Wild, Intricate Sculptures — Made Out of My Hair | Laetitia Ky | TED

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Emel Çırakoğlu

I was born and I grew up in Ivory Coast,

Fildişi Sahili'nde doğdum ve büyüdüm

and like so many other African kids,

ve birçok Afrikalı çocuk gibi,

I used to resent my Blackness, including my hair.

saçlarım da dahil olmak üzere Siyahlığıma kızardım.

I longed for straight hair

Kolayca yönetilip fırçalanabilen

that could be easily managed and brushed.

düz saçlara özlem duydum.

After years of using hair relaxer,

Yıllarca saç gevşetici kullandıktan sonra,

I went back to natural hair at 16 after an incident with my hair

tıraş olmaya ve baştan başlamaya zorlayan bir saç olayından sonra

that forced me to shave and start over,

16 yaşında doğal saçıma geri döndüm

and it was a very hard new beginning.

ve bu çok zor bir yeni başlangıçtı.

But at 18,

Ama 18 yaşındayken,

while I was still in the process of learning how to love my natural hair,

hâlâ doğal saçlarımı nasıl seveceğimi öğrenme sürecindeyken,

I came across a photo album

sömürge öncesi toplumdaki

showing the hair of African women in pre-colonial society,

Afrikalı kadınların saçlarını gösteren bir fotoğraf albümüne rastladım

and I was instantly inspired.

ve anında ilham aldım.

Seeing that photo album was so powerful to me.

O fotoğraf albümünü görmek benim için çok güçlüydü.

It made me see hair completely differently.

Saçları tamamen farklı görmemi sağladı.

Not just as a beauty tool,

Sadece bir güzellik aracı değil,

but as a way to communicate and to tell stories about who we are.

iletişim kurmanın ve kim olduğumuzla ilgili hikâye anlatmanın bir yolu olarak.

And immediately, I started to experiment with my own hair.

Hemen kendi saçlarımla deneme yapmaya başladım.

I wanted to see what I was able to create.

Neler yaratabileceğimi görmek istedim.

And today I'm an artist and hair sculpting is one of my media.

Bugün bir sanatçıyım ve saç şekillendirme araçlarımdan biri.

(Applause and cheers)

(Alkış ve tezahürat)

I use my hair to advocate for what I believe in,

Saçlarımı inandığım şeyleri savunmak için kullanıyorum,

particularly for issues that affect women and girls.

özellikle kadınları ve kızları etkileyen konular için.

But it didn't start that way.

Ama bu şekilde başlamadı.

At the beginning, I was just doing beautiful shapes

Başlangıçta sadece estetik yönleri

for the aesthetic aspects.

için güzel şekiller yapıyordum.

I started with doing simple geometrical shapes

Sırf güzelliği için basit geometrik şekiller

just for the beauty of it,

yapmaya başladım

and when I was posting those shapes online,

ve bu şekilleri çevrimiçi yayınlarken

I was receiving so much love

o kadar çok sevgi alıyordum ki

that it encouraged me to push my limit

daha karmaşık heykeller yaratmak için sınırımı

to create more complex sculpture.

zorlamaya beni teşvik etti.

From 2017 when I first started

2017′de ilk başladığımdan beri

until now, I’ve made hundreds of sculptures.

şimdiye kadar yüzlerce heykel yaptım.

Some can be playful, others can be very serious.

Bazıları eğlenceli olabilir, diğerleri çok ciddi olabilir.

So here are just a few examples of what I can do with my hair.

İşte saçlarımla neler yapabildiğimin sadece birkaç örneği.

Animals.

Hayvanlar.

(Cheers and applause)

(Tezahürat ve alkış)

Random things, like an umbrella or car.

Şemsiye veya araba gibi rastgele şeyler.

(Laughs)

(Gülüyor)

(Applause)

(Alkış)

Portraits.

Portreler.

Audience: Wow!

Seyirci: Vay canına!

Text, like here where I write “perfect” with my hair

Metin, saçlarımla “mükemmel” yazdığım buradaki gibi

because I do believe my hair is perfect.

çünkü saçımın mükemmelliğine inanıyorum.

(Laughs)

(Gülüyor)

(Applause)

(Alkış)

Cartoon.

Karikatür.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Sunflowers.

Ayçiçekleri.

Fashion accessories.

Moda aksesuarları.

Wings.

Kanatlar.

Even zodiac-inspired hairstyle because my rising sign is Scorpio.

Zodyaktan ilham alan saç modeli bile, çünkü yükselen burcum Akrep.

I'm another astrology freak.

Ben de bir astroloji delisiyim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Medusa and even body parts.

Medusa ve hatta vücut parçaları.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

Thanks.

Teşekkürler.

The process to make the sculpture is actually pretty simple.

Heykeli yapma süreci aslında oldukça basittir.

The idea comes to my head, I do a little sketch

Fikir aklıma geliyor, küçük bir çizim yapıyorum

and then I just sculpt, using my natural hair,

ve sonra doğal saçlarımı, biraz saç uzatma

some hair extension and wire.

ve tel kullanarak heykel yapıyorum.

I just wrap the braid around the wire,

Örgüyü telin etrafına sarıyorum

and then it's very easy for me to shape as I want.

ve sonra istediğim gibi şekillendirmem çok kolay .

And in general, you know,

Genel olarak, bilirsiniz,

to make the sculpture being able to stand on top of my head,

heykelin kafamın üstünde durabilmesi için tabanın

the base needs to be extremely tight.

son derece sıkı olması gerekiyor.

So if you're wondering, is it hurtful? Yes.

Yani merak ediyorsan, incitici mi? Evet.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Yes it is.

Evet öyle.

But this is why, in general, I quickly undo it after the photo shoot.

Ancak bu yüzden, genel olarak, fotoğraf çekiminden sonra hızlıca bozuyorum.

Most of the time I will take the picture by myself, but when I need help,

Çoğu zaman fotoğrafı kendim çekerim, ancak yardıma ihtiyacım olduğunda

my little sister, Florencia,

gezegendeki en destekleyici kişi

who is the most supportive person on the planet,

küçük kız kardeşim Florencia bana yardım eder.

will help me.

And depending on what I want to create,

Ne yaratmak istediğime bağlı olarak,

a sculpture can take me from five minutes to more than three, four or five hours.

bir heykel beş dakikadan üç, dört veya beş saate kadar sürebilir.

When I started to create,

Yaratmaya başladığımda,

I was just doing, as I said before,

daha önce de söylediğim gibi,

for the beauty of it, no meanings.

güzelliği için anlamsızca yapıyordum.

But it changed in 2018

Ancak 2018′de fotoğraf serilerimin

when one of my photo series went completely viral.

tamamen viral hâle gelmesiyle değişti.

It was this one.

Bu oydu.

I shaped my hair as a second pair of hands,

Saçımı ikinci bir çift el gibi şekillendirdim

very playful, in various configurations,

çok eğlenceli, çeşitli konfigürasyonlarda

and I started to receive a lot of messages from Black women around the world

ve dünyanın dört bir yanındaki siyahi kadınlardan saçlarımı görmenin saçları,

telling me that seeing my hair helped them to feel better

Siyahlıkları hakkında daha iyi hissetmelerine yardımcı olduğunu

about their hair, about their Blackness.

söyleyen birçok mesaj almaya başladım.

And I realized, OK, actually, what I'm doing is pretty powerful.

Anladım ki, tamam, aslında yaptığım şey oldukça güçlü.

So maybe it can just serve a greater purpose

Yani belki daha büyük bir amaca hizmet edebilir

and I can use it to advocate for change.

ve değişimi savunmak için kullanabilirim.

So I decided to use my hair as a platform

Bu yüzden saçlarımı cinsiyetlerin eşitliğini savunmak için

to advocate for the equity of sexes.

bir platform olarak kullanmaya karar verdim.

Why this specific subject, you may ask?

Neden bu özel konu, sorabilirsiniz?

Because I was born and I grew up in an environment

Çünkü kadınlara yapılan kötü muameleyi

that normalized the bad treatment of women.

normalleştiren bir ortamda doğdum ve büyüdüm.

I have my experience,

Deneyimlerim var,

many women have their experience,

birçok kadının deneyimleri var,

so it touched me a lot.

bu yüzden bana çok dokundu.

And when it comes to equality of sexes, I touch a lot of different subjects.

Cinsiyet eşitliği söz konusu olduğunda, birçok farklı konuya dokunuyorum.

Unfortunately, I can't share all of them with you.

Ne yazık ki hepsini sizinle paylaşamıyorum.

I can just give you today a glimpse of it.

Bugün size sadece bir parçasını verebilirim.

Bodily autonomy and self-love is very important for me.

Bedensel özerklik ve kendini sevme benim için çok önemli.

I went myself into a long process towards self love.

Kendimi sevmeye doğru uzun bir sürece girdim.

Coming from a place where I used to dislike everything about myself

Kendimle ilgili her şeyden hoşlanmadığım bir yerden

to a place where I just love everything.

her şeyi sevdiğim bir yere geliyorum.

So I love to inspire myself --

Bu yüzden kendime ilham vermeyi seviyorum --

(Applause)

(Alkış)

So I love to inspire myself from our female body

Bu yüzden kadın bedenimizden kendime ilham vermeyi seviyorum,

to create sculpture and shapes

ihtiyacı olanı güçlendirmek için

that are associated with uplifting words to empower those who need it.

canlandırıcı kelimelerle ilişkilendirilen heykeller ve şekiller yaratmayı seviyorum.

And with this sculpture,

Ve bu heykel ile,

what I want to do is to encourage women to have agency over their body,

Yapmak istediğim şey kadınları vücudunda yetki sahipliğine teşvik edip

but also to destigmatize all the classic taboos around our bodies,

aynı zamanda vücudumuzdaki tüm klasik tabuları kaldırmak,

like, for example, periods.

örneğin adet dönemleri gibi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Aging, disabilities

Yaşlanma, sakatlık

and much more.

ve çok daha fazlası.

This sculpture, for example, was to --

Mesela bu heykel --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Was to address the big taboo of body hair on women.

kadınların vücut kıllarının büyük tabusunu ele almak içindi.

When I was 15, I posted a photograph of me on social media

15 yaşındayken, sosyal medyada bir fotoğrafımı paylaştım,

without realizing that my armpit hair was visible

koltuk altı tüylerimin göründüğünü fark etmeden

and immediately, the comments were wild.

ve hemen akabinde yorumlar çılgındı.

"This is disgusting."

“Bu iğrenç.”

"Go shave."

“Git tıraş ol.”

"Ew, I can buy you a razor if you want."

“Ay, istersen sana bir tıraş bıçağı alabilirim.”

I was traumatized, so I deleted the picture

Travma geçirdim, bu yüzden resmi sildim

and after that I started to shave way more regularly.

ve ondan sonra daha düzenli tıraş olmaya başladım.

Even if, for me, it's a very uncomfortable routine.

Benim için çok rahatsız edici bir rutin olsa bile.

It took me years to be able to love my body the way it is

Vücudumu olduğu gibi sevmem ve vücut kıllarım da

and to embrace everything, including my body hair.

dahil olmak üzere her şeyi kucaklayabilmem yıllarımı aldı.

Besides all the topics related to bodies,

Bedenlerle ilgili tüm konuların yanı sıra,

I love to also address topics related to our intellect as women,

kadın olarak aklımızla ilgili konulara da değinmeyi seviyorum,

because this world doesn't only encourage women to dislike the body,

çünkü bu dünya sadece kadınları bedenden hoşlanmamaya teşvik etmiyor,

but also encourages women to dislike what they have inside.

aynı zamanda kadınları içlerinde olanlardan hoşlanmamaya teşvik ediyor.

And I think just as we're supposed to love our bodies,

Bence bedenlerimizi sevmemiz gerektiği gibi,

we're supposed to also own our hopes,

umutlarımıza, hayallerimize, fikirlerimize veya düşüncelerimize

dreams, our ideas or opinion without shame.

utanmadan sahip olmamız gerekiyor.

And for that, I think --

Bunun için bence --

(Applause)

(Alkış)

And for that I think education is extremely important.

Bunun için eğitimin son derece önemli olduğunu düşünüyorum.

This is why I did this sculpture.

Bu yüzden bu heykeli yaptım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Unfortunately, in Ivory Coast, many women still can't read.

Maalesef Fildişi Sahili’nde pek çok kadın hâlâ okuyamıyor.

When I was a child,

Ben çocukken,

many women were working at our home as nannies.

birçok kadın evimizde dadı olarak çalışıyordu.

They weren't educated.

Eğitimli değillerdi.

They would ask me to read the text messages

Kısa mesajları okumamı isterlerdi

because they couldn't.

çünkü yapamıyorlardı.

In rural Ivory Coast,

Fildişi Sahili kırsalda,

many parents think that it's useless to put a girl in school

birçok ebeveyn, bir kızı okula göndermenin işe yaramaz olduğunu düşünüyor

because they are better at home learning how to cook

çünkü evde yemek yapmayı

or to take care of of the home for their future husbands.

veya gelecekteki kocaları için eve bakmayı öğrenirken daha iyiler.

But when it comes to their son, they are allowed to have an education.

Ama oğulları söz konusu olduğunda, eğitim almalarına izin verilir.

So most of the time those women will end up marrying older men,

Yani çoğu zaman bu kadınlar yaşlı erkeklerle evlenir

and when those men abandon them, they are left with nothing,

ve bu erkekler onları terk ettiklerinde, çok az kariyer seçeneğiyle

with very few career options,

hiçbir şeyleri kalmaz,

because they are not educated.

çünkü eğitimli değiller.

And to me, this is revolting.

Bana göre, bu iğrenç.

(Applause)

(Alkış)

Growing up in an environment

Her zaman olduğum gibi sevmeye teşvik

where I wasn't always encouraged to love who I was,

edilmediğim bir ortamda büyürken,

my journey has been about becoming my own friend and advocate.

yolculuğum kendi arkadaşım ve savunucum olmakla ilgiliydi.

And when I embraced the capacity I have to share my stories

Hikâyelerimi ve başkalarının hikâyelerini paylaşma

and the ones of others,

kapasitesini benimsediğimde,

I found the strength to advocate for what I believe in

inandığım şeyi saçlarım aracılığıyla savunma gücünü buldum.

through my hair.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Cheers and applause)

(Tezahürat ve alkış)