents very much the same,

với những vấn đề tương tự,

and we're going to have to differentiate COVID from influenza.

và ta sẽ cần phân biệt COVID với cúm mùa.

Because we have a vaccine for influenza,

Vì ta có vắc-xin cho cúm mùa,

we don't yet have a vaccine for COVID.

chứ chưa có vắc-xin cho COVID.

We hope to have one in about a year.

Ta hy vọng sẽ có một vắc-xin trong vòng một năm tới.

But that still remains to be seen.

Nhưng đó chỉ là hy vọng.

DB: So get your flu shots.

DB: Vậy ta cần tiêm vắc-xin cúm mùa.

CA: Yeah.

CA: Chính xác.

Indeed, in fact, David Collins asked exactly that question.

Thật vậy, David Collins cũng hỏi về điều này.

"What is the likelihood of a vaccine before the next wave?"

“Xác suất có vắc-xin trước đợt dịch kế là bao nhiêu?”

GB: Well you know, the fastest vaccine that we've ever developed was measles,

GB: Vắc-xin được tạo ra nhanh nhất là vắc-xin ngừa sởi,

and that took four years.

và thời gian làm ra là bốn năm.

Now, a lot of things are different, right?

Giờ nhiều thứ đã khác, phải không?

We have started on a SARS-one vaccine.

Chúng ta đã bắt đầu làm vắc-xin chống SARS-1.

So it had gone to a lot of animal trials,

Nó đã qua nhiều thí nghiệm trên động vật,

it had gone to some very, very early human trials.

và đã dùng trong một số thí nghiệm sơ khai trên người.

As you know, we just got some announcement

Như anh đã thấy, ta mới có một số công bố

that at least it does seem to work in monkeys, in rhesus monkeys,

rằng ít nhất vắc-xin có tác dụng lên khỉ, khỉ redut,

and there's some evidence that at least it may be efficacious and safe

và có một số bằng chứng rằng nó có thể có tác dụng và an toàn

in a very, very small number of people.

với một số lượng người rất nhỏ.

When I say very, very small number of people,

Khi tôi nói số lượng người rất nhỏ,

handful of people.

đó là con số rất ít ỏi.

So now it's got to go to phase two and phase three trials.

Còn giờ vắc xin đang được thí nghiệm đợt hai và đợt ba.

So, yeah, [David] held up two hands,

Vậy, phải, [David] đã giơ hai tay lên,

so yeah, yeah, it's a small number of people.

số người đã thử nghiệm vắc-xin rất nhỏ.

What that tells you is either that those folks were very lucky,

Điều đó nghĩa là những người đó cực kỳ may mắn,

or it works.

hoặc vắc-xin có tác dụng.

And we won't know until we put this into the arms of thousands of people.

Và ta sẽ không biết cho đến lúc đưa nó đến tay hàng triệu người khác.

CA: Here's an important question from a TED Fellow.

CA: Đây là một câu hỏi quan trọng từ một thành viên TED:

"How do we actually train people about what public health means?

“Làm thế nào để dạy người khác về ý nghĩa của y tế công cộng?

Especially in the context of folks

Đặc biệt là với những người

who don't believe they have a responsibility to 'the public?'"

không tin rằng họ có trách nhiệm với “cộng đồng”?"

GB: Well, you know, I remind folks

GB: À, tôi nhắc họ

that when public health does its best job,

rằng khi y tế công cộng được áp dụng đúng cách,

nothing happens.

không có điều gì xảy ra.

And of course, when nothing happens, we don't get credit for it.

Và dĩ nhiên, khi không có gì xảy ra, không ai khen chúng ta.

So the reason that everyone in this country

Lý do tất cả mọi người trong đất nước này

does not have to get up every morning and boil their own water

không cần dậy mỗi sáng và tự đun sôi nước

is because of public health.

là nhờ y tế công cộng.

The reason that, if you get into a car accident,

Lý do khi bạn bị tai nạn xe cộ,

you know, get into an automobile collision,

bạn biết đấy, bị va chạm xe hơi,

and you wear your seat belt, and you have airbags,

và bạn đeo dây an toàn, bạn có túi khí,

and you're not killed from that automobile collision,

và bạn không bị chết trong tai nạn,

is because of public health.

chính bởi vì y tế công cộng.

The reason that the air is safe to breathe,

Lý do không khí an toàn để thở,

the food is safe to eat,

thức ăn an toàn để ăn,

is because of public health.

là nhờ y tế công cộng.

The reason that your kids are not in clothing that ignites

Lý do con bạn không mặc quần áo dễ cháy

is because we have fire-retardant clothing.

vì chúng ta có quần áo chống cháy.

And that is a requirement.

Và đó là một tiêu chuẩn.

The reason that you don't trip walking down the stairs

Lý do bạn không ngã khi đi xuống cầu thang

is because we've actually looked at how to build the stair

vì chúng tôi đã kiểm tra cách xây cầu thang

so that people don't trip when they go up or down it.

để người ta không ngã khi đi lên hay đi xuống.

That's actually a public health intervention.

Đó chính là một can thiệp của y tế công cộng.

So the built environment,

Vậy nên môi trường đã được xây dựng,

medicines, all those kinds of things,

thuốc, những thứ tương tự,

vaccines, those are all public health,

vắc-xin, tất cả đều là y tế công cộng,

and that's why public health is there,

và đó là lý do y tế công cộng tồn tại,

and you may not believe that it's that important,

và bạn có thể không tin rằng nó quan trọng,

but we couldn't live without it.

nhưng chúng ta không thể sống thiếu nó.

CA: Maybe one day we can all envision a health care system in America

CA: Một ngày nào đó có lẽ ta sẽ vẽ được một hệ thống y tế ở Mỹ

that actually has some incentives

thực sự đưa ra khuyến khích

that point towards public health.

hướng tới y tế công cộng.

That would be very nice.

Điều đó thật tốt.

David, I've got to just keep going with some of these questions, if it's OK,

David, chúng ta sẽ tiếp tục với một số câu hỏi nữa, nếu được,

because they're pouring in.

vì chúng đang đổ về đây.

There's one here from Jacqueline Ashby.

Có một câu của Jacqueline Ashby.

Important question for every parent.

Quan trọng cho tất cả các bậc phụ huynh.

"What are your recommendations about sending children back to school?"

“Anh có khuyến nghị gì về việc đưa trẻ em trở lại trường?”

GB: Yeah, I'm struggling with this one, I've got three grandkids.

GB: À, tôi cũng đang băn khoăn điều này, tôi có ba đứa cháu.

And the good news is that my grandkids are more technically proficient than I am,

Tin tốt là cháu tôi giỏi công nghệ hơn tôi nhiều,

and right now are getting their lessons remotely.

và giờ chúng đang học từ xa.

I think it's going to be a challenge

Sẽ là một thử thách

as we think about sending kids back to school.

khi đưa trẻ em trở lại trường học.

We're going to really need to know how infectious kids are

Ta sẽ cần thật sự biết trẻ em dễ lây đến mức nào

and how well they do when they get infected.

và chúng có thể chống chọi ra sao khi nhiễm bệnh.

Now, right now, it seems,

Hiện giờ, có vẻ như

except for a very small number of children who get a very rare disease,

ngoại trừ một số trẻ mắc bệnh cực hiếm,

that they tolerate this disease very well.

trẻ em chống chọi với dịch khá tốt.

But the central question is,

Nhưng câu hỏi trọng tâm là,

how many of these germs will these kids bring back to you

những đứa trẻ đó sẽ lây bao nhiêu virus cho bạn

and to grandma and grandpa.

và cho ông bà chúng.

So that's going to be important.

Đó là điều quan trọng.

And you know, trying to tell an eight-year-old

Và bạn thấy đấy, cố gắng yêu cầu một đứa trẻ lên tám

not to interact with their friends,

không chơi với bạn bè,

is a real challenge.

thực sự khó.

By the way, trying to tell a 17-year-old not to interact with their friends

Nhân đây, cố gắng bảo một thanh niên 17 tuổi không chơi với bạn

is going to be a real challenge.

cũng thật khó.

So, we've got to properly educate these kids,

Vậy nên ta sẽ cần giáo dục những đứa trẻ thật tốt,

we've got to figure out how we stagger their schedules.

ta cần biết cách làm sao kéo dài thời khóa biểu của chúng.

Uri's idea for the workforce

Ý tưởng của Uri cho thị trường lao động

might be an interesting concept for schools,

có thể là một ý hay cho trường học,

because the idea is to try to decompress the number of kids in the classroom.

vì ý tưởng này là giảm số học sinh trong lớp học.

By the way, if you get smaller class size, you get better education, anyway.

Nhân đây, khi có lớp học bé hơn, ta có giáo dục tốt hơn.

So, we've got to have enough teachers, though.

Tức là ta cần có đủ giáo viên,

So that may be the rate limiting step.

đây là khó khăn của phương pháp này.

CA: Alright, last question here for now from [Steven] Petranek.

CA: Đây là câu hỏi cuối cùng tại lúc này của [Steven] Petranek.

Masks. Advice on masks --

Khẩu trang. Các lời khuyên về khẩu trang --

I switched that off, here we go.

Tôi mới tắt nó, ta hãy tiếp tục.

Advice on masks seems to have shifted.

Các lời khuyên về khẩu trang có vẻ như đã thay đổi.

"Would most Americans who live and work in cities

“Hầu hết người Mỹ sống và làm việc tại các thành phố

be better off wearing masks

có nên đeo khẩu trang

to also help reduce the air pollution particles

để giảm các hạt ô nhiễm không khí

they encounter every day?"

mà họ gặp hàng ngày?”

GB: It may help some, absolutely.

GB: Chắc chắn nó sẽ có tác dụng phần nào.

But let me tell you what I would prefer we stopped doing:

Nhưng hãy để tôi nói về điều ta nên ngừng lại hơn:

burning fossil fuels.

đốt nhiên liệu hóa thạch,

And doing all those terrible things

và làm tất cả những điều tồi tệ

that we are doing to destroy our climate.

mà ta đang làm dẫn đến phá hủy khí hậu.

You know, everyone's talking about the fact

Anh thấy đấy, ai cũng nói về việc

that we've had this amazing reduction

ta đã giảm mức CO2 một cách đáng kinh ngạc

in CO2 because we're not driving cars.

vì ta không lái xe.

I've got to tell you,

Tôi muốn nói,

that is the best evidence that climate change is man-made.

đây là bằng chứng tốt nhất về việc biến đổi khí hậu là do con người.

All those climate change skeptics

Tất cả những người hoài nghi về biến đổi khí hậu,

who don't think climate change is man-made,

những người không tin nó diễn ra là do con người,

we have just had a worldwide demonstration

chúng ta đã chứng kiến một minh chứng toàn cầu

on what people do to create climate change.

về việc con người đã làm gì tạo nên biến đổi khí hậu.

And so what we need to do is stop

Vì vậy điều ta cần là ngừng lại

and move to a green economy.

và chuyển sang một nền kinh tế xanh.

DB: Here, here.

DB: Đây, đây.

CA: Thank you so much for those,

CA: Cảm ơn anh,

I'll dip back in at the end with maybe a couple more.

tôi sẽ quay lại vào phút cuối với một số câu hỏi nữa.

Thank you for this.

Cảm ơn anh.

DB: So we're waving the flag for masks.

DB: Vậy chúng ta đang đón chào khẩu trang.

But also, one of the things

Nhưng đồng thời, một trong những điều

that has become clear from this

trở nên rõ ràng từ mùa dịch

is that COVID-19 is not the great leveler that maybe some had hoped it was.

là COVID-19 không phải là cán cân công bằng như một vài người đã hy vọng.

Some communities are experiencing much worse,

Một số cộng đồng đang có trải nghiệm tồi tệ hơn

significantly worse outcomes than others.

so với những cộng đồng khác.

Why is that?

Vì sao lại thế?

GB: We're talking principally about the African American

GB: Ta đang chủ yếu nói đến người Mỹ gốc Phi

and Latino communities

và người Latino

that seem to be disproportionately impacted if they get the disease.

dường như đang bị ảnh hưởng quá mức khi mắc bệnh.

And it's because of exposure, primarily.

Và đó chủ yếu là do phơi nhiễm.

Those populations have more public-facing jobs.

Các cộng đồng đó

làm nhiều việc tiếp xúc với nhiều người.

So, you know, bus drivers,

Những người như tài xế xe buýt,

grocery clerks,

nhân viên tạp hóa,

working in long-term care facilities,

làm ở các trung tâm y tế dài hạn,

nursing homes,

các nhà dưỡng lão,

in meatpacking facilities, chicken farms.

trong các lò giết mổ, nông trang gà.

So that's why they're much more -- going to be exposed to the disease.

Đó là lý do họ bị phơi nhiễm với dịch bệnh.

Susceptibility.

Sự mẫn cảm.

Lots of chronic disease.

Nhiều bệnh kinh niên.

So we know that particularly African Americans

Ta thấy người Mỹ gốc Phi đặc biệt hay mắc

have disproportionate amounts of diabetes, heart disease,

các bệnh tiểu đường, bệnh tim,

lung disease,

bệnh phổi,

and because of those chronic diseases,

và bởi các bệnh kinh niên đó,

we found early on that that virus

ta đã phát hiện từ sớm là virus này

is more detrimental to those populations that have those diseases.

nguy hiểm hơn với các nhóm mắc các bệnh đó.

And so that's the big issue here.

Và đó là vấn đề lớn ở đây.

That is what's causing those differentiations

Đây là điều dẫn đến các khác biệt

and it's really a challenge,

và nó là một thử thách,

because in many ways,

vì trên nhiều diện,

those are many of the people

đó là những người

that we have decided are essential employees

chúng ta coi là đội ngũ cốt yếu

and have to go to work.

cần phải đi làm.

DB: That's right.

DB: Phải.

So what is, in your view, the public health intervention

Vậy theo anh, các can thiệp của y tế công cộng

to protect these essential workers,

để bảo vệ đột ngũ cốt yếu đó là gì,

if you have ideas on that front?

anh có gợi ý gì cho vấn đề này?

GB: I absolutely do.

GB: Có chứ.

We started this by a testing strategy based on symptoms.

Chúng tôi đã bắt đầu bằng một chiến lược xét nghiệm dựa trên triệu chứng.

And now that we have enough tests,

Giờ khi đã có đủ xét nghiệm,

we need to make sure that not only people get those tests for clinical reasons,

ta cần đảm bảo người được xét nghiệm không chỉ vì lý do khám chữa,

and people who have symptoms,

và người có triệu chứng,

but also begin to prioritize people who are public-facing,

mà còn bắt đầu ưu tiên những người tiếp xúc nhiều với người khác,

who are essential workers.

thành phần đội ngũ cốt yếu.

So, certainly people working in nursing homes, hospitals, etc.,

Họ chắc chắn bao gồm những người làm việc tại các nhà dưỡng lão, bệnh viện, v.v.

but bus drivers, security guards,

nhưng ngoài ra còn tài xế xe buýt, bảo vệ,

grocery store clerks.

nhân viên tạp hóa.

They need to be tested,

Họ đều cần xét nghiệm,

and they need to have testing with the periodicity

và họ cần xét nghiệm thường xuyên

that will secure them, their families,

để bảo vệ họ, gia đình,

and give everyone the trust

và cho mọi người niềm tin

that they're not going to be infected

rằng họ sẽ không nhiễm bệnh

and we're not going to infect them.

và ta sẽ không làm họ nhiễm bệnh.

People who work in meatpacking plants,

Những người trong các lò mổ,

as an example.

ví dụ vậy.

And we've seen the real tragedy

Và ta đã nhìn thấy thảm kịch

of what's going on in the meatpacking plants,

tại các lò mổ,

because they are working in an environment where they're shoulder to shoulder.

vì họ làm việc trong một môi trường vai kề vai.

There are some other things they need to do

Có nhiều điều họ cần làm

in terms of figuring out how to give them physical distancing on the assembly line,

để tìm ra cách cách ly vật lý trên băng chuyền làm việc,

that's going to be important.

đó là điều quan trọng.

But again, Uri's idea is not a bad idea

Nhưng tóm lại, ý tưởng của Uri không tồi

for this nation to consider,

để đất nước này cân nhắc,

for many of those industries to think about.

để những ngành đó xem xét.

DB: Yeah, we have to make sure that these truly are folks

DB: Phải, ta cần đảm bảo những người đó

who are treated as essential workers, not sacrificial workers, it seems to me.

được coi là đội ngũ cốt yếu, không phải đội ngũ hy sinh, như tôi nhận thấy.

And obviously, this is not just confined to the US.

Và hẳn là điều này không giới hạn trong nước Mỹ.

GB: Oh, absolutely.

GB: Chắc chắn rồi.

We're seeing these disparities not just in the United States,

Ta thấy điều bất công đó không chỉ ở Mỹ,

but in other countries as well.

mà còn ở những nước khác.

And they have a lot to do with race and class

Và nó liên quan đến chủng tộc và giai cấp

and the types of jobs that you do,

và loại việc bạn làm,

the occupations that you do.

nghề bạn làm.

And quite frankly,

Thật lòng mà nói,

we should have thought about this when we saw the first data

ta đã nên nghĩ về điều này vào lần đầu khi xem dữ liệu

that showed that in China

cho thấy rằng ở Trung Quốc,

people with chronic diseases were much more at risk

người mắc bệnh kinh niên có rủi ro cao hơn

and had worse health outcomes.

và có kết quả sức khỏe tồi tệ hơn.

We would have sped up our actions right away,

Ta đã cần tăng tốc với các biện pháp ngay lập tức,

because, look, that's happened with every new disease

vì, nhìn xem, điều đó xảy ra với tất cả các bệnh dịch mới

that's come into the country.

đã đến với đất nước này.

DB: So it seems like a lot of this goes back to that potential --

DB: Có vẻ như điều này quay lại với khả năng --

it's not an oxymoron,

đây không phải lời đùa cợt,

public health is everybody's job,

y tế công cộng là nghề tay trái của mọi người,

and we need to adopt that.

và ta cần tuân thủ điều đó.

What does, in your view,

Ở góc nhìn của anh,

a robust public health infrastructure look like?

một cấu trúc y tế công cộng linh hoạt trông như thế nào?

What would that look like?

Nó sẽ như thế nào?

GB: Well, you know,

GB: Anh biết đấy,

anytime a new health threat enters our community,

mỗi khi một mối đe dọa sức khỏe xâm nhập cộng đồng,

we ought to be able to rapidly identify it,

ta cần nhanh chóng phát hiện nó,

contain it,

cô lập nó,

and if we can mitigate it, for sure, and eliminate it if possible,

và nếu ta có thể giảm thiểu, chắc chắn vậy,

và loại bỏ nó nếu có thể,

and then put in all the protective measures

và đặt ra những biện pháp phòng ngừa

that we had before.

ta đã có.

So that means having a well-staffed,

Tức là ta cần có một đội ngũ y tế công cộng chính phủ đông đảo,

well-trained governmental public health entity,

được đào tạo tốt,

just like we have for police, fire, EMS.

như ta đã có với cảnh sát, cứu hỏa, dịch vụ y tế khẩn cấp EMS.

It means that they've got to be well-paid,

Điều đó nghĩa là họ cần được trả lương cao,

it means that they've got to be well-resourced.

và có đủ nguồn lực cần thiết.

You know, we still have some of our contact tracers

Anh thấy đấy, ta vẫn còn những người truy nguồn tiếp xúc

out there using pen and pads.

dùng giấy và bút.

And sending things to Excel Spreadsheets.

Và ghi nhận số liệu trên bảng tính excel.

No, we need the same kind of robust technology

Không, ta cần những công nghệ mạnh mẽ

that the folks at, you know,

mà những người ở, anh biết đấy,

any of the online retailers are using, whether it's Amazon, etc.

bất kỳ các nhà bán lẻ nào đang sử dụng, dù là Amazon, v.v.

We're still looking at data that's two years in the rear

Ta vẫn đọc dữ liệu chậm hai năm

to make data-driven decisions.

để đưa ra các quyết định từ dữ liệu.

We need to be able to make immediate decisions.

Ta cần đưa ra quyết định nhanh chóng.

By the way, Taiwan,

Nhân đây, Đài Loan,

you mentioned them earlier,

anh đã nhắc đến từ trước,

I remember being in Taiwan

tôi nhớ khi ở Đài Loan

watching data come from infectious diseases, real time,

tôi xem các số liệu về dịch bệnh dễ lây, theo thời gian thực,

from their electronic medical record system.

từ hệ thống dữ liệu y tế điện tử của họ.

So, you know, we can do this, the technology exists.

Vậy anh thấy đó, ta có thể làm điều này, có công nghệ cho nó.

DB: Imagine that.

DB: Hãy nghĩ mà xem.

Wow, real time health information,

Ồ, thông tin y tế theo thời gian thực,

what a difference that would make.

điều này có thể làm nên sự khác biệt lớn cỡ nào.

Do you think that technology can help us here,

Anh nghĩ công nghệ có thể hỗ trợ chúng ta ở đây không,

whether that's the Google-Apple collaboration or whatever else?

cho dù là hợp tác giữa Google-Apple hay thứ gì đi nữa?

GB: Technology can help us,

GB: Công nghệ có thể giúp ta,

but it's not going to replace us.

nhưng không thay thế được chúng ta.

We're nowhere near where we can sit back

Ta không ở viễn cảnh mà ta có thể ngồi ung dung một chỗ

and have our electronic avatar do our work for us.

và để ảnh đại diện làm việc cho ta.

But the technology can outstrip our work.

Nhưng công nghệ có thể bỏ xa điều ta làm.

It can give us situational awareness.

Nó có thể cho ta nhận thức về bối cảnh.

It can give us real time information.

Có có thể cho ta thông tin theo thời gian thực.

It allows us to send information from point A to point B

Nó cho phép ta gửi thông tin từ A tới B

for data analysis.

để phân tích dữ liệu.

It allows us to do second thinking,

Nó cho ta hoài nghi,

so we're doing all this modeling,

khi ta vẽ ra các mô hình,

it allows others to check our numbers right away.

nó cho người khác kiểm chứng số liệu của ta ngay lập tức.

So it could speed up research.

Vậy nên nó có thể tăng tốc nghiên cứu của chúng ta.

But we have to invest in it,

Nhưng ta cần đầu tư vào nó,

and we have to continue it,

và ta cần tiếp tục,

because obsolescence is always the evil part of technology.

vì sự lỗi thời luôn là điều nguy hiểm ở công nghệ.

DB: And it looks like Chris is back with more questions.

DB: Có vẻ như Chris đã quay lại với các câu hỏi tiếp theo.

CA: Yeah, I guess we're getting close to the end,

CA: Tôi nghĩ ta đã gần đến hồi kết,

but the questions keep coming in.

nhưng những câu hỏi vẫn được gửi đến.

There's one here from Neelay Bhatt.

Đây là câu hỏi của Neelay Bhatt.

"What role do you see parks, trails and open space play

“Anh nghĩ các công viên, đường đi, và các không gian mở

có vai trò gì trong việc hỗ trợ các mục tiêu y tế công cộng?”

in assisting larger public health goals?"

GB: You know, green space is absolutely essential,

GB: Anh biết đấy, không gian xanh rất cần thiết

and the ability to get out and walk and exercise,

và việc có thể đi ra ngoài, đi bộ, và tập thể dục,

having sidewalks, so that you can have communities that are walkable,

có vỉa hè để ta có các cộng đồng có thể đi bộ,

bikeable and green for utilization of all ages,

đi xe đạp, và là không gian xanh cho mọi lứa tuổi,

it's good for our mental health, it's good for our physical health.

nó tốt cho sức khỏe tinh thần và thể chất của chúng ta.

And I always tell folks, you know,

Và tôi luôn nói với mọi người,

it's a great place to go when someone's gotten on your last nerve.

đó là nơi tuyệt vời để đến khi ai đó làm bạn cáu.

CA: Indeed.

CA: Thật vậy.

Here we have one anonymous question.

Ta có một câu hỏi ẩn danh.

Where possible don't go anonymous,

Nếu có thể, xin đừng ẩn danh,

because we're all friends here when all said and done.

vì chúng ta là bạn khi mọi thứ kết thúc.

Probably someone ... Anyway.

Chắc ai đó... Mà thôi.

Let's see, but it's a good question.

Hãy xem, đây là một câu hỏi hay.

"There are many who are highly suspicious of what the real experts are saying.

“Có nhiều người nghi ngại những gì những chuyên gia thực sự nói.

What have you found to be effective in helping the highly suspicious

Anh thấy điều gì có thể giúp những người nghi ngờ

be less suspicious and more trusting?"

trở nên bớt nghi ngại và tin tưởng hơn?”

GB: Tell the truth.

GB: Nói thật.

If you make a mistake, acknowledge it and correct it right away.

Nếu bạn mắc sai lầm, hãy thừa nhận và sửa nó ngay.

Be consistent.

Hãy chính trực.

And don't say stupid stuff.

Và đừng nói những điều ngu ngốc.

And far too often that happens.

Thường thì những điều như vậy luôn xảy ra.

And you know, one of the interesting things,

Và bạn ạ, một trong số những điều thú vị,

we've already been through this with the mask discussion.

chúng ta đã nói đến khi bàn luận về khẩu trang.

You know, traditional wisdom was that we only had people wear the mask

Thường thì ta chỉ có người đeo khẩu trang

if they were infectious,

khi họ có bệnh dễ lây,

or you're in a health care environment

hoặc họ ở trong một môi trường y tế

where there was a high risk of getting the disease.

có rủi ro mắc bệnh cao.

And then we said,

Và ta nói,

no, it's OK for everybody to wear a mask.

không, ai đeo khẩu trang cũng tốt.

And that's because we learned eventually,

Đó là vì ta đã hiểu,

and became much more believable,

và đã tin hơn

in the science that we had asymptomatic spreading.

vào bằng chứng rằng chúng ta có thể lây mà không có biểu hiện bệnh.

But we did not communicate it very well.

Nhưng chúng ta đã truyền thông không tốt.

We said, oh, no, no, we're changing our minds,

Ta nói, không, chúng tôi nghĩ lại, ai cũng có thể đeo khẩu trang,

everybody can wear a mask,

after telling people not to wear a mask.

sau khi khuyên mọi người không làm thế.

And then we didn't spend enough time explaining to people why.

Và chúng ta không dành đủ thời gian giải thích nguyên do.

So we lost trust.

Thế nên ta mất lòng tin.

So we need to do a better job of that.

Vì vậy ta cần làm tốt hơn.

And then our leaders

Và những lãnh đạo của chúng ta

need to be very careful what they say when you have a bullhorn.

cần cẩn thận về lời nói khi lời nói của họ có ảnh hưởng.

And by the way, I've made mistakes,

Và nhân đây, tôi đã gây một số sai lầm,

I've said things on TV that were just wrong,

tôi nói những điều hoàn toàn sai trên TV,

because I was wrong.

vì tôi đã sai.

And I've tried very hard to try to correct those

Và tôi đã cố gắng sửa chữa chúng

as quickly as I can.

nhanh nhất có thể.

All of us do that,

Chúng ta ai cũng vậy,

but you have to be strong enough

nhưng ta cần đủ mạnh mẽ

and have a strong enough personality to say when you're wrong

và có cá tính đủ mạnh để thừa nhận mình sai

and then correct it.

và sau đó sửa nó.

Because at the end of the day, once you've lost trust,

Vì cuối cùng, một khi mất lòng tin,

you've lost everything.

ta đánh mất tất cả.

CA: Well if I might say so,

CA: Nếu tôi có thể nói,

just the way in which you're communicating right now,

theo cách anh đang đối thoại bây giờ,

I mean, to me, that is a means of communication

với tôi, đây là cách trao đổi

that engenders trust.

nuôi dưỡng lòng tin.

I don't know what magic sauce you have going there,

Tôi không biết anh có phương cách bí mật gì,

but it's very, very compelling listening to you.

nhưng những lời anh nói rất thuyết phục.

Thank you so much for this.

Cảm ơn anh.

David, do you have any other last cues?

David, anh còn gợi ý gì nữa không?

GB: I've made lots of mistakes.

GB: Tôi đã phạm nhiều sai lầm.

DB: Yeah, no, but it really has been a real pleasure

DB: Không, chúng tôi rất vui

to have you join us, and thank you for that.

vì anh đã tham gia, và cảm ơn anh vì điều đó.

Just one final question if I may.

Tôi còn một câu hỏi nữa, nếu được.

You've been doing this for a while,

Anh đã làm việc này một thời gian,

what gives you hope looking forward?

điều gì cho anh hy vọng để đi tiếp?

GB: You know, let me tell you something.

GB: Để tôi kể điều này.

The one thing that gives me hope

Một điều cho tôi hy vọng

is when I see people taking care of their friends and family members.

là khi tôi thấy mọi người quan tâm đến bạn bè và người nhà.

I mean, drive-by birthday parties.

Ví dụ như tổ chức tiệc sinh nhật bằng cách lái xe qua nhà nhau.

I saw that on the news today.

Tôi thấy điều đó trên thời sự hôm nay.

People who are calling their friends.

Mọi người gọi điện cho bạn bè.

I've heard from people that I haven't talked to in years,

Tôi đã nghe điện từ những người không nói chuyện từ lâu,

who are just calling me to say,

họ gọi chỉ để nói,

“Lâu lắm tôi không nói chuyện với anh. Anh ổn chứ?”

"I haven't talked to you for a long time. Are you OK?"

So do more of that.

Và nhiều chuyện như thế.

And the trust we've had in one another,

Và lòng tin ta có ở nhau,

and the love we've shown, it's just been absolutely amazing,

tình yêu ta bộc lộ, đó là những điều tuyệt vời

so that gives me hope.

mang lại hy vọng cho tôi.

DB: Humanity for the win in the end.

DB: Con người cuối cùng sẽ chiến thắng.

GB: Yeah.

GB: Phải.

DB: Well, thank you so much, Dr. Benjamin,

DB: Cảm ơn Tiến sĩ Benjamin

for joining us and for sharing your wisdom.

đã tham gia và chia sẻ hiểu biết của anh.

GB: Glad to be here.

GB: Tôi rất vui được ở đây.

CA: Yes, thank you.

CA: Cảm ơn anh.

GB: You guys be safe.

GB: Mọi người an toàn nhé.

Your families be safe.

Chúc gia đình mọi người cũng an toàn.

DB: Thank you, you too.

DB: Cảm ơn, chúc anh cũng thế.