What happens when biology becomes technology? | Christina Agapakis

Reviewer: Thu Ha Tran

Một va li chứa đầy phân đã thay đổi cuộc đời tôi.

Mười năm trước, là nghiên cứu sinh,

tôi đã giúp đánh giá một cuộc thi kĩ thuật gen

cho sinh viên đại học.

A briefcase full of poop changed my life.

Tại đó, tôi gặp nhà họa sĩ và thiết kế người Anh tên Alexandra Daisy Ginsberg.

Ten years ago, I was a graduate student

and I was helping judge a genetic engineering competition

Cô ấy mặc chiếc áo thun polo thêu

của đội Đại học Cambridge

for undergrads.

There, I met a British artist and designer named Alexandra Daisy Ginsberg.

và mang một chiếc cặp bạc,

như kiểu bạn tưởng tượng bị còng vào cổ tay bạn.

She was wearing the white embroidered polo shirt

Bà ấy ra hiệu từ một góc yên tĩnh

of the University of Cambridge team

và hỏi liệu tôi muốn xem thứ này không.

and holding a silver briefcase,

Với một cái nhìn lén, bà ấy mở chiếc cặp,

like the kind that you would imagine is handcuffed to your wrist.

và bên trong là sáu mảnh phân rất đẹp và nhiều màu sắc.

She gestured over from a quiet corner

and asked me if I wanted to see something.

With a sneaky look, she opened up the suitcase,

Đội Cambridge, cô ấy giải thích,

đã dành cả mùa hè vào thiết kế vi khuẩn E. coli

and inside were six glorious, multicolored turds.

có khả năng cảm nhận nhiều thứ khác nhau từ môi trường

và phản ứng lại bằng việc tạo ra các màu sắc khác nhau.

The Cambridge team, she explained,

had spent their summer engineering the bacteria E. coli

Arsenic trong nước uống của bạn?

Chủng này sẽ chuyển màu xanh lá.

to be able to sense different things in the environment

Cô ấy và cộng sự, nhà thiết kế James King,

and produce a rainbow of different colors in response.

đã làm việc với các sinh viên và nghĩ ra các tình huống

Arsenic in your drinking water?

có thể sử dụng những vi khuẩn đó.

This strain would turn green.

Họ tự hỏi liệu ta có thể sử dụng chúng

She and her collaborator, the designer James King,

như một thức uống men vi sinh và giám sát sức khỏe, tất cả trong một?

worked with the students and imagined the different possible scenarios

of how you might use these bacteria.

Bạn có thể uống vi khuẩn và nó sống trong ruột của bạn,

What if, they asked, you could use them

cảm nhận các quá trình diễn ra,

as a living probiotic drink and health monitor, all in one?

và sau đó phản ứng với thứ gì đó,

nó có khả năng tạo ra một sản phẩm màu sắc.

You could drink the bacteria and it would live in your gut,

Ôi trời!

Đội Cambridge đã thắng

sensing what's going on,

cuộc thi Máy Biến Đổi Gen Quốc Tế,

and then in response to something,

hay viết tắt là iGEM.

it would be able to produce a colored output.

Và đối với tôi, những đống phân ấy là một bước ngoặt.

Holy shit!

The Cambridge team went on to win

the International Genetically Engineered Machine competition,

Tôi là nhà sinh học tổng hợp,

đó chắc hẳn là một lĩnh vực xa lạ đối với hầu hết mọi người.

or iGEM for short.

And as for me, those turds were a turning point.

Nó chắc hẳn nghe như nghịch lý.

Làm sao mà sinh học, một thứ gì đó tự nhiên,

I am a synthetic biologist,

lại là tổng hợp?

which is probably a weird term that most people aren't familiar with.

Làm cách nào mà thứ gì đó nhân tạo lại có thể sống?

It definitely sounds like an oxymoron.

Các nhà sinh học tổng hợp chọc các lỗ

How can biology, something natural,

trong ranh giới mà chúng ta vẽ ra giữa những gì tự nhiên và những gì kĩ thuật.

be synthetic?

How can something artificial be alive?

Và mỗi năm, học sinh iGEM từ khắp thế giới

Synthetic biologists sort of poke holes

dành mùa hè của họ

in that boundary that we draw between what is natural and what's technological.

cố gắng thiết kế sinh học trở thành công nghệ.

Họ dạy vi khuẩn cách chơi sudoku,

And every year, iGEM students from all over the world

họ tạo ra tơ nhện đa sắc,

spend their summer

trying to engineer biology to be technology.

họ tạo ra bê tông tự phục hồi,

máy in các mô và vi khuẩn ăn nhựa.

They teach bacteria how to play sudoku,

they make multicolored spider silk,

Cho đến thời điểm đó, mặc dù,

tôi có một ít quan tâm đến một loại khác của nghịch lý.

they make self-healing concrete

and tissue printers and plastic-eating bacteria.

Chỉ đơn giản là kĩ thuật di truyền cũ.

Diễn viên hài Simon Munnery từng viết rằng

Up until that moment, though,

kĩ thuật di truyền thực chất đang công kích đến các ngành kĩ thuật cơ sở.

I was a little bit more concerned with a different kind of oxymoron.

Just plain old genetic engineering.

Kĩ thuật di truyền giống với việc ném một loạt bê tông và thép xuống sông

The comedian Simon Munnery once wrote

that genetic engineering is actually insulting to proper engineering.

và nếu ai đó có thể đi qua nó, bạn gọi nó là một cây cầu.

Và các nhà sinh học tổng hợp đã vô cùng lo ngại điều đó,

Genetic engineering is more like throwing a bunch of concrete and steel in a river

và lo rằng kĩ thuật di truyền thì giống nghệ thuật hơn là khoa học.

and if somebody can walk across, you call it a bridge.

Họ muốn chuyển đổi công nghệ di truyền thành một nguyên tắc kĩ thuật thật sự,

And so synthetic biologists were pretty worried about this,

and worried that genetic engineering was a little bit more art that science.

cái mà họ có thể tạo chương trình tế bào và viết ra DNA

như cách mà các kĩ sư viết phần mềm cho máy tính.

They wanted to turn genetic engineering into a real engineering discipline,

Ngày đó mười năm trước bắt đầu con đường dẫn đến tôi của ngày hôm nay.

where we could program cells and write DNA

the way that engineers write software for computers.

Hôm nay, tôi là giám đốc sáng tạo

tại một công ty sinh học tổng hợp gọi là Ginkgo Bioworks.

That day 10 years ago started me on a path that gets me to where I am now.

"Giám đốc sáng tạo" là chức danh lạ

của một công ty công nghệ sinh học nơi mọi người nỗ lực lập trình cuộc sống

Today, I'm the creative director

at a synthetic biology company called Ginkgo Bioworks.

như cách chúng ta lập trình máy tính.

Nhưng ngày mà tôi gặp Daisy,

"Creative director" is a weird title

tôi đã học điều gì đó về kĩ thuật.

for a biotech company were people try to program life

Tôi học được rằng kĩ thuật không chỉ là về các phương trình

the way that we program computers.

và thép và mạch,

But that day when I met Daisy,

nó thực sự là về con người.

I learned something about engineering.

Nó là thứ mà con người làm, và tác động đến chúng ta.

I learned that engineering isn't really just about equations

Do đó trong công việc,

and steel and circuits,

tôi cố gắng mở ra các không gian mới cho các loại kĩ thuật khác nhau.

it's actually about people.

It's something that people do, and it impacts us.

Bằng cách nào chúng ta đặt những câu hỏi tốt hơn,

và cách nào để có cuộc đàm thoại tốt hơn

So in my work,

I try to open up new spaces for different kinds of engineering.

về những gì chúng ta muốn từ tương lai công nghệ?

Bằng cách nào chúng ta hiểu không những về mặt công nghệ

How can we ask better questions,

mà còn về mặt xã hội, chính trị và kinh tế

and can we have better conversations

rằng GMO (sinh vật biến đổi gen) đang có nhiều luồng ý kiến khác nhau trong xã hội?

about what we want from the future of technology?

How can we understand the technological

Liệu chúng ta có thể tạo ra GMOs mà mọi người tin dùng?

but also social and political and economic reasons

Liệu có thể sử dụng sinh học để tạo nên công nghệ mở rộng và tái tạo nhiều hơn?

that GMOs are so polarizing in our society?

Can we make GMOs that people love?

Tôi nghĩ nó bắt đầu bởi chấp nhận rằng chúng ta, như các nhà sinh học tổng hợp,

Can we use biology to make technology that's more expansive and regenerative?

cũng được tạo hình bởi nền văn hóa coi trọng “kĩ thuật thực thụ”

I think it starts by recognizing that we, as synthetic biologists,

hơn bất cứ thứ gì không rõ ràng khác.

Chúng ta tập trung quá mức đến các vi mạch và điều gì xảy ra bên trong máy tính,

are also shaped by a culture that values "real engineering"

rồi đôi khi ta đánh mất cảnh tượng kì diệu đang xảy ra bên trong chúng ta.

more than any of the squishy stuff.

Có rất nhiều công nghệ rác rưởi ngoài kia,

We get so caught up in circuits and what happens inside of computers,

nhưng đó là lần đầu tiên tôi tưởng tượng phân như một công nghệ.

that we sometimes lose sight of the magic that's happening inside of us.

Tôi đã bắt đầu thấy rằng sinh học tổng hợp thật tuyệt vời,

There is plenty of shitty technology out there,

but this was the first time that I imagined poop as technology.

không chỉ vì chúng ta có thể chuyển tế bào vào máy tính,

mà vì chúng ta có thể mang công nghệ đến sự sống.

I began to see that synthetic biology was awesome,

Đó là công nghệ liên quan đến các cơ quan trong cơ thể,

not because we could turn cells into computers,

một tầm nhìn không thể quên về những gì tương lai nắm giữ.

but because we could bring technology to life.

Nhưng quan trọng là nó đặt ra câu hỏi:

“Liệu đó có phải tương lai mà ta thực sự muốn?”

This was technology that was visceral,

an unforgettable vision of what the future might hold.

Chúng ta hứa hẹn một tương lai đầy kim loại,

nhưng chuyện gì xảy ra nếu khi mọi thứ đều làm từ thịt?

But importantly, it was also framed as the question

Khoa học và khoa học viễn tưởng

"Is this the kind of future that we actually want?"

giúp ta nhớ rằng chúng ta được tạo bởi những vì sao.

We've been promised a future of chrome,

Nhưng liệu nó có thể giúp ta nhớ sự tuyệt diệu và kì lạ

but what if the future is fleshy?

của việc được tạo nên bởi thịt?

Science and science fiction

SInh học là chúng ta,

nó là cơ thể chúng ta, là những gì ta ăn.

help us remember that we're made of star stuff.

But can it also help us remember the wonder and weirdness

Điều gì xảy ra khi sinh học trở thành công nghệ?

of being made of flesh?

Những hình ảnh này là các câu hỏi,

Biology is us,

it's our bodies, it's what we eat.

và chúng thử thách cái chúng ta nghĩ như thông thường và mong muốn.

What happens when biology becomes technology?

Và chúng cũng cho ta thấy rằng tương lai đầy sự lựa chọn

These images are questions,

và chúng ta có thể chọn khác nhau.

and they challenge what we think of as normal and desirable.

Tương lai của cơ thể, của sắc đẹp là gì?

And they also show us that the future is full of choices

Nếu chúng ta thay đổi cơ thể, liệu chúng ta có nhận thức mới hay không?

and that we could choose differently.

Và các loại nhận thức mới về thế giới vi sinh vật

What's the future of the body, of beauty?

liệu có thay đổi cách chúng ta ăn?

If we change the body, will we have new kinds of awareness?

Chương cuối luận văn của tôi là tất cả về phô mai mà tôi tạo nên

And will new kinds of awareness of the microbial world

từ sử dụng vi khuẩn được lấy giữa các ngón chân tôi.

change the way that we eat?

Tôi đã nói rằng phân đã thay đổi cuộc đời tôi.

The last chapter of my dissertation was all about cheese that I made

Tôi đã làm việc với nghệ sĩ về mùi vị và nhà nghiên cứu Sissel Tolaas

using bacteria that I swabbed from in between my toes.

để khám phá tất cả các cách mà cơ thể chúng ta và phô mai được gắn kết

I told you that the poop changed my life.

thông qua mùi vị và do đó các vi khuẩn.

I worked with the smell artist and researcher Sissel Tolaas

Và tạo ra loại phô mai này

to explore all of the ways that our bodies and cheese are connected

để thách thức chúng ta nghĩ thế nào về những vi khuẩn

là một phần sự sống chúng ta

through smell and therefore microbes.

và vi khuẩn mà chúng ta nghiên cứu ở phòng thí nghiệm.

Chúng ta, thực sự, là những gì chúng ta ăn.

And we created this cheese

to challenge how we think about the bacteria

Sự giao thoa giữa sinh học và công nghệ

that's part of our lives

được kể lại như câu chuyện vượt xa thực tế xác thịt của ta.

and the bacteria that we work with in the lab.

We are, indeed, what we eat.

Nếu có thể tải não của mình lên máy tính,

The intersection of biology and technology

bạn không cần đi ngoài sau đó nữa.

is more often told as a story of transcending our fleshy realities.

Và đó thực sự là câu chuyện được kể như một điều tốt, phải chứ?

Bởi vì máy tính thì sạch sẽ, và sinh học thì lộn xộn.

If you can upload your brain to a computer,

you don't need to poop anymore after all.

And that's usually a story that's told as a good thing, right?

Máy tính có lý và hợp lý,

và sinh học như đống lộn xộn khó đoán.

Because computers are clean, and biology is messy.

Từ những nhận định trên

Computers make sense and are rational,

khoa học và công nghệ được cho là lý trí,

and biology is an unpredictable tangle.

khách quan,

và thuần túy,

và con người là mớ hỗn độn.

It kind of follows from there

that science and technology are supposed to be rational,

Nhưng giống các nhà sinh học tổng hợp tạo ra lỗ hổng

objective

giữa đường ngăn tự nhiên và công nghệ,

and pure,

and it's humans that are a total mess.

các họa sĩ, nhà thiết kế và nhà khoa học xã hội

cho ta thấy ranh giới ta vẽ ra giữa tự nhiên, công nghệ và xã hội

But like synthetic biologists poke holes

in that line between nature and technology,

mong manh hơn ta nghĩ.

artists, designers and social scientists

Họ thử thách chúng ta suy nghĩ lại tầm nhìn về tương lai

showed me that the lines that we draw between nature, technology and society

và sự tưởng tượng về kiểm soát tự nhiên.

are a little bit softer than we might think.

Họ cho ta thấy cách mà định kiến, hy vọng và giá trị của chúng ta

They challenge us to reconsider our visions for the future

được ẩn chứa trong khoa học và công nghệ

and our fantasies about controlling nature.

qua những câu chúng ta hỏi và sự lựa chọn ta chọn.

They show us how our prejudices, our hopes and our values

Họ nhìn thấy các cách mà khoa học và công nghệ là con người

are embedded in science and technology

và do đó mang tính chính trị.

through the questions that we ask and the choices that we make.

Điều đó có ý nghĩa gì với chúng ta để có thể kiểm soát cuộc sống

They make visible the ways that science and technology are human

cho mục đích riêng của mình?

Họa sĩ Oron Catts và Lonat Zurr

thực hiện một dự án là “Victimless Leather,”

and therefore political.

họ đã thiết kế một chiếc áo da tí hon

What does it mean for us to be able to control life

for our own purposes?

từ các tế bào của chuột.

The artists Oron Catts and Ionat Zurr

Chiếc áo đó có tồn tại sự sống hay không?

made a project called "Victimless Leather,"

Cần gì để phát triển và giữ nó theo hình dạng đó?

where they engineered a tiny leather jacket

Liệu thực sự là không cần giết động vật để lấy da?

out of mouse cells.

Và thứ gì đó được tạo ra theo hình thức ấy nghĩa là gì?

Is this jacket alive?

Sự lựa chọn mà chúng tôi chọn

What does it take to grow it and keep it this way?

trong việc phô bày và che giấu những thứ trong sự tiến bộ của mình,

Is it really victimless?

And what does it mean for something to be victimless?

thường là lựa chọn chính trị có những hậu quả thật.

The choices that we make

Công nghệ gen sẽ định hình cách chúng ta nghĩ về bản thân

in what we show and what we hide in our stories of progress,

are often political choices that have real consequences.

và định nghĩa cơ thể thế nào?

Họa sĩ Heather Dewey-Hagborg đã tạo ra các khuôn mặt này

How will genetic technologies shape the way that we understand ourselves

dựa trên chuỗi DNA mà bà ấy trích xuất từ rác vỉa hè

thúc giục chúng ta đặt ra câu hỏi về việc bảo mật gen,

and define our bodies?

The artist Heather Dewey-Hagborg made these faces

cũng là làm thế nào và liệu DNA có thể thực sự định nghĩa chúng ta.

based on DNA sequences she extracted from sidewalk litter,

Chúng ta sẽ chiến đấu và đối phó với biến đổi khí hậu thế nào?

forcing us to ask questions about genetic privacy,

Liệu ta sẽ thay đổi cách ta tạo ra mọi thứ,

but also how and whether DNA can really define us.

sử dụng vật liệu sinh học thứ có thể phát triển và suy tàn với chúng ta?

How will we fight against and cope with climate change?

Chúng ta sẽ thay đổi cơ thể mình hay không?

Will we change the way that we make everything,

Hay tự nhiên sẽ làm điều đó?

using biological materials that can grow and decay alongside us?

Hay chúng ta có thể thay đổi hệ thống giữ vững những ranh giới

Will we change our own bodies?

giữa khoa học, xã hội, tự nhiên và công nghệ?

Or nature itself?

Các mối quan hệ ngày nay khóa chúng ta vào những mô hình không bền vững đó.

Or can we change the system that keeps reinforcing those boundaries

Cách chúng ta hiểu và phản ứng với khủng hoảng

between science, society, nature and technology?

về tự nhiên, kĩ thuật và xã hội tất cả cùng một lúc,

Relationships that today keep us locked in these unsustainable patterns.

từ vi-rút corona đến biến đổi khí hậu,

mang tính chính trị sâu sắc,

How we understand and respond to crises

và khoa học không bao giờ xảy ra trong khoảng không.

that are natural, technical and social all at once,

Hãy quay về thời điểm

from coronavirus to climate change,

khi những người định cư châu Âu đầu tiên đến Hawaii.

is deeply political,

and science never happens in a vacuum.

Họ thực sự mang gia súc và các nhà khoa học theo cùng.

Gia súc đi khắp các sườn đồi,

Let's go back in time

to when the first European settlers arrived in Hawaii.

đạp lên và thay đổi hệ sinh thái khi chúng đến.

They eventually brought their cattle and their scientists with them.

Các nhà khoa học tạo ra mục lục các loài họ tìm thấy tại đó,

The cattle roamed the hillsides,

thường là các cá thể cuối cùng trước khi chúng tuyệt chủng.

trampling and changing the ecosystems as they went.

Đây là Maui hau kuahiwi,

The scientists catalogued the species that they found there,

hay còn là Hibiscadelphus wilderianus,

often taking the last specimen before they went extinct.

được đặt tên bởi Gerrit Wilder năm 1910.

Đến năm 1912, nó đã tuyệt chủng.

This is the Maui hau kuahiwi,

Tôi tìm thấy tiêu bản này ở bộ sưu tập tiêu bản thực vật của Đại học Havard,

or the Hibiscadelphus wilderianus,

so named by Gerrit Wilder in 1910.

là nơi lưu trữ năm triệu tiêu bản khác đến từ khắp thế giới.

By 1912, it was extinct.

Tôi muốn lấy một phần quá khứ của khoa học,

I found this specimen in the Harvard University Herbarium,

gắn nó với chủ nghĩa thực dân,

where it's housed with five million other specimens from all over the world.

và tất cả những ý tưởng gắn liền

về cách mà tự nhiên, khoa học và xã hội nên phối hợp cùng nhau,

I wanted to take a piece of science's past,

và hỏi các câu hỏi về tương lai của khoa học.

tied up as it was with colonialism,

and all of the embedded ideas

Làm việc cùng một đội tuyệt vời tại Ginkgo,

of the way that nature and science and society should work together,

và những đội khác tại UC Santa Cruz,

chúng tôi đã có thể trích xuất một phần nhỏ DNA

and ask questions about science's future.

từ một mảnh nhỏ của mẫu vật đó

Working with an awesome team at Ginkgo,

và để xâu chuỗi DNA bên trong.

and others at UC Santa Cruz,

Và sau đó tổng hợp lại một phiên bản khả thi

we were able to extract a little bit of the DNA

của các gen đã tạo nên mùi hương của thực vật.

from a tiny sliver of this plant specimen

and to sequence the DNA inside.

Bằng cách đưa những đoạn gen đó vào trong nấm men,

And then resynthesize a possible version

chúng tôi có thể sản xuất ra một ít hương thơm đó

of the genes that made the smell of the plant.

và có thể ngửi thấy

một chút gì đó đã biến mất vĩnh viễn.

By inserting those genes into yeast,

Hợp tác lần nữa với Daisy và Sissel Tolaas,

we could produce little bits of that smell

cộng sự của tôi ở dự án về phô mai,

and be able to, maybe, smell

chúng tôi đã tái tạo và tổng hợp ra một mùi hương mới của loài hoa đó,

a little bit of something that's lost forever.

Working again with Daisy and Sissel Tolaas,

và tạo ra một công trình nơi mà mọi người có thể thưởng thức mùi hương ấy,

my collaborator on the cheese project,

một phần của lịch sử tự nhiên và tương lai tổng hợp.

we reconstructed and composed a new smell of that flower,

Mười năm trước, tôi từng là một nhà sinh học tổng hợp

and created an installation where people could experience it,

lo lắng về việc kĩ thuật di truyền thiên về nghệ thuật hơn là khoa học

to be part of this natural history and synthetic future.

và con người thì quá lộn xộn

và sinh học thì phức tạp.

Ten years ago, I was a synthetic biologist

Hiện tại tôi sử dụng kĩ thuật di truyền như một nghệ thuật

worried that genetic engineering was more art than science

để khám phá tất cả các khía cạnh khác nhau mà chúng ta cùng vướng vào

and that people were too messy

and biology was too complicated.

và tưởng tượng ra các tương lai khác có thể xảy ra.

Now I use genetic engineering as art

“Một tương lai hữu cơ”

là một tương lai mà phát hiện ra tất cả sự kết nối ấy

to explore all the different ways that we are entangled together

và con người thực tế của công nghệ.

and imagine different possible futures.

A fleshy future

Tương lai ấy còn nhận ra sức mạnh đáng kinh ngạc của sinh học,

is one that does recognize all those interconnections

khả năng phục hồi và tính bền vững của nó,

and the human realities of technology.

khả năng chữa lành, phát triển và thích ứng.

But it also recognizes the incredible power of biology,

Những giá trị ấy rất cần thiết

cho tầm nhìn của tương lai mà chúng ta có thể có ngày hôm nay.

its resilience and sustainability,

Công nghệ sẽ hình thành nên tương lai ấy

its ability to heal and grow and adapt.

nhưng con người tạo ra công nghệ.

Values that are so necessary

Tương lai ấy sẽ trở nên như thế nào

for the visions of the futures that we can have today.

còn tùy thuộc vào chúng ta.

Technology will shape that future,

Xin cảm ơn.

but humans make technology.

How we decide what that future will be

is up to all of us.

Thank you.