Is Alternative Meat the Recipe for a Healthier Planet? | Tao Zhang | TED

Translator: Thảo Anh Lê Nguyễn Reviewer: Thái Hưng Trần

My wife is the last person in the world

Vợ tôi là người cuối cùng trên thế giới

who would consider me a foodie type of person.

sẽ coi tôi là kiểu người sành ăn.

She is always puzzled at why, sometimes,

Cô ấy luôn bối rối

vì sau đôi lúc tôi không thể phân biệt được thịt bò và thịt lợn

I couldn't even tell the difference between beef and pork

when shopping or eating.

ngay cả khi mua sắm hoặc ăn.

So a few years ago,

Vì vậy, vài năm trước,

khi tôi nói rằng tôi đi theo kêu gọi của ngành thực phẩm

when I told her that I found my calling in food, as an impact investor,

với vai trò là nhà đầu tư tác động,

she was shocked, and thought I had a midlife crisis.

cô ấy đã sốc và nghĩ rằng tôi bị khủng hoảng tuổi trung niên.

(Laughter)

(Cười)

But the impact logic behind my midlife crisis,

Nhưng logic tác động đằng sau cuộc khủng hoảng tuổi trung niên này,

or midlife epiphany,

hay sự hiển linh giữa tuổi trung niên, rất đơn giản.

is simple.

Với quy mô và phạm vi của nó,

Given its size and reach,

there's no way the world can achieve its climate goals

không có cách nào thế giới có thể đạt được các mục tiêu khí hậu

without engaging China in a significant way.

mà không cho Trung Quốc tham gia một cách đáng kể.

This is why I've spent much of my career

Đây là lý do tại sao tôi dành phần lớn sự nghiệp

focused on supporting environmental entrepreneurs in China,

tập trung vào hỗ trợ các doanh nghiệp môi trường ở Trung Quốc,

mainly in the industrial space,

chủ yếu trong lĩnh vực công nghiệp,

things like energy or recycling.

những thứ như năng lượng hoặc tái chế.

But I've always wondered about how to reach

Nhưng tôi luôn tự hỏi làm thế nào để tiếp cận

the vast number of Chinese consumers.

số lượng lớn người tiêu dùng Trung Quốc.

I found my answer in alternative proteins,

Tôi tìm thấy câu trả lời của mình ở các protein thay thế,

or what we prefer to call new proteins nowadays in China.

hay protein mới mà chúng tôi thích gọi bây giờ ở Trung Quốc.

New proteins can be plant-based, microbial, or cell-based alternatives

Protein mới có thể là các lựa chọn khác dựa trên thực vật, vi sinh vật hoặc tế bào

to resource-intensive,

thay cho protein động vật mà cần nhiều tài nguyên, và thách thức môi trường.

environmentally challenging animal proteins.

Let's look at some numbers quickly.

Hãy xem qua những con số này.

China consumes 26 percent of the world's meat

Trung Quốc tiêu thụ 26% lượng thịt trên thế giới

and 45 percent of the world's seafood.

và 45% hải sản trên thế giới.

It's also worth mentioning

Điều đáng nói là

that China accounts for 43 percent of the world's pork consumption,

lTrung Quốc chiếm 43% lượng thịt lợn tiêu thụ trên thế giới,

in the meat category.

trong danh mục thịt.

This number is massive.

Con số này rất lớn.

But if you look per person, meat consumption in China is still low,

Nhưng nếu bạn nhìn trên đầu người, tiêu thụ thịt ở Trung Quốc vẫn thấp,

about half, compared to the US.

khoảng một nửa, so với Mỹ.

For milk, consumption per person is less than half, in comparison.

Đối với sữa, mức tiêu thụ mỗi người ít hơn một nửa, so với Mỹ,

And driven by rising incomes and demand,

Và được thúc đẩy bởi sự gia tăng của thu nhập và nhu cầu,

these figures can only go up.

những con số này chỉ có thể tăng lên.

Trong khi đó,

Meantime,

các khoản đầu tư toàn cầu trong ngành thực phẩm sáng tạo,

global investments in innovative foods,

with new proteins as the majority,

với phần lớn là protein mới

were over 10 billion dollars, from 2020 to 2022.

có tới hơn 10 tỷ đô la, từ năm 2020 đến năm 2022.

But China had only 3.5 percent of the total, at 362 million dollars.

Nhưng Trung Quốc chỉ có 3,5% tổng số đó,

tức là 362 triệu đô la.

I realized that investing in new proteins should be China's answer.

Tôi nhận ra rằng đầu tư vào protein mới nên là câu trả lời của Trung Quốc.

Chinese consumers can be a part of the country's environmental solution,

Người tiêu dùng Trung Quốc có thể là một phần của giải pháp môi trường,

and by extension,

và bao quát hơn,

part of the global solution to tackle climate change.

là một phần của giải pháp toàn cầu để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Without a doubt,

Không nghi ngờ gì nữa,

it is a huge business opportunity in the long run as well.

đây cũng là một cơ hội kinh doanh lớn lâu dài.

But how exactly do we get people in China to embrace new proteins,

Nhưng chính xác làm thế nào

để chúng ta khiến người dân Trung Quốc chấp nhận protein mới

as has happened in other parts of the world?

như những gì đã xảy ra ở các nơi khác trên thế giới?

Growing up in China,

Lớn lên ở Trung Quốc,

I always see food as an integral part of my culture.

tôi luôn coi ẩm thực là một phần không thể thiếu trong văn hóa của mình.

On all occasions, big or small, there's some banquet.

Trong tất cả các dịp, lớn hay nhỏ, có một số bữa tiệc.

Like when babies are born,

Như khi em bé được sinh ra

loved ones pass away,

khi người thân qua đời,

friends getting together to bid farewell to one another.

bạn bè tụ tập để chia tay nhau.

And we always need the so-called hard dishes, ying cai,

Và chúng tôi luôn cần một cái gọi là món ăn cứng, ying cai,

as a core part of these occasions,

như một phần cốt lõi cho những dịp này,

meaning dishes with abundance and varieties of meat.

nghĩa là những món ăn có nhiều loại thịt.

Chinese people don't just enjoy eating.

Người Trung Quốc không chỉ thích ăn.

Eating defines who we are and where we stand in society.

Ăn uống xác định chúng ta là ai và chúng ta đứng ở đâu trong xã hội.

As the Chinese saying goes, wu rou bu huan,

Như câu nói của người Trung Quốc, wu rou bu huan

meaning that there's no pleasure in eating without meat.

nghĩa là không có niềm vui nào khi ăn mà không có thịt.

Trong khi đó, Trung Quốc có lịch sử lâu đời với thực phẩm từ thực vật

Meanwhile, China has a long history with plant-based foods,

which sounds positive for new proteins, but is actually a challenge.

nghe có vẻ tích cực đối với protein mới, nhưng đây thực sự là một thách thức.

Old-generation mock-meat products especially

Đặc biệt, các sản phẩm thịt giả từ thế hệ trước

have had a negative perception with mainstream consumers.

đã có nhận thức tiêu cực đối với người tiêu dùng chính

They are seen as cheap, distasteful, unhealthy alternatives,

Chúng được coi là những lựa chọn thay thế rẻ tiền, khó ăn, không lành mạnh

and more intended to serve religiously vegan or vegetarian consumers.

và có mục đích dành người thuần chay hoặc ăn chay theo tôn giáo.

Environmental and animal-welfare advocacy groups

Các nhóm vận động vì môi trường và phúc lợi động vật

have shifted consumer mindsets in the West,

đã thay đổi tư duy của người tiêu dùng ở phương Tây,

and eating plant-based meat is considered morally positive.

và việc ăn thịt có nguồn gốc thực vật được coi là tích cực về mặt đạo đức.

But in China,

Nhưng ở Trung Quốc,

mainstream consumers aren't easily swayed by the moral argument for now.

người tiêu dùng chính hiện nay không dễ bị ảnh hưởng bởi lập luận đạo đức.

Chinese consumers are also highly demanding regarding taste,

Người tiêu dùng Trung Quốc cũng rất khắt khe về hương vị,

price and convenience.

giá cả và sự tiện lợi.

China is incredibly diverse

Trung Quốc cực kỳ đa dạng

in terms of styles of cooking and food applications.

về phong cách nấu ăn và ứng dụng thực phẩm.

Basically, each province or region has a style of cooking.

Về cơ bản, mỗi tỉnh, vùng đều có phong cách nấu ăn riêng.

There's Beijing cuisine, Shanghai cuisine, Hunan cuisine,

Có ẩm thực Bắc Kinh, ẩm thực Thượng Hải, ẩm thực Hồ Nam

Szechuan cuisine and Cantonese cuisine, to name a few.

ẩm thực Tứ Xuyên và ẩm thực Quảng Đông, nếu ta kể tên một vài nơi.

And unlike Chinese restaurants in the US,

Và không như các nhà hàng Trung Quốc ở Mỹ,

these regional cuisines are not just different in the name,

ẩm thực vùng miền không chỉ khác nhau về tên gọi

they do taste different.

mà còn khác nhau về hương vị.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

To be successful and to have an impact,

Để thành công và tạo ảnh hưởng lớn,

entrepreneurs can't just come out with a product

các doanh nhân không thể chỉ tạo ra một sản phẩm

that swaps out neatly for meat product.

để có thể gọn gàng thay thế sản phẩm thịt.

Alternative products will need to be tasty,

Các sản phẩm thay thế sẽ cần phải ngon,

affordable and regionally appropriate.

giá cả phải chăng và phù hợp với khu vực.

This calls for investments in innovation, research and development.

Điều này đòi hỏi đầu tư vào đổi mới, nghiên cứu và phát triển.

Moreover, we need new distribution channels,

Hơn nữa, chúng ta cần các kênh phân phối mới,

beyond specialty stores and vegetarian restaurants,

ngoài các cửa hàng đặc sản và nhà hàng chay,

và chúng phải được phổ biến rộng rãi, trên toàn quốc, đặc biệt là ở Trung Quốc,

and they must be widespread, nationwide, especially in China,

where online selling plays an increasingly dominant role.

khi bán hàng trực tuyến ngày càng chiếm ưu thế.

And with the young generation mainstream consumers,

Và với người tiêu dùng thế hệ trẻ chính,

it certainly helps to engage high-end chefs

nó chắc chắn giúp thu hút các đầu bếp cao cấp

to put new proteins on their menus.

để đưa protein mới vào thực đơn của họ.

And these new products need personality:

Và những sản phẩm mới cần phải cá tính:

brands that seem hip and compelling to younger consumers.

thương hiệu trông có vẻ thời thượng và hấp dẫn đối với người tiêu dùng trẻ.

New proteins must also enter the consumer consciousness

Các protein mới phải đi vào ý thức của người tiêu dùng ở cấp độ buôn bán,

on a wholesale level,

meaning the entire industry needs good marketing campaigns.

nghĩa là toàn bộ ngành công nghiệp cần các chiến dịch tiếp thị tốt.

Entrepreneurs need to support one another and all relevant stakeholders

Các doanh nhân cần hỗ trợ lẫn nhau và tất cả các bên liên quan

to gain momentum.

để có động lực.

All of this requires investment and patience, of course.

Tất nhiên, tất cả điều này đòi hỏi sự đầu tư và kiên nhẫn.

The good news is that we're starting to see some progress.

Tin tốt là chúng ta đang bắt đầu thấy một số tiến bộ.

For example, look at the alternative dairy company, Oatly.

Ví dụ, hãy nhìn vào công ty sữa thay thế, Oatly.

The Oatly Tea Master,

Oatly Tea Master,

an oat-based drink developed in China, replacing cow's milk for milk tea,

một thức uống làm từ yến mạch được phát triển tại Trung Quốc,

thay thế sữa bò trong trà sữa,

was introduced to the Chinese market in March 2022.

được giới thiệu ra thị trường Trung Quốc vào tháng 3 năm 2022.

By the end of 2022,

Vào cuối năm 2022,

the product had entered over 50,000 tea stores around China,

sản phẩm này đã lọt vào hơn 50.000 cửa hàng trà trên khắp Trung Quốc,

with 20 million units sold.

với 20 triệu chiếc được bán ra.

Oatly's initial success in China

Thành công ban đầu của Oatly tại Trung Quốc

has resulted from its localized product and marketing strategy,

là kết quả từ chiến lược tiếp thị và sản phẩm địa phương,

investment in local production

khoản đầu tư vào sản xuất địa phương

and distribution-channel expansion in collaboration with local partners.

và mở rộng kênh phân phối với sự hợp tác với các đối tác địa phương.

Meanwhile, mainstream Chinese consumers

Trong khi đó, người tiêu dùng Trung Quốc

have been drinking all flavors of plant-based milk

đã uống tất cả các hương vị sữa có nguồn gốc thực vật

because of the past lack of cow milk products.

vì trong quá khứ thiếu các sản phẩm sữa bò.

I believe plant-based drinks are low-hanging fruit

Tôi tin rằng đồ uống có nguồn gốc thực vật chính là cơ hội tốt

for introducing new proteins

để giới thiệu protein mới

and having impact in China more quickly

và có tác động đến Trung Quốc nhanh hơn

and in a more capital-efficient way.

và theo cách tiết kiệm vốn hơn.

Dao Foods, the investment firm I cofounded,

Dao Foods, công ty đầu tư mà tôi đồng sáng lập,

has invested in about 20 new protein companies in China and for China.

đã đầu tư vào khoảng 20 công ty protein mới ở Trung Quốc

và cho Trung Quốc.

Products from Starfield, Xing Qi Ling,

Các sản phẩm từ Starfield, Xing Qi Ling,

such as their plant-based tuna, beef and chicken,

như cá ngừ, thịt bò và thịt gà có nguồn gốc thực vật của họ,

are showing up at restaurant chains and store shelves across China.

đang xuất hiện tại các chuỗi nhà hàng và các kệ hàng trên khắp Trung Quốc.

Its clients include Sam's Club, KFC, FamilyMart

Khách hàng của họ bao gồm Sam’s Club, KFC, FamilyMart

and China's equivalent of Starbucks, Luckin Coffee, to name a few.

và Starbucks của Trung Quốc, Luckin Coffee, để kể tên một số.

Plant Now!, Zhi Wu Jia Dao,

Plant Now!, Zhi Wu Jia Dao,

a plant-based milk tea venture,

một liên doanh trà sữa có nguồn gốc thực vật,

has recently entered more than 500 local convenience stores in Qingdao,

đã gia nhập hơn 500 cửa hàng tiện lợi địa phương ở Thanh Đảo,

a new tier-one city on China's east coast,

một thành phố cấp một mới ở bờ biển phía đông Trung Quốc,

and is ready to enter another 1,000 stores in China's Anhui province

và sẵn sàng vào 1.000 cửa hàng khác ở tỉnh An Huy của Trung Quốc

with their coconut milk tea product.

với sản phẩm trà sữa dừa của họ.

These young generation entrepreneurs

Các doanh nhân thế hệ trẻ này

are trying to develop products that appeal to mainstream consumers

đang cố gắng phát triển các sản phẩm thu hút người tiêu dùng chính thống

in every way.

bằng mọi cách.

Equally important,

Điều quan trọng không kém,

they are helping overcome the negative perception of plant-based products

họ đang giúp khắc phục nhận thức tiêu cực về các sản phẩm có nguồn gốc thực vật

with a new look and feel

với một diện mạo mới

and working with the right distribution partners.

và làm việc với các đối tác phân phối phù hợp.

Aside from entrepreneurial efforts,

Bên cạnh những nỗ lực kinh doanh,

the new protein sector in China is also gaining momentum

lĩnh vực protein mới ở Trung Quốc cũng đang phát triển

on a few other fronts.

trên một số mặt trận khác.

Over the past few years,

Trong vài năm qua,

chúng tôi đã tổ chức 8 trại huấn luyện trên khắp Trung Quốc,

we've hosted eight boot camps across China,

bringing together and inspiring hundreds of entrepreneurs

tập hợp lại và truyền cảm hứng cho hàng trăm doanh nhân

để dành thời gian học hỏi từ đồng nghiệp

who spend time learning from their peers

and figuring out how to better their technology,

và tìm cách cải thiện công nghệ của họ,

improve marketing, expand distribution and raise more money.

cải thiện tiếp thị, mở rộng phân phối và huy động nhiều tiền hơn.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có một số nhận xét về thực phẩm năm ngoái,

Chinese President Xi Jinping made some food-related remarks last year,

encouraging the seeking of new proteins from plants and microbes.

khuyến khích việc tìm kiếm protein mới từ thực vật và vi khuẩn.

Local government is getting involved as well.

Chính quyền địa phương cũng tham gia.

Một chính quyền thành phố ở khu vực đồng bằng Dương Tử, Trung Quốc,

One municipal government in China's Yangtze Delta region

agreed to jointly develop a new protein entrepreneurship program with us,

đã đồng ý cùng phát triển chương trình khởi nghiệp protein mới với chúng tôi,

offering office space, potential funding and more.

cung cấp không gian văn phòng, nguồn tài trợ tiềm năng và hơn thế nữa.

I would love to see mainstream Chinese consumers

Tôi rất muốn được thấy người tiêu dùng Trung Quốc

massively adopt new proteins,

phần lớn áp dụng các loại protein mới,

biến chúng thành một phần trong chế độ ăn uống hàng ngày của họ.

making them a part of their daily diet.

I don't expect consumers to give up on animal products entirely,

Tôi không mong đợi người tiêu dùng từ bỏ hoàn toàn các sản phẩm động vật,

but having more protein diversification and choices

nhưng việc đa dạng hóa thêm protein và lựa chọn nhiều hơn

will allow them to weigh factors like the environment and climate impact,

sẽ cho phép họ cân nhắc các yếu tố như tác động của môi trường và khí hậu,

to make more balanced and informed food decisions.

để đưa ra quyết định thực phẩm cân bằng và sáng suốt hơn.

Given China's rising demand for quality proteins

Với nhu cầu protein chất lượng ngày càng tăng của Trung Quốc

and the climate ramifications,

và những ảnh hưởng của khí hậu,

climate-friendly investors worldwide should be all over new proteins in China.

các nhà đầu tư bảo vệ môi trường toàn cầu

nên quan tâm đến các loại protein mới ở Trung Quốc.

But they are not.

Nhưng họ không làm vậy.

Many international investors continue to shy away from China.

Nhiều nhà đầu tư quốc tế tiếp tục né tránh Trung Quốc.

Maybe geopolitics is the problem.

Có lẽ địa chính trị là vấn đề.

Perhaps they aren't sure

Có lẽ họ không chắc

if they will be able to get their money out of China if they need to.

liệu họ có thể lấy lại tiền từ Trung Quốc nếu họ cần.

Or it could be the flawed assumption that China's problems are so unique

Hoặc đó có thể do giả định sai lầm rằng các vấn đề của Trung Quốc quá độc đáo

that it requires solutions led by Chinese people alone.

đến nỗi nó cần các giải pháp chỉ có thể từ người Trung Quốc.

But whether you're an investor, and entrepreneur or a consumer,

Nhưng cho dù bạn là nhà đầu tư, doanh nhân hay người tiêu dùng,

if you want to be a hero and game-changer in this space,

nếu bạn muốn trở thành một anh hùng và thay đổi cuộc chơi trong lĩnh vực này,

show me the money!

hãy cho tôi xem tiền của bạn!

(Laughter)

(Cười)

Even if it's just one meal at a time, one product at a time

Ngay cả khi đó chỉ là một bữa ăn, một sản phẩm tại một lần

or one investment at a time.

hoặc một khoản đầu tư một lần.

China is indispensable in addressing global climate changes,

Trung Quốc không thể thiếu trong việc giải quyết biến đổi khí hậu toàn cầu,

and we should work collectively to make China part of the global solution.

và chúng ta nên làm việc cùng nhau để biến Trung Quốc

trở thành một phần của giải pháp toàn cầu.

Let's all strive beyond, do the impossible,

Hãy phấn đấu vượt xa hơn thế, làm những điều không thể,

always look at the upside

luôn nhìn vào mặt tốt

and keep exploring the way, AKA the "dao," to get there.

và tiếp tục khám phá con đường, hay còn gọi là “dao”, để đạt được điều đó.

For the one and only planet we share and call home,

Đối với hành tinh duy nhất mà chúng ta chia sẻ và gọi là nhà,

we must do it, we can do it,

chúng ta phải làm điều đó,

chúng ta có thể làm điều đó,

and we will.

và chúng ta sẽ làm.

Thanks, everybody.

Cảm ơn mọi người.

(Applause)

(Vỗ tay)