The Dream of Digital Ownership, Powered by the Metaverse | Yat Siu | TED

Çeviri: Fatih Keskin Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

You've all seen the bombastic headlines.

Hepiniz abartılı manşetleri gördünüz.

"The metaverse is dead."

“Metaverse öldü”

But is it actually true?

Fakat bu gerçekten doğru mu?

I was certainly alarmed by the media reporting

Böylesine içinde olduğum sektörün sözde vefatı hakkındaki haberler

on the alleged demise of the industry in which I'm so involved in.

beni tabii ki telaşlandırdı.

So I thought I'd check in on the metaverse,

Metaverse’e uğrayıp herşey yolunda mı kontrol edeyim diye düşündüm.

see how it was doing.

The metaverse is very young, after all, and we should keep an eye on it.

Nihayetinde metaverse çok genç ve ona göz kulak olmalıyız.

And what I found was that the metaverse was very much the same metaverse

Ve metaverseün en son gördüğüm hâlinden büyümesi ve daha güçlü bir etkiye

as last I checked,

sahip olması dışında pek de farklı olmadığını gördüm.

except it had grown bigger and more impactful.

I saw a place where millions of people who had been financially excluded

Önceden finansal olarak dışlanmış milyonlarca insanın

find employment and real economic opportunities.

iş ve gerçek ekonomik fırsatlar bulabileceği bir yer gördüm.

I saw a place where participants, either singly or in groups,

Tekil veya gruplar halindeki katılımcıların

formed complex systems that very much resembled

modern kapitalist toplumların mekanizmalarına benzeyen

the workings of modern capitalist societies.

karmaşık sistemler kurduğu bir yer gördüm.

I saw a place last year that generated over 30 billion dollars

Geçen yıl toplulukların 30 milyar dolarlık ekonomik faaliyet yarattığı

of economic activity

and had treasuries maintained by those same communities

ve yaklaşık 12 milyar dolarlık hazinenin aynı topluluklar tarafından

to the tune of 12 billion dollars.

kontrol edildiği bir yer gördüm.

Now, let's put that a little bit in context.

Hadi bunu daha anlaşılır hâle getirelim.

The metaverse has reserves

Metaverse’ün rezervleri

just below that of the fiscal reserves of New Zealand

Yeni Zelanda’nın mali rezervlerinin birazcık altında

and greater economic activity than the GDP of Cyprus,

ve ekonomik aktivitesi ise

Kıbrıs, İzlanda ve 100 diğer ülkenin gayri safi yurt içi hasılasından fazla.

Iceland and 100 other countries.

The metaverse seems to be doing OK,

Metaverse gayet iyi gidiyor gibi

but this may not be quite the metaverse that you're thinking of.

ama bu tam olarak düşündüğünüz metaverse olmayabilir.

You might be thinking of the metaverse

Metaverse deyince aklınıza duyusal uyaranlarla bizi içine alan

as this 3D virtual-reality immersive space with additional sensory stimulation.

gerçeğe yakın deneyimler yaşatan 3D sanal gerçeklik alanları geliyor olabilir.

No, what I'm talking about is the open metaverse,

Hayır, benim bahsettiğim metaverse,

powered by web3 and blockchain.

web3 ve blockchain ile desteklenen açık metaverse.

The treasuries that I'm referring to

Bahsettiğim hazineler, veri tabanına erişim nesnesi hazineleri.

are the treasuries of DAOs.

Twelve billion dollars within control of its communities

Merkezi bir otoritesi olmayan,

without any central authority.

topluluklarının kontrolü altındaki 12 milyar dolar.

The banking system underlying the open metaverse is DeFi.

Açık metaverse’ün altında yatan bankacılık sisteminin adı DeFi’dir.

You might have heard of decentralized finance before,

Daha önce DeFi yani merkeziyetsiz finansı duymuş olabilirsiniz

but you may not have known

ama açık metaverse’ün

that it is part and parcel of the open metaverse.

bir parçası ve parseli olduğunu bilmiyor olabilirsiniz.

All of this open metaverse is powered by blockchain

Bu açık metaverse’ün tamamı, blockchain ile destekleniyor

and comprises part of what we describe as web3,

ve şu anda hâlâ çoğunlukla web2 aşamasında olan internetin

which we firmly believe will be the future iteration of the internet,

gelecek sürümü olacağına gerçekten inandığımız web3′ün

which is currently still mostly in the web2 stage.

bir bölümünü oluşturuyor.

To access the open metaverse, you don't need fancy VR goggles,

Açık metaverse’e erişmek için süslü püslü sanal gerçeklik gözlüklerine gerek yok.

you just need plain old boring 2D screens.

Sadece eski, sıkıcı iki boyutlu bir ekranınız olsa yeter.

And you can enter a rich,

Böylece zengin ve refah seviyesi yüksek bir evrene girebilirsiniz

thriving universe of capitalist economic societies

milyonlarca dijital vatandaşıyla sanal dünyaları, ticari faaliyetleri

that have virtual worlds, businesses, enterprises, experiences

işletmeleri ve deneyimleri barındıran

with millions of digital citizens.

kapitalist toplumların evreni.

Our lives already have a very strong virtual component.

Hayatlarımız zaten şimdiden çok güçlü sanal unsurlara sahip.

In Asia, where I live,

Yaşadığım yer olan Asya’da,

we spend over nine hours a day online.

her gün internette 9 saatten fazla zaman geçiririz.

That is most of our waking hours.

Bu uyumadığımız saatlerin büyük bir kısmı.

And perhaps for most of us,

Muhtemelen çoğumuz için durum bu, sabah ilk yaptığınız şeyin ne olduğunu düşünün.

just think about what it is you do the first thing in the morning.

But in this virtual reality,

Ancak bu sanal gerçeklikte köylüler gibiyiz;

we are like serfs, toiling on the lands of medieval lords.

ortaçağlı lordlarımızın topraklarında çalışıyoruz.

We have no ownership, no rights to speak of.

Mülkiyetimiz yok, hiçbir hakkımız yok.

Our digital existence can be removed on any of these platforms

Dijital varlığımız bu platformların herhangi birinden aniden

at a moment's notice without any due process.

herhangi bir kanuni prosedür olmadan silinebilir.

Whenever we are online,

Çevrimiçi olduğumuz zaman

we accrue value to networks that don't belong to us.

bize ait olmayan ağların değerini arttırıyoruz.

We are farmed for our time, attention and creativity

Zamanımız, dikkatimiz ve yaratıcılığımız sömürülürken

and in so doing, generate large quantities of data.

aynı anda büyük miktarlarda veri yaratıyoruz.

And data is the most valuable of resources.

Ve veri kaynakların en değerlisidir.

For starters, it's powering all of the AI

Öncelikle veri adını sıklıkla duyduğumuz bütün yapay zekâ uygulamalarına güç verir.

that we've been hearing so much about.

No data,

Veri yoksa

no ChatGPT,

ne ChatGPT olur

no self-driving cars.

ne de sürücüsüz arabalar.

The entire foundation of the AI industry is built on top of our data.

Yapay zekâ sektörünün bütün temeli verilerimiz üzerine kuruludur.

And not just AI.

Sadece yapay zekâ değil.

Every industry covets our data.

Her sektör verilerimizin peşinde.

Data is the new labor.

Veri artık yeni iş gücü.

And we're not being fairly compensated for it.

Karşılığını yeteri kadar alamıyoruz.

We create it,

Veriyi biz yaratsak da

but it is exclusively owned by the publishers and platforms today.

bugün yalnızca internet yayıncıları ve platformlar ona sahip olabiliyor.

That is a world of web2 we live in today,

İçinde yaşadığımız dünya web2 dünyası,

but web3 and blockchain can change that

web3 ve blockchain bunu değiştirebilir çünkü web2′den farklı olarak

because unlike web2,

we can now finally have true digital ownership.

nihayet artık tam dijital mülkiyete sahip olabileceğiz.

Ownership of things gives us corresponding economic freedoms.

Varlıkların mülkiyeti beraberinde ekonomik özgürlük getirir.

The freedom to transact, to do with as we please.

İstediğimiz şekilde iş yapma özgürlüğü.

It also allows us to partake in all the network effects

Ayrıca bu varlıkların mülkiyetiyle bağlantılı tüm ağ etkilerinden

related to the ownership of these things.

pay almamızı sağlar.

Think about all the businesses that have been created

Sırf bir şeylere sahip olalım diye kurulan işleri düşünün.

just because we own things,

such as the cars we have, houses we live in,

Arabalarımız, içinde yaşadığımız evlerimiz veya hatta telefonlarımız olmasa

or even the phones.

bütün bu işler olmazdı.

Ownership also speaks to our identity.

Mülkiyet ayrıca kişiliğimize de hitap eder

We buy and purchase things because of what it means to us.

Birşeyleri bize ifade ettikleri anlam için satın alırız.

Self expression, ownership of these things,

Kendimizi ifade etmek moda, mücevher

such as fashion, jewelry, and yes,

ve evet hatta NFT’ler gibi

even NFTs.

şeylerin aidiyeti.

A lot of people struggle with web3 and NFTs

Çoğu insan web3 ve NFT’leri anlamakta zorlanıyor

because they see the prices at the higher end of things.

çünkü yüksek gelirlilere hitap eden ürünlerin fiyatlarını görüyorlar.

They look at this bored ape and say,

Bu sıkılmış maymuna bakıp

"How can this be more valuable than this Birkin bag,

“Bu nasıl olur da gerçek somut bir eşya olan bu Birkin çantadan

which is an actual, real item?"

daha değerli olabilir?” diyorlar.

But people don't buy this Birkin bag because they want to put stuff in it.

Ama insanlar bu Birkin çantayı içine eşya koymak istedikleri için almazlar.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Ninety-nine percent of its value is entirely virtual network effects

Bu çantanın değerinin %99′u onu değerli ve arzu edilebilir bulan

upheld by the community of Birkin bag lovers

Birkin çanta hayranları topluluğunun yaratmış olduğu

who find them desirable and valuable.

sanal ağ etkisinden geliyor.

Its utility is a very distant second.

Kullanışlılığı ise çok geri planda kalıyor.

And this is perhaps true for almost everything that we purchase

Bu belki de gerçek dünyada satın aldığımız neredeyse her şey için geçerlidir.

in the real world.

Owning the story,

Birşeyleri satın alma nedenimiz aslında bir hikâyeyi sahiplenmek,

owning a part of the culture,

belirli bir kültürde ya da sosyo ekonomik grupta kendimize yer edinmek,

being a part of the community that forms part of our identity

kimliğimizin bir parçası olarak gördüğümüz topluluğa dahil olmaktır.

is why we buy things.

The same is true for the open metaverse.

Aynı şey açık metaverse için de geçerli.

Ownership, identity, culture and community

Mülkiyet, kimlik, kültür ve topluluk çoğumuz için

are far more important considerations for most of us

bir ürünün mutlak faydasından çok daha önemli konulardır.

than just its utility.

And if this still feels far-fetched to you, consider this.

Eğer bunlar size hâlâ inanılması güç geliyorsa şunu düşünün:

Last year,

Geçen yıl

the video game industry generated over 100 billion dollars of sales

bilgisayar oyunu sektörü, 100 milyar dolarlık

in virtual goods.

sanal ürün satışı yaptı.

And the fun fact is that all of the things that they purchased

Ve ilginç olan şey satın alınan şeyler ağırlıklı olarak

were predominantly cosmetic and whimsical in nature.

süslü püslü abartılı havai şeylerdi.

Skins, trinkets, decorative items.

Kostüm, aksesuar takı ve dekoratif eşyalar.

Things that make your virtual identities shine.

Sanal kişiliklerinizi parlatacak şeyler yani.

Just ask your kids what they want for the next presents.

Çocuklarınıza bir sonraki doğum günlerinde ne istediklerini sorun ve görün.

But everything you purchase in those worlds in video games today,

Ancak bugün bilgisayar oyunlarındaki dünyalarda satın aldığımız hiçbir şeye

we don't own.

aslında sahip değiliz.

That's 100 billion dollars of rental goods.

Bu, 100 milyar dolarlık kiralık ürüne tekabül ediyor.

NFTs can change that

NFT’ler bunu değiştirebilir

because now we can actually own these virtual goods.

çünkü artık o sanal ürünlere gerçekten sahip olacağız.

When you own an NFT, such as virtual land in the metaverse,

Metaverse’de sanal arazi gibi bir NFT’ye sahip olduğunuzda

you become a stakeholder.

bir paydaş olursunuz.

You become an owner.

Bir mülk sahibi olursunuz.

Any time you own an asset in web3,

Web3′te bir varlığa sahip olmak

it represents a stake in that network that you wish to participate in.

katılmak istediğiniz ağdaki bir payı temsil eder.

Imagine every time you shared something on Instagram,

Instagram’da bir şey paylaştığınızda

for value you generated,

yarattığınız değer için

you would receive a small stake in the network

sosyal ağdan küçük bir pay elde edeceğinizi düşünün.

that would be that social network.

Think of the open metaverse as the construction of new economies

Açık metaverse’ü temelinde sağlam dijital mülkiyet hakları yatan

and new societies

yeni ekonomi ve toplumlar inşa etmek olarak düşünün.

with a strong foundation of digital property rights.

This presents us with a remarkable opportunity

Bu bizim için çok önemli bir fırsat

to shift away from this current form of shareholder capitalism

pek çok kişinin geride bırakıldığı hak ettiğini alamadığı

that has left so many people behind,

to this newer form of stakeholder capitalism

hissedar kapitalizmi modelinden her paydaşın söz sahibi

in which every participant can now also become an owner.

ve hak sahibi olabileceği paydaş kapitalizm modeline geçiş yapma fırsatı.

This, to me,

Bana göre tokenleştirme ve web3′ün olayı tam olarak bu.

is what tokenization and web3 is all about.

That is the meaning of the open metaverse.

Açık metaverse’ün anlamı bu.

Tokenization is perhaps also

Tokenleştirme belki de

the best way in which we can protect our digital intellectual property rights.

dijital fikri mülkiyet haklarımızı korumanın en iyi yoludur.

Stok fotoğrafçılık şirketi Getty Images Stable Diffusion kurucularına dava açtı

When Getty Images sued the creators of Stable Diffusion,

they did so because they could tell that they were using their images

çünkü yapay zekâ modellerinin eğitiminde onlara ait fotoğrafları kullandıkları

to train their AI models.

apaçık ortadaydı.

But they could only do so because Stable Diffusion was sloppy.

Davayı Stable Diffusion bu denli dikkatsiz olduğu için açabildiler.

You could see the Getty Images watermark all over the generated images.

Oluşturulan görüntülerin her yerinde Getty Images filagranı görünüyordu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Most of us won't be so lucky.

Çoğumuz o kadar şanslı olmayacağız.

Blockchain can help solve the provenance of our digital property

Blockchain, dijital mülklerimizin kaynağını ve orjinalliğini

and lay the foundation of protecting our rights.

anlamamıza yardımcı olabilir haklarımızı korumanın temelini atabilir.

In this web3 future,

Web3 geleceğinde

all of us can get to earn and own a piece of the equity

hepimiz kurduğumuz ve büyüttüğümüz bu ağlarda

on these networks that we construct and grow.

hisseden pay kazanabilir ve hak sahibi olabiliriz.

All the data that we generate today ...

Bugün yarattığımız bütün veriler

should be paying us an income.

bize bir gelir sağlamalı.

And all the other benefits that property rights may bring.

Ve mülkiyet haklarının getirebileceği diğer tüm ayrıcalıkları.

That is why web3 is so often described as the internet of ownership.

İşte bu yüzden web3 genellikle mülkiyetin interneti olarak tanımlanır.

And ownership has always been a key pillar to prosperity.

Mülkiyet her zaman refahın temel dayanağı olmuştur.

There is a clear correlation between property rights

Mülkiyet hakları ve ulusların zenginliği arasında net bir ilişki var.

and the wealth of nations.

Countries such as Canada and the US

Kanada ve ABD gibi

that enjoy strong property rights

sağlam mülkiyet hakları olan ülkeler çok yüksek gayri safi yurt içi hasıla

have very high GDPs, high wealth,

ve refah seviyesine sahiptir

strong entrepreneurial and capitalist activities

güçlü girişimci ve kapitalist aktiviteleri vardır.

compared to those countries that have very low property rights,

Sağlam mülkiyet haklarına sahip olmayan ülkeler ise

that tend to have low GDPs

düşük gayri safi yurt içi hasılaya sahip dünyanın en fakir ülkeleridir.

and also tend to be the poorest in the world.

Countries with strong property rights

Sağlam mülkiyet hakları olan ülkelerin

also have correspondingly much higher freedoms.

buna paralel olarak daha fazla özgürlükleri vardır.

True digital property rights

Tam dijital mülkiyet hakları

provides us with a chance to create a fairer,

bize daha adil daha kapsayıcı bir kapitalizm kurma şansı tanır.

more inclusive form of capitalism.

One that can still provide all the incentives

Bize, kapitalizmin yüzyıllardır sağlamış olduğu teşvikleri sağlayacak

to help entrepreneurship and innovation flourish,

girişimcilik ve inovasyonun gelişmesine katkıda bulunacak bir kapitalizm.

as capitalism has done for centuries before.

This can already be seen in the digital context.

Bunu dijital bağlamda zaten görebiliyoruz.

Last year, NFTs generated over 24 billion dollars of sales.

Geçen yıl, NFT’ler 24 milyar dolarlık satış hasılatı yarattılar.

The majority of that went to the creators and owners of these NFTs.

Bu hasılatın büyük bir kısmı, NFT’lerin yaratıcılarına ve sahiplerine gitti.

Web2 platforms, such as Spotify,

Spotify gibi web2 platformları,

paid only a third of that to its creators in that same year.

aynı yıl hasılatın sadece üçte birini dijital içerik yaratıcılarına verdi.

George Washington famously wrote,

George Washington ünlü bir sözünde,

"Freedom and property rights are inseparable.

“Özgürlük ve mülkiyet hakları ayrılmaz şeylerdir.

You can't have one without the other."

Biri olmadan diğerine sahip olamazsınız.” der.

The same is true for the virtual realm.

Bu sanal dünya için de geçerli.

In order to ensure our digital freedom,

Dijital özgürlüğümüzü garanti altına almak

that we not be slaves to either platforms

herhangi bir platforma veya gelecekteki yapay zekâlara köle olmamak için

or any of the future AIs,

we must also have true digital property rights.

tam dijital mülkiyet haklarına sahip olmalıyız.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)