Nuclear Power Is Our Best Hope to Ditch Fossil Fuels | Isabelle Boemeke | TED

Translator: Mi Vu Reviewer: My Den

My life completely changed with one tweet.

Cuộc đời tôi đã hoàn toàn thay đổi với một dòng tweet.

This was back in 2015

Điều này xảy ra vào năm 2015

when Twitter was mostly a place we went to see what Kanye was mad about.

khi Twitter gần như là nơi mà chúng ta chờ xem Kanye đang tức giận vì điều gì.

But then I saw it.

Nhưng sau đó tôi đã thấy.

A tweet by a scientist I deeply admire,

Một dòng tweet bởi một nhà khoa học mà tôi rất ngưỡng mộ,

Dr. Carolyn Porco.

Tiến sĩ Carolyn Porco.

Wait, I thought nuclear energy was bad.

Chờ đã, tôi đã nghĩ rằng năng lượng hạt nhân là xấu.

Yet here is a scientist and a TED speaker

Nhưng ở đây một nhà khoa học và một diễn giả TED

making it sound good.

lại khiến cho nó trở nên có vẻ tốt.

Và nó đã đưa tôi đến với một hành trình,

It sent me on a journey,

I spent years reading papers, talking to scientists,

tôi dành hàng năm trời đọc các bài nghiên cứu, nói chuyện với các nhà khoa học,

and I always asked them the same question:

và tôi luôn hỏi họ một câu hỏi.

What do you think about nuclear power?

Ông/bà nghĩ gì về năng lượng hạt nhân?

Their responses were shockingly similar.

Câu trả lời của họ giống nhau một cách bất ngờ.

It's good.

Nó rất tốt.

We need it.

Chúng ta cần nó.

People hate it.

Mọi người ghét nó.

In the last seven years,

Trong 7 năm gần đây,

I've seen climate change go from being a scary thing of the future

tôi đã thấy biến đổi khí hậu chuyển từ một điều đáng sợ trong tương lai

to being a scary thing of the present.

thành một điều đáng sợ trong hiện tại.

My wake-up call came after seeing the fires ravage the world in California,

Cuộc gọi báo thức tới sau khi tôi chứng kiến

ngọn lửa tàn phá thế giới ở California,

in Australia

ở Úc

and in my home country of Brazil.

và ở Brazil quê nhà tôi.

I decided I wanted to turn my growing sense of anger and despair

Tôi quyết định rằng mình muốn biến sự tức giận và thất vọng của mình

into something helpful and productive.

thành thứ gì đó có ích và hiệu quả.

So I had an unusual idea:

Nên tôi đã có một ý tưởng lạ:

I should be a nuclear energy influencer.

Tôi nên trở thành một người có tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân.

I wanted to make nuclear energy cool.

Tôi muốn khiến cho năng lượng hạt nhân trở nên thật tuyệt.

Inspired by internet culture,

Được truyền cảm hứng bởi văn hóa internet,

I created a digital version of me and called her Isodope.

tôi tạo ra một phiên bản kỹ thuật số của mình và đặt tên là Isodope.

(Laughter)

(Tiếng cười)

She's sassy,

Cô ấy khá xấc xược,

a little weird,

hơi kỳ lạ,

but she always tells the truth.

nhưng cô ấy luôn nói sự thật.

And here, you can see her in action.

Và ở đây bạn có thể nhìn thấy hoạt động của cô ấy.

(Video) Xin chào mọi người, nhiều người hỏi tôi về việc trang điểm hàng ngày.

(Video) Hey, guys, a lot of you asked about my make-up routine.

The most important thing is to wash your face really well,

Điều quan trọng nhất là rửa mặt thật sạch,

bởi chúng ta cần các lỗ chân lông sạch sẽ giống như chúng ta cần có điện vậy.

because we want those pores as clean as we want our electricity.

And the best way to get that is to use this cleanser called --

Và cách tốt nhất để có được điều đó là sử dụng loại sữa rửa mặt có tên là --

stop shutting down nuclear plants, for Christ's sake.

đừng đóng cửa nhà máy hạt nhân nữa, vì Chúa.

It's carbon-free, emission-free, pollution-free electricity.

Nó không sinh ra carbon, không khí thải, tạo ra điện mà không gây ô nhiễm.

Then I use this plant-based serum called --

Vậy nên tôi sẽ dùng loại serum có thành phần từ thực vật tên là --

when a nuclear plant is shut down, it is replaced by fossil fuels.

khi một nhà máy hạt nhân bị đóng cửa, nó sẽ được thay thế bằng nhiên liệu hóa thạch

That's bad.

(Applause and cheers)

Điều đó thật tệ.

(Tiếng hoan hô và vỗ tay)

Isodope is like a dealer of good memes.

Isodope giống như chủ của kho meme tuyệt vời.

When I say meme, you probably think of something like this.

Khi tôi nói tới meme, có lẽ bạn sẽ nghĩ đến thứ như thế này.

(Laughter)

(Tiếng cười)

What I mean by it is a fixed belief or idea, good or bad,

Ý tôi là một niềm tin hoặc ý tưởng vững chắc, dù tốt hay xấu,

that spreads from person to person and defines how we see the world.

được lan truyền từ người này đến người khác và định hình cách ta nhìn thế giới.

For example,

Ví dụ,

people should have equal rights.

mọi người nên bình đẳng về quyền lợi.

Birds aren't real.

Các loài chim không có thật.

It's a thing.

Là vậy đấy.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Nuclear energy is bad.

Năng lượng hạt nhân là xấu.

When it comes to nuclear power,

Khi nhắc tới năng lượng hạt nhân,

the world has been sold a bad meme.

thế giới đã dùng một meme xấu.

An outdated one.

Một meme đã lỗi thời.

Let's go back in time.

Hãy quay ngược thời gian.

It all started with the anti-nuclear movement of the 1970s.

Tất cả bắt đầu với phong trào tẩy chay hạt nhân những năm 1970.

The movement was driven in large part

Phong trào chủ yếu được dấy lên

by an understandable fear of nuclear weapons.

bởi một nỗi sợ hoàn toàn có thể hiểu đối với vũ khí hạt nhân.

And I get it.

Và tôi hiểu điều đó.

It must have been terrifying to grow up in the '50s and '60s

Hẳn là phải đáng sợ lắm khi lớn lên trong thời kỳ những năm 50 và 60

fearing a nuclear attack.

lo sợ về một cuộc tấn công hạt nhân.

But here's the problem.

Nhưng vấn đề là đây.

Their logic was: nuclear bombs are bad,

Logic của họ là: bom hạt nhân là xấu,

therefore nuclear energy is bad.

vì vậy nên năng lượng hạt nhân là xấu.

Which, if you think about it, is like saying: the electric chair is bad,

Hãy nghĩ về điều đó, nó giống như việc nói rằng ghế điện là xấu,

therefore electricity is bad.

vì vậy nên điện là xấu.

The case against nuclear power was never based on science,

Việc phản đối năng lượng hạt nhân không hề dựa trên khoa học,

but the anti-nuclear meme was very catchy.

nhưng cái meme về tẩy chay hạt nhân thì lại rất cuốn hút.

In the decades that followed,

Trong những thập kỷ tiếp theo,

aspiring engineers didn't choose nuclear engineering.

những kỹ sư có tham vọng không chọn ngành kỹ thuật hạt nhân.

Politicians got points for closing nuclear plants,

Các chính trị gia có lý do để đóng cửa các nhà máy hạt nhân.

even though it always led to higher carbon emissions.

mặc dù việc đó luôn dẫn tới lượng khí thải các bon cao hơn.

The meme even snuck into people's homes,

Meme đó thậm chí còn len lỏi vào nhà mọi người

every Sunday night at eight, without them knowing.

vào lúc 8 giờ mỗi tối Chủ nhật mà không ai hay biết.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I wish Homer had worked at a coal plant.

Tôi ước gì Homer đã làm việc ở một nhà máy than.

(Laughter)

(Tiếng cười)

In the last 10 years,

Trong 10 năm vừa qua,

we have spent trillions of dollars on renewables,

chung ta đã chi hàng nghìn tỷ đô la cho năng lượng tái tạo,

yet we only get eight percent of our electricity from wind and solar.

nhưng chúng ta chỉ thu được 8% lượng điện từ gió và mặt trời.

Now, don't get me wrong, I love renewables,

Đừng hiểu lầm ý tôi, tôi yêu năng lượng tái tạo,

but to me, it's clear that we need more.

nhưng đối với tôi, rõ ràng là chúng ta cần nhiều hơn.

We need a source of energy that's clean

Chúng ta cần một nguồn năng lượng sạch

and works 24/7 to complement them.

và hoạt động 24/7 để bổ sung.

And it's been sitting right in front of us this whole time,

Và nó đã ở trước mặt ta suốt thời gian qua,

but we have ignored it

nhưng chúng ta đã lờ nó đi

because we're too blinded by the meme.

bởi vì chúng ta đã bị chiếc meme che mờ mắt.

Now most people today aren't exactly anti-nuclear

Hiện nay, hầu hết mọi người không hoàn toàn tẩy chay hạt nhân

as much as they’re “meh.”

nhiều như sự thờ ơ mà họ tỏ ra.

Not passionately against it, but they've heard of Chernobyl.

Không phản đối nó kịch liệt, nhưng họ đã từng nghe nói về Chernobyl.

They've seen images of leaking green barrels.

Họ đã nhìn thấy hình ảnh của những chiếc thùng xanh bị rò rỉ.

They have a vague feeling it's bad.

Họ có một cảm giác mơ hồ rằng nó là điều không tốt.

And remember, that's where I used to be.

Và hãy nhớ rằng, tôi từng như vậy.

Until I saw this chart.

Cho đến khi tôi nhìn thấy biểu đồ này.

The only thing you need to take away from this chart

Thứ duy nhất mà bạn cần loại bỏ khỏi biểu đồ này

is that nuclear power has the lowest life cycle emissions

là năng lượng hạt nhân có lượng khí thải trong vòng đời thấp nhất

of all energy sources,

trong số các nguồn năng lượng,

producing only three tons of CO2 per gigawatt hour of electricity.

nó chỉ sinh ra 3 tấn CO2 trên mỗi gigawatt giờ điện.

And I could keep talking like this all day long, but let's be real,

Và tôi có thể cứ nói như thế này cả ngày, nhưng hãy thực tế,

this is not changing minds on social media.

điều này không làm thay đổi suy nghĩ của mọi người trên mạng xã hội.

So I do things a little bit differently.

Nên tôi đã làm cách khác.

(Video) The reality is that nuclear is one of the safest forms of energy.

(Video) Trong thực tế hạt nhân là một trong những loại năng lượng an toàn nhất.

The problem is that nuclear accidents are dramatic.

Vấn đề là tai nạn hạt nhân quá bi thảm.

While fossil fuel damage is boring.

Trong khi sự phá hủy do nhiên liệu hóa thạch thì quá nhàm chán.

I'm literally falling asleep talking about it.

Tôi sẽ ngủ gật khi nói về nó mất.

Recent studies say that 8.7 million people die from burning them every year.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy có 8.7 triệu người

tử vong mỗi năm do đốt nhiên liệu hóa thạch.

This would be like having 5.8 Chernobyls a day.

Điều này tương tự với việc có 5.8 vụ Chernobyl mỗi ngày.

I'm just a humble influencer,

Tôi chỉ là một người có ảnh hưởng nhỏ bé,

but I think this means fossil fuels are worse.

nhưng tôi nghĩ điều này có nghĩa là nhiên liệu hóa thạch tệ hơn.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng hoan hô)

Most people have a feeling airplanes are more dangerous than cars

Hầu hết mọi người có cảm giác máy bay nguy hiểm hơn ô tô

because when a plane crashes, it makes the headlines.

bởi khi một chiếc máy bay rơi, nó sẽ lên trang nhất.

It's memorable.

Nó khó quên.

Of course, we know the opposite is true.

Tất nhiên, chúng ta biết điều ngược lại là đúng.

Planes are significantly safer than cars,

Máy bay rõ ràng là an toàn hơn ô tô,

just like nuclear power is significantly safer than fossil fuels.

cũng giống như năng lượng hạt nhân rõ ràng là an toàn hơn nhiên liệu hóa thạch.

In this next video, Isodope will address the idea

Trong video tiếp theo, Isodope sẽ giải quyết ý nghĩ

that we don't know what to do with nuclear waste.

rằng chúng ta không biết làm gì với rác thải hạt nhân.

(Video) I'm sure you don't know what to do with it,

(Video) Tôi chắc rằng bạn không biết làm gì với nó,

nhưng có những người đã dành hàng thập kỷ để nghiên cứu vấn đề này.

but there are people who spent decades studying this issue.

They're called scientists.

Họ được gọi là những nhà khoa học.

Finland is almost done building

Phần Lan đã sắp hoàn thành xây dựng

the world's first nuclear waste repository.

kho chứa chất thải hạt nhân đầu tiên trên thế giới.

They're storing it deep underground in geologically stable locations.

Họ chứa nó sâu trong lòng đất ở những vùng có địa chất ổn định.

Sweden is about to do the same.

Thụy Điển đang sắp làm điều tương tự.

I know you're worried about what may happen 19,000 years from now, but ...

Tôi biết bạn lo lắng về điều có thể xảy ra vào 19,000 năm sau, nhưng

(Loud buzzing)

(Tiếng rì rầm lớn)

Again, just a humble influencer,

Một lần nữa, chỉ là một người có ảnh hưởng nhỏ bé,

but we might not make it that far if we keep burning fossil fuels.

nhưng chúng ta có thể sẽ không thể đi xa nếu tiếp tục đốt nhiên liệu hóa thạch.

(Applause)

(Tiếng hoan hô)

By the way, most think nuclear energy waste looks like this.

Nhân tiện thì, hầu hết mọi người nghĩ rằng chất thải hạt nhân trông thế này.

It actually looks like this.

Thực ra trông nó như thế này.

Fully contained in concrete casks that are so good at blocking radiation

Được chứa trong những chiếc thùng xi măng có thể ngăn phóng xạ rất tốt

I might do a photo shoot there.

có lẽ tôi sẽ chụp ảnh ở đó.

Now, a more modern objection to nuclear power

Giờ thì, một sự phản đối hiện đại hơn đối với năng lượng hạt nhân

is that it's too slow.

đó là nó quá chậm.

It takes too long to build.

Mất quá nhiều thời gian để xây dựng.

Well, I'm sure Isodope has something to say about that.

Tôi chắc là Isodope có gì đó để nói về điều đó.

(Video) (Isodope claps)

(Video) (Isodope vỗ tay)

Finally, an argument that isn't older than me.

Cuối cùng thì, một cuộc tranh luận không cũ hơn tôi.

Unfortunately, it still sucks.

Thật không may, nó vẫn tệ.

In the '70s, France built 45 reactors in 15 years.

Vào những năm 70, Pháp xây dựng 45 lò phản ứng trong vòng 15 năm.

More recently, Japan, China and Korea have built reactors in six years or less.

Gần đây hơn, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc

đã xây dựng lò phản ứng trong vòng 6 năm hoặc ít hơn.

So this means BTS is blow-drying their hair with clean energy.

Điều này có nghĩa là BTS đang sấy tóc bằng năng lượng sạch.

Even if it takes 10 years to build one,

Kể cả khi mất 10 năm để xây dựng một lò phản ứng,

nuclear power plants can make clean and reliable electricity

nhà máy hạt nhân có thể tạo ra điện sạch và đảm bảo

for at least 80 years.

trong ít nhất 80 năm.

This --

Điều này --

(Applause)

(Tiếng hoan hô)

This idea that it takes too long to build plants is confusing,

Ý nghĩ rằng mất quá nhiều thời gian để xây dựng các nhà máy thật khó hiểu,

considering we're going to need energy forever.

khi tính đến việc chúng ta cần năng lượng mãi mãi.

You know, the best time to build nuclear plants

Bạn biết đấy, thời điểm tốt nhất để xây dựng nhà máy hạt nhân

was 10 years ago.

là 10 năm trước.

The next best time is today.

Thời điểm tốt nhất tiếp theo là hôm nay.

Now we’ve finally arrived at the most fashionable objection at the moment:

Giờ đây cuối cùng chúng ta cũng đã đến với sự phản đối hợp thời nhất hiện nay:

nuclear power is too expensive.

năng lượng hạt nhân quá đắt.

I'm going to take that one.

Tôi sẽ ghi nhận ý kiến này.

A little weird to say something is too expensive

Hơi kỳ lạ khi nói rằng thứ gì đó quá đắt

to save the future of our species,

để có thể được dùng để cứu lấy tương lai của nhân loại,

but I get it, cost matters.

nhưng tôi hiểu, chi phí có quan trọng.

Here's the thing.

Vấn đề là đây.

We know how to make clean energy cheaper.

Chúng ta biết cách làm cho năng lượng sạch rẻ hơn.

It's not rocket science.

Nó không phải khoa học tên lửa.

You build the same thing over and over and over.

Bạn xây dựng cùng một thứ hết lần này đến lần khác.

Solar, 10 years ago, was also considered "too expensive,"

Năng lượng mặt trời, 10 năm trước, cũng được cho là “quá đắt,”

but we decided it was cool and invested in it.

nhưng chúng ta quyết định rằng nó rất tuyệt và đầu tư vào nó.

Like magic, the costs have dropped by 90 percent.

Giống như phép màu, chi phí đã giảm 90%.

One way to make nuclear cheaper is with small modular reactors like these.

Một cách để khiến năng lượng hạt nhân rẻ hơn

là bằng các lò phản ứng nhỏ theo môđun như thế này.

China just finished building their own version.

Trung Quốc vừa hoàn thành xây dựng phiên bản của riêng họ.

Poland will use a similar technology

Ba Lan sẽ sử dụng công nghệ tương tự

to convert their aging coal plants into nuclear plants.

để chuyển những nhà máy than đã cũ của họ thành nhà máy hạt nhân.

They'll use the same building, the same transmission lines,

Họ sẽ sử dụng các công trình cũ, đường truyền tải như cũ

even retrain the same workers.

thậm chí đào tạo lại công nhân cũ.

But now making clean energy

Nhưng giờ tạo ra năng lượng sạch

instead of buying dirty fuels from dictators.

thay vì mua nhiên liệu bẩn từ những kẻ độc tài.

Which leads me to a crazy idea.

Điều này đưa tôi đến với một ý tưởng điên rồ.

What if instead of viewing nuclear power as destructive,

Nếu thay vì nhìn nhận năng lượng hạt nhân là một thứ có khả năng phá hủy

we view it as a force for energy independence

chúng ta nhìn nhận nó như một lực lượng cho sự độc lập về năng lượng

and even peace.

và thậm chí hòa bình thì sao.

What if this technology offers our best hope for the future?

Sẽ thế nào nếu công nghệ này cho ta hy vọng lớn nhất cho tương lai?

A future where wars aren't funded by our addiction to fossil fuels.

Một tương lai mà chiến tranh không được tài trợ

bởi sự say mê của ta với nhiên liệu hóa thạch.

A future where energy is clean.

Một tương lai mà năng lượng sạch.

A future where electricity finally makes its way

Một tương lai mà điện cuối cùng cũng đến được

to the 700 million people on Earth

với 700 triệu người trên Trái Đất

who still don't have access to it.

hiện vẫn chưa thể tiếp cận với nó.

The idea that nuclear power is bad is costing us that future.

Ý nghĩ rằng năng lượng hạt nhân là xấu đang khiến ta mất đi tương lai đó.

And it's time to let go of it.

Và đã đến lúc rũ bỏ nó.

I'm not asking you to build a reactor.

Tôi không yêu cầu bạn phải xây lò phản ứng.

I'm not asking you to rewrite "The Simpsons."

Tôi không yêu cầu bạn phải viết lại “Gia đình Simpson.”

(Laughter)

(Tiếng cười)

I'm not even asking you to sign a petition on Change.org.

Tôi thậm chí không nói rằng bạn phải ký vào một kiến nghị trên Change.org.

All I'm asking you is to please, join me in spreading the meme.

Tất cả những gì tôi đang nói với bạn là làm ơn, hãy cùng tôi lan tỏa meme đó.

Nuclear energy is cool.

Năng lượng hạt nhân rất tuyệt.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Cheers and applause)

(Tiếng cổ vũ và hoan hô)