The Truth About Human Population Decline | Jennifer D. Sciubba | TED

Çeviri: Selin Tüfekçi Gözden geçirme: Başak Gökdaş

Astronomers tell us that when we look to the night sky,

Astronomlar, gece gökyüzüne baktığımızda,

we're actually looking back in time.

aslında geçmişe baktığımızı söylüyorlar.

Light from those faraway stars takes so long to reach our eyes

O uzak yıldızlardan gelen ışıkların dünyadaki gözlerimize

here on Earth,

ulaşması o kadar uzun sürüyor ki,

that by the time we wish upon a particular star,

biz dilek tutana kadar,

it may no longer even exist.

o yıldız yok olmuş bile olabilir.

I'm here to tell you the population of Earth

Dünya nüfusunun da çoğunlukla o yıldızlar

is a lot like those stars.

gibi olduğunu söylemek için buradayım.

In parts of the globe,

Yerkürenin bazı kısımlarında,

the human population is already, or will soon be, shrinking.

insan nüfusu çoktan azalmış, veya yakında azalacak.

I know what you're thinking.

Ne düşündüğünüzü biliyorum.

And yes, total population is still growing from eight billion today

Ve evet, toplam nüfus hâlâ sekiz milyardan

to a peak of probably nine or 10 billion.

muhtemelen dokuz veya on milyarlık bir zirveye doğru artıyor.

But when we track total increase,

Ancak, toplam artışı izlediğimizde,

we're looking at the star that seems to be shining brightly,

parıl parıl parlıyor gibi görünen,

but in actuality has already imploded.

ama aslında çoktan patlayan yıldızlara bakıyoruz.

And that’s because there’s a difference between what’s happening on the surface --

Ve bunun sebebi de yeryüzünde olanlarla -ki bu bariz toplam artıştır-

which is obvious total growth -- and the tectonic forces beneath.

yeraltındaki tektonik kuvvetler arasında bir fark olmasıdır.

Since the 1960s, world population has more than doubled,

1960′lardan beri, dünya nüfusu iki katından daha fazla,

but the growth rate has been falling the entire time.

fakat büyüme hızı tüm bu zaman boyunca azalmakta.

We're witnessing the most fundamental shift to take place

Modern insan tarihinde yer alan en temel değişikliğe şahitlik ediyoruz.

in modern human history.

The shift towards pervasive and permanent low fertility,

Yaygın ve kalıcı olan düşük doğum oranı, nüfusun yaşlanması

population aging and eventual depopulation.

ve olası nüfus azalımı ile ilgili olan değişiklik.

Fertility is down everywhere,

Doğurganlık her yerde düşük oranda,

just at different rates in different places.

sadece farklı yerlerde farklı oranlarda.

If fertility stays the same as it is today, just hold still,

Eğer doğurganlık şimdiki gibi sabit kalırsa,

by the end of this century,

bu yüzyılın sonuna kadar,

China's population will be less than half of its current size.

Çin’in nüfusu şu anki boyutunun yarısından daha az olacak.

It's a loss of 800 million people.

Bu 800 milyon insanın kaybı demek.

South Korea's will be down by 63 percent,

Güney Kore’nin nüfusu yüzde 63 oranında,

Poland's and Japan's by half,

Polonya ve Japonya’nın yarı yarıya,

Italy's and Thailand's by 44 percent,

İtalya ve Tayland’ın yüzde 44 oranında,

Eastern Europe by 40 percent.

Doğu Avrupa’nın ise yüzde 40 oranında düşecek.

Even greater number of countries are already aging.

Çok sayıda ülke çoktan yaşlanmaya başladı.

Again, just 20 years ago,

Üstelik, daha 20 sene önce,

if we'd lined up everyone in Japan or Italy or Germany

eğer Japonya’da, İtalya’da veya Almanya’da herkesi

en genç olandan en yaşlısına kadar sıralasaydık

from the youngest person to the oldest

and we ask that person in the middle their age,

ve orta yaşlı insanlara sorsaydık,

they would have been 40 years old.

40 yaşında olurlardı.

Today, the populations of Thailand, Kuwait and Cuba are just as old,

Bugün, Tayland, Kuveyt ve Küba’nın nüfusları,

with Chile, Iran and Vietnam close behind.

Şile, İran ve Vietnam’a yaklaşacak şekilde yaşlı.

And even India,

Ve hatta, o parlak yıldız gibi görünen,

as it seems to be this bright star,

assuming the throne as world's most populous country,

dünyanın en yoğun nüfuslu ülkesi olarak tahtı ele geçiren Hindistan bile,

has below-replacement fertility.

düşük doğurganlık oranına sahip.

The number of young people entering into India's workforce

Hindistan iş gücüne katılan genç insan sayısı

has already peaked.

çoktan zirveye ulaştı.

People are the foundation of everything in a society.

İnsanlar bir toplumdaki her şeyin temelidir.

We're the workers and the voters

Biz, işçi, seçmen, asker ve bakıcılarız.

and the soldiers and the caregivers.

So how many of us there are and who we are, that matters.

Yani, önemli olan, burada kaç kişi ve kim olduğumuzdur.

We're on track for there to be more people over age 60

Bu yüzyılın ortasına doğru, 60 yaş üzeri insanların

than under the age of 14 by the middle of this century.

14 yaş altındakilerden daha fazla olması yolundayız.

That radical shift in modern human society

Modern insan topluluğundaki bu radikal değişiklik,

presents us with a world of possibilities.

bize imkanlarla dolu bir dünya sunuyor.

Our demography is our destiny, yes,

Demografimiz bizi kaderimizdir, evet,

but how we react to that demography is not preordained.

ancak buna nasıl karşılık verdiğimiz önceden belirlenmemiştir.

What possible worlds might we create

Daha yaşlı ve genç nüfuslar için,

if we thoughtfully plan for an older,

nasıl dikkatli bir plan yaparak hangi potansiyel dünyaları yaratabiliriz?

smaller population?

In one possible world,

Bir potansiyel dünya,

we put our heads in the sand

kafamızı kuma gömeriz

and keep going about our business as usual.

ve her zamanki gibi kendi işimize bakmaya devam ederiz.

We have seen most societies react like they're living in this world

Çoğu toplumun bu dünyada yaşıyor gibi tepki verdiğini

and throw money at people to have more babies.

ve bebek sahibi olmaları için insanlara para saçtığını gördük.

But it doesn't work.

Ama bu işe yaramıyor.

South Korea has spent 210 billion dollars

Güney Kore son 16 yıldır

over the last 16 years trying to raise fertility

doğum oranını artırmak için 210 milyar dolar harcadı

and they keep hitting record lows, under one child per woman on average.

ve ortalama her kadına bir çocuğun altında en düşük seviyelere ulaşmayı sürdürüyor.

In this status quo world,

Bu statükocu dünyada,

we keep the same economic models that assume infinite population growth

sonsuz nüfus artışını benimseyen ve kamu harcamamızı ödemek için

and amass more debt to pay for our public spending.

daha fazla borç biriktiren aynı ekonomik modelleri sürdürüyoruz.

Our social safety nets stay the same,

Emeklilerden gelen gerilemelerden çok

which, those rely on more inputs from workers

çalışanlardan gelen verilere dayanan

than withdrawals from retirees.

sosyal güvenlik ağlarımız aynı kalıyor.

That's what we call a pay-as-you-go system.

Bu, anında öde yöntemi dediğimiz şey.

Western Europe is already struggling to keep these systems afloat

Batı Avrupa şimdiden bu sistemleri ayakta tutmak için mücadele ediyor

because in many of those countries

çünkü bu ülkelerin çoğunda

there are only two workers for every retiree.

her emekliye sadece iki çalışan düşüyor.

You can see how top heavy the population's age structure is here

Nüfusun yaş yapısının ne kadar ağır olduğunu ve

and how in the next few years it will grow even more so that way.

gelecek birkaç yılda daha da fazla nasıl büyüyeceğini burada görebilirsiniz.

In a status quo world,

Statükocu bir dünyada,

the world's most powerful countries continue to increase military spending

dünyanın en güçlü ülkeleri genel bütçeleri zorlansa

ve askerler için işe alım havuzu küçülse bile,

and try to project power beyond their borders,

askeri harcamaları artırmaya

even as their national budgets strain

and the recruiting pool for soldiers shrinks.

ve sınırlarının ötesindeki gücü tasarlamaya devam ediyor.

Hello, Russia, China, and maybe even the United States.

Merhaba, Rusya, Çin, ve belki Birleşik Devletler.

So what results from failing to adapt and clinging to the status quo?

Yani, uyarlama ve statükoya sadık kalamamanın sonuçları neler?

Systems overload and break.

Aşırı sistem yüklemesi ve ani kesinti.

We have higher labor costs which lead to inflation

Enflasyona neden olan daha yüksek iş gücü maliyetimiz var

and that just makes it even more expensive to have children.

ve bu sadece çocuk sahibi olmayı daha pahalı hale getiriyor.

Social security systems go bankrupt

Sosyal güvenlik sistemleri iflas ediyor

and we lose the gains we've made in reducing old-age poverty.

ve yaşlılık yoksulluğunu azaltırken elde ettiğimiz kazançları kaybediyoruz.

But a head in the sand world isn't as bad as a fearful one.

Ama başını kuma gömdüğün bir dünya korkutucu olan kadar kötü değil.

In a fearful world,

Korkutucu bir dünyada,

the ability to choose how many children to have

kaç tane çocuk sahibi olabileceğini

and when to have them gets taken away.

ve ne zaman olacağını seçme gücün elinden alınır.

Something that's easier in less democratic settings.

Daha az demokratik ortamlarda daha kolay olan bir şey.

And not good news here either.

Ve burada da iyi haber yok.

Twenty years ago, almost all of our aging countries were democracies.

Yirmi yıl önce, neredeyse bütün yaşlanan ülkelerimiz demokrasiyle yönetiliyordu.

Now, a quarter of them,

Artık, ortalama yaşı 35 veya üzeri olanların dörtte biri

those with median ages of 35 or higher, aren't free.

özgür değil.

Ve bu baskıcı yönetim konusunu sadece bilim kurguda gördüğümüzü biliyorum,

And I know we see this idea of coercion in science fiction,

but it's not just science fiction.

ama bu sadece bilim kurgu değil.

In 1965, when Nicolae Ceaușescu took the helm in Romania

1965′te, Nikolay Çavuşesku Romanya’nın başına geçtiğinde

and he wanted more Romanian babies,

ve daha fazla Romanyalı bebek istediğinde,

he forced it to happen through invasive measures.

bunun istilacı stratejilerle gerçekleşmesine mecbur bıraktı.

Fertility temporarily spiked,

Doğum oranları geçici olarak arttı,

but not without dire consequences for women and for those children,

fakat kadınlar ve çoğu yetimhanelere bırakılan çocuklar için

many of whom were abandoned to orphanages.

korkunç sonuçları da beraberinde getirdi.

In a fearful world,

Korkutucu bir dünyada,

göçmenlik daha da kısıtlanır.

immigration becomes more restricted.

Çoğunluk grupları kendilerine benzemeyen kişilerin yerlerine geçmekten korktukça

There's more hatred and division

as majority groups fear being replaced by people who don't look like them.

daha fazla düşmanlık ve fikir ayrılığı ortaya çıkar.

There’s less global cooperation as aging, shrinking countries,

Yaşlanan, küçülen ülkeler

sınırlarının dışındaki sebepleri düşünme ve onlara yatırım yapma isteklerini

they lose the willingness

and ability to think about causes outside their borders and fund those.

ve kabiliyetlerini kaybettikçe, daha az küresel iş birliği ortaya çıkar.

We can't come together on pandemics or climate change

Küresel salgınlar, iklim değişikleri

veya diğer sınır ötesi problemler konusunda anlaşmaya varamayız.

or other transboundary issues.

Does any of this sound familiar?

Bunlardan herhangi biri tanıdık geliyor mu?

I actually don't think we're fully in this world yet,

Bunların çoğu gerçekten can evimizden vursa da,

even if way too much of this hits close to home.

henüz tamamen bu dünyada yaşadığımızı düşünmüyorum.

But I can imagine how we might get there

Ancak, eğer istediğimiz dünyayı şekillendirmek için

if we aren't proactive to shape the world we want.

proaktif değilsek, oraya nasıl ulaşacağımızı hayal edebiliyorum.

And what kind of world would we want?

Peki, nasıl bir dünya istiyoruz?

Well, in a resilient world,

Dayanıklı bir dünyada,

we compete to attract talent from across the globe

dünya genelinde yetenekleri cezbetmek için yarışıyoruz

and set aside our nationalist tendencies.

ve milliyetçi amaçlarımızı bir kenara koyuyoruz.

A shrinking world is in our future,

Geleceğimizde küçülen bir dünya var,

but obviously some places are much closer than others.

ama belli ki bazı yerler diğerlerinden daha yakın.

In the Democratic Republic of the Congo, Ethiopia, Nigeria, Tanzania,

Demokratik Kongo Cumhuriyetinde, Etiyopya’da, Nijerya’da, Tanzanya’da,

fertility is still high enough that each generation is twice the size

doğurganlık hâlâ yeterince yüksek,

of the one before it.

her nesil bir öncekinin iki katı kadar.

Those young and growing populations can be a tremendous resource

Eğer beşeri sermaye yatırımımız ve bu ülkelerin demografik pay kazanmasına

for their national economies

yardım edecek başka politikalarımız varsa

if we have investments in human capital and other policies

o genç ve büyüyen nüfuslar ulusal ekonomileri için

that can help these countries reap a demographic dividend.

harika bir kaynak olabilirler.

And they can be a resource for the global economy too.

Ayrıca küresel ekonomi için de bir kaynak olabilirler.

I mean, the US and Canada,

Yani, Amerika ve Kanada, her ikisi de düşük doğum oranına

they stand out as still growing despite below replacement fertility in both.

sahip olmasına rağmen kendilerini hâlâ yükseliyor gibi gösteriyorlar.

And in fact, Canada had record population growth last year,

Ve aslında, Kanada, geçtiğimiz yıl, yüzde 96′sı göçe bağlı olan,

96 percent of which was due to immigration.

rekor bir nüfus artışına sahip oldu.

Theirs aren't the only models for immigration

Göç için tek örnek onlarınki değil

and there are obvious trade-offs to opening your borders.

ve sınırlarınızı açmak için belli başlı değiş tokuşlar var.

But no one said this would be easy.

Ama kimse bunun kolay olacağını söylemedi.

And speaking of things not being easy, we're going to have to work longer.

Ve kolay olmayan şeylerden bahsetmişken, daha uzun süre çalışmak zorunda kalacağız.

Me too. You too.

Ben de. Siz de.

And that's because in nearly half of economies that the OECD tracks,

Bunun sebebi de, OECD’nin takip ettiği ekonomilerin neredeyse yarısında,

fewer than 10 percent of people over the age of 65 still work.

65 yaşın üzerindeki insanların yüzde 10′undan daha azının hâlâ çalışmasıdır.

That is not going to fly in a resilient world.

Dayanıklı bir dünyada bu kabul görmeyecek.

But in a resilient world,

Fakat dayanıklı bir dünyada,

we've rethought what work looks like at older ages,

işin daha büyük yaşlarda nasıl görüneceğini tekrar düşündük

and we strategically leverage technology to maximize our productivity.

ve üretkenliğimizi artırmak için stratejik olarak teknolojiyi kullanıyoruz.

And we can work longer because we're healthier.

Daha uzun süre çalışabiliriz çünkü daha sağlıklıyız.

In a resilient world,

Dayanıklı bir dünyada,

we finally realize that investing in health

sağlığa yatırım yapmanın, nüfus boyutunu zorla

is a much better use of time and resources

kabul ettirmeye çalışmaktan daha iyi bir zaman

than trying to dictate population size.

ve kaynak kullanımı olduğunu sonunda fark ediyoruz.

Similarly, in a resilient world, we've put in place policies,

Aynı şekilde, dayanıklı bir dünyada, nasıl tükettiğimizin

incentives and technologies

kaçımızın tükettiği kadar önemli olduğunu

that recognize how we consume is just as important

bilen politikalar, mükafatlar ve teknolojileri devreye soktuk.

as how many of us consume.

And the environment is healing.

Ve çevre iyileşiyor.

In a resilient world,

Dayanıklı bir dünyada,

those societies closer to the start of this demographic transition

demografik geçişin başlangıcına yakın olan toplumlar

take advantage of the time to plan and institute sustainable systems

demografik değişim karşısında sürdürülebilir sistemleri

planlamak ve kullanıma açmak için zaman fırsatından yararlanırlar.

in the face of their demographic change.

This is important

Bu önemli çünkü 60 yaş üzeri nüfusun,

because for the population ages 60 plus

to go from 15 percent of the total to 30 percent,

yüzde 15′ten toplam yüzde 30′a çıkması,

it'll take Ireland 92 years,

İrlanda’nın 92,

the United Kingdom 89 years,

Birleşik Krallık’ın 89,

and Germany 70 years.

ve Almanya’nın 70 yılını alacak.

For that same demographic shift to happen now,

Şu anda gerçekleşen aynı demografik geçiş için,

it'll take India 34 years,

Hindistan’ın 34,

Mexico 32,

Meksika’nın 32,

Iran 20

İran’ın 20,

and Thailand, only 19.

ve Tayland’ın ise sadece 19 yılını alacak.

It's happening faster now.

Bu artık daha hızlı gerçekleşiyor.

And we really need to realize this because those countries have to act,

Bunun gerçekten farkına varmalıyız çünkü bu ülkeler, ileri yaşlarda

including suites of policies like moving away from informal economies

yoksulluk riskini artıran kayıt dışı ekonomiden uzaklaşma

that increase the risk of poverty in older ages.

gibi politikalar da dahil olmak üzere harekete geçmeli.

You know, there are so many people on the planet right now

Bilirsiniz, şu anda gezegende sadece 65 ve 74 yaşları arasında

just between the ages of 65 and 74,

o kadar fazla insan var ki, bir araya geldiklerinde

that altogether they'd be the third most-populous country in the world.

dünyadaki en fazla nüfusa sahip üçüncü ülke olabilirler.

There's far more of them than there are global migrants,

Onlardan dünya çapındaki göçmenlerden daha fazla var,

which we don't hear about, right?

ki, biz bunu duymadık, değil mi?

And there'll be 800 million of them by the middle of this century.

Ve bu yüzyılın ortasına kadar sayıları 800 milyon olacak.

They're a vast untapped resource in most places in the world right now,

Bunlar, şu anda dünyanın birçok yerinde el değmemiş çok büyük kaynaklardır,

ancak dayanıklı bir dünyada,

but a well-utilized one in a resilient world

and to mutual benefit.

ortak çıkarlar için iyi değerlendirilmiş kaynaklardır.

We should run from a fearful world and get our heads out of the sand.

Korkutucu bir dünyadan kaçmalı ve kafamızı kumdan çıkarmalıyız.

And we should be able to imagine a much better, more resilient world.

Daha iyi, daha dayanıklı bir dünya hayal edebilmeliyiz.

I've always thought that the way we feel about population aging

Her zaman, yaşlanan nüfus hakkında hissettiğimiz şeylerin

to a large extent reflects the really negative way

büyük ölçüde bireysel yaşlanma hakkında hissettiğimiz negatif şeyleri

we feel about our individual aging.

yansıttığını düşünmüşümdür.

And that bias has held us back.

Bu önyargı bizi durdurdu.

But just as with our own aging, this shift is inevitable.

Ancak tıpkı kendi yaşlanmamızdaki gibi, bu geçiş kaçınılmaz.

So what are we going to do about it?

Peki bunun hakkında ne yapacağız?

As individuals,

Bireyler olarak,

we know that our actions now set us up to live longer, healthier,

eylemlerimizin bizi daha uzun, daha sağlıklı,

finansal olarak daha güvenli hayatlar için hazırladığını biliyoruz.

more financially secure lives.

Our society's actions set us up

Toplumumuzun eylemleri bizi

for one of these three worlds to become our reality.

bu üç dünyadan birinin gerçekliğimiz olması için hazırlıyor.

Let's make it a resilient world and reimagine a grayer,

Hadi bunu dayanıklı bir dünya haline getirelim ve tekrar daha gri,

smaller world as a beautiful one.

daha küçük bir dünyayı daha güzel bir dünya olarak hayal edelim.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)