Sasha Sarago: The (de)colonizing of beauty | TED

Transcriber:

Çeviri: Oguzhan Bozkurt Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım

Bugün sizlerle güzellik algısının kadınlara, ve özellikle

Aborijin kadınlara gelince yanılması hakkında konuşmak istiyorum.

Today, I would like to talk to you about beauty

and how we've got it all wrong when it comes to our perceptions of women,

Fakat bundan önce, bulunduğum toprağın geleneklerini muhafaza eden

Eora milletinin Gadigal topluluğunu tanımış olmak istiyorum.

particularly Aboriginal women.

But before I do, I would like to acknowledge the traditional custodians

Geçmişte ve şuanda yaşayan ve gelecekte yaşayacak tüm yaşlılara

of the land in which I stand upon:

the Gadigal people of the Eora Nation.

saygılarımı; bize yön verip koruyan atalarımıza şükranlarımı sunuyorum.

I pay my respects to the elders past, present and emerging

Yıl 1990′dı ve ben çok heyecanlıydım.

and give thanks to our ancestors who guide and protect us.

Korkunç ergenlik evresine girmeden hemen önce ilk doğum günü partime gittim.

It was 1990, and I was pumped.

Refakatçi veya ispiyoncu,şımarık bir kız kardeş peşimize takılmadan.

I was off to my first birthday party,

just before I hit the terrible teens.

Tatlı bir kombin giyiyordum ve elimde hediye vardı.

No chaperone,

and no bratty sister to tag along so she could snitch.

Hoşlandığım tatlı çocuğun gelmesini umuyordum.

I had my cute little outfit on,

Ve bu tatlı çocuğun bana bir soru sormasını umuyordum.

gift in hand,

and I was hoping that this little cutie that I liked would show up.

Hepiniz kalbinizi göğsünüzden koparan bu soruyu biliyorsunuz:

And I was hoping that this little cutie would ask me this one question.

Kız arkadaşım olmak ister misin?

O yaşta erkek arkadaş edinmek gibi bir vazifem olmamasına rağmen.

You know that question that makes your heart beat right out your chest --

Bunun bir anlamı yoktu çünkü o zamanlar tüm mevzu içimizdeki kıpırtıydı.

Do you want to be my girlfriend? --

even though I had no business having a boyfriend at that age.

Bu soru bana hiç sorulmadı.

But it didn’t matter,

Fakat bana sorulan soru şu oldu: Hangi millettensin?

because back then, it was all about the rush.

Ve tüm gururlu Aborijin çocukları gibi “Aborijinim.” diye belirttim.

I never did get asked that question.

But the question I did get asked was:

What’s your background?

Odadakilerin tepkisine göre Aborijin olmak belli ki ayıp birşeydi.

And like any proud Aboriginal child would declare,

“I’m Aboriginal.”

Ve gencecik 11 yaşımda, en iyi arkadaşımın yetişkin kız kardeşi bana

Given the reaction of the room,

being Aboriginal was clearly a dirty word.

Aborijin olamayacak kadar güzel olduğumu söyledi.

And at the tender age of 11,

I was told by my best friend’s adult sister

Tam bu sırada ağzım kurudu, kanım köpürdü ve sel gibi hisseden gözyaşlarımı

that I was too pretty to be Aboriginal.

tutmak için çok direttim.

By this time, my mouth is dry, my blood is boiling,

Sakince arkadaş çevreme katıldım ve utancımı gizlemek için komik olan herşeye

and I'm trying so hard to fight back what feels like an ocean of tears.

yapmacıktan gülmeye başladım.

I calmly join my circle of friends

and begin to fake laugh at whatever is funny

Bu sırada da yeni keşfettiğim kompleksimi içselleştiriyordum.

İşte bu yüzden güzellik algımızı değiştirmemiz gerekiyor.

to mask my embarrassment,

as I clutch on to my newfound complex.

Ve bunu da Aborijin kadınları, hikaye ve perspektiflerini öğrenerek yapabiliriz.

And this is why we need to change our perceptions of beauty.

Çünkü şimdi “güzellik” kırıcı geliyor.

And how we do this is by learning from Aboriginal women,

Güzellik kırıcı geliyor çünkü Aborijinliğimi silerek beyazlığa

their stories and perspectives.

Because right now, "pretty" hurts.

yakınlığımı övmeye çalışıyorsunuz.

Pretty hurts because you're trying to erase my Aboriginality,

Güzellik kırıcı çünkü Aborijinlere karşı ırkçılık, cinsel sömürü ve

to applaud my proximity to whiteness.

kültürel soykırım görevi görüyor.

Pretty hurts because aimed at an Aboriginal woman,

it is a weapon loaded in racism,

Görüyorsunuz ki bu kadının fark etmediği şey şuydu:

Aborijin olamayacak kadar güzel olduğumu söylediğinde benden

sexual exploitation

and cultural genocide.

değerli bir şeyi kopardı. Bu da kimliğimle duyduğum gururdu.

You see, what this woman didn’t realize

when she declared that I was too pretty to be Aboriginal

Gördüğünüz üzere ben dünyada hala devam eden en eski kültüre aitim,

is that she took something precious from me:

fakat o günle birlikte o mirasın yerini utanç aldı ve bu miras

pride in my identity.

You see, I belong to the oldest living culture in the world,

20 yıldır silmeye çalıştığım kirli bir lekeye döndü.

but that day, that legacy --

Ve işte bundan dolayı güzelliğe yıllardır takıntılıyım.

it was replaced with shame,

and it's been this filthy stain I've been trying to get rid of

Bu yüzden model olarak taklit etmeye çalışıp, modada farklılığı destekleyip,

for 20 years.

“Ascension” dergisini, güzellikleri yeterince temsil edilmeyen renkli kadınlar

And this is where my obsession for beauty comes from,

over the years, trying to mimic it as a model,

için çıkardım.

advocating for diversity in fashion,

to launching "Ascension" magazine to celebrate women of color,

Ardında çok acı ve travma bulunduran “güzellik” kelimesi bana,

whose beauty is still underrepresented.

yerliliğimi kullanarak güzelliğimi geri edinebileceğimi gösterdi.

With much pain and trauma behind one word,

Yerli kadınlara göre gerçek güzellik, sürdürdüğümüz geleneksel görevler,

“pretty” taught me, through my indigeneity,

I could reclaim my beauty.

akrabalık düzenleri, ülke ve su yollarına bağlantımız ve bu tarihi bilgiyi

To Indigenous women,

true beauty came from the traditional roles we upheld,

sonraki nesle aktarışımızdan geldi.

our kinship systems,

Güzelliği yansıtma şeklimiz

connection to country and the waterways

asla Avrupai güzellik ideallerine karşı değildi.

and how we pass this ancient knowledge down to the next generation.

Gördüğünüz üzere benim kültürümde güzellik tekdüze değil.

The way we express beauty

was never defined against a Eurocentric ideal of beauty.

İnce bel, pürüzsüz cilt ve narin kalçalarla ölçülmüyor.

You see, in my culture, our beauty is not monolithic.

Güzellik bundan daha derin bir mevzu.

It's not measured by a thin waistline, porcelain skin or slender hips.

O halde yerli güzelliği neye benziyor?

Çok da çetin, dik başlı ve gururlu.

It runs much deeper than that.

So what does indigenous beauty look like?

Ve yerlilerin güzelliğini somutlaştıran bir atamız da, güçlü bir Cammeraygal

Oh, it's fierce, defiant and proud.

kadını olan Barangaroo’dur.

And one ancestor who epitomizes indigenous beauty is Barangaroo,

Bilgeliği ve hürlüğüyle anılan Barangaroo, kabilesinin ana ekmek teknesi olmaktan

a powerful Cammeraygal woman.

diğer Eora kadınları gibi gurur duyuyordu.

Revered for her wisdom and independence, Barangaroo, like the Eora other women,

Hünerli ve sabırlı bir balıkçı olan Barangaroo, Sidney Limanı ve

took pride in their status as being the main food providers for their tribe.

etrafındaki suların bereketli yemek kaynağını yalnızca ihtiyacı kadar alarak

A skillful and patient fisherwoman,

kullanıyordu.

Barangaroo would access Sydney Harbour and its surrounding waters

Bu yüzden, İngiliz kolonistlerin 4.000 somonu bir günde tuttuğunu ve bunların

for its abundant food supply,

only taking what was needed.

bir kısmını kocasına ve kabilesindeki diğer erkeklere hediye ettiğini görünce

So you can just imagine how furious Barangaroo was

ne kadar öfkelendiğini tahmin edersiniz.

when she saw British colonists troll 4,000 salmon off the north shore

in just one day,

Barangaroo böylesine savurganlığın, kadınların kabilenin üzerindeki

then gifting some of this catch to her husband

kültürel hükmünü, ve dolayısıyla geleneksel yaşam adetlerini

and some of the other men from her tribe.

daha da yok ettiğini biliyordu.

Barangaroo knew such a wasteful act

would threaten the Eora women's cultural authority within the tribe,

Bu yüzden Barangaroo, kocası bile itaat etmeye karar verdiğinde İngiliz kanun

furthermore destroying their traditional way of life.

ve adetlerini, yiyecek, içecek ve toplumsal edeplerini reddetti.

So Barangaroo rejected British laws and customs,

Barangaroo ve kocası Bennelong, Vali Phillip ile yemeğe ve

their food, drink and social etiquette,

even when her husband decided to conform.

İngiliz partisine davet edildiğinde Barangaroo kimliğine sadık kaldı.

When Barangaroo and her husband Bennelong were invited to dine with Governor Phillip

Kolonist giysileri olan sıkı bir korse ve ipek katmanlı inci süslü bir elbise yerine

and the British party,

Barangaroo stayed true to who she was.

instead of wearing colonial attire --

geleneksel, beyaz ve toprak sarısı giysisi ve burnunda kemikle geldi.

a tight corset and a gown layered in silk finished with pearls --

she came sporting her traditional wares:

Barangaroo’nun gösterdiği şey yerli güzelliğinin özgünlüğüydü.

white ochre and a bone through her nose.

Saygıdeğer bir Gamilaraay yaşlısı olan Beryl Van-Oploo Teyze bir gün grup kadınla

What Barangaroo illustrated was: indigenous beauty is authentic.

bir hikayesini paylaştı. Sonrasında, “Hepimizin içinde

küçük bir Barangaroo var” dedi.

Aunty Beryl Van-Oploo, a respected Gamilaraay elder,

shared a story with a group of women one day,

Akşamın ilerleyen saatlerinde Beryl Teyze’nin sözünü düşündüm.

and she said,

"We all have a bit of Barangaroo in us."

Sözünden anladığım şey,

kültürümüz,

Later that evening, I thought about Aunty Beryl's message.

rengimiz veya kimliğimiz ne olursa olsun,

And what I received from her message was,

ruhlarımız ortak.

Bizleri birleştiren şey de o.

no matter our culture,

color or how we identify,

Gördüğünüz üzere, güzelliği yerlileştirecek olsak

anlam estetik durmaktan ilahiyata geçiyor.

spirit is what we share.

It's what connects us.

Güzellik artık ruhun dışavurumu oluyor.

You see, if we indigenize beauty,

the meaning is transformed from aesthetically pleasing

Ruh sadece bizde değil,

to a state of divinity;

beauty now becomes spirit manifested.

her şeyde vardır.

Manzarada da, elementlerde de vardır.

Not only is spirit found within us,

Arnhem Land’ın kuzeydoğusundaki Yolngu halkı’nın

it's in all things.

bir Rüya Zamanı hikayesi var.

It's in the landscapes, it's in the elements.

Ateş kadını Walu.

The Yolngu people of northeast Arnhem Land,

Anlattıklarına göre Walu her sabah küçük bir ateş yakıyor

they have a Dreamtime story:

ve şafak oluşuyor.

Walu, the Sun woman.

Sonra da vücudunu aşıboyasıyla boyuyor.

They say Walu lights a small fire each morning,

Bu esnada boyanın bazısı bulutlara dökülüyor

which creates the dawn.

ve gün doğuyor.

Sonra servi çamından meşale yapıyor

She then paints her body in red ochre.

And as she does, some of it falls onto the clouds,

ve bu ateşi gökyüzünde doğudan batıya taşıyor

creating the sunrise.

ve gün ışığı oluşuyor.

She then makes a torch from a stringybark tree

Yolculuğu biteceği zaman

and carries this fire across the sky from east to west,

gökyüzünden iniyor.

İnerken vücudundaki aşıboyasının bir kısmı bulutlara dökülüyor

creating the daylight.

And when it's time for her journey to end,

ve günbatımı oluşuyor.

she descends from the sky.

And as she does, some of the red ochre from her body falls onto the clouds,

Yerli güzelliği bu kıta boyunca görülebilir.

creating the sunset.

Her Aborijin milletinin kendi yaradılış hikayeleri var.

Indigenous beauty can be seen right across this continent,

Gerek astronomi, gerek tıp, ziraat, mimari, eğitim ve yenilik.

each Aboriginal nation with its own creation stories of how we came to be --

Ve anlaşmazlığımız olduğunda

astronomy, medicine, agriculture, architecture, education, innovation.

töre ile işleri düzene koyuyorduk. T-ö-r-e ile.

And when we had conflict,

Mevsimler, bitkiler ve hayvanlar, gündüz ve gece gibi

we had lore, l-o-r-e, to restore order.

birbirimize bağlıyız.

Biri diğer olmadan çalışmıyor,

Like the seasons, flora and fauna, night and day,

bu insanlığı birbirine bağlayan ana prensip.

we are all interconnected.

One does not work without the other --

Yıllar geçtikçe güzellik takıntım

the very principles which binds humanity together.

bana bir hakikat gösterdi.

Bu hakikat, güzelliği

Over the years, my obsession for beauty,

kendinizde göremiyorsanız güzelliği anlayamamanızdır.

it's led me to this truth:

O halde güzellik algımızı nasıl değiştirebiliriz?

you cannot appreciate beauty

if you cannot recognize it in yourself.

Kendimizle dürüst olarak,

kendimize soru sormamız lazım. “Ben kimim?“,

So how do we change our perceptions of beauty?

“Nereden geliyorum?“,

We have to get real with ourselves

“Yaşadığım dünya nasıl böyle oldu?”,

ve daha önemlisi “Bundan sonra nereye?” diye sormak zorundayız.

and start by asking: Who am I?

Where do I come from?

Keşfettikleriniz hoşunuza gitmeyebilir.

The world that I live in -- how did it come to be?

And more importantly: Where to from here?

Fakat sindirin, rahatsızlığı hissedin.

Sömürgecilik bizden

You may not like what you discover.

edinebileceğimiz hazinelerin en iyilerinden birini çaldı.

But sit with it, feel the discomfort.

Birbirimizi.

Sadece bu sene içerisinde bile patolojik, siyasi ve sosyal karışıklığa tanık olduk.

Colonization has stolen from us

one of the greatest treasures we can obtain:

each other.

Bu yüzden iyileşmek insanlığın ihtiyaç duyduğu bir antidot

This year alone, we've witnessed pathological political and social unrest.

çünkü bizi birliğe götürüyor.

Güzelliği sömürgecilikten ayırınca,

That is why healing is the antidote humanity needs

özgün kişiliklerimizle yeniden tanışıyoruz.

because it leads us to unity.

Doğum günü partisindeki o kadına ne oldu diye merak ederdim.

When we decolonize beauty,

we are reintroduced to our authentic selves.

Hani bana Aborijin olamayacak kadar güzel olduğumu söyleyen.

I used to wonder whatever happened to that woman from the birthday party,

Böylesine yıkıcı bir an girgorou’mu benimsememe yardım etti.

you know, the one that told me I was too pretty to be Aboriginal.

“Girgorou”, anneannemin dili Jirrbal’da “güzel” demek.

A moment that was so devastating helped me to embrace my girgorou.

Artık girgorou’mun Barangaroo’nunki gibi güçlü olduğunu biliyorum.

"Girgorou" means "beautiful" in Jirrbal, my grandmother's language.

Ve girgorou’m Walu’nunki gibi ebedi.

I now know that my girgorou is mighty,

Güneşin doğuşundan batışına kadar.

like Barangaroo.

And my girgorou, like Walu,

Sizler girgorou’nuzu benimsemeye hazır mısınız?

it’s everlasting,

from when that sun rises to when that sun sets.

Teşekkürler.

(Alkış)

Are you ready to embrace your girgorou?

Thank you.

(Applause)