Is There a Link Between Cancer and Heart Disease? | Nicholas Leeper | TED

63,766 views ・ 2022-10-03

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Basak Kostem Gözden geçirme: İlker ÖZBAŞ
00:04
In two decades of practicing medicine,
0
4300
2600
Yirmi yıldır tıp alanında çalışan biri olarak,
00:06
I've encountered a wide number of medical diagnoses.
1
6900
3560
pek çok tıbbi tanı ile karşılaştım.
00:10
You see, it turns out that there are more than 60,000 different medical diagnoses
2
10460
4800
Aslında günümüzde bir hastaya teşhisi konulabilecek
00:15
that you can list on a patient's chart.
3
15300
2080
60,000′den fazla tıbbi tanı var.
00:17
You can actually be diagnosed with a burn injury
4
17420
3560
Su kayağı yaparken birden alevlere kapılıp
yanık teşhisi koyulabilir.
00:21
when your water skis catch on fire.
5
21020
2240
00:24
There are also codes if you need surgery after being bitten by a pig,
6
24340
4480
Buna ek olarak daha değişik kodlar da var: Bir domuz tarafından ısırılma,
00:28
(Laughter)
7
28860
1000
(Kahkahalar)
00:29
hit by a spacecraft,
8
29940
1640
uzay aracı çarpması, (Kahkahalar)
00:31
(Laughter)
9
31620
1000
00:32
stabbed while crocheting,
10
32620
2000
örgü örerken bıçaklanma,
00:34
or my favorite,
11
34620
1560
veya en sevdiğim,
00:36
due to extreme problems with your in-laws.
12
36220
2480
kayınlarla şiddetli geçimsizlik.
00:38
(Laughter)
13
38740
2280
(Kahkahalar)
Bu tanı kodlarının arasında en iyisi, uçak pervanesine kapılmak.
00:41
But the best of all has got to be the code
14
41060
2400
00:43
for getting sucked into a jet engine.
15
43500
1800
00:46
And the reason that I like this one is because this is not the code
16
46020
3160
En çok bu kodu sevmemin asıl sebebi,
00:49
for the first time this happens, but for the subsequent encounter.
17
49180
3120
aynı durumun ikinci kez yaşanmış olması.
00:52
(Laughter)
18
52340
1000
(Kahkahalar)
00:53
So there must be people on this Earth
19
53420
1760
Bu da demek oluyor ki, dünyada uçak pervanesine iki kez kapılmış insanlar var.
00:55
that have been sucked into a jet engine twice.
20
55220
2160
00:57
(Laughter)
21
57420
2400
(Kahkahalar)
01:00
But I think, you know, kidding aside,
22
60660
1880
Şaka bir yana,
01:02
we have to recognize
23
62540
1320
şuna dikkat çekeceğim,
01:03
that every last one of us in this room
24
63900
2320
bu odadaki herkes,
01:06
is most likely to die of only one of two diagnoses.
25
66260
4160
muhtemelen iki tanıdan biri yüzünden ölecek.
01:10
And these, of course, are either cancer
26
70420
2960
Tahmin ettiğiniz üzere biri kanser,
01:13
or cardiovascular disease.
27
73420
1840
diğeri de kalp damar hastalığı.
01:15
This speaks to the incredible public health importance
28
75820
2880
Bu iki hastalık, toplum sağlığı için büyük bir tehlike arz ediyor
01:18
of these two diseases
29
78700
1640
01:20
and the urgent, unmet medical need to develop new therapies
30
80380
3240
ve geliştirilmesi gereken yeni tedavilerin aciliyetine işaret ediyor.
01:23
directed against them.
31
83620
1280
01:25
A lot of people are not surprised
32
85500
1960
Bu iki hastalığın bunca hayata mal olması, pek çoğumuzu hiç şaşırtmıyor.
01:27
that these two diseases claimed so many lives.
33
87500
2600
01:30
After all, they are very different biologically,
34
90500
3120
Hem biyolojik açıdan, hem de risk faktörleri açısından
01:33
they have different risk factors,
35
93660
2080
birbirlerinden çok farklılar,
01:35
and they affect very different patient populations.
36
95780
2840
ve belirli toplumlarda baş gösteriyorlar.
01:39
But for the next 15 minutes or so,
37
99940
1640
Ancak önümüzdeki on beş dakikada, bunun tam zıttı bir hipotez öne sürerek
01:41
I would like to propose a different hypothesis.
38
101620
2800
01:44
That perhaps they actually have quite a lot in common.
39
104460
3440
bu iki hastalığın ortak noktalarının olabileceğine işaret edeceğim.
01:48
And even more importantly,
40
108380
1440
Ve daha da önemlisi,
01:49
I would like to suggest that if we think about them this way,
41
109860
3360
konuya bu açıdan bakarsak
01:53
we might be able to develop new therapies
42
113220
2680
iki hastalığı aynı anda tedavi edebilecek
01:55
that could treat both diseases at the same time.
43
115940
2880
yeni yöntemler geliştirebiliriz.
01:58
So before I tell you why I believe this hypothesis,
44
118860
3600
Hipotezimi ileri sürmeden önce,
02:02
let me lay out the counter arguments against it.
45
122500
3240
bazı karşıt savlardan bahsedeceğim.
02:05
I think many people would say
46
125780
1920
Sanıyorum ki pek çok kişi,
02:07
that the old man who smokes cigarettes his whole life
47
127700
2520
tüm hayatı boyunca sigara içmiş yaşlı bir adamın kalp krizi geçirmesi ile
02:10
and has a heart attack
48
130220
1240
02:11
shares very little in common with a young person
49
131460
2560
aniden kolon kanserine yakalanmış genç biri arasında
02:14
who develops colon cancer out of the blue.
50
134060
2800
ortak nokta olmadığını düşünecektir.
02:17
But we now know that the risk factors for these diseases
51
137740
3080
Artık bu iki hastalığın risk faktörlerinin birbirleriyle örtüştüğünü biliyoruz.
02:20
have significant overlap.
52
140820
1760
02:22
And the things that cause one disease can also put you at risk for the other.
53
142620
3880
Yani bir hastalığa sebep veren faktör, başka bir hastalıkla da sonuçlanabilir.
02:27
Well, that may be true,
54
147780
1160
Her ne kadar doğru olsa da, bu ikili genetik açıdan da çok farklı.
02:28
but we know that genetically these diseases couldn't be more different.
55
148980
3880
02:32
I'm sure many of you have heard about these cancer genes
56
152860
3040
Eminim şunu duymuşsunuzdur,
nesilden nesile mutasyona uğrayabilen kanser genleri,
02:35
that can be mutated in families
57
155940
1840
02:37
that could put both mother and daughter at risk for breast cancer.
58
157820
3600
hem anneyi hem de kızını göğüs kanseri tehlikesine sokabilir.
02:41
We know that those genes have nothing to do with heart attack,
59
161980
3480
Bu genlerin kalp kriziyle uzaktan yakından alakası yok,
02:45
and that's true also.
60
165460
1520
bu da bir gerçek.
Ama bu genler on yıllar önce,
02:47
But I would point out that those genes were discovered decades ago,
61
167020
3640
02:50
before the Human Genome Project
62
170700
2120
İnsan Genom Projesi’nden bile önce,
02:52
and before we could scan all three billion base pairs at the same time.
63
172860
4240
hatta üç milyon baz çiftinin eşzamanlı incelenmesinden bile önce keşfedildi.
02:57
And when we do this for patients having heart attack,
64
177860
3200
Bunu kalp krizi geçiren hastalarda uyguladığımızda,
kalp krizine sebep olan merkezin,
03:01
we find that the top hotspot for having a heart attack
65
181060
3200
03:04
is located on chromosome nine,
66
184300
1800
mavi noktalarla belirtilmiş dokuzuncu kromozomda olduğunu fark ettik.
03:06
shown here with these blue dots.
67
186140
1880
03:08
And what shocked the world when this paper was first published
68
188500
3640
Bu makale yayınlandığında dünyayı şok eden bulgu,
03:12
was that this genetic locus has nothing to do with smoking
69
192180
3600
bu genetik mevkiinin sigara, kolesterol veya diyabetle hiçbir alakası olmamasıydı.
03:15
or cholesterol or diabetes.
70
195820
2600
03:18
But actually seems to control a well-known cancer gene
71
198460
3400
Aksine, cilt, beyin, akciğer kanseri gibi rahatsızlıkları olan hastalarda
03:21
that's mutated in patients with melanoma, brain cancer,
72
201900
4440
mutasyona uğrayan bilindik bir kanser genini kontrol etmesiydi.
03:26
lung cancer, etc.
73
206380
1760
03:28
And so for decades,
74
208180
1600
Anlayacağınız, yıllarca geleneksel kardiyak risk faktörlerini inceledik.
03:29
we've been focusing on the traditional cardiac risk factors.
75
209820
3720
03:33
But the genetics now tell us
76
213580
1400
Şimdi ise genetik,
03:34
that the most important factor may actually have to do
77
214980
3080
her şeyin kanser geniyle alakalı olabileceğine işaret ediyor.
03:38
with a well-known cancer gene instead.
78
218060
2360
03:42
Well, that's an interesting observation,
79
222140
1920
Çok ilginç,
bu iki hastalığa mikroskop altında bakacak olursanız,
03:44
but we know that if you look under the microscope
80
224100
2320
03:46
at these two diseases,
81
226420
1160
ne kadar farklı olduklarını görürsünüz.
03:47
they couldn't be more different.
82
227580
1560
03:49
When I was in medical school,
83
229180
1400
Ben tıp okurken,
03:50
I was taught that cancer is really just about cells dividing too quickly.
84
230620
4800
kanserin hızla çoğalan hücrelerden ibaret olduğu öğretilmişti.
03:55
And you can imagine this lung tumor
85
235460
2240
Zamanla büyüyüp tüm organı saran akciğer kanserinin
03:57
growing over time and taking over the lung,
86
237740
3000
04:00
and that this has nothing to do with what happens in heart disease,
87
240780
3200
kalp rahatsızlığıyla ilgisi yoktu.
04:04
which is a problem that, I was taught,
88
244020
2120
Kalp krizi veya inme,
04:06
was due to the buildup of cholesterol
89
246180
2280
biriken kolesterolün atardamarda tıkanıklığa sebep olması ile gelişirdi,
04:08
that can ultimately lead to the blockage of an artery
90
248500
2520
bize öğretilen buydu.
04:11
and a heart attack or a stroke.
91
251060
1840
04:13
And to be sure, both of these biological processes are critically important.
92
253300
5320
Her iki biyolojik sürecin de kritik önem taşıdığını biliyoruz.
04:18
But I would point out that the modern-day textbook of these diseases
93
258660
4000
Ancak günümüzde bu hastalıkları anlatan bir kitabı elinize aldığınızda,
04:22
is getting harder and harder to tell apart.
94
262700
2440
bunları ayırt etmenin ne kadar zor olduğunu görürsünüz.
04:25
We now know that both of these conditions are dominated
95
265180
2760
Artık biliyoruz ki, her iki durum da
04:27
by the influx of inflammatory cells
96
267980
2680
enflamatuvar hücreler, bağışıklık hücreleri,
04:30
and immune cells and abnormal blood vessels
97
270700
2880
anormal kan damarları ve hatta kök hücreler
04:33
and even stem cells.
98
273620
1920
tarafından istilaya uğruyor.
04:35
And so maybe the textbooks that I used are out of date.
99
275580
3960
Yani, kullandığımız kitaplar güncel değil.
04:40
Well, at this point, you might say these are interesting observations,
100
280900
3280
Bu bulguların ilginç olduğunu düşünebilirsiniz,
bir hastalıktan müzdarip hastaların başka bir hastalığa yakalanma
04:44
but is there any clinical data which would suggest
101
284220
2520
04:46
that patients with one disease are actually at higher risk of the other?
102
286780
3680
riskinin yüksek olduğunu gösteren herhangi bir klinik veri var mı?
04:51
Turns out that investigators, both in Asia and Europe,
103
291540
2960
Asya ve Avrupa kıtasından araştırmacılar,
04:54
have now started to test this hypothesis.
104
294500
2760
bu hipotez üzerinde çalışmaya başladı.
04:57
And just last year,
105
297300
1160
Ve geçen sene,
04:58
a very important article was published out of Germany,
106
298500
3360
Almanya’da yayınlanan oldukça önemli bir makaleye göre,
05:01
where they looked at more than 100,000 individuals
107
301860
2760
kalp yetmezliği yaşayan 100,000′den fazla hasta incelenmiş,
05:04
with congestive heart failure
108
304660
1680
05:06
and they found that these people were at much higher risk
109
306380
2920
ve bu kişilerin kanser geliştirme olasılığının yüksek olduğu görülmüş.
05:09
of developing cancer.
110
309340
1680
05:11
This is really interesting
111
311700
1280
Bu ilginç sonuç,
05:12
and suggests to me that indeed having one disease
112
312980
3320
bizlere bir hastalığın başka bir hastalığa yol açabileceğini gösteriyor.
05:16
may put you at risk of the other.
113
316340
2480
05:19
But this also raises a very important scientific principle
114
319980
3480
Ancak bir hastalığın başka bir hastalıkla ilişkili olması,
05:23
that association is not the same as causation.
115
323500
3480
onun ortaya çıkmasına sebebiyet verdiği anlamına da gelmiyor.
Bu hipotezi test etmek için,
05:27
And if you wanted to test that hypothesis,
116
327020
2880
05:29
you would have to do an experiment where you took a healthy individual
117
329940
3480
sağlıklı bir birey üzerinde deney yaparak
05:33
and then intentionally gave them a heart attack.
118
333420
2960
kendisine kasıtlı kalp krizi geçirtmemiz gerekir.
05:36
You'd have to let some time go by
119
336900
1640
Sonra biraz bekleyip
05:38
to see what changes occur throughout the body.
120
338540
2840
vücutta ne gibi değişiklikler olduğunu gözlemleriz.
05:41
And then you could determine if their rate of cancer was higher
121
341420
3280
Böylece, kanser veya kalp hastalığı riski,
05:44
or vice versa, if their rate of heart disease was higher.
122
344740
3080
bunlardan hangisinin ağır bastığını görürüz.
05:48
Now, obviously, we can't do this type of an experiment in human beings.
123
348380
3480
Elbette böyle bir deneyi insanlar üzerinde yapamayız.
05:51
This would be unethical.
124
351900
1520
Bu etik olmaz.
Ancak günümüze bakıldığında, her gün araştırma laboratuvarlarında
05:54
But this type of an experiment is done in research laboratories
125
354020
3800
05:57
every day around the world
126
357860
1440
fareler üzerinde bu tip deneyler yapılıyor.
05:59
in mouse models of human disease.
127
359340
2200
06:02
Just last year, two very important studies were published
128
362260
3280
Geçen sene, çok önemli iki araştırma yapıldı,
06:05
where investigators took healthy mice
129
365580
2160
ve sağlıklı bir fareye küçük tümör parçacıkları yerleştirildi.
06:07
and then implanted small tumors underneath their skin.
130
367780
2840
06:11
They looked at the rate at which these cancers would grow over time.
131
371540
3480
Kanserin ortaya çıkış hızı incelendi.
06:15
And what they found in both studies was that the mice who had heart disease
132
375420
4520
İki araştırmanın sonucunda da, kalp hastalığı olan farenin
06:19
had much higher rates of cancer.
133
379980
2240
kansere yakalanma hızının arttığı görüldü.
06:22
And what was fascinating to me
134
382940
1440
Benim için en ilginç nokta,
06:24
was that they were able to confirm these findings
135
384420
2320
bu bulguların çeşitli tümörler kullanılarak kanıtlanmış olması.
06:26
across a wide range of tumors,
136
386740
2040
06:28
suggesting to me that really the presence of heart disease
137
388820
3920
Buradan, kalp hastalığının varlığının,
06:32
is sufficient to accelerate cancer growth.
138
392780
2960
kanserin gelişimini hızlandırdığı sonucuna ulaşabiliriz.
06:37
So having heard all this,
139
397260
1880
Peki, sormamız gereken asıl soru,
06:39
the natural question is whether we can do anything about this.
140
399140
4160
bu konuda bir şey yapabilir miyiz?
06:44
So outside of my work at Stanford, one of my volunteer roles
141
404340
3680
Stanford’daki işimin yanı sıra,
Amerikan Kalp Derneği’nde gönüllü çalışıyorum.
06:48
is with the American Heart Association.
142
408060
2040
06:50
And one of our public health initiatives is called Life’s Simple Seven.
143
410100
4520
Burada toplum sağlığı için yürüttüğümüz çalışmalardan biri de Life’s Simple 7.
Hastalarımıza kalp hastalığının tarihini anlatarak
06:55
We try to get patients with a history of heart disease
144
415020
2680
06:57
to control these very simple and straightforward risk factors
145
417740
3560
spor, kolesterol ve diyet gibi risk faktörlerinin
07:01
like exercise, cholesterol and diet.
146
421340
2480
kontrol altına alınmasını sağlıyoruz.
07:04
The idea here is that if you can control these,
147
424220
2240
Aşılamak istediğimiz fikir, eğer bunlar kontrol altına alınırsa,
07:06
you should be able to lower your risk
148
426460
1800
kardiyovasküler sorunlarla karşılaşma riskinin azaltılabileceği.
07:08
of having additional cardiovascular events.
149
428260
2920
07:11
This is now pretty widely accepted.
150
431180
2000
Aslında bu artık kabul gören bir görüş.
07:14
But what's fascinating to me
151
434100
1360
Daha da ilginci,
07:15
is that a group of investigators have now looked at the association
152
435460
3520
bir grup araştırmacı, risk faktörleri ile kanser arasındaki ilişkiyi inceledi.
07:19
with these risk factors and cancer.
153
439020
2720
07:22
And in a study with more than 10,000 individuals
154
442300
2720
Ve 10,000 kişinin iki yıl boyunca takip edildiği başka bir araştırmada,
07:25
who were followed for almost two decades,
155
445060
2680
07:27
they found the people who had optimal control
156
447780
2800
risk faktörlerini tamamen kontrol altına almış kişilerin
07:30
of all their risk factors
157
450620
2080
07:32
had a pretty low rate of developing cancer.
158
452700
2480
kansere yakalanma oranlarının düştüğü,
07:36
But for each risk factor which fell out of control,
159
456100
3480
kontrolü kaybedilen her risk faktörüyle de oranın arttığı gözlemlendi.
07:39
the risk of malignancy went up.
160
459580
2480
07:42
And you can see that the group who had poor control of all seven risk factors
161
462100
4160
Yedi risk faktörünü kontrol altına almakta zorlanan grupta,
07:46
had by far the highest rates of cancer,
162
466300
2680
normalin neredeyse iki katı olacak şekilde,
en yüksek kanser oranları görüldü.
07:49
with nearly a doubling of the risk.
163
469020
2680
07:52
So this suggests to me that,
164
472220
1760
Bu demek oluyor ki,
07:53
in fact, if we want to control cancer,
165
473980
2520
kanseri kontrol etmek istiyorsak,
07:56
we might start by controlling our cardiac risk profile.
166
476540
3480
önce kardiyak risk profilimizi kontrol etmemiz gerekir.
08:01
So this is fine and we continue to encourage our patients to do this.
167
481900
5000
Biz de hastalarımızı bu yönde teşvik ediyoruz.
08:07
But the reality is that even if I had a magic wand
168
487260
3320
Ancak, eğer sihirli bir değneğim olsaydı
08:10
and could somehow optimally control everybody's risk factors,
169
490580
4240
ve bir şekilde herkesin risk faktörünü en iyi duruma getirmiş olsaydım dahi,
08:14
we know that we would still be dealing with both the number one
170
494860
3400
hala ölümün bir ve iki numaralı nedenleri ile uğraşıyor olurduk.
08:18
and number two causes of death worldwide.
171
498260
2720
08:21
This tells us that we need to find new therapies
172
501740
2520
Demek ki bu hastalıkları tedavi edecek,
08:24
that could treat or even prevent these conditions in the first place.
173
504300
3720
ve hatta ortadan kaldıracak yeni yöntemlere ihtiyacımız var.
08:30
Now our laboratory chooses to do this
174
510140
2160
Artık laboratuvarımız, tarafsız genetik yaklaşım tekniği ile buna yoğunlaştı.
08:32
with an unbiased genetics approach.
175
512340
2080
08:34
We take biopsies from patients
176
514900
2000
Kalp damar rahatsızlığı olsun olmasın,
08:36
with or without a wide variety of tumors,
177
516940
2640
hastalardan çeşit çeşit tümörlü biyopsi örnekleri alıyoruz.
08:39
or with and without cardiovascular disease.
178
519620
2720
08:42
And instead of looking at one gene at a time,
179
522380
2120
Ve tek seferde bir gene odaklanmaktansa,
08:44
we scan the whole genome and look at the expression of all 20,000 genes.
180
524540
4080
tüm genomu tarayarak 20,000 geni birden inceliyoruz.
08:49
You can plot these on a plot like this
181
529180
2200
Her gri noktanın bir geni temsil ettiğini düşünürsek,
08:51
where each gray dot represents its own gene.
182
531420
2920
durumu bu şekilde resmedebiliriz.
08:54
And when you acquire enough samples,
183
534820
2040
Yeterli sayıda örnek topladıktan sonra,
08:56
you can begin to identify patterns of those genes
184
536900
2960
kansere iyi ve kötü gelen gen örneklerini incelemeye başlıyoruz.
08:59
which are bad for cancer
185
539860
1400
09:01
versus those that protect against it.
186
541300
2240
09:04
And do the same type of an experiment
187
544140
2040
Aynı deneyi kalp damar hastalığını hızlandıran
09:06
to find those things that will accelerate or prevent against cardiovascular disease.
188
546220
5080
veya önleyen genler üzerinde de uyguluyoruz.
Bu yaklaşımı zekice kılan,
09:12
Now, I think the clever part of this approach
189
552020
2120
09:14
is to integrate these
190
554140
1200
bu analizlerin birleştirilip eşzamanlı olarak uygulanması.
09:15
and to run these analyses simultaneously.
191
555380
3240
09:19
When you do this, we can begin to look at factors in the red quadrant.
192
559220
4920
Bu şekilde kırmızı kadrandaki faktörlere yoğunlaşabiliyoruz.
09:24
These are genes that we suspect should be bad
193
564420
2720
Buradaki genlerin hem kalp hem de kanser için kötü
09:27
for both heart disease disease and cancer
194
567140
2400
ve mutlaka önlenmesi gereken genler olduğundan kuşkulanıyoruz.
09:29
and must be avoided at all costs.
195
569580
2640
09:32
Or even better,
196
572780
1200
Veya daha iyisi, mavi kadran içerisinde
09:34
perhaps we can find factors in the blue quadrant
197
574020
2440
09:36
that should be able to protect against both diseases.
198
576500
3480
iki hastalığa da iyi gelecek faktörler bulabileceğimizi düşünüyoruz.
09:40
We hypothesize that those factors in the blue quadrant could be prioritized
199
580300
4960
Mavi kadrandaki faktörlerin, bu iki illeti ortadan kaldırmada
09:45
to help us find new medicines to cure these two leading killers.
200
585300
4000
yardımcı olmaları için önceliklendirilmesi gerektiğini ileri sürdük.
09:51
Now our group has run these analyses on several thousand individuals.
201
591620
4320
Ekibimiz bu incelemeleri birkaç bin kişi üzerinden yürüttü,
09:55
This work is still underway,
202
595980
2080
ve çalışma hala devam ediyor.
09:58
but so far we've identified a list of about three dozen pathways
203
598100
3600
Şimdiye dek önceliklendirilmesi gerektiğini düşündüğümüz
10:01
that we do think should be prioritized.
204
601740
2360
üç düzine kadar yol keşfettik.
10:04
Now, time will tell if these work.
205
604780
3000
Artık bunların işe yarayıp yaramadığını zaman gösterecek.
10:07
If all of them work, if some, if any of them work.
206
607820
3160
Hepsi, birkaçı, veya hiçbiri.
10:10
We just don't know.
207
610980
1520
Bilemeyiz.
10:13
But I do want to show you a couple of examples
208
613460
2160
Ancak doğru yolda olduğumuzu gösteren birkaç örnek göstermek istiyorum.
10:15
that would suggest that we're on the right path.
209
615660
2240
10:19
In the red quadrant, one of the factors we found relates to inflammation.
210
619940
3920
Kırmızı kadranda bulduğumuz faktörlerden biri, iltihaplanma ile bağlantılı.
10:24
And we often think of inflammation as being bad,
211
624460
2920
İltihabın hep kötü olduğunu düşünürüz,
10:27
but in reality, this is a process
212
627420
2200
ancak gerçekte iltihap, yaraları iyileştirmek
10:29
that our body evolved to help us recover from injury
213
629660
3600
ve enfeksiyonla mücadelede ateşi düşürmek için vücudumuzun geçirdiği bir evrimdir.
10:33
or to mount a fever to fight off an infection.
214
633300
2800
10:36
But of course, there are always times
215
636660
1760
Elbette bunun aşırıya kaçtığı zamanlar da var.
10:38
where our body has too much of something.
216
638460
1960
10:40
In this case,
217
640460
1160
Böyle bir durumda,
10:41
there's a rare genetic syndrome
218
641620
1880
çocuklar aşırı iltihaplanma gibi nadir genetik bir sendromla doğabilir,
10:43
where children can be born with overactive inflammation,
219
643540
3640
10:47
and they can have recurrent episodes of high fevers and rashes
220
647180
4040
ve tekrarlayan yüksek ateş nöbetleri ile kızarıklık
10:51
and other neurocognitive and developmental delays.
221
651260
3160
ve diğer nörobilişsel ve gelişimsel gecikme yaşayabilir.
10:55
Now in a triumph of science,
222
655580
1760
Bu konuda bilimsel bir zafer yaşandı
10:57
investigators have pinpointed the exact molecule responsible for this,
223
657380
3840
ve araştırmacılar, buna sebep olan molekülü bulmayı başararak
11:01
and they developed a drug that can block it.
224
661260
2320
önleyici bir ilaç geliştirdi.
11:04
These children who have these rashes that I mentioned before
225
664420
3360
Kızarıklık sorunu yaşayan bu çocuklar,
11:07
can have a relatively remarkable improvement on these drugs
226
667820
3760
bu ilaç sayesinde nispeten kayda değer bir gelişme göstererek
11:11
and almost get back to a normal quality of life.
227
671620
2680
normal hayatlarına geri döndü.
11:15
But relevant to today's talk,
228
675420
1560
Bugünün konuşmasına ithafen,
11:16
it turns out that there are a group of cardiologists
229
676980
3160
bir grup kardiyoloğun onlarca yıldır
11:20
who, for decades, have hypothesized
230
680180
2600
aynı enflamatuvar faktörlerin
11:22
that these same inflammatory factors may also be driving heart disease.
231
682820
4400
kalp hastalığına sebep olabileceğini ileri sürdüğü ortaya çıktı.
11:27
They were able to convince the company that makes this drug
232
687740
2760
Bu araştırmacılar,
geçmişte kalp krizi veya inme geçirmiş hastalardaki etkisini gözlemleme amacıyla
11:30
to do a trial to look at the effect of this medicine
233
690540
3360
11:33
in patients who had had a heart attack or a stroke in the past.
234
693900
3400
bahsi geçen ilaç şirketini ilaç testi için ikna etmeyi başarmışlar.
11:37
And really, it was no surprise to many of us
235
697300
2360
Bu testin sonuçları yayınlandığında birçoğumuz hiç şaşırmadık.
11:39
when the results of this trial were published.
236
699700
2440
11:42
And they showed that, in fact, compared to a placebo,
237
702180
2880
Sonuç olarak, plaseboya kıyasla,
11:45
that this medicine could prevent recurrent cardiovascular events.
238
705060
4320
bu ilacın tekrarlayan kalp ve damar rahatsızlıklarını durdurabildiği görüldü.
11:50
But our algorithms predict that this drug
239
710460
2440
Algoritmalarımız sayesinde,
11:52
should not only help prevent heart disease
240
712940
2400
bu ilacın kalp hastalığına ek olarak
11:55
but also should be able to prevent cancer.
241
715380
2680
kansere de iyi gelebileceğini tahmin ediyoruz.
11:58
And so this particular article gained a lot of attention
242
718620
3200
Size özünü anlattığım bu makale dikkatleri üstüne çekti,
12:01
because when they unblinded their results,
243
721820
2920
çünkü sonuçlar açığa çıktığında,
12:04
the investigators were shocked to find
244
724780
1840
hastaların hem daha az kalp krizi geçirdiğini,
12:06
that not only were the patients having fewer heart attacks
245
726660
2840
12:09
but they were having a much lower rate of developing lung cancer
246
729540
3720
hem de akciğer kanseri geliştirme ve kanserden ölme oranının azaldığını görmek,
12:13
and a much lower rate of even dying from cancer.
247
733260
2760
araştırmacıları çok şaşırttı.
12:16
In fact, these results were so surprising and powerful
248
736460
3280
Sonuçlar o kadar şaşırtıcı ve güçlüydü ki,
12:19
that I understand the company that makes this drug
249
739740
2360
ilaç şirketinin bu ilacı neden kanser ilacı olarak ileri sürüp
12:22
is now pivoting and prioritizing this as a cancer drug,
250
742100
3000
ön planda tuttuğunu anlayabiliyorum.
12:25
because the effects were so significant.
251
745140
3480
Çünkü bu ilacın etkileri büyük önem arz ediyor.
12:29
How about another example from the blue quadrant this time?
252
749780
3320
Mavi kadrandan başka bir örnekle devam edelim.
12:33
Well, here we come to one of my favorite cells in the body,
253
753140
2960
Gördüğünüz şey, vücutta en sevdiğim hücrelerden biri,
12:36
which is an immune cell called the macrophage.
254
756140
2920
makrofaj adı verilen bir bağışıklık hücresi.
Makrofaj, Yunancadan gelir ve iri yutan anlamındadır.
12:39
Now, macrophage is from the Greek, meaning "big eater."
255
759100
3600
Ve vücuttaki görevi,
12:43
And the role of this cell is to patrol the body,
256
763060
2480
aynı bir gözcü gibi vücudu kolaçan ederek istilacı bakterileri bulmaktır.
12:45
like a sentinel,
257
765580
1160
12:46
and it looks for invading bacteria.
258
766780
2360
12:49
When it sees them, it actually will eat them
259
769180
2440
Makrofaj, bakterileri gerçekten yutar,
12:51
and remove them from our body before they can expand
260
771660
2680
böylece yayılıp enfeksiyona sebep olmadan bakteri yok edilir.
12:54
and cause an infection.
261
774340
1680
12:57
But just like in the last example, there are oncologists
262
777500
3520
Demin verdiğim örnekte olduğu gibi,
13:01
who have hypothesized that these macrophages
263
781060
2720
makrofaj hücrelerinin yalnızca bakterileri değil,
13:03
don't just have to eat bacteria,
264
783820
2120
13:05
but they also have to look for and eat cancer cells
265
785980
3160
kanser hücrelerini de yuttuğunu,
13:09
and hopefully get rid of them before they can grow
266
789180
2640
ve gelişip metastaz yapmadan ortadan kaldırdığını ileri süren onkologlar var.
13:11
and metastasize.
267
791860
1440
13:13
And so there's been a major initiative to develop medicines
268
793740
2800
Ve böylece bu hücrelerin daha fazla tümör yutmasını sağlayan
13:16
that can increase the appetite of these cells
269
796580
2360
ilaçların geliştirilmesi için büyük bir girişim başlatıldı.
13:18
to help them go after those tumors.
270
798940
2160
13:22
Now, this story is still in its early days,
271
802140
2400
Bu yeni bir çalışma,
13:24
and it's unclear if this type of an approach will work.
272
804580
3440
ve bu şekilde bir yaklaşımın olumlu sonuç verip vermeyeceği de belirsiz.
13:28
But some of the early studies would suggest
273
808580
2320
Ancak şimdiden birkaç çalışma, metastatik lenfoma görülen hastalarda,
13:30
that patients who have metastatic lymphoma,
274
810940
2560
13:33
which you can see spread throughout this person's body on their CAT scan,
275
813500
4440
bu kişinin tomografisinde olduğu gibi,
13:37
that they may have a remarkable response to these types of drugs.
276
817940
3360
aynı tip ilaçların olumlu sonuç verdiğine işaret ediyor.
13:41
And you can imagine here that the tumors are melting away
277
821300
3200
Makrofaj hücrelerinin bu ilaçlarla arttırılan iştahı sayesinde
13:44
as they're being eaten by these cells
278
824500
3160
vücuttaki tümörlerin giderek azaldığını görebiliyoruz.
13:47
due to their increased appetite.
279
827660
1640
13:50
But once again, what we found is that our algorithms predict
280
830300
3200
Ama yine, hesaplamalarımıza göre umduğumuz şey,
13:53
that, yes, this drug should work for cancer,
281
833500
3240
bu ilaç hem kanser için işe yaramalı,
13:56
but we think it might also work for heart disease.
282
836740
2720
hem de kalp rahatsızlığı için işe yaramalı.
13:59
And so we've now gone back and retrospectively analyzed
283
839780
3360
Bu yüzden, aynı kanser hastalarının aynı tomografi görüntülerini kullanarak
14:03
the same CAT scans from the same cancer patients.
284
843140
3320
geriye dönük incelemeler yapmaya başladık.
14:06
But this time, instead of looking at the signal from their tumors,
285
846780
4320
Ama bu sefer, tümörlerden gelen işaretlere odaklanmaktansa,
14:11
we can look at the signal in their blood vessels.
286
851140
2960
damarlarındaki işaretlere bakacağız.
14:14
And here I'm pointing with the arrow to the carotid artery.
287
854100
3920
Burada okla işaret ettiğim yer, şah damarı.
Bu atardamar beyne kan taşır,
14:18
This is the artery
288
858060
1160
14:19
that brings the blood to the brain,
289
859220
1720
14:20
this is where cardiovascular disease will build up
290
860940
2360
ve tıkanması durumunda hastalar felç olabilir.
14:23
in patients before they have a stroke.
291
863340
1920
14:25
And what we found is that while their cancer was melting away,
292
865300
4000
İncelemelerimiz sonucunda, kanser kaybolurken
14:29
it looks like their cardiovascular disease was melting away, too.
293
869340
3800
kalp damar rahatsızlıklarının da kaybolduğunu fark ettik.
14:33
And so, once again,
294
873140
1880
Anlayacağınız,
bu algoritmalara göre, iki rahatsızlığa da aynı anda saldıran
14:35
these algorithms are predicting
295
875060
1520
14:36
that we may be able to identify therapies
296
876580
2440
14:39
that could be dual purposed to attack both conditions at the same time.
297
879020
4280
çift amaçlı tedaviler bulabileceğimizi umuyoruz.
14:44
We don't yet know if any of these other pathways
298
884420
3960
Çalışmalarımızın başarılı olup olmayacağını daha bilmiyoruz.
14:48
will have the same type of success.
299
888420
1880
14:50
But what we do know for sure is the lesson that Galileo taught us
300
890820
3440
Ancak bildiğimiz bir şey var,
yaklaşık dört yüzyıl önce Galileo’nun da dediği gibi,
14:54
almost four centuries ago,
301
894300
2240
14:56
and that there is no such thing as settled science.
302
896580
3280
bilim sabit değildir.
14:59
We must challenge dogma,
303
899860
1800
Dogmaya karşı durmalı,
15:01
we must break down traditional silos.
304
901700
2640
geleneksel tutumları bozmalıyız.
15:04
Because if we do,
305
904380
1640
Böyle yaparsak,
15:06
we may no longer be powerless against these leading killers,
306
906020
4400
bu katillere karşı güç kazanıp
15:10
but may, in fact find ways to treat the world's two leading killers.
307
910460
4760
onları tedavi etmenin yollarını bulabiliriz.
15:15
Thank you.
308
915900
1160
Teşekkürler.
(Alkış)
15:17
(Applause)
309
917100
3080
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7