Climate Change Isn't a Distant Threat -- It's Our Reality | Selina Neirok Leem | TED Countdown

Translator: 24 Anh

(Marshallese) Ukot boka eo.

(Tiếng Marshall) Ukot boka eo.

“Turn the tides.

“Lật ngược tình thế.

We must give back,”

Ta phải đáp trả,”

chant my ancestors.

tổ tiên tôi đã hô hào.

The thunder strikes --

Sấm sét giáng xuống --

(Hands clap)

(Vỗ tay)

as the sea demoness swept through the lands

khi thủy quái càn quét mặt đất,

with a fiery likeness of Letao’s fire.

rực cháy như ngọn lửa của Letao.

Tearing apart livelihood,

Xé tan sinh kế,

the mounting waves and erosions leave my island gaping

những con sóng dâng cao và sự xói mòn khiến hòn đảo của tôi há hốc

like the mouth of a dead fish.

như miệng con cá chết.

Tense muscles of uncles and aunties

Cơ bắp căng cứng của các cô chú

that hauled cement for the seawall,

vận chuyển xi măng để xây đê chắn sóng,

cooked meals for the hungry bellies.

nấu ăn cho những người đói.

Release in relief.

Nhẹ nhõm cả người.

The tides have gone out.

Thủy triều đã rút.

I look to my grandparents’ graves,

Tôi tìm đến mộ ông bà tôi,

intimate with limp seaweeds.

bị rong biển mềm bám đầy.

The disrespect.

Sự bất kính.

(Marshallese) Iakwe nan aolep.

(Tiếng Marshall) Iakwe nan aolep.

My name is Selina Leem.

Tên tôi là Selina Leem.

At 18 at the COP 21,

Lúc tôi 18 tuổi, tại Hội nghị COP 21,

alongside late ambassador for climate change Tony de Brum,

sánh vai cùng cố đại sứ về biến đổi khí hậu Tony de Brum,

I introduced myself as a small island girl with big dreams.

tôi giới thiệu mình là cô gái đảo nhỏ nhắn với những ước mơ to lớn.

Five years later, I reintroduced myself

Năm năm sau, tôi giới thiệu lại

as a climate warrior from Aelon Kein Ad,

mình là chiến binh khí hậu từ Aelon Kein Ad,

the Marshall Islands.

Quần đảo Marshall.

Situated between Hawaii and Australia,

Nằm giữa Hawaii và Úc,

our chain of islands decorate the Pacific Ocean like seashells,

chuỗi đảo của chúng tôi tô điểm cho Thái Bình Dương giống như những vỏ sò,

and they are home to about 60,000 people.

và đây là nơi sinh sống của khoảng 60.000 người.

Our islands average about two meters above sea level,

Các đảo của chúng tôi có độ cao trung bình khoảng hai mét so với mực nước biển

and it is not uncommon to see both the ocean and lagoon side

và không có gì lạ khi bạn nhìn thấy cả đại dương và đầm phá

from wherever you stand.

dù cho bạn đứng ở đâu.

We say our highest point

Chúng tôi nói rằng điểm cao nhất nơi đây

is the bridge which curves about seven meters above the sea.

là cây cầu uốn cong khoảng bảy mét trên biển.

The massive body of water is our reality and our livelihood.

Vùng biển rộng lớn là thực tại và sinh kế của chúng tôi.

With a history of seafaring,

Với lịch sử đi biển,

the ocean connected our islands together

đại dương đã kết nối các hòn đảo của chúng tôi với nhau

as well as providing many resources to fish,

cũng như cung cấp nhiều nguồn tài nguyên để đánh bắt,

to feed,

kiếm ăn

and to adorn our handicrafts with seashells that we make a living from.

và tô điểm cho nghề thủ công của chúng tôi bằng vỏ sò mà chúng tôi dùng để kiếm sống.

But the climate crisis has brought calamities to my people,

Nhưng cuộc khủng hoảng khí hậu đã đem đến tai họa cho người dân của tôi,

threatening our very livelihoods.

đe dọa kế sinh nhai duy nhất của chúng tôi.

In the Pacific, king tide season is from November to April.

Ở Thái Bình Dương, mùa triều cường diễn ra từ tháng Mười một đến tháng Tư.

This is when the tides are at their highest,

Đây là lúc thủy triều dâng cao nhất,

and each year the sea level rises.

và hàng năm, mực nước biển lại tăng lên.

In these months, especially houses by the seashore end up flooded

Trong những tháng này, những ngôi nhà đặc biệt là ven biển sẽ bị ngập lụt

or damaged completely.

hoặc hư hỏng hoàn toàn.

Schools and churches have had to open their doors for community members

Trường học và nhà thờ phải mở cửa để các thành viên trong cộng đồng

to come sleep at

đến ngủ nhờ

when announcements come in the radio advising to find shelter

khi có thông báo trên đài phát thanh khuyên họ tìm nơi trú ẩn

because of incoming tides.

vì thủy triều đang lên.

And we huddled together with our blankets and pillows,

Và chúng tôi cùng cuộn mình trong chăn và gối,

no matter that we are strangers as we sleep next to one another.

dù cho chúng tôi là những người xa lạ khi nằm ngủ cạnh nhau.

Seawalls are rebuilt as soon as it’s low tide,

Đê chắn sóng được xây dựng lại ngay khi thủy triều rút,

only to be broken down again

chỉ để bị phá vỡ thêm lần nữa

by the waves that grow higher each year.

bởi những con sóng dâng cao hơn mỗi năm.

And these waves,

Và những con sóng này,

their path continues on into the islands,

đường đi của chúng tiếp tục nối dài đến các hòn đảo,

mang theo rác mà chúng ta đã ném vào đó.

bringing with it garbage we’ve thrown into it.

You see the graves of your loved ones submerged in water,

Bạn nhìn thấy những ngôi mộ của người thân chìm trong nước,

ngập đầy rác.

littered.

Then the vegetation starts to brown;

Sau đó, thảm thực vật dần hóa màu nâu;

it is dying.

nó đang hấp hối.

The soil becomes salinated.

Đất bị nhiễm mặn.

You pray the bigger trees hold on

Bạn cầu nguyện những cây to hơn sẽ trụ vững

vì rễ của chúng ngăn cản xói mòn ăn sâu hơn.

for their roots are needed to prevent further erosion.

In the most effected parts of the lands,

Ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất,

the land has regressed,

đất liền đã thụt lùi,

coming closer and closer to the road each year.

mỗi năm lại càng tiến gần đến đường đi.

Our driest part of the year happens within this time period, too.

Thời gian khô hạn nhất trong năm của chúng tôi

cũng xảy ra trong khoảng thời gian này.

We are unable to use groundwater well because it becomes saltier as well.

Chúng tôi không thể sử dụng giếng nước ngầm

vì nó cũng trở nên mặn hơn.

In the capital, Majuro, once per week,

Ở thủ đô Majuro, mỗi tuần một lần,

water is dispensed

nước được phân phát

and my neighbors and I fill up our tanks,

và tôi cùng những người hàng xóm đổ đầy bể chứa,

our water catchments,

vật dụng hứng nước,

our bottles and our buckets.

chai và xô của chúng tôi.

Our government has had to declare a state of national emergency,

Chính phủ của chúng tôi đã phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia,

calling for help from our friends.

kêu gọi sự giúp đỡ từ bạn bè của chúng tôi.

Sea-level rising,

Mực nước biển dâng cao,

lũ lụt,

flooding,

hạn hán,

droughts,

xói mòn

erosion have been the reality of my people for many, many, many years.

đã và đang là thực tại đối với người dân chúng tôi suốt rất nhiều năm qua.

We’ve been told to move.

Chúng tôi đã được yêu cầu di chuyển.

To become climate change refugees.

Để trở thành dân tị nạn vì biến đổi khí hậu.

I’m not even sure who would even take us in.

Tôi thậm chí không chắc ai sẽ tiếp nhận chúng tôi.

But to those who think that we can just accept our fate,

Nhưng dành cho những ai nghĩ rằng chúng tôi chỉ có thể chấp nhận số phận,

I want to say:

tôi muốn nói rằng:

Thích ứng và kiến thức bản địa

Adaptation and Indigenous knowledge are the solutions.

là các giải pháp.

These islands are our ancestors,

Những hòn đảo này là tổ tiên của chúng tôi,

our predecessors,

tiền nhân của chúng tôi,

our homes.

quê hương của chúng tôi.

We are at the risk of losing all of that

Chúng tôi có nguy cơ đánh mất tất cả những thứ đó

for something we contributed very, very little to.

vì một điều mà chúng tôi chẳng hề góp chút sức lực để gây nên.

Raising and expanding the islands is something my country is thinking of.

Việc bồi đắp, mở rộng các đảo là điều mà đất nước tôi đang nghĩ đến.

However, we don’t have the resources nor the infrastructure.

Tuy nhiên, chúng tôi không có tài nguyên cũng như cơ sở hạ tầng.

Regardless,

Dẫu vậy,

we remain adamant.

chúng tôi vẫn kiên quyết.

We continue to fight for our livelihoods

Chúng tôi tiếp tục chiến đấu vì sinh kế

and not abandon our home.

và không từ bỏ quê hương của mình.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Marshallese) Komool tata.

(Tiếng Marshall) Komool tata.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)