Lessons from My Father’s Final Days | Laurel Braitman | TED

Çeviri: Sena Feyza Guzel Gözden geçirme: Eren Gokce

You could say I had an unconventional childhood for a couple reasons.

Bazı sebeplerden alışılmadık bir çocukluğum olduğunu söyleyebiliriz.

I was born to Jewish

Güney Kaliforniya kırsalında Yahudi

avocado and citrus growers in rural Southern California.

avokado ve narenciye yetiştiricilerinin çocuğu olarak doğdum.

My dad was a surgeon at our local hospital,

Babamız yerel hastanemizde cerrahtı

and my mom ran the ranch

ve annem meyvelerimizi ticari amaçlı

where we sold our fruit commercially and they rescued donkeys.

sattığımız çiftliği işletiyordu ve eşekleri kurtarıyorlardı.

My early childhood was so beautiful,

Çocukluğumun ilk zamanları çok güzel,

strange and very privileged.

tuhaf ve çok ayrıcalıklıydı.

And you could say that I really had nothing to worry about

Endişelenecek bir şeyim olmadığını söyleyebilirsiniz

until I did.

ta ki bir ana kadar.

When I was three and my dad was 42,

Ben 3 babam 42 yaşındayken

he was diagnosed with metastatic bone cancer

ona metastatik kemik kanseri teşhisi kondu

and he was told he had six months to live.

ve altı ay ömrü olduğu söylendi.

He had his right leg amputated and he went in for chemo and radiation,

Sağ bacağı kesildi ve kemoterapi ve radyasyon aldı

which in the early 1980s for bone cancer was especially brutal.

ki kemik kanseri açısından 1980'lerin başı oldukça çaresiz bir zamandı.

And then, miraculously, he didn't die.

Ve sonra, mucizevi bir şekilde, ölmedi.

First we got a year, then we got two,

Önce beraber bir yılımız, sonra iki,

then we got five and then we got seven.

sonra beş ve sonra yedi yılımız oldu.

And then when I was 11,

Ve sonra ben 11 yaşındayken

the cancer came back and stayed for good.

kanser geri geldi ve temelli kaldı.

We lived between scans, like, that's how our time was meted out.

Taramalar arasında sanki zamanımız bitip tükeniyordu.

And we lived with the constant ticking clock of mortality.

Ve ölümün saatinin kesintisiz geri sayımlarıyla yaşıyorduk.

We all have a clock like this.

Hepimizin böyle bir saati vardır.

It's just in my family,

Ama benim ailemde

we could hear ours all the time.

her zaman bizimkini duyabiliyorduk.

More often than not, one of his scans turned up something.

Çoğu zaman, tarama alanlarından bir şey ortaya çıkardı.

Back tumor here, a neck tumor there,

Sırt tümörü burada, boyun tümörü orada

his other knee.

diğer dizi.

And then he would go in for treatment and then he would come back to us.

Tedavi için gider ve sonra bize geri dönerdi.

It was a little bit like a sinister version of “The Giving Tree,”

Biraz “The Giving Tree”nin uğursuz bir versiyonuna benziyordu,

only he was trading body parts for time with us.

ama o bizimle geçireceği zaman için vücut parçalarını takas ediyordu.

And then, as I mentioned, when I was 11,

Ve sonra, bahsettiğim gibi, 11 yaşında,

really he found out this was going to kill him and quickly.

gerçekten bunun onu öldüreceğini ve çabuk olacağını anladı.

And that's when he decided

Ve o zaman kardeşime ve bana

that he was going to teach my brother and I

o olmadan hayatta kalmak için

all the skills we would need to know to survive without him.

bilmemiz gereken tüm becerileri öğretmeye karar verdi.

And so while other kids were having play dates after school

Ve böylece diğer çocuklar okuldan sonra oyun randevuları yaparken

and riding their bikes,

ve bisikletlerini sürerken,

my brother and I were in my dad's version of survival school.

kardeşim ve ben babamın hayatta kalma okulu versiyonundaydık.

And we were learning all kinds of things:

Ve her türlü şeyi öğreniyorduk:

how to squish a man's eyeballs out if I was ever attacked.

Saldırıya uğrarsam bir adamın gözlerini nasıl oyacağımı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

All about the Dewey decimal system,

Dewey ondalık sistemi hakkında her şeyi,

I don't know why.

nedenini bilmiyorum.

(Laughter)

(Kahkahalar)

The role of nitrogen in soil health.

Azotun toprak sağlığındaki rolü.

Member nations of the United Nations,

Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler

and so much more.

ve çok daha fazlası.

He was also doing a lot of things to be present for us after he died.

Ayrıca öldükten sonra bizim için var olmak amacıyla da birçok şey yapıyordu.

So things like becoming a beekeeper

Arıcı olmak gibi

and putting away enough honey that he knew wouldn't spoil

ve onlarca yıl sahip olalım diye bozulmayacağını bildiği kadar balı

so that we would have it for decades.

bir kenara koymak gibi şeyler.

Or planting trees around the ranch

Ya da çiftliğin etrafına o gittikten sonra

that would shade and feed us after he was gone.

bizi gölgeleyecek ve besleyecek ağaçlar dikmek.

Or even though I was only 12 at this point,

Ya da o noktada sadece 12 yaşında olmama rağmen

he started a coop of doves and put my brother in charge

bir güvercin kümesi kurdu ve kardeşimi,

so that he would let them go at my wedding someday.

bir gün düğünümde serbest bırakması için sorumlu tuttu.

Throughout it all,

O süre zarfında onun,

I knew he was suffering and often in terrible pain,

her ne kadar hakkında konuşmaktan hoşlanmasa da,

even though he really did not like to talk about it.

ızdırap çektiğini ve acı içinde olduğunu biliyordum.

And he always used to say

Ve her zaman ben, kardeşim

that when he couldn't enjoy life with me, my brother and my mom, he would die.

ve annemle hayatın tadını çıkarmazsa öleceğini söylerdi.

And I took this at face value until one afternoon when I was 16.

Ve 16 yaşımda bir öğleden sonrasına kadar bu kıymeti gördüm.

I went into their medicine cabinet looking for something

Bir şey aramak için ecza dolabına girdim

and I found an unmarked pill bottle with dosage instructions.

ve dozaj talimatları içeren işaretsiz bir hap şişesi buldum.

And I just knew.

Ve sadece biliyordum.

It was a terminal prescription.

Ölümcül bir reçeteydi.

It was right-to-die medication before it was legal.

Yasal olmayan ölme hakkı ilacıydı.

I wasn't mad.

Kızgın değildim.

I immediately understood what he had been saying all those years,

Bunca yıldır ne söylediğini

and that he had a plan,

ve bir planı olduğunu,

that there was a level of pain and suffering

çekmeyi istemediği bir acı ve ıstırap seviyesi

that he wasn't willing to experience,

olduğunu hemen anladım

and I didn't say anything to anybody, just put it back and left.

ve kimseye bir şey söylemedim, sadece geri koydum ve ayrıldım.

And then six months later,

Ve altı ay sonra,

we were on the phone

telefondaydık

and we got into a terrible fight.

ve korkunç bir kavgaya girdik.

It was so stupid.

Çok aptalcaydı.

It was about me not wanting to do my college applications,

Üniversite başvurularımı yapmak istemememle ilgiliydi,

and I was so angry

çok öfkeliydim

and I hung up on him

ve vedalaşmadan

without saying goodbye and without saying I loved him.

ve onu sevdiğimi söylemeden telefonu kapattım.

I didn't know it,

Bilmiyordum

but he was about to take his medication.

ama ilaçlarını almak üzereydi.

And I think when it came down to it,

Ve bence konu oraya geldiğinde

saying goodbye to me was just too impossible.

veda etmek mümkün değildi.

By the time I got home, he was unconscious

Eve geldiğimde, bilinçsizdi

and I would never hear his voice again.

ve sesini bir daha asla duymayacaktım.

I dealt with his death

Benim için istediği şeyleri

by doubling down on the things he wanted for me.

ikiye katlayarak ölümüyle başa çıktım.

I chased academic honors like a drug.

Uyuşturucu gibi akademik onurları kovaladım.

I played not one, but two Division I college sports.

Bir değil, iki Division I kolej sporu oynadım.

I wrote a book.

Bir kitap yazdım.

I got my PhD,

Doktoramı aldım

and then in my mid-thirties,

ve otuzlu yaşlarımın ortasında tamamen

I realized I was just completely exhausted.

bitkin olduğumu fark ettim.

I had been living my entire adult life

Tüm yetişkin hayatımı

in a way to prove to myself that I was good,

kendime iyi biri olduğumu kanıtlayacak şekilde yaşıyordum,

because someone who is good is not someone who hangs up

çünkü iyi olan bir kimse ölmekte olan babasının yüzüne telefon

on her dying dad.

kapatan biri olamaz.

I was using achievement

Başarıyı

and all of the shiny things that come along with it,

ve onunla birlikte gelen tüm şaşaalı şeyleri, kendi beslediğim

as a way of anesthetizing my own bad feelings

utanç, pişmanlık ve korkuyu bastırmak için

of shame, regret and fear.

kullanıyordum.

Those feelings were so big,

Bu duygular o kadar büyüktü ki,

I worried that if I let myself feel them for even a minute,

bir dakika bile hissetmeye izin verirsem, bir daha asla

I would never, ever feel anything else again.

başka bir şey hissetmeyeceğimden endişelendim.

But you cannot kill negative feelings,

Ancak olumsuz duyguları ne

sadly, with work and avoidance.

yazık ki iş ve kaçınma ile öldüremezsiniz.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And mine came back with a jolt.

Ve benimki bir sarsıntı ile geri geldi.

On the outside, I was successful and thriving,

Dışarıdan başarılı ve gelişiyordum

and on the inside I was anxious,

ama içeride endişeliydim,

terrified and questioning my worth.

dehşete kapılıyor ve değerimi sorguluyordum.

By avoiding all of the negative feelings,

Tüm olumsuz duygulardan kaçınarak,

I was muting the fantastic ones too.

müthiş olanları da susturuyordum.

I was so scared about missing out

Neşe, huşu, aşk, merak gibi hayattaki

and losing more of the best things in life --

en iyi şeylerin daha fazlasını kaçırmaktan

joy, awe, love, wonder --

ve kaybetmekten o kadar korkuyordum ki

that I couldn't even let myself experience them.

onları deneyimleyemedim bile.

I needed to find a new way to be.

Yeni bir yol bulmam gerekiyordu.

I wanted to find a new way to be.

Yaşamanın yeni bir yolunu bulmak istedim.

So I did a bunch of stuff.

Bu yüzden bir sürü şey yaptım.

I interviewed a ton of grief specialists and therapists,

Bir sürü keder uzmanı ve terapistle röportaj yaptım

and I even went out into the wilderness with no food and no tent,

ve hatta beni en çok korkutan şeyi yapmak için

to do the thing that scared me most,

yemek ve çadırsız vahşi doğaya gittim;

which was to be alone with my own thoughts and feelings

yani kendi düşüncelerim ve duygularımla yalnız kalmak

and absolutely nothing to distract me from them.

ve dikkatimi onlardan başka bir şeye vermemek için.

I learned I can go about five days without eating,

Yemek yemeden yaklaşık beş gün

about a week without talking to anyone,

kimseyle konuşmadan ve sonsuza dek telefonumu

and forever without checking my phone.

kontrol etmeden bir hafta geçirebileceğimi öğrendim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But what hit me the hardest

Ama beni en çok etkileyen şey,

was becoming a volunteer

çocuklara yönelik bir keder destek

at a grief support organization for kids.

organizasyonunda gönüllü olmaktı.

So many of them thought they were bad, too.

Onların da birçoğu kendilerini kötü görüyordu.

They'd been out of the room playing when their mom died,

Anneleri öldüğünde odanın dışında oynuyorlardı

or they'd said something in anger to an ill parent that they regretted.

ya da hasta bir ebeveyne öfkeyle pişman oldukları bir şey söylemişlerdi.

And I could so clearly see

Ve bu çocukların başına gelen

that the painful things that had happened to these kids were not their fault.

acı verici şeylerin onların suçu olmadığını açıkça görebiliyordum.

For the first time, I was able to see that that was probably true for me too.

İlk defa, bunun muhtemelen benim için de öyle olduğunu görebildim.

By blaming themselves,

Kendilerini suçlayarak,

the kids were making their losses make sense.

çocuklar kayıplarına anlam kazandırıyorlardı.

Even though it hurt to blame themselves,

Kendilerini suçlamak acıtsa da,

it gave them a reason for the terrible thing that happened,

onlara sevdikleri birini sebepsiz yere kaybetmek gibi

like losing someone they love for no reason at all.

korkunç şey için bir sebep verdi.

Maybe some of you can relate.

Belki bazılarınız ilişki kurabilir.

Often when we feel difficult things,

Çoğu zaman zor şeyler hissettiğimizde

we blame ourselves

kendimizi suçlarız çünkü

because it's easier than admitting we have no control.

kontrolümüz olmadığını kabul etmekten daha kolaydır.

That's what I had been doing for the 25 years since my dad died.

Babamın ölmesinden bu yana 25 yıldır yaptığım şey buydu.

But just because you feel guilt and shame,

Ancak suçluluk ve utanç hissetmen

does not mean you did something wrong.

yanlış bir şey yaptın demek değildir.

Just because you feel regret

Pişman hissetmek, vaktinde mutlaka

does not necessarily mean you should have acted differently.

farklı davranmanız gerektiği anlamına gelmez.

It sounds very simple and it is very hard to accept.

Çok basit görünse de kabullenmesi çok zor.

But ...

Ama...

Life is nothing

Hayat, sizi sınayacak

except one long sushi conveyor belt of things that are going to test you

ve aynı zamanda size öğretecek şeylerden oluşan, uzun bir suşi konveyör bandından

and teach you at the same time.

başka bir şey değildir.

I know this because first I lost my dad,

Bunu biliyorum çünkü önce babamı kaybettim,

but then we lost our family home to wildfire.

ama sonra aile evimizi orman yangınında kaybettik.

The house and everything in it burned,

Ev ve içindeki her şey yandı, babamın yapmak için

including almost everything that my dad had worked so hard

çok çalıştığı ve öldükten sonra bizim için

to do and leave for us after he died.

bıraktığı neredeyse her şey dahil.

And yet,

Yine de,

in one small wooden shed

yangından nasıl kurtulduğunu bilmediğim

that I do not know how this was spared by the fire,

küçük bir ahşap barakada, bir sürü eski tarım ekipmanının arkasında,

behind a bunch of old farming equipment,

babamın balından birkaç adet

we found a couple five-gallon plastic buckets of my dad's honey.

beş galonluk plastik kova bulduk.

He'd harvested it more than 30 years earlier

Onu 30 yıldan fazla bir süre önce hasat etmişti

and it was still perfect.

ve hâlâ mükemmeldi.

The ancient Egyptians used honey as a sweetener

Eski Mısırlılar balı tatlandırıcı ve aynı zamanda

and also as a natural antibiotic.

doğal bir antibiyotik olarak kullandılar.

On one papyrus, it was written that when the Sun god cried,

Bir papirüs üzerinde, Güneş tanrısı ağladığında

his tears fell to Earth

gözyaşlarının Dünya’ya düştüğü

and became bees that made honey for the people.

ve insanlar için bal yapan arılar hâline geldiği yazılmıştır.

Life from grief.

Üzüntüden meydana gelen hayat.

Pain into sweetness.

Acıdan çıkan tatlı.

Sorrow into medicine.

Hüzünden oluşan ilaç.

Two years after the fire,

Yangından iki yıl sonra

I lost my mom.

annemi kaybettim.

Also to cancer.

Yine kansere.

But quickly this time.

Ama bu sefer çabuk.

She chose right-to-die too, which was legal now.

O da ölme hakkını seçti, ki bu artık yasaldı.

And because of the experience we'd had with my dad,

Ve babamla yaşadığımız deneyim yüzünden,

we vowed that this time would be totally different.

bu sefer tamamen farklı olacağına söz verdik.

No one would be left wondering if they messed up

Hiç kimse bir şeyleri berbat edip etmediğini veya

or if she knew how much she meant to them.

onlar için kıymetini bilip bilmediğini merak etmeyecekti.

So we had a living memorial service for her,

Bu yüzden onun için hayattayken bir anma töreni yaptık

and we each took turns telling her how much she meant to us,

ve her birimiz sırayla ona, bizim için ne kadar değerli olduğunu söyledik

and she said the same thing back.

ve o da aynı şeyi geri söyledi.

It was so beautiful

Çok güzeldi

and it also really hurt.

ve aynı zamanda gerçekten acı verici.

I think if you can swing it,

Bence bunu kaldırabilirsen,

everyone deserves the chance to say goodbye.

herkes veda etme şansını hak ediyor.

What I know now,

Şimdi bildiğim

and what I wish I could tell my younger self,

ve genç benliğime söyleyebilmeyi dilediğim şey,

is that you cannot have joy without pain.

acı olmadan neşe yaşayamayacağınızdır.

You cannot have resilience without challenges.

Zorluklar olmadan dayanıklılığa sahip olamazsınız.

Happiness without sadness

Üzüntü olmadan mutluluk

or bravery without fear.

veya korkusuz cesaret.

These things are not opposites.

Bu şeyler zıt değildir.

They are partners.

Onlar ortaklar.

There is no such thing as happily ever after.

Sonsuza dek mutlu diye bir şey yoktur.

I'm sorry.

Üzgünüm.

There is only sadly happy and happily sad.

Sadece hüzünlü mutlu ve mutlu hüzünlü var.

And that's enough.

Ve bu kadar yeter.

It's more than enough, honestly.

Dürüst olmak gerekirse, fazlasıyla yeterli.

I like to think that before we enter this world,

Bu dünyaya girmeden önce,

we are asked to sign a kind of cosmic release form,

herhangi birini, bir şeyi ya da bir yeri derinden önemsemenin

acknowledging the extreme risk it is

aşırı riskini kabul ederek bir tür kozmik serbest bırakma formu

to care deeply about anyone or anything or any place.

imzalamamız istendiğini düşünmeyi seviyorum.

I imagine it goes something like this.

Bunun şöyle bir şey olduğunu hayal ediyorum.

"I hereby acknowledge that in exchange for the chance to live,

“Yaşama şansı karşılığında, hem acıyı hem de zevki,

I must accept both pain and pleasure,

hem neşeyi hem de üzüntüyü

joy and sorrow,

çoğu zaman aynı anda

often at the exact same time."

kabul etmem gerektiğini kabul ediyorum.”

(Laughter)

(Kahkahalar)

This is the ticket price for the chance that is to live.

Bu, yaşama şansı için bilet bedeli.

It's never too late to sign it.

İmzalamak için asla geç değildir.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)