Hamilton vs. Madison and the birth of American partisanship | Noah Feldman

Translator: trangia han Reviewer: 24 Anh

Nếu bạn quan tâm đến chính trị Hoa Kỳ

và cố nhìn ra bản chất của nó trong khoảng một năm vừa qua,

bạn có thể vô tình khám phá ra vài điều chẳng hạn như ba mệnh đề sau:

If you've been thinking about US politics

and trying to make sense of it for the last year or so,

Một là, đảng phái chính trị Mỹ trước kia chưa bao giờ tệ như vậy.

you might have hit on something like the following three propositions:

Thứ hai,

lần đầu tiên, nó được không gian hóa về mặt địa lý--

one, US partisanship has never been so bad before;

chúng ta bị chia cắt ở giữa bờ biển, vị trí để nhìn ra bên ngoài thế giới,

two,

và trung tâm nước Mỹ, thứ ta muốn nhìn vào bên trong.

for the first time, it's geographically spatialized --

Cuối cùng,

we're divided between the coasts, which want to look outwards,

chúng ta không thể làm gì để xoay chuyển tình hình.

and the center of the country, which wants to look inwards;

Hôm nay, tôi đứng trước các bạn để nói rằng tất cả ba mệnh đề trên

and third,

nghe thì có vẻ hợp lý,

there's nothing we can do about it.

nhưng lại không đúng.

Thực ra,

I'm here to today to say that all three of these propositions,

đảng phái Hoa Kỳ đang quay lại

all of which sound reasonable,

thời kỳ đầu của nền Cộng hòa.

are not true.

Nó đã được không gian hóa về mặt địa lý theo một cách giống ngày nay đến lạ thường

In fact,

our US partisanship goes all the way back

to the very beginning of the republic.

và nó thường xuyên diễn ra trong suốt lịch sử Hoa Kỳ.

It was geographically spatialized in almost eerily the same way

Cuối cùng và quan trọng nhất là

that it is today,

thực chất chúng ta có một cơ chế đặc biệt

and it often has been throughout US history.

And last,

ra đời nhằm giúp ta giải quyết xung đột bè phái cũng như đảng phái.

and by far most importantly,

we actually have an extraordinary mechanism

Công cụ đó chính là Hiến pháp.

that's designed to help us manage factional disagreement and partisanship.

Và đây là một thực thể tiến bộ, tinh tế, được soạn thảo theo hướng linh hoạt,

That technology is the Constitution.

với mục đích cụ thể

là hướng dẫn chúng ta giải quyết mâu thuẫn bè phái

And this is an evolving, subtly, supplely designed entity

tại nơi cần làm thế

và cung cấp cho ta phương pháp để khắc phục tình trạng trên

that has the specific purpose

of teaching us how to manage factional disagreement

khi có cơ hội.

Giờ thì, để bắt đầu câu chuyện,

where it's possible to do that,

tôi muốn quay về khoảnh khắc then chốt trong lịch sử Hoa Kỳ,

and giving us techniques for overcoming that disagreement

when that's possible.

và đó là thời khắc

Now, in order to tell you the story,

những mâu thuẫn bè phái và đảng phái ra đời.

I want to go back to a pivotal moment in US history,

Thực chất có một khoảng khắc khai sinh--

một khoảnh khắc lịch sử khi đảng phái nên hình nên hài.

and that is the moment

when factional disagreement and partisanship was born.

Nhân vật trung tâm của câu chuyện ấy là James Madison.

There actually was a birth moment --

a moment in US history when partisanship snapped into place.

Và tại thời điểm chuyện này bắt đầu,

The person who's at the core of that story is James Madison.

James Madison đang ở đỉnh thành công.

Bản thân ông được mệnh danh là Einstein của không chỉ Hiến pháp Hoa Kỳ,

And at the moment that this began,

James Madison was riding high.

mà còn cả tư tưởng Hiến pháp lan rộng toàn thế giới.

Và công bằng mà nói, ông ấy cũng tự nhận thức được.

He himself was the Einstein of not only the US Constitution,

Chỉ trong vòng ba năm,

but of constitutional thought more globally,

từ năm 1785 đến 1788,

and, to give him his due,

ông đã mường tượng, tạo dựng lý thuyết, soạn thảo, thông qua

he knew it.

In a period of time of just three years,

và được phê duyệt Hiến pháp Hoa Kỳ.

from 1785 to 1788,

he had conceived, theorized, designed, passed and gotten ratified

Và để các bạn cảm nhận được sự lớn lao

mà thành tựu đó thực sự mang lại,

tuy Madison lúc ấy không thể biết được,

the US Constitution.

ngày nay công cụ hiến pháp do ông phát minh ra

And just to give you some sense of the enormity

of what that accomplishment actually was,

vẫn còn được áp dụng không chỉ tại Hoa Kỳ,

although Madison couldn't have known it at the time,

mà 230 năm sau,

today that same constitutional technology that he invented is still in use

còn ở nhiều quốc gia như Canada

Ấn Độ,

Nam Phi,

not only in the US,

Brazil.

but, 230 years later,

Trong bối cảnh đặc biệt đa dạng với phạm vi trên toàn thế giới,

in places like Canada,

công cụ này vẫn chiếm ưu thế,

India,

South Africa,

được áp dụng nhiều nhất, hiệu quả nhất nhằm quản lý đất nước.

Brazil.

So in an extraordinary range of contexts all over the world,

Vào lúc ấy,

this technology is still the dominant,

Madison tin rằng, sau khi giải quyết xong vấn đề này,

most used, most effective technology to manage governance.

đất nước sẽ vận hành suôn sẻ

và việc ông soạn thảo Hiến pháp

In that moment,

sẽ hạn chế hệ quả của việc chia bè kết phái

Madison believed that, having solved this problem,

từ đó sẽ không còn bất kỳ đảng chính trị nào.

the country would run smoothly,

Trên hết, ông nghĩ rằng mình đã soạn một bản Hiến pháp

and that he had designed a technology

chống lại các chính đảng

that would minimize the results of factions

và khiến chúng rơi vào quên lãng.

Ông nhận được rất nhiều sự trợ giúp

so there would be no political parties.

trong giai đoạn quảng bá cuối của dự án soạn thảo Hiến pháp

Remarkably, he thought he had designed a constitution

that was against political parties

từ một người có thể bạn đã nghe qua, chính là Alexander Hamilton.

and would make them unnecessary.

He had gotten an enormous degree of help

Giờ thì, Hamilton sở hữu những gì mà Madison thiếu sót.

in the final marketing phase of his constitutional project

Ông nhiệt huyết, trong khi Madison dè dặt.

from a man you may have heard of, called Alexander Hamilton.

Now, Hamilton was everything Madison was not.

Một người có sức hút với mọi giới tính,

trong khi Madison chỉ bắt chuyện với phụ nữ đúng một lần

He was passionate, where Madison was restrained.

khi đã 42 tuổi

và sau đó kết hôn với Dolley rồi sống hạnh phúc đến tận 40 năm.

He was pansexual,

where Madison didn't speak to a woman except for once

(Tiếng cười)

Nói thẳng ra,

Hamilton thuộc tuýp người

until he was 42 years old,

mà bạn có thể sáng tác nhạc hip hop về ông.

and then married Dolley and lived happily ever after for 40 years.

(Tiếng cười)

Và Madison lại là kiểu người

(Laughter)

mà bạn sẽ không muốn viết nhạc hip hop về ông.

To put it bluntly,

Hamilton's the kind of person

about whom you would write a hip-hop musical --

Hay nói thật là bất kỳ thể loại nhạc nào.

(Laughter)

Nhưng cùng nhau,

and Madison is the kind of person

họ trở thành bộ đôi xưa nay chưa từng thấy,

about whom you would not write a hip-hop musical.

và họ đã soạn nên Luận cương Thể chế Liên bang,

(Laughter)

Or indeed, a musical of any kind at all.

đóng vai trò biện minh

và như tôi đã đề cập,

But together,

cũng là kế hoạch giúp Hiến pháp được biết đến rộng rãi,

they had become a rather unlikely pairing,

về nó sau vô cùng hiệu quả và thành công rực rỡ.

and they had produced the Federalist Papers,

which offered a justification

and, as I mentioned,

Ngay khi thành lập chính phủ mới,

a marketing plan for the Constitution,

Hamilton trở thành Bộ trưởng Ngân khố,

which had been wildly effective and wildly successful.

tư tưởng của ông vô cùng đặc biệt.

Và đó chính là

thiết kế các định chế tài chính và cơ sở hạ tầng

Once the new government was in place,

Hamilton became Secretary of the Treasury,

hệt như những gì mà Madison đã làm với Hiến pháp.

and he had a very specific idea in mind.

Thêm lần nữa, những người cùng thời cũng biết điều đó.

And that was

to do for financial institutions and infrastructure

Một trong số đó bảo Madison,

exactly what Madison had done for constitutions.

người không quá hài lòng với điều đó,

rằng Hamilton là Newton trong lĩnh vực công trình hạ tầng.

Again, his contemporaries all knew it.

Ý kiến khá thẳng thắn.

One of them told Madison,

Hamilton sẽ xây ngân hàng quốc gia Hoa Kỳ,

who can't have liked it very much,

that Hamilton was the Newton of infrastructure.

một khoản nợ quốc gia vĩnh viễn--

The idea was pretty straightforward.

ông bảo nó sẽ “bất diệt”, cụm từ mà ông dùng--

Hamilton would give the United States a national bank,

và một chính sách sản xuất tạo điều kiện cho thương mại và sản xuất

a permanent national debt --

he said it would be "immortal," his phrase --

thay vì nông nghiệp,

cũng chính là nguồn tài chính chính yếu của đất nước từ trước đến nay.

and a manufacturing policy that would enable trade and manufacturing

Madison kịch liệt phản bác.

rather than agriculture,

Và khi ra quyết định then chốt, quan trọng này,

which was where the country's primary wealth had historically been.

thay vì chỉ thông báo với cả thế giới rằng người bạn cũ Hamilton đã sai

Madison went utterly ballistic.

và đang áp dụng những chính sách không đúng đắn,

And in this pivotal, critical decision,

ông thực sự bắt đầu bàn cãi

instead of just telling the world that his old friend Hamilton was wrong

rằng ý tưởng của Hamilton đã vi hiến,

rằng chúng đi ngược với bản chất của Hiến pháp

and was adopting the wrong policies,

mà cả hai đã cùng nhau soạn thảo.

he actually began to argue

that Hamilton's ideas were unconstitutional --

Hamilton đáp trả đúng với những gì các bạn trông đợi.

that they violated the very nature of the Constitution

Ông tuyên bố Madison là “kẻ thù cá nhân lẫn chính trị” của mình--

that the two of them had drafted together.

Hamilton responded the way you would expect.

chính miệng ông thốt ra.

Thế nên hai nhà lập quốc này từ những bạn và đồng minh thân thiết

He declared Madison to be his "personal and political enemy" --

và là những cộng sự

bắt đầu đối địch nhau.

these are his words.

So these two founders who had been such close friends and such close allies

Và họ làm thế theo cách ôn hòa, điển hình.

Trước tiên, họ sáng lập hai chính đảng.

and such partners,

Madison cho ra đời một đảng ban đầu có tên là Đảng Cộng hòa Dân Chủ--

then began to produce enmity.

gọi tắt là “Đảng Cộng hòa”,

And they did it in the good, old-fashioned way.

còn đảng do Hamilton đứng đầu được gọi là Đảng Liên bang.

First, they founded political parties.

Madison created a party originally called the Democratic Republican Party --

Lập trường chính trị quốc gia của hai đảng này

"Republican" for short --

rất cực đoan và phóng đại qua mức.

and Hamilton created a party called the Federalist Party.

Để tôi lấy một ví dụ cụ thể:

Those two parties adopted positions on national politics

Madison, người luôn tin rằng

đất nước nên có vài mảng phát triển sản xuất, thương mại

that were extreme and exaggerated.

và nông nghiệp,

To give you a clear example:

bắt đầu công kích Hamilton

Madison, who had always believed

khi cho rằng mình được xem như một loại công cụ của thị trường tài chính,

that the country would have some manufacturing and some trade

người mà bản thân Hamilton dự định giao cho trọng trách chăm lo đất nước.

and some agriculture,

began attacking Hamilton

as a kind of tool of the financial markets

Nghe có vẻ cường điệu nhưng Madison thực sự nghĩ như vậy.

whom Hamilton himself intended to put in charge of the country.

Ông cũng nhắm vào đời sống thành thị,

và ông bảo những bờ biển đã bị tàn phá

That was an overstatement,

và người dân cần phải nhìn vào bên trong,

but it was something Madison came to believe.

vào trung tâm đất nước

He also attacked city life,

vào những người nông dân, nòng cốt cho những đức tính của Đảng Cộng hòa,

and he said that the coasts were corrupt,

and what people needed to do was to look inwards

và họ nên quay lại với các giá trị đã làm nên nước Mỹ vĩ đại,

to the center of the country,

đặc biệt là giá trị của cuộc Cách mạng Mỹ,

to farmers, who were the essence of Republican virtue,

và những giá trị đó là mức thuế thấp,

and they should go back to the values that had made American great,

nông nghiệp

và hạn chế giao thương.

specifically the values of the Revolution,

Hamilton đáp trả bằng cách bảo rằng Madison thật ngờ nghệch,

and those were the values of low taxes,

rằng ông rất ngây ngô,

agriculture

and less trade.

và mục đích của ông là nhằm biến Hoa Kỳ

Hamilton responded to this by saying that Madison was naïve,

thành quốc gia độc tài sơ khai,

tự thân vận động và hoàn toàn thiếu hiệu quả trên quy mô toàn cầu.

that he was childish,

(Tiếng cười)

and that his goal was to turn the United States

Cả hai đều nghiêm túc,

into a primitive autarchy,

và mỗi tuyên bố của họ đều dựa trên vài sự thật,

self-reliant and completely ineffectual on the global scale.

bởi mỗi bên đều phóng đại dữ dội quan điểm của người còn lại

(Laughter)

They both meant it,

để giành phần thắng trong cuộc đấu.

and there was some truth to each of their claims,

Họ phát minh ra báo giấy,

because each side was grossly exaggerating the views of the other

và vì thế lần đầu trong lịch sử Hoa Kỳ,

người dân nhận tin tức hoàn toàn thông qua góc nhìn

in order to fight their war.

They founded newspapers,

của Đảng Cộng hòa hoặc Đảng Liên bang.

and so for the first time in US history,

the news that people received came entirely through the lens

Kết cục của chuyện này ra sao?

Ừ thì, kết quả là Hiến pháp đã phát huy công dụng của nó.

of either the Republican or the Federalist party.

Tuy nhiên theo cách không ai ngờ tới

How does this end?

và chính Madison cũng không lường hết được.

Well, as it turned out, the Constitution did its work.

But it did its work in surprising ways

Đầu tiên, một loạt cuộc bầu cử diễn ra.

Và trong hai lần bầu cử đầu tiên với những tư tưởng thoáng hơn,

that Madison himself had not fully anticipated.

Đảng Liên bang đã đè bẹp Đảng Cộng hòa.

First, there was a series of elections.

Madison vô cùng ngạc nhiên.

And the first two times out of the box,

the Federalists destroyed the Republicans.

Tất nhiên, ông đổ lỗi cho báo chí.

(Tiếng cười)

Và theo một góc nhìn khá mới mẻ--

Madison was astonished.

Madison chưa từng thất bại trong việc đổi mới khi nghĩ đến điều gì--

Of course, he blamed the press.

ông bảo nguyên nhân cánh báo chí đứng về phía Liên bang

(Laughter)

chính là vì những người quảng cáo đều ủng hộ chế độ Liên bang,

And in a rather innovative view --

Madison never failed to innovate when he thought about anything --

bởi họ trao đổi buôn bán trên bờ biển, họ nhận vốn từ người Anh,

he said the reason that the press was so pro-Federalist

những người liên quan đến chủ nghĩa Liên bang.

is that the advertisers were all Federalists,

because they were traders on the coasts who got their capital from Britain,

Đó là lời giải thích ban đầu của ông.

Mặc cho sự thật là Đảng Liên bang khi lên nắm quyền

which Federalism was in bed with.

thực chất ban hành luật hình sự hóa những hành vi chỉ trích Chính phủ--

That was his initial explanation.

But despite the fact that the Federalists,

diễn ra trên đất Hoa Kỳ--

once in power,

actually enacted laws that criminalized criticism of the government --

Tuy nhiên,

Đảng Cộng hòa phản công

và Madison bắt đấu nhấn mạnh quyền tự do ngôn luận

that happened in the United States --

được ông đưa vào Tuyên ngôn Nhân quyền,

nevertheless,

và quyền tự do thành lập các tổ chức xã hội dân sự.

the Republicans fought back,

and Madison began to emphasize the freedom of speech,

Và chắc chắn, trên khắp đất nước,

which he had built into the Bill of Rights,

những nhóm địa phương nhỏ, được gọi là Xã hội Dân chủ - Cộng hòa,

and the capacity of civil society

to organize.

bắt đầu tập họp và phản đối quyền thống trị của Đảng Liên bang.

And sure enough, nationally,

small local groups -- they were called Democratic-Republican Societies --

Rốt cuộc, Đảng Cộng hòa giành chiến thắng trong kỳ bầu cử quốc gia

began to form and protest against Federalist-dominated hegemony.

vào năm 1800.

Madison trở thành Ngoại trưởng Hoa Kỳ,

Eventually, the Republicans managed to win a national election --

người bạn và người thầy của ông, Jefferson thành Tổng thống,

và theo thời gian, họ thực chất

that was in 1800.

xoay sở và loại bỏ hoàn toàn Đảng Liên bang.

Madison became the Secretary of State,

his friend and mentor Jefferson became president,

Đấy là mục tiêu của họ.

and they actually, over time,

managed to put the Federalists completely out of business.

Giờ thì, do đâu mà có sự việc này?

Câu trả lời nằm trong cơ chế của Hiến pháp

That was their goal.

thực sự có vài điểm điều chỉnh sự phân chia bè phái

Now, why did that happen?

theo cách mà đáng ra nên được áp dụng ngay từ ban đầu.

It happened because in the structure of the Constitution

Quy định đó là gì?

Thứ nhất, quan trọng hơn hết

were several features that actually managed faction

là tự do ngôn luận.

the way there were supposed to do in the first place.

Đây là ý tưởng có tính đổi mới tại thời điểm ấy.

What were those?

Cụ thể, nếu bạn chẳng có quyền lực trong tay,

One -- most important of all --

bạn vẫn có thể bảo rằng đấy là một chính phủ tồi.

the freedom of speech.

This was an innovative idea at the time.

Hai là,

Namely, that if you were out of power,

các tổ chức xã hội dân sự.

Quyền tập hợp các tập đoàn tư nhân,

you could still say that the government was terrible.

cá nhân, đảng chính trị và thành phần khác,

Two,

civil society organization.

những ai mong muốn hợp sức để mang lại sự thay đổi căn bản.

The capacity to put together private groups, individuals,

Có lẽ điều quan trọng nhất là phân chia quyền lực,

political parties and others

who would organize to try to bring about fundamental change.

một điều luật vô cùng đặc biệt của Hiến pháp.

Mấu chốt của phân chia quyền lực

Perhaps most significantly was the separation of powers --

từ quá khứ đến hiện tại,

là lấy sự cai trị làm trung tâm.

an extraordinary component of the Constitution.

The thing about the separation of powers

Bạn có thể được bầu chọn làm quan chức ở Hoa kỳ

is that it did then and it does now,

với sự trợ giúp từ bên ngoài,

drive governance to the center.

cánh hữu hay cánh tả.

Sự thật là

You can get elected to office in the United States

bạn không thể cai trị đất nước nếu bạn nằm ngoài trung tâm quyền lực.

with help from the periphery,

right or left.

Có những cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ diễn ra hết sức chóng vánh

It turns out,

you actually can't govern unless you bring on board the center.

sau khi một Tổng thống bắt đầu nhiệm kỳ.

Những cuộc bầu cử đó đưa tổng thống tiến thẳng đến trung tâm quyền lực.

There are midterm elections that come incredibly fast

Có cơ chế quy định rằng Tổng thống thực chất không cai trị

after a presidency begins.

hay thậm chí là quản lý,

Those drive presidents towards the center.

họ chỉ có thể đề xuất các dự luật mà những người khác buộc phải đồng ý--

There's a structure in which the president, in fact, does not rule

một đặc điểm nữa có xu hướng đẩy các tổng thống,

or even govern,

những người muốn mọi việc hoàn tất, vào vị trí trung tâm.

but can only propose laws which other people have to agree with --

Và chỉ cần nhìn thoáng qua báo chí ngày nay,

another feature that tends to drive presidents

bạn sẽ thấy rằng những nguyên tắc này đến giờ vẫn còn được áp dụng.

who actually want to get things done

to the center.

And a glance at the newspapers today will reveal to you

Bất kể cách thức bầu cử tổng thống ra sao,

tổng thống không thể hoàn thành nhiệm vụ

that these principles are still completely in operation.

trừ khi người đó tuân theo nguyên tắc của Hiến pháp ngay từ đầu,

No matter how a president gets elected,

bởi nếu không,

the president cannot get anything done

tòa án sẽ vào cuộc, thực chất điều này đã vài lần xảy ra,

không chỉ gần đây, mà trong quá khứ, trong lịch sử Hoa Kỳ.

unless the president first of all follows the rules of the Constitution,

Và hơn nữa,

because if not,

tổng thống cần người dân,

the courts will stand up, as indeed has sometimes occurred,

các quan chức trúng cử, những người biết rõ họ cần giành được lá phiếu

not only recently, but in the past, in US history.

của những cử tri trung lập,

cũng là để giúp chính sách của ông/bà ấy được thông qua.

And furthermore,

the president needs people,

elected officials who know they need to win election

Nếu không, chẳng có gì quan trọng xảy ra.

from centrist voters,

also to back his or her policies in order to pass laws.

Thông điệp của bài thảo luận ngắn này

về lịch sử đảng phái chính là:

Without it, nothing much happens.

The takeaway of this brief excursus

đảng phái thật sự tồn tại;

into the history of partisanship, then, is the following:

đáng suy ngẫm;

mang sức mạnh cực kỳ lớn lao,

và khiến người ta đứng ngồi không yên.

partisanship is real;

Thế nhưng việc soạn thảo Hiến pháp còn vĩ đại hơn cả đảng phái.

it's profound;

it's extraordinarily powerful,

and it's terribly upsetting.

Nó cho phép ta kiểm soát đảng phái những lúc khả thi,

But the design of the Constitution is greater than partisanship.

đồng thời giúp ta thực sự giải quyết vấn đề chia rẽ đảng phái

It enables us to manage partisanship when that's possible,

và tạo điều kiện thỏa hiệp,

khi và chỉ khi việc đó khả thi.

and it enables us actually to overcome partisan division

Một công cụ như thế phục vụ

and produce compromise,

when and only when that is possible.

cho những nhà lập quốc,

cho con cháu của họ,

A technology like that is a technology that worked

nó không phát huy tác dụng vào thời điểm Nội chiến,

nhưng rồi sau đó lại hiệu quả.

for the founders,

it worked for their grandchildren,

Và nó đã phục vụ cho ông bà ta,

cha mẹ ta,

và sau này là chúng ta.

it didn't work at the moment of the Civil War,

but then it started working again.

And it worked for our grandparents,

(Tiếng vỗ tay)

our parents,

and it's going to work for us.

Vậy nên những gì bạn cần làm hết sức đơn giản.

(Applause)

Bảo vệ những điều bạn tin tưởng,

ủng hộ các tổ chức bạn quan tâm,

So what you should do is really simple.

lên tiếng về những vấn đề quan trọng đối với bạn,

Stand up for what you believe in,

hãy tham gia,

support the organizations that you care about,

tạo ra thay đổi,

bày tỏ quan điểm bản thân,

speak out on the issues that matter to you,

và làm điều đó với sự tôn trọng, kiến thức và tự tin

get involved,

rằng chỉ khi ta chung sức hợp tác

make change,

express you opinion,

thì Hiến pháp có thể phát huy công dụng vốn có của nó.

and do it with respect and knowledge and confidence

that it's only by working together

Bảo vệ niềm tin của mình

nhưng hãy làm điều đấy một cách tỉnh táo.

that the constitutional technology can do the job that it is designed to do.

Mọi thứ sẽ đâu vào đấy.

Stand up for what you believe,

Xin cảm ơn.

(Tiếng vỗ tay)

but take a deep breath while you do it.

It's going to be OK.

Thanks.

(Applause)