Is Alternative Meat the Recipe for a Healthier Planet? | Tao Zhang | TED

Çeviri: Nefise Zehra Bayar Gözden geçirme: Başak Gökdaş

My wife is the last person in the world

Beni gurme bir insan olarak tanımlayabilecek

who would consider me a foodie type of person.

dünyadaki en son kişi karımdır.

She is always puzzled at why, sometimes,

Alışveriş yaparken veya yemek yerken

I couldn't even tell the difference between beef and pork

sığır eti ile domuz eti arasındaki farkı bir türlü anlayamama

when shopping or eating.

her zaman şaşırıyor.

So a few years ago,

Birkaç yıl önce,

when I told her that I found my calling in food, as an impact investor,

ona etki yatırımı olarak bir yiyecek aradığımı söylediğimde

she was shocked, and thought I had a midlife crisis.

şok oldu ve orta yaş krizi geçirdiğimi düşündü.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But the impact logic behind my midlife crisis,

Ama orta yaş krizimin ya da

or midlife epiphany,

orta yaş tezahürünün arkasındaki

is simple.

etki mantığı basit.

Büyüklüğü ve erişimi göz önüne alındığında

Given its size and reach,

there's no way the world can achieve its climate goals

dünyanın Çin’i önemli ölçüde dahil etmeden

without engaging China in a significant way.

iklim hedeflerine ulaşma imkanı yok.

This is why I've spent much of my career

Bu nedenle kariyerimin çoğunu

focused on supporting environmental entrepreneurs in China,

Çin’deki çevre girişimcilerini, özellikle endüstriyel alanda,

mainly in the industrial space,

enerji veya geri dönüşüm gibi konularda

things like energy or recycling.

desteklemeye odaklandım.

But I've always wondered about how to reach

Fakat her zaman çok sayıda Çinli tüketiciye

the vast number of Chinese consumers.

nasıl ulaşacağımı merak etmişimdir.

I found my answer in alternative proteins,

Cevabımı alternatif proteinlerde

or what we prefer to call new proteins nowadays in China.

veya günümüzde Çin’de yeni proteinler olarak adlandırdığımız şeyde buldum.

New proteins can be plant-based, microbial, or cell-based alternatives

Yeni proteinler, yoğun kaynaklı, çevreye meydan okuyan

to resource-intensive,

hayvansal proteinlere

environmentally challenging animal proteins.

bitki bazlı, mikrobiyal veya hücre bazlı alternatifler olabilir.

Let's look at some numbers quickly.

HIzlıca şu sayılara göz atalım.

China consumes 26 percent of the world's meat

Çin, dünyadaki etin yüzde 26′sını ve

and 45 percent of the world's seafood.

deniz ürünlerinin yüzde 45′ini tüketiyor.

It's also worth mentioning

Ayrıca Çin’in et kategorisinde

that China accounts for 43 percent of the world's pork consumption,

dünya domuz tüketiminin yüzde 43′ünü oluşturduğunu da

in the meat category.

belirtmekte fayda var.

This number is massive.

Bu sayı çok fazla.

But if you look per person, meat consumption in China is still low,

Ancak kişi başına bakarsanız, Çin’deki et tüketimi miktarı ABD’ye kıyasla

about half, compared to the US.

yaklaşık yarı yarıya.

For milk, consumption per person is less than half, in comparison.

Süt tüketimi karşılaştırıldığında ise, kişi başına tüketim yarıdan az durumda.

And driven by rising incomes and demand,

Tabii artan gelir ve talep nedeniyle,

these figures can only go up.

bu rakamlar artacaktır.

Meantime,

Bu arada,

global investments in innovative foods,

çoğunluğu yeni proteinlerin olduğu

with new proteins as the majority,

yenilikçi gıdalara yapılan küresel yatırım

were over 10 billion dollars, from 2020 to 2022.

2020′den 2022′ye kadar 10 milyar doların üzerindeydi.

But China had only 3.5 percent of the total, at 362 million dollars.

Ancak Çin, 362 milyon dolarla bu sayının sadece yüzde 3,5′ine sahipti.

I realized that investing in new proteins should be China's answer.

Ben de yeni proteinlere yatırım yapmanın Çin’in çözümü olmalı dedim.

Chinese consumers can be a part of the country's environmental solution,

Çinli tüketiciler, ülkenin çevresel çözümünün bir parçası olabilir

ve buna bağlı olarak iklim değişikliğiyle

and by extension,

part of the global solution to tackle climate change.

mücadele için küresel çözüme katkı sağlayabilir.

Without a doubt,

Şüphesiz ki bu,

it is a huge business opportunity in the long run as well.

uzun vadede de büyük bir iş fırsatı.

But how exactly do we get people in China to embrace new proteins,

Fakat Çin’deki insanları dünyanın diğer bölgelerindeki gibi

as has happened in other parts of the world?

yeni proteinleri benimsemelerini tam olarak nasıl sağlayacağız?

Growing up in China,

Çin'de büyürken,

I always see food as an integral part of my culture.

yemeği her zaman kültürümün ayrılmaz bir parçası olarak görüyorum.

On all occasions, big or small, there's some banquet.

Tüm etkinliklerde, büyük ya da küçük, bir ziyafet vardır.

Like when babies are born,

Mesela bir bebek doğunca,

loved ones pass away,

sevdiğiniz biri vefat edince,

friends getting together to bid farewell to one another.

arkadaşlarınız birbirlerine veda etmek için bir araya gelince.

And we always need the so-called hard dishes, ying cai,

Ve her zaman bu etkinliklerin ayrılmaz parçası olarak

as a core part of these occasions,

sözde ağır yemeklere,

meaning dishes with abundance and varieties of meat.

yani bol miktarda ve et çeşitliliğine sahip yemeklere gerek duyarız.

Chinese people don't just enjoy eating.

Çinliler yalnızca yemek yemekten hoşlanmazlar.

Eating defines who we are and where we stand in society.

Yemek yemek kim olduğumuzu ve toplumdaki konumumuzu tanımlar.

As the Chinese saying goes, wu rou bu huan,

Bir Çin atasözünün dediği gibi, wu rou bu huan,

meaning that there's no pleasure in eating without meat.

etsiz yemek yemekten zevk alınmaz.

Meanwhile, China has a long history with plant-based foods,

Bu arada Çin’in bitki bazlı gıdalarla köklü bir geçmişi var,

which sounds positive for new proteins, but is actually a challenge.

bu da yeni proteinler açısından olumlu görünüyor ancak aslında bir meydan okuma.

Old-generation mock-meat products especially

Eski nesil et muadilleri özellikle ana akım tüketiciler

have had a negative perception with mainstream consumers.

arasında olumsuz bir algıya sahip.

They are seen as cheap, distasteful, unhealthy alternatives,

Ucuz, tatsız, sağlıksız alternatifler olarak görülüyorlar

and more intended to serve religiously vegan or vegetarian consumers.

ve daha çok dini olarak vegan, vejetaryen tüketici hizmetini amaçlıyorlar.

Environmental and animal-welfare advocacy groups

Çevre ve hayvan refahı savunuculuğu grupları

have shifted consumer mindsets in the West,

Batı’da tüketici zihniyetlerini değiştirdi

and eating plant-based meat is considered morally positive.

ve şu anda bitki bazlı et yemek ahlaki açıdan müspet kabul ediliyor.

But in China,

Ancak Çin'de,

mainstream consumers aren't easily swayed by the moral argument for now.

ana akım tüketiciler şimdilik bu ahlaki argüman tarafından kolayca etkilenmiyor.

Chinese consumers are also highly demanding regarding taste,

Çinli tüketiciler aynı zamanda tat, fiyat

price and convenience.

ve rahatlık konusunda oldukça talepkar.

China is incredibly diverse

Çin, pişirme stilleri

in terms of styles of cooking and food applications.

ve gıda uygulamaları açısından inanılmaz derecede çeşitlidir.

Basically, each province or region has a style of cooking.

Temel olarak, her il veya bölgenin bir pişirme tarzı vardır.

There's Beijing cuisine, Shanghai cuisine, Hunan cuisine,

Pekin mutfağı, Şangay mutfağı, Hunan mutfağı,

Szechuan cuisine and Cantonese cuisine, to name a few.

Szechuan mutfağı ve Kanton mutfağı gibi.

And unlike Chinese restaurants in the US,

Ve ABD'deki Çin restoranlarının aksine,

these regional cuisines are not just different in the name,

bu bölgesel mutfaklar sadece isim bakımından farklı değil,

they do taste different.

tatları da farklı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

To be successful and to have an impact,

Başarılı olmak ve etki yaratmak için

entrepreneurs can't just come out with a product

girişimciler, et ürünüyle birebir değiştirilebilen

that swaps out neatly for meat product.

bir ürünle ortaya çıkamazlar.

Alternative products will need to be tasty,

Alternatif ürünlerin lezzetli,

affordable and regionally appropriate.

uygun fiyatlı ve bölgesel olarak uygun olması gerekir.

This calls for investments in innovation, research and development.

Bu, inovasyon, araştırma ve geliştirmeye yatırım gerektirir.

Moreover, we need new distribution channels,

Dahası, özel dükkanların ve vejetaryen restoranların

beyond specialty stores and vegetarian restaurants,

ötesinde yeni dağıtım kanallarına ihtiyacımız var

and they must be widespread, nationwide, especially in China,

ve bunlar, özellikle çevrimiçi satışın giderek daha baskın

where online selling plays an increasingly dominant role.

bir rol oynadığı Çin’de, ülke çapında yaygın olmalı.

And with the young generation mainstream consumers,

Ve bu dağıtım kanalları genç nesil ana akım tüketicilerle,

it certainly helps to engage high-end chefs

menülerine yeni proteinler koymaları için üst düzey şeflerin

to put new proteins on their menus.

ilgisini çekmeye kesinlikle yardımcı olur.

And these new products need personality:

Yeni ürünlerin bir kişiliğe ihtiyacı var:

brands that seem hip and compelling to younger consumers.

genç tüketiciler için şık ve çekici görünen markalar olmalı.

New proteins must also enter the consumer consciousness

Yeni proteinler ayrıca toptan satış düzeyinde

tüketici bilincine girmeli,

on a wholesale level,

meaning the entire industry needs good marketing campaigns.

yani tüm endüstrinin iyi pazarlama kampanyalarına ihtiyacı var.

Entrepreneurs need to support one another and all relevant stakeholders

Girişimcilerin ivme kazanmak için birbirlerini ve ilgili tüm paydaşları

to gain momentum.

desteklemeleri gerekir.

All of this requires investment and patience, of course.

Bütün bunlar elbette yatırım ve sabır gerektirir.

The good news is that we're starting to see some progress.

İyi haber şu, birtakım ilerlemeler görmeye başladık.

For example, look at the alternative dairy company, Oatly.

Mesela, alternatif süt ürünleri şirketi Oatly’ye bakın.

The Oatly Tea Master,

Çin’de geliştirilen ve

an oat-based drink developed in China, replacing cow's milk for milk tea,

sütlü çaydaki inek sütü ikamesi yulaf bazlı bir içecek olan Oatly Tea Master,

was introduced to the Chinese market in March 2022.

Mart 2022′de Çin pazarına tanıtıldı.

By the end of 2022,

2022'nin sonunda,

the product had entered over 50,000 tea stores around China,

ürün Çin çapında 50.000 ’den fazla çay mağazasına girdi ve

with 20 million units sold.

20 milyon adet satıldı.

Oatly's initial success in China

Oatly’nin Çin’deki ilk başarısı,

has resulted from its localized product and marketing strategy,

yerel ürün ve pazarlama stratejisi, yerel üretime

investment in local production

yatırım ve yerel ortaklarla işbirliğiyle

and distribution-channel expansion in collaboration with local partners.

dağıtım kanalının genişlemesi sağlanarak gerçekleşti.

Meanwhile, mainstream Chinese consumers

Bu arada, ana akım Çin’li olan tüketiciler

have been drinking all flavors of plant-based milk

geçmiş inek sütü ürünlerinin eksikliği nedeniyle

because of the past lack of cow milk products.

bitki bazlı sütlerin tüm çeşitlerini içiyorlardı.

I believe plant-based drinks are low-hanging fruit

Bitki bazlı içeceklerin yeni proteinleri tanıtmak ve Çin’de

for introducing new proteins

daha hızlı ve sermaye açısından

and having impact in China more quickly

daha verimli bir şekilde etki yaratmak açısından

and in a more capital-efficient way.

kolay elde edilebilir bir ürün olduğuna inanıyorum.

Dao Foods, the investment firm I cofounded,

Kurucu ortağı olduğum yatırım şirketi Dao Foods,

has invested in about 20 new protein companies in China and for China.

şimdiye kadar Çin’de ve Çin için yaklaşık 20 yeni protein şirketine yatırım yaptı.

Products from Starfield, Xing Qi Ling,

Starfield, Xing Qi Ling’in bitki bazlı ton balığı,

such as their plant-based tuna, beef and chicken,

sığır eti ve tavuk gibi ürünleri Çin

are showing up at restaurant chains and store shelves across China.

genelindeki restoran zincirlerinde ve mağaza raflarında yerini aldı.

Its clients include Sam's Club, KFC, FamilyMart

Müşterileri arasında Sam's Club, KFC, FamilyMart

and China's equivalent of Starbucks, Luckin Coffee, to name a few.

ve Çin’in Starbucks eşdeğeri sayılan Luckin Coffee yer alıyor.

Plant Now!, Zhi Wu Jia Dao,

Bitki bazlı sütlü çay girişimi Plant Now!,

a plant-based milk tea venture,

Zhi Wu Jia Dao,

has recently entered more than 500 local convenience stores in Qingdao,

kısa bir süre önce Çin’in doğu kıyısındaki yeni birinci kademe şehir olan Qingdao’da

a new tier-one city on China's east coast,

500′den fazla yerel pazara girdi ve

and is ready to enter another 1,000 stores in China's Anhui province

Hindistan cevizi sütlü çay ürünüyle Çin’in Anhui eyaletinde

with their coconut milk tea product.

1.000 mağazaya daha girmeye hazır.

These young generation entrepreneurs

Bu genç jenerasyon girişimciler,

are trying to develop products that appeal to mainstream consumers

ana akım tüketiciye her şekilde hitap eden

in every way.

ürünler geliştirmeye çalışıyor.

Equally important,

Aynı derecede önemli olan

they are helping overcome the negative perception of plant-based products

yeni bir görünüm ve hisle bitki bazlı ürünlerin olumsuz algısının

with a new look and feel

üstesinden gelmeye yardımcı oluyorlar ve

and working with the right distribution partners.

uygun dağıtım ortaklarıyla çalışıyorlar.

Aside from entrepreneurial efforts,

Girişimcilik çabalarının yanı sıra,

the new protein sector in China is also gaining momentum

Çin ’deki yeni protein sektörü de birkaç

on a few other fronts.

cephede ivme kazanıyor.

Over the past few years,

Son birkaç yılda,

we've hosted eight boot camps across China,

Çin genelinde sekiz eğitim kampına ev sahipliği yaptık

bringing together and inspiring hundreds of entrepreneurs

ve meslektaşlarından öğrenmeye zaman harcayan yüzlerce girişimciyi

who spend time learning from their peers

bir araya getirdik ve teknolojilerini

and figuring out how to better their technology,

iyileştirebilme, pazarlamayı geliştirme, dağıtımı genişletme

improve marketing, expand distribution and raise more money.

ve daha fazla para toplayabilme yollarını onlara anlattık.

Chinese President Xi Jinping made some food-related remarks last year,

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping geçen yıl gıda ile ilgili bazı açıklamalarda bulundu

encouraging the seeking of new proteins from plants and microbes.

ve bitkilerden ve mikroplardan yeni proteinler elde etmeyi teşvik etti.

Local government is getting involved as well.

Bu konuya yerel yönetim de dahil oluyor.

One municipal government in China's Yangtze Delta region

Çin’in Yangtze Delta bölgesindeki bir belediye yönetimi, ofis alanı,

agreed to jointly develop a new protein entrepreneurship program with us,

potansiyel finansman ve daha fazlasını sunan yeni bir protein girişimciliği

offering office space, potential funding and more.

programını bizimle birlikte geliştirmeyi kabul etti.

I would love to see mainstream Chinese consumers

Ana akım Çinli tüketicilerin kitlesel olarak

massively adopt new proteins,

yeni proteinleri benimsediğini ve

günlük diyetlerinin bir parçası yaptıklarını görmek isterim.

making them a part of their daily diet.

I don't expect consumers to give up on animal products entirely,

Tüketicilerin hayvansal ürünlerden tamamen vazgeçmelerini beklemiyorum,

but having more protein diversification and choices

ancak daha fazla protein çeşitliliği ve seçimine

will allow them to weigh factors like the environment and climate impact,

sahip olmak, çevre ve iklim etkisi gibi faktörleri düşünmelerine,

to make more balanced and informed food decisions.

daha dengeli ve bilinçli gıda kararları vermelerine imkan tanıyacaktır.

Given China's rising demand for quality proteins

Çin'in kaliteli proteinlere olan artan talebi

and the climate ramifications,

ve iklim sonuçları göz önüne alındığında,

climate-friendly investors worldwide should be all over new proteins in China.

dünya çapında iklim dostu yatırımcılar Çin’de yeni proteinlerin peşinde olmalı.

But they are not.

Ama değiller.

Many international investors continue to shy away from China.

Birçok uluslararası yatırımcı Çin'den uzak durmaya devam ediyor.

Maybe geopolitics is the problem.

Belki de sorun jeopolitiktir.

Perhaps they aren't sure

Belki de gerektiği takdirde

if they will be able to get their money out of China if they need to.

paralarını Çin’den alıp alamayacaklarından emin değiller.

Or it could be the flawed assumption that China's problems are so unique

Ya da Çin’in sorunlarının sadece Çinlilerin öncülüğünde çözüm gerektirecek

that it requires solutions led by Chinese people alone.

kadar benzersiz olduğu yönündeki hatalı varsayım olabilir.

But whether you're an investor, and entrepreneur or a consumer,

Ama ister yatırımcı, ister girişimci, ister tüketici olun,

if you want to be a hero and game-changer in this space,

bu alanda kahraman ve oyun kuran olmak istiyorsanız,

show me the money!

bana paradan haber vereceksiniz!

(Laughter)

(Kahkahalar)

Even if it's just one meal at a time, one product at a time

Her seferinde tek bir yemek, her seferinde tek bir ürün veya

or one investment at a time.

her seferinde tek bir yatırım olsa bile.

China is indispensable in addressing global climate changes,

Çin, küresel iklim değişikliklerinin ele alınmasında eşsiz bir rol oynuyor

and we should work collectively to make China part of the global solution.

ve Çin’i küresel çözümün bir parçası yapmak için hep birlikte çalışmalıyız.

Let's all strive beyond, do the impossible,

Hepimiz ilerisi için çabalayalım, imkansızı başaralım,

always look at the upside

her zaman iyiyi görelim ve

and keep exploring the way, AKA the "dao," to get there.

oraya ulaşmak için yolu, yani “dao“yu keşfetmeye devam edelim.

For the one and only planet we share and call home,

Paylaştığımız ve ev dediğimiz tek gezegen için

we must do it, we can do it,

bunu yapmalıyız, yapabiliriz

and we will.

ve yapacağız.

Thanks, everybody.

Herkese teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)