The Truth About Human Population Decline | Jennifer D. Sciubba | TED

Translator: Phuong Nguyen Reviewer: Trang Do Nu Gia

Astronomers tell us that when we look to the night sky,

Theo các nhà thiên văn học, khi chúng ta nhìn lên bầu trời đêm

we're actually looking back in time.

thì thực tế chúng ta đang nhìn về quá khứ.

Light from those faraway stars takes so long to reach our eyes

Các ngôi sao cần một khoảng thời gian để truyền ánh sáng đến mắt ta,

here on Earth,

đến Trái Đất này,

that by the time we wish upon a particular star,

và lúc mà ta cầu nguyện khi thấy một ngôi sao nào đó,

it may no longer even exist.

có thể nó đã không còn tồn tại nữa.

Tôi coi dân số trên Trái đất

I'm here to tell you the population of Earth

is a lot like those stars.

cũng tương tự như các ngôi sao vậy.

In parts of the globe,

Ở nhiều nơi trên thế giới,

the human population is already, or will soon be, shrinking.

dân số đã, đang và sẽ sớm bị thu hẹp.

I know what you're thinking.

Tôi biết các bạn nghĩ gì.

And yes, total population is still growing from eight billion today

Dân số thế giới vẫn đang tăng từ mức 8 tỉ người như hiện nay

to a peak of probably nine or 10 billion.

đến mức đỉnh khoảng 9 đến 10 tỷ.

But when we track total increase,

Nhưng việc ta theo dõi mức tăng này,

we're looking at the star that seems to be shining brightly,

chẳng khác gì khi ta nhìn một ngôi sao và nghĩ nó đang toả sáng rực rỡ

but in actuality has already imploded.

thì thực tế thì không phải vậy.

And that’s because there’s a difference between what’s happening on the surface --

Đó là vì có điểm khác biệt giữa những gì đang xảy ra ở bề nổi --

nơi có một mức tăng rõ rệt -- với những phần chìm bên dưới.

which is obvious total growth -- and the tectonic forces beneath.

Since the 1960s, world population has more than doubled,

Kể từ những năm 60, dân số thế giới đã tăng gấp đôi,

but the growth rate has been falling the entire time.

nhưng tỷ lệ tăng lại giảm trong khoảng thời gian qua.

We're witnessing the most fundamental shift to take place

Chúng ta sắp chứng kiến mức chuyển dịch lớn nhất

in modern human history.

trong lịch sử loài người hiện đại.

The shift towards pervasive and permanent low fertility,

Đó là sự chuyển dịch lan toả và kéo dài bắt đầu từ tỷ lệ sinh thấp,

population aging and eventual depopulation.

đến già hoá dân số và cuối cùng là sụt giảm dân số.

Fertility is down everywhere,

Tỷ lệ sinh giảm mạnh ở nhiều nơi,

just at different rates in different places.

chỉ khác ở con số và địa điểm.

If fertility stays the same as it is today, just hold still,

Nếu tỷ lệ sinh vẫn giữ nguyên ở mức hiện tại như ngày nay,

by the end of this century,

thì đến hết thế kỷ này,

China's population will be less than half of its current size.

dân số Trung Quốc sẽ giảm một nửa so với con số hiện tại.

It's a loss of 800 million people.

Mức sụt giảm vào khoảng 800 triệu dân.

South Korea's will be down by 63 percent,

Hàn Quốc sẽ giảm được tới 63 phần trăm,

Poland's and Japan's by half,

Ba Lan và Nhật giảm một nửa,

Italy's and Thailand's by 44 percent,

Ý và Thái Lan sụt giảm 44 phần trăm,

Eastern Europe by 40 percent.

Đông Âu là khoảng 40 phần trăm.

Even greater number of countries are already aging.

Thậm chí dân số còn đang già hóa ở nhiều quốc gia khác.

Again, just 20 years ago,

Khoảng 20 năm về trước,

if we'd lined up everyone in Japan or Italy or Germany

nếu ta tổng hợp tất cả người dân ở Nhật, Ý hay Đức

from the youngest person to the oldest

từ người trẻ nhất đến người già nhất

and we ask that person in the middle their age,

và chọn ra người đang ở tuổi trung niên,

they would have been 40 years old.

con số sẽ là 40 tuổi.

Today, the populations of Thailand, Kuwait and Cuba are just as old,

Ngày nay, dân số Thái Lan, Kuwait và Cuba đang ngày một già,

with Chile, Iran and Vietnam close behind.

xếp sau là Chile, Iran và Việt Nam.

And even India,

Kể cả Ấn Độ,

as it seems to be this bright star,

dẫu họ rất giống ngôi sao sáng mà tôi đã đề cập,

assuming the throne as world's most populous country,

một đất nước đang được mệnh danh là quốc gia đông dân nhất,

has below-replacement fertility.

vẫn có tỷ lệ sinh thay thế thấp.

The number of young people entering into India's workforce

Số lượng những người trẻ gia nhập thị trường lao động Ấn Độ

has already peaked.

đã chạm đỉnh.

People are the foundation of everything in a society.

Con người là tiền đề của xã hội.

We're the workers and the voters

Chúng ta vừa là người lao động, vừa là cử tri,

and the soldiers and the caregivers.

vừa là người lính và là người trông nom.

So how many of us there are and who we are, that matters.

Việc có bao nhiêu trong số đó là chúng ta và chúng ta là ai, rất quan trọng.

We're on track for there to be more people over age 60

Hiện nay, số người ngoài 60 tuổi

than under the age of 14 by the middle of this century.

nhiều hơn hẳn số người dưới 14 tuổi.

That radical shift in modern human society

Sự chuyển dịch cơ bản đó trong xã hội hiện đại

presents us with a world of possibilities.

mang đến cho chúng ta một thế giới đầy triển vọng,

Our demography is our destiny, yes,

Nhân khẩu học là định mệnh, đúng vậy,

but how we react to that demography is not preordained.

nhưng cách ta đối diện với nó thì không phải là tiền định.

What possible worlds might we create

Một thế giới sẽ triển vọng ra sao

if we thoughtfully plan for an older,

nếu ta chịu lên kế hoạch chu đáo cho dân số ngày một già và sụt giảm.

smaller population?

In one possible world,

Ở một thế giới triển vọng,

we put our heads in the sand

chúng ta mặc kệ mọi thứ

and keep going about our business as usual.

và tiếp tục làm việc như bình thường.

We have seen most societies react like they're living in this world

Hiện nay có nhiều người đang thực sự sống trong một thế giới như vậy

and throw money at people to have more babies.

và ném tiền vào mặt người khác để có thêm con.

But it doesn't work.

Nhưng việc đó là không thể.

South Korea has spent 210 billion dollars

Hàn Quốc đã chi 210 tỷ đô la

over the last 16 years trying to raise fertility

trong suốt 16 năm để cải thiện tỷ lệ sinh

and they keep hitting record lows, under one child per woman on average.

mà vẫn không thu được kết quả như ý với trung bình dưới một trẻ mỗi phụ nữ.

In this status quo world,

Trong thế giới hiện nay,

we keep the same economic models that assume infinite population growth

chúng ta vẫn giữ nguyên mô hình kinh tế nhằm kiểm soát mức tăng dân số vô hạn

and amass more debt to pay for our public spending.

và tích nợ để chi trả cho các khoản chi tiêu công.

Our social safety nets stay the same,

Mạng lưới an ninh xã hội cũng được giữ nguyên,

which, those rely on more inputs from workers

chủ yếu dựa vào chi phí đầu vào đến từ người lao động

than withdrawals from retirees.

chứ không phải là từ người về hưu.

That's what we call a pay-as-you-go system.

Đó gọi là hệ thống thanh toán trả trước.

Western Europe is already struggling to keep these systems afloat

Tây Âu đang vật lộn để duy trì hệ thống này

because in many of those countries

bởi trong đó có nhiều quốc gia

there are only two workers for every retiree.

chỉ có hai người lao động thay cho một người nghỉ hưu.

You can see how top heavy the population's age structure is here

Bạn có thể thấy có một sự mất cân bằng trong cấu trúc tuổi ở đây

and how in the next few years it will grow even more so that way.

và tình hình này sẽ thậm chí trở nên tệ hơn trong vài năm sắp tới.

In a status quo world,

Trong thế giới hiện nay,

the world's most powerful countries continue to increase military spending

những nước phát triển nhất sẽ tiếp tục tăng cường chi tiêu quốc phòng

and try to project power beyond their borders,

và cố gắng thể hiện sức mạnh vượt biên giới,

even as their national budgets strain

ngay cả khi ngân sách trống rỗng

and the recruiting pool for soldiers shrinks.

và nguồn lính tuyển bị thu hẹp.

Hello, Russia, China, and maybe even the United States.

Đó là các nước như Nga, Trung Quốc và thậm chí có thể là cả Mỹ.

So what results from failing to adapt and clinging to the status quo?

Vậy điều gì xảy ra nếu không thể hoà nhập và theo kịp vòng xoáy?

Systems overload and break.

Hệ thống sẽ quá tải và sụp đổ.

We have higher labor costs which lead to inflation

Chi phí nhân công tăng dẫn tới lạm phát

and that just makes it even more expensive to have children.

và điều đó khiến cho việc có con trở nên đắt đỏ hơn.

Social security systems go bankrupt

Hệ thống an ninh xã hội sụp đổ

and we lose the gains we've made in reducing old-age poverty.

và chúng ta mất đi những gì đã đạt được trong việc giảm nghèo ở người già.

But a head in the sand world isn't as bad as a fearful one.

Nhưng trốn tránh không đáng sợ bằng sợ hãi.

In a fearful world,

Trong một thế giới âu lo,

the ability to choose how many children to have

chúng ta sẽ mất đi quyền được quyết định sinh bao nhiêu con

and when to have them gets taken away.

và sinh chúng khi nào.

Something that's easier in less democratic settings.

Điều này hẳn là dễ tiếp nhận hơn ở những đất nước có ít sự dân chủ.

And not good news here either.

Đây cũng chẳng phải tin tốt gì.

Twenty years ago, almost all of our aging countries were democracies.

Hai mươi năm trước, hầu hết các nước có dân số già đều theo nền dân chủ.

Now, a quarter of them,

Còn bây giờ, một phần tư số đó,

those with median ages of 35 or higher, aren't free.

công dân từ 35 tuổi trở lên đều không được tự do.

And I know we see this idea of coercion in science fiction,

Tôi tưởng rằng chuyện này chỉ có trong khoa học viễn tưởng,

but it's not just science fiction.

nhưng nó cũng xảy ra trong thực tế.

In 1965, when Nicolae Ceaușescu took the helm in Romania

Năm 1965, Nicolae Ceaușescu nắm quyền kiểm soát Romania

and he wanted more Romanian babies,

và mong muốn có thêm nhiều đứa trẻ Romania

he forced it to happen through invasive measures.

ông ta hiện thực hoá điều này bằng việc xâm lược.

Fertility temporarily spiked,

Tỷ lệ sinh tạm thời đạt đỉnh,

but not without dire consequences for women and for those children,

nhưng hậu quả khốc liệt mà phụ nữ và con cái của họ phải gánh chịu

many of whom were abandoned to orphanages.

đó là họ bị bỏ rơi và trở thành trẻ mồ côi.

In a fearful world,

Trong một thế giới đáng sợ,

immigration becomes more restricted.

sự nhập cư ngày càng bị hạn chế.

There's more hatred and division

Những người với nỗi sợ bị thay thế

as majority groups fear being replaced by people who don't look like them.

sẽ căm ghét và phân biệt những người không giống họ.

There’s less global cooperation as aging, shrinking countries,

Ở những nước đang già hóa sẽ mất dần sự hợp tác quốc tế,

they lose the willingness

lòng nhiệt thành

and ability to think about causes outside their borders and fund those.

và khả năng nghĩ về những vấn đề bên ngoài lãnh thổ và nguồn vốn của họ.

We can't come together on pandemics or climate change

Bất hợp tác trong đại dịch, trong biến đổi khí hậu

or other transboundary issues.

hoặc trong các vấn đề xuyên biên giới.

Does any of this sound familiar?

Có cái nào trong những vấn đề trên nghe quen thuộc không?

I actually don't think we're fully in this world yet,

Tôi không nghĩ rằng chúng ta sẽ phải sống trong một thế giới như vậy,

even if way too much of this hits close to home.

mặc dù một trong số đó đang dần thành hiện thực.

But I can imagine how we might get there

Nhưng chúng ta sớm muộn cũng phải đối mặt

if we aren't proactive to shape the world we want.

nếu không kịp thời hành động.

And what kind of world would we want?

Vậy thì thế giới mà chúng ta muốn là gì?

Well, in a resilient world,

Trong một thế giới lý tưởng,

we compete to attract talent from across the globe

chúng ta thu hút nhân tài từ khắp nơi

and set aside our nationalist tendencies.

và dẹp bỏ chủ nghĩa dân tộc sang một bên.

Một thế giới thu hẹp chính là tương lai ta cần,

A shrinking world is in our future,

but obviously some places are much closer than others.

nhưng rõ ràng đã có một số nơi đang tiến gần với tương lai đó.

In the Democratic Republic of the Congo, Ethiopia, Nigeria, Tanzania,

Ở Cộng hòa Congo, Ethiopia, Nigeria và Tanzania,

fertility is still high enough that each generation is twice the size

tỷ lệ sinh cao ở mức vừa đủ sao cho thế hệ sau có số lượng gấp đôi

of the one before it.

thế hệ trước.

Those young and growing populations can be a tremendous resource

Dân số trẻ và phát triển có thể tạo ra một nguồn nhân lực to lớn

for their national economies

cho nền kinh tế,

if we have investments in human capital and other policies

việc đầu tư vào nguồn nhân lực và những chính sách khôn ngoan khác

that can help these countries reap a demographic dividend.

sẽ giúp các quốc gia trên gặt hái được lợi tức dân số.

Và họ cũng chính là nguồn nhân lực cho nền kinh tế thế giới.

And they can be a resource for the global economy too.

I mean, the US and Canada,

Cả Mỹ và Canada,

they stand out as still growing despite below replacement fertility in both.

hai quốc gia này vẫn phát triển vượt bậc dù cả hai đều ở dưới mức sinh thay thế.

And in fact, Canada had record population growth last year,

Thực tế, Canada đã ghi nhận sự tăng trưởng dân số vào năm ngoái,

96 percent of which was due to immigration.

mà 96 phần trăm trong số đó là nhờ vào sự nhập cư.

Nhập cư không phải là chính sách duy nhất của họ,

Theirs aren't the only models for immigration

and there are obvious trade-offs to opening your borders.

dĩ nhiên sẽ có những thỏa hiệp khác để mở cửa biên giới.

But no one said this would be easy.

Và điều này không hề dễ dàng.

And speaking of things not being easy, we're going to have to work longer.

Và bởi không hề dễ dàng, nên ta sẽ phải làm việc lâu hơn nữa.

Me too. You too.

Cả tôi và bạn.

And that's because in nearly half of economies that the OECD tracks,

Lý do là vì gần một nửa những nền kinh tế mà OECD đang theo dõi,

fewer than 10 percent of people over the age of 65 still work.

chỉ có dưới 10% người trên 65 tuổi vẫn còn đang tham gia thị trường lao động.

That is not going to fly in a resilient world.

Điều này sẽ không có trong thế giới lý tưởng.

But in a resilient world,

Nhưng trong thế giới đó,

we've rethought what work looks like at older ages,

ta phải suy tính về loại công việc nào sẽ phù hợp khi về già,

and we strategically leverage technology to maximize our productivity.

và hoạch định chiến lược công nghệ nhằm tối đa hoá năng suất.

And we can work longer because we're healthier.

Tuổi nghỉ hưu tăng là bởi chúng ta khoẻ mạnh hơn.

In a resilient world,

Trong thế giới lý tưởng,

we finally realize that investing in health

chúng ta cuối cùng cũng nhận ra rằng đầu tư vào sức khoẻ

is a much better use of time and resources

sẽ giúp ta sử dụng thời gian và nguồn lực

than trying to dictate population size.

hiệu quả hơn việc kiểm soát dân số.

Similarly, in a resilient world, we've put in place policies,

Tương tự, trong thế giới lý tưởng, ta cần đưa ra các chính sách,

incentives and technologies

động cơ và công nghệ

that recognize how we consume is just as important

giúp nhận diện cách tiêu dùng cũng quan trọng không kém với

as how many of us consume.

số lượng người tiêu dùng.

And the environment is healing.

Và môi trường sẽ dần hồi phục.

In a resilient world,

Ở thế giới lý tưởng,

those societies closer to the start of this demographic transition

những quốc gia tiệm cận với chuyển đổi nhân khẩu học

take advantage of the time to plan and institute sustainable systems

sẽ tận dụng thời gian để lên kế hoạch và xây dựng hệ thống bền vững

in the face of their demographic change.

để đối diện với thay đổi nhân khẩu học.

This is important

Điều này rất quan trọng

because for the population ages 60 plus

bởi để cho dân số trên 60 tuổi

to go from 15 percent of the total to 30 percent,

tăng từ 15% lên 30% tổng dân số,

it'll take Ireland 92 years,

Ireland phải mất 92 năm,

the United Kingdom 89 years,

Anh mất 89 năm,

and Germany 70 years.

và Đức là 70 năm.

For that same demographic shift to happen now,

Và với tình hình hiện tại,

it'll take India 34 years,

Ấn Độ phải mất đến 34 năm,

Mexico 32,

Mexico là 32 năm,

Iran 20

Iran là 20 năm

and Thailand, only 19.

và Thái Lan chỉ mất khoảng 19 năm.

It's happening faster now.

Mọi thứ đang diễn ra nhanh hơn.

And we really need to realize this because those countries have to act,

Nhận thức được vấn đề này là cần thiết bởi các nước phải hành động ngay,

including suites of policies like moving away from informal economies

bao gồm tập hợp các chính sách như xoá bỏ nền kinh tế phi chính thức

that increase the risk of poverty in older ages.

làm tăng rủi ro nghèo đói ở người già.

You know, there are so many people on the planet right now

Hiện nay có quá nhiều người trên hành tinh này,

just between the ages of 65 and 74,

nếu chỉ xét số người trong khoảng từ 65 đến 74 tuổi,

that altogether they'd be the third most-populous country in the world.

ta sẽ có được một quốc gia đông dân thứ ba trên thế giới.

There's far more of them than there are global migrants,

Con số đó còn nhiều hơn số dân di cư toàn cầu.

which we don't hear about, right?

Thật bất ngờ phải không nào?

And there'll be 800 million of them by the middle of this century.

Và con số đó sẽ đạt mức 800 triệu người đến giữa thế kỷ này.

They're a vast untapped resource in most places in the world right now,

Đó là một nguồn lực to lớn chưa được khai thác ở hầu hết các nơi trên thế giới,

but a well-utilized one in a resilient world

nhưng trong thế giới tươi đẹp, nó sẽ được khai thác tốt

and to mutual benefit.

và mang đến nhiều lợi ích.

We should run from a fearful world and get our heads out of the sand.

Chúng ta cần đối diện với thực tế và ngưng trốn tránh.

And we should be able to imagine a much better, more resilient world.

Khi đó, ta có thể tưởng tượng những thứ tốt hơn, một thế giới tươi đẹp hơn.

I've always thought that the way we feel about population aging

Tôi luôn tin rằng cách ta cảm nhận nghiêm trọng về vấn đề già hoá dân số

to a large extent reflects the really negative way

chính là phản ánh cách ta suy nghĩ tiêu cực

we feel about our individual aging.

về sự già hóa của cá nhân.

And that bias has held us back.

Và thiên kiến đó đã kìm bước ta.

But just as with our own aging, this shift is inevitable.

Nhưng việc già đi là không thể tránh khỏi.

So what are we going to do about it?

Vậy chúng ta phải làm gì?

As individuals,

Về mặt cá nhân,

we know that our actions now set us up to live longer, healthier,

rõ ràng là những tiến bộ hiện nay giúp ta sống lâu hơn, khoẻ mạnh hơn,

more financially secure lives.

và có cuộc sống dư dả hơn.

Our society's actions set us up

Xã hội đảm bảo rằng

for one of these three worlds to become our reality.

một trong ba thế giới trên sẽ trở thành hiện thực của ta.

Việc cần làm là tạo ra một thế giới lý tưởng,

Let's make it a resilient world and reimagine a grayer,

smaller world as a beautiful one.

và hãy biến cái thế giới xám xịt và nhỏ bé đó thành một nơi tươi đẹp.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)