Possible futures from the intersection of nature, tech and society | Natsai Audrey Chieza

Transcriber:

Çeviri: Arzu Görmez Gözden geçirme: Ebrar Batmaz

1998 yılında, ben ve arkadaşlarım ulusal bir sanat yarışmasını kazandık.

Ödül, UNESCO’nun Uluslararası Çocuk Zirvesi temsilcileri

olarak dünyanın dört bir yanından yüzlerce çocukla

In 1998, my friends and I won a national art competition.

Disneyland Paris’te bir haftaydı.

The prize was a week in Disneyland Paris,

Bu Disneyland’a sıradan bir yolculuk değildi.

with hundreds of other children from across the world,

Parkta eğlenmek ve arkadaş edinmeyle birlikte, gezegenin

as delegates to UNESCO's International Children's Summit.

geleceği için uygulamalar yaptık.

Çevre kirliliğinin hem insan hem de çevre sağlığına

Now this was no ordinary trip to Disneyland.

yönelik tehdidinin üzerinden nasıl gelebiliriz?

Between running riot in the park and making friends,

Eşitlik, adalet ve saygınlık gibi evrensel insan haklarını

we workshopped the future of this planet.

nasıl temin ederiz?

How could we overcome the problems of pollution

Zirvenin sonuna doğru,

and their threats to human and environmental health?

her ülkenin umduğu gibi geleceğe dair

How could we guarantee universal human rights

bir önsezi ektiği, 20 yıllık bir zaman kapsülü yaptık.

of equality, justice and dignity?

Fakat bugün etrafa baktığımda,

Towards the end of the summit,

bu önsezilerin henüz gerçekleşmediğini görüyorum.

we created a 20-year time capsule,

Aynı krizle karşı karşıyayız,

with each country planting a vision of the future they hoped for.

onlarca yıl sürmüş jeopolitik eylemsizlik, durumu son derece kötüleştirdi.

But as I look around today,

it's clear to me that those visions have not come true yet.

Şimdi iklimsel tehlike sonucu olarak, bu problemde en az payı olsa da

We're confronted by the same crises,

made infinitely worse through decades of geopolitical inaction.

daha yatkın olan dünyanın en az donanımlı ve en çok hak mahrumlarıyla

We now face global existential risks as a result of the climate emergency,

küresel varoluşsal kriziyle yüz yüzeyiz.

Disneyland’de ki o gezi,

with the world's least-resourced and most disenfranchised

sanat ve tasarımın diğer olası gelecekleri hayal edebilecek

made more vulnerable despite having contributed least to the problem.

gücün olduğunu öğretti bana.

Soru şu ki: “Onları aslında nasıl yaparız?”

That trip to Disneyland

taught me that art and design had the power to imagine

Bugün, Faber Futures diye bilinen tasarım acentesini yönlendiriyorum

other possible futures.

ve ekibimle biyolojinin, teknolojinin ve toplumun kesiştiği

The question is: "How do we actually build them?"

noktada tasarım yapıyoruz.

Today, I lead a design agency called Faber Futures,

Araştırma ve geliştirme iş birlikleri, ortaklıklar

ve diğer stratejiler vasıtasıyla,

and my team and I design at the intersection of biology,

hem insanların hem de gezegenin gelişebileceği ve biyoteknolojinin

technology and society.

Through research and development collaborations,

oynadığı rolün çoğul öngörülerle şekillendiği bir geleceği modelliyoruz.

partnerships, and other strategies,

we model a future in which both people and planet can thrive

Tasarımımız geleceğe asıl bir örnektir.

Pigment üreten bakteriyle, toksinsiz ve su verimli tekstil boya

and where the role that biotechnology plays is shaped through plural visions.

işlemlerini geliştirdik

Our design work prototypes the future.

ve tekstil ile moda endüstrileri için genelge tasarımı üzerine

We have developed toxin-free, water-efficient textile dye processes

yeni fikir yollarının öncüsü olduk.

with a pigment-producing bacterium,

Veri denetimini muhtemelen duymuşsunuzdur,

pioneering new ways of thinking about circular design

peki ya biyolojik olanını?

İnsan mikrobiyomu üzerine açık kaynaklı veri kullanarak,

for the textile and fashion industries.

You've probably already heard of data surveillance,

DNA madenciliğin etikleriyle ilişkili ampirik sanat eserleri oluşturduk.

but what if it was biological?

Using open-source data on the human microbiome,

Biyoteknoloji endüstrisinden çok disiplinli bir ortak tasarım

we’ve created experiential artworks that engage with the ethics of DNA mining.

kültürünü nasıl oturtabiliriz?

Bunu bulmak için, Ginkgo Bioworks dökümevinde kendi projelerini

How can we embed a culture of multidisciplinary codesign

geliştirmek için birkaç ay harcayacak

from within the industry of biotechnology?

yaratıcı pratisyenleri davet eden “Ginkgo Creative Residency”

To find out, we designed the Ginkgo Creative Residency,

tasarımını yaptık.

Ayrıca farklı bilgileri olan kişiler arasında, özgün ve engin

which invites creative practitioners

to spend several months developing their own projects

diyaloglar oluşturup, yayınlıyoruz...

from within the Ginkgo Bioworks foundry.

Astrobiyologlu afrofütürüstler,

We also generate and publish unique and expansive dialogues

yerli savunuculu gıda araştırmacıları...

between people with different types of knowledges --

Onların ve diğerlerinin anlattıkları,

Afrofuturists with astrobiologists,

bize diğer biyolojik gelecekleri hayal etmemiz için gerekli parçaları veriyor.

food researchers with Indigenous campaigners.

Tasarım hayatımıza içten içe işliyorken,

The stories that they and others tell

gerçekten onları üreten karmaşık

give us the tools we need to imagine other biological futures.

sistemleri değil de, gidişatı anlamaya meyilliyiz.

Ekibim ve ben sistemleri inceliyor,

Design deeply permeates all of our lives,

ekoloji ile ekonomi, kültür ile teknoloji

and yet we tend to recognize things

and not the complex systems that actually produce them.

gibi alanları birleştiriyoruz.

Sorunları ve değer ile değerlerin yaratılabileceği alanları teşhis ediyoruz.

My team and I explore these systems,

connecting fields like culture and technology,

Tasarım özetini, bir talimat kitabı, olarak düşünmeyi,

ecology and economics.

We identify problems, and where value and values can be created.

sorunun kaynağını ve çözümleri nerede buluruz

bunu belirlemeyi seviyoruz.

O noktaya gelmek yeni bağlar kurmayı, yeni parçalar ve hatta

We like to think about a design brief as an instruction manual,

altyapı oluşturmayı gerektirebilir.

mapping the context of the problem,

and where we might find solutions.

Tüm bu parçaların diğerleriyle etkileşimi

Getting there might involve establishing new networks,

araştırma ve geliştirme malzeme teknik özelliklerini,

building new tools, and even infrastructure.

imalat ve dağıtımını belirler.

How all of these pieces interact with one another

Nihai olarak yararlanılır ve çevreye mâl olur.

can determine research and development, material specification,

Yani, akıllı telefonlarınızı veya ortak kullanım araçlarınızın bile

manufacturing and distribution.

tasarımını çalıştıran sistem türlerini düşünmeye başlayabilirsiniz.

Who ultimately benefits, and at what environmental cost.

Ama konu biyoloji tasarımına gelince,

So you can start to imagine the kinds of systems that might drive

işler biraz daha soyutlanmaya başlıyor.

the design of your smartphone or even a rideshare service.

Organizma mühendisleri, biyoislah toksik alanı gibi endüstriyel olarak

But when it comes to the design of biology,

faydalı şeyler yapmak veya petrol-bazlı tekstili

things become a little bit more abstract.

yenilenebilir olanlarla değiştirmek için mikroplar tasarlıyorlar.

Organism engineers design microbes to do industrially useful things,

Biyolojik hassasiyet ve performans düzeyini ölçülü tasarlamak için,

like bioremediate toxic waste sites

or replace petroleum-based textiles with renewable ones.

DNA dizilimi, özdevinim ve makine öğrenme gibi vasıtalar gereklidir.

To architect this level of biological precision and performance at scale,

Organizma mühendislerine, ciddi teknik zorlukları çözümlemek için

tools like DNA sequencing, automation and machine learning are essential.

bilimsel sorular sorarak biyolojiye iyice odaklanmalarını sağlar.

They allow the organism engineers to really zoom in on biology,

Moleküler ölçüde tasarlanmış başarılı çözümler,

asking scientific questions to solve deep technical challenges.

nihai olarak dünyevi olanlarla etkileşime girer.

Tüm araştırma ve geliştirme yalnızca teknik sorulara odaklanırsa,

Successful solutions designed at a molecular scale

o halde daha geniş kaynakları dışlayarak neyi riske atmış oluruz?

eventually interact with those at a planetary one.

But if all of the research and development focuses on the technical question alone,

Biyoloji, teknoloji ve toplum arasında eşsiz bir bileşke de yaşayarak,

then what do we risk by excluding the broader context?

hepimiz bir yıldan fazla vakit harcadık.

COVİD-19 aşılarının hızlı gelişimiyle, tekno-fikslerin

We've all spent over a year now living at an unprecedented intersection

bize önemli bir tedavi sunmalarına rağmen,

between biology, technology and society.

her daim etkili olmadıklarına şahit olduk.

We've witnessed, with the rapid development of the COVID-19 vaccine,

Çünkü gerçek dünya, dominant sistemlerin çıkar dağılımını belirlediği,

that although techno-fixes offer us a critical remedy,

karmaşık sosyal ve ekonomik bir sistemdir.

they don't always provide a panaceum,

and that’s because the real world is a complex social and economic one,

Küreselleşmiş bir dünyada,

tüm topluluklarımız üzerindeki

etkinliğini azaltma riski taşıyan,

where dominant systems determine the distribution of benefits.

dünyada yüz milyonlarca kişinin acil durum aşılarını alması

It will be another two years

before hundreds of millions across the world

bir iki yıl daha sürecektir.

Bilimsel çabalar, epeydir biyoteknolojinin vaatleri üzerine,

receive their emergency vaccines,

which, in a globalized world, risks undermining its efficacy

derin kısıtlamalar getiren

ayrı bir fikir olarak düşünülüyor.

on all our communities.

Scientific endeavors have long been considered separate

Tam kapsamlı tasarımı kaçırarak, sorunları çözdüğümüzü düşünebilir,

to real-world contexts,

an idea that places profound limitations on the promises of biotechnology.

ve sonrasında aslında pek de bir şeyin değişmediğini anlarız.

Tüketici malları ve endüstri için

By missing the full scope of design, we may think we’re solving problems

biyoteknolojide de benzer bir mantık ortaya çıkıyor.

and realize later that actually, not much has changed.

Şimdiye kadar, hatalı maddeleri değiştiren emtia piyasası ve gereksiz

And a similar logic is emerging

değişimler için yenilikler sunup,

in biotechnology for consumer goods and industry.

güç dinamiği ve genel alışkanlığı da sürdürmektedir.

So far, it offers innovations for commodities markets,

Ayrıca, bilmeden sosyal ve ekolojik

drop-in replacements that change problematic ingredients,

eşitsizliği pekiştiren sorunlar teknik açıdan araştırılır.

and yet sustain prevailing mindsets and dynamics of power.

Bu asimetrilere yönelme,

Again, technically sound solutions

“Nasıl bir dünya istiyoruz?” sorusu ile başlayan

that unwittingly reinforce social and ecological inequities.

daha devrimsel bir tutum sergilememizi gerektirir.

Addressing these asymmetries

requires us to take a more revolutionary approach,

Peki ya, ikisini de yapabilirsek?

Akılda ki gerçek dünya ile moleküler bir ölçüde

one that begins by asking "What kind of a world do we wish for?"

tasarım yapabilirsek ne olur?

Biyolojiyle tasarım yapmak için daha entegre bir tutum,

So what if we could do both?

daha incelikli sorular sormamızı gerektirir;

What if we could design at the molecular scale,

with the real world in mind?

“İnsanlar ne alacak?” değil de,

“Ürünlerden önce toplumu öne koyarsak ne olur?”

A more integrated approach to designing with biology

requires us to ask more nuanced questions;

“Dağıtık biyoteknoloji, insanların

yerel sorunlara yerel çözümler bulmasını sağlayabilir mi?”

not "What will people buy,"

but "What if we put communities, rather than commodities, first."

“Doğanın kendisi gibi çoklu adaptasyonu kucaklamış monokültürleri

"Could distributed biotechnology

oluşturan bir biyoteknolojinin ötesine nasıl geçebiliriz?”

enable people to find local solutions to local problems?"

"Can we move beyond a biotechnology that creates monocultures

“Gelecek nesli, yetenek, bilgi ve fikirlerini

to one which, like nature itself, embraces a multiplicity of adaptations?"

arttırmak için ihtiyaç duydukları araçlar, aralıklar

ve topluluklar ile nasıl hazırlarız?”

"How do we equip the next generation with the tools,

Bu sorulara yönelmeye başlayan inanılmaz bir iş miktarı şimdiden başladı.

spaces and communities they need to broaden their skills,

Britanya, Gana ve Kamerun’da

knowledge and ideas?"

merkez noktası olan Açık Biyoekonomi Laboratuvarı,

An incredible amount of work that begins to address these questions

açık kaynaklı araştırma araçlarının, coğrafik buluşları, kaynak kısıtlı

is already underway.

The Open Bioeconomy Lab,

which has nodes in the UK, Ghana and Cameroon,

tutumlara genişlemesi için tasarlar.

Binlerce yıl boyunca,

designs open-source research tools to expand geographies of innovation

bitkileri yenilebilir yapabilmek için evcilleştirip,

zengin besinli, çeşitli ve lezzetli yemek kültürlerini oluşturduk.

into resource-constrained contexts.

Over thousands of years,

MicroByre, mikroplar için aynı şeyi yapmak istiyor.

we've domesticated plants to make them edible,

San Fransisco merkezli açılış, daha dirençli bir biyolojik alet kiti için

creating nutrient-rich, diverse and delicious food cultures.

çeşitli mikrobik kütüphaneler kuruyor.

MicroByre wants to do the same, but for microbes.

Zengin renk paletlerini ve pigment üreten bakterinin farklı türlerinden,

The San Francisco based start-up assembles diverse microbial libraries

farklı uygulamaları bir hayal edin.

for a more resilient biological toolkit.

Londra’nın meşhur sanat okulu Central Saint Martins’in

Imagine the expanded color palettes and different applications,

farklı disiplinli öğrencileri,

from different types of pigment-producing bacteria.

biyolojik ortamdan yeni dayanıklı tasarım uygulamalarını

And from London's famed art school, Central Saint Martins,

yapıyorlar.

Onları, eğitimde bilim ve sanatın radikal

students from different disciplines

bir birleşimi olan tarihi moda tekstilleri ve mimarlık bölümlerinde

are generating new sustainable design practices

from biological medium.

iç içe şekilde bir kimya analiz laboratuvarında bulacaksınız.

You'll find them at work in a wet lab,

nested between historic fashion textiles and architecture departments,

Biyoteknolojide bu gibi bir çok sistemik tasarım çalışmaları bulunur;

a radical reunification of the arts and sciences in education.

onları bir araya getirince, biyolojik geleceğimizin farklı önsezilerini

Many examples of this type of systemic design work in biotechnology exist --

görmeye başlarsınız.

Paris de bıraktığımız

zaman kapsülüne ne olduğunu bilmesem de,

piece them together, and you start to glimpse different visions

tüm doğanın gelişebileceği daha adil ve anlamlı bir dünya

of our biological futures.

dilediğimi hatırlıyorum.

I don't know what happened

to the time capsule we left behind in Paris,

Kendi kritik yollarıyla

but I do remember wishing for a more just and meaningful world,

teknoloji ve tasarım, bizi yadsımada bir pay oynasa da,

where all of nature can thrive.

bunu değiştirecek güç bizdedir.

In their own significant ways,

Esas olarak,

biyolojiyle ve biyolojiden malzeme değil de sistem tasarlamayı bilmek,

technology and design have played their role in denying us this,

merkezi gelişim, eşitlik ve bakım

but it's in our power to change that.

gibi değerlere bağlı olan gerçekten

Fundamentally,

this means recognizing that the design of, with and from biology

iddialı bir tasarım önerisi

is designing systems and not stuff,

anlamına gelir.

Şu an ihtiyacımız olan gelecekler için iş yapma ile yenilik ölçeklendirme

and that with a truly ambitious design proposition,

one that’s based on values that center flourishing,

hakkında nasıl düşündüğümüz ve değer ile

caretaking and equity.

etki ölçümlerinin bütünselliğini açan sistemleri

We have the opportunity to build truly transformative systems,

ve tamamen dönüştürücü olan sistemleri yapma fırsatımız var.

systems that open up holistic measures of value and impact,

and how we think about scaling innovation

and doing business for the futures we now need.