Why Your Life Needs Novelty, No Matter Your Age | Kenneth Chabert | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

In 2018, I had what I call a powerful first experience.

၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံတစ်ခုကို ရရှိခဲ့တယ်။

At 31 years old,

အသက် ၃၁ နှစ်မှာ

ပထမဆုံး နှင်းနတ်သမီးကို ဖန်တီးခဲ့တယ်။

I made my first snow angel.

Now, that may not sound powerful to some of you,

ဒါက ခင်ဗျားတို့ တချို့အတွက် အစွမ်းထက်ပုံမရပေမဲ့၊

but for me, it was.

ကျွန်တော့်အတွက်တော့ အစွမ်းထက်တယ်။

And so how do you get from New York City to Montana?

ဒီတော့ New York City ကနေ Montana ကို ဘယ်လိုသွားမလဲ။

Well, you have to have a horse.

ကောင်းပြီ၊ မြင်းတစ်ကောင်ရှိရမယ်။

I don't make the rules,

ကျွန်တော်က စည်းကမ်းမထုတ်ဘူး၊

but not having a horse is why so many people don't make it out there.

ဒါပေမဲ့၊ လူတော်တော်များများက မြင်းမရှိလို့ အဲဒီမှာ ဒါကို မဖန်တီးကြဘူး။

I'm kidding.

နောက်တာပါ။

I was actually invited to attend and speak at a conference in Big Sky.

Big Sky မှာ ကျင်းပတဲ့ ညီလာခံမှာ တက်ရောက်၊ဟောပြောဖို့ ဖိတ်ကြားခံရတယ်။

I'm a kid from the Bronx, so I knew nothing about Big Sky.

Bronx က ကောင်လေးဆိုတော့ Big Sky အကြောင်း ဘာမှမသိဘူး။

I knew nothing about Montana.

မွန်တာနာအကြောင်း ဘာမှမသိဘူး။

In fact, I had only recognized images similar to it

တကယ်တော့၊ MacBook အားသွားတိုင်း၊ ပေါ်လာတဲ့

as the screen saver that comes on whenever my MacBook goes idle.

စခရင်ဆေဗာလို၊ အလားတူ ပုံရိပ်တွေကိုပဲ မှတ်မိခဲ့တာပါ။

I landed in Bozeman and the first thing I did was thank God,

Bozeman မှာ ဆင်းပြီး ပထမဆုံးက ဘုရားသခင်ကို ကျေးဇူးတင်တာပါ၊

because I don't like flying, even though I have to do it often.

ဘာလို့လဲဆိုတော့ မကြာခဏလုပ်ရပေမဲ့ လေယာဉ်စီးတာကို မကြိုက်လို့ပါ။

I walked out of the airport and I saw no skyscrapers,

လေဆိပ်ကနေ ထွက်လာတော့၊ မိုးမျှော်တိုက်တွေ၊ လိုင်းတွေ၊

no lines and cabs,

အငှားယာဉ်တွေ၊ အော်ဟစ်၊

no people yelling and arguing,

ငြင်းခုံနေတဲ့လူတွေလည်း မရှိဘူး၊

and there were no funny smells that I was familiar with.

ကျွန်တော် ရင်းနှီးတဲ့ မအီမသာ အနံ့တွေလည်း မရှိဘူး။

You know, all of the things that make NYC amazing.

NYC ကို အံ့မခန်းဖြစ်စေတာတွေ အားလုံးဆိုတာ သိကြပါတယ်။

So fast forward,

ရှေ့ကိုကျော်လိုက်ရအောင်၊

I'm in the passenger seat of the car and I'm looking out the window

ကျွန်တော်က ခရီးသည်ထိုင်ခုံမှာ၊ ​​ပြတင်းပေါက်ကနေ လှမ်းကြည့်ရင်း

and I'm just taking on the views.

မြင်ကွင်းတွေကို ကြည့်နေတယ်။

Mountains covered in snow, trees everywhere.

နှင်းဖုံးနေတဲ့ တောင်တွေ၊ သစ်ပင်တွေက နေရာအနှံ့။

And at one point we pass by these homes that had to be worth millions of dollars

တစ်နေရာအရောက်မှာ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ အလှဆုံး ရှုခင်းတွေကို မြင်နိုင်လို့

because they had the most beautiful view of the environment.

ဒေါ်လာသန်းချီတန်တဲ့ ဒီအိမ်တွေကို ဖြတ်သွားခဲ့တယ်။

Later the next day, as I'm getting off stage from speaking,

နောက်နေ့ နှောင်းပိုင်းမှာ ဟောပြောပြီး စင်ပေါ်ကနေ ဆင်းတော့

a woman comes up to me and she asks,

အမျိုးသမီးတစ်ယောက်က လာပြီး

"Would you like to go on a hike?"

“ခြေလျင် ခရီးထွက်ချင်လား”တဲ့။

Now I’m from New York City, so a hike is a few city blocks.

ကျွန်တော်က နယူးယောက်က ဆိုတော့ ခြေလျင်ခရီးက တစ်ပြ၊နှစ်ပြပါ။

New York City is at sea level, so we're talking about real oxygen.

NYC က ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်မှာ ဆိုတော့ အောက်ဆီဂျင်အစစ်အကြောင်း ပြောနေတာပါ။

So, no, this was a hike.

ဒါက ခြေလျင်ခရီးတစ်ခုပါပဲ။

And at 8,000 feet elevation,

ပေ ၈၀၀၀ အမြင့်မှာ

one quickly realizes Montana's oxygen just isn't real.

မွန်တာနာရဲ့ အောက်ဆီဂျင်က အစစ်မဟုတ်တာကို အမြန် သဘောပေါက်လိုက်တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Midway through our hike, I can't remember what I said,

ခြေလျင်ခရီး အလယ်မှာ ပြောခဲ့တာကို မမှတ်မိပေမဲ့၊  

but the woman grabs a fistful of snow,

ဒီအမျိုးသမီးက နှင်း လက်တစ်ဆုပ်ကို ယူကာ

puts it in her mouth and she starts to chew.

ပါးစပ်ထဲထည့်လိုက်ပြီး ဝါးလိုက်တယ်။  

And my initial thought was, "That was disgusting."

 ကျွန်တော့်ရဲ့ ကနဦးအတွေးကတော့ “ရွံစရာကြီး“ပေါ့။

I would never touch anything that touches a New York City street.

နယူးယောက်စီးတီးလမ်းကို ထိတဲ့ ဘာကိုမှ ကျွန်တော် မထိဘူး။

But then I realized this was snow from Montana,

ဒါပေမဲ့၊ ဒါက မွန်တာနာက နှင်းတွေလို့ နားလည်ခဲ့ပြီး

and this was symbolic of the relationships Montanans have with their environment.

ဒါက မွန်တာနာသားတွေမှာရှိတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ဆက်ဆံရေးကို သင်္ကေတပါ။

So towards the end of the hike,

ဒီလိုနဲ့ ခြေလျင်ခရီးအဆုံးမှာ၊

this woman lays down in a bed of snow

ဒီအမျိုးသမီးက နှင်းပြင်ပေါ်မှာ လှဲချပြီး

and she moves her body in a way where [it] registers to me,

သူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို တစ်ဖက်ကို ရွှေ့လိုက်တယ်၊ ကျွန်တော် နားလည်တာကတော့

she's making a snow angel.

သူက နှင်းနတ်သမီး လုပ်နေတာပါ။

So after about 30 seconds, I decide to mimic.

ဒီတော့ စက္ကန့် ၃၀ လောက်ကြာတော့ လိုက်တုဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

And so I lay in this fresh bed of snow in Montana,

ဒါနဲ့ မွန်တာနာက ဒီလတ်ဆတ်တဲ့ နှင်းပြင်ပေါ်မှာ လှဲလိုက်တယ်၊

I move my arms and my legs.

လက်တွေ၊ ခြေတွေကို လှုပ်လိုက်တယ်။

And then it dawns on me.

တဖြည်းဖြည်း သဘောပေါက်လာတယ်။

I'm making a snow angel for the first time.

ကျွန်တော် ပထမဆုံး နှင်းနတ်သမီး လုပ်နေတာပါ။

And of course, I've seen other people do it

တခြားသူတွေ လုပ်တာကို မြင်ဖူးပြီး

and I've seen it on television before.

အရင်က ရုပ်/သံမှာ မြင်ဖူးတယ်။

But it was the first time I did it.

ဒါ​ပေမဲ့၊​ ဒါက ပထမဆုံး ​လုပ်​ခဲ့တာပါ။

You see, I've coined the term powerful first experiences or PFEs

ပထမဆုံးအကြိမ် ရောက်မယ်လို့ ထင်မထားတဲ့ နေရာမှာ ပထမဆုံးအကြိမ်

as doing something you never thought you would do for the first time,

လုပ်မယ်လို့ ထင်မထားတာ တစ်ခုခုကို လုပ်တဲ့ အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး

in a place that you never thought you would be in for the first time.

အတွေ့အကြုံတွေ ဒါမဟုတ် PFEs လို့ ကျွန်တော် ထွင်ထားတဲ့ ဝေါဟာရပါ။

The main reason why I was in Montana in the first place

ပထမဆုံး မွန်တာနာကို ရောက်ခဲ့ရတဲ့ အဓိက အကြောင်းအရင်းက

was to give a talk about powerful first experiences,

အားကောင်းတဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံတွေ အကြောင်းဟောပြောတာဖြစ်တော့

so it was only right that I would then have

မွန်တာနာမှာ အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး

powerful first experiences in Montana.

အတွေ့အကြုံတွေကို ကျွန်တော် ရခဲ့မှာ မှန်ပါတယ်။

Powerful first experiences are life-altering moments and experiences

အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံတွေက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မြင်ပုံကို ပြောင်းလဲပြီး

that change the way that we see ourselves

လောကကို မြင်ပုံကို ပြောင်းလဲစေတဲ့ ဘဝကို ပြောင်းလဲပေးတဲ့

and changes the way we see the world.

အခိုက်အတန့်တွေနဲ့ အတွေ့အကြုံတွေပါ။

And it can be as expansive as skydiving out of a plane in France

 ဒါက ပြင်သစ်မှာ လေယာဉ်ပေါ်ကနေ မိုးပျံခုန်ချဆင်းသလို ကျယ်ပြန့်နိုင်တယ်၊

or as small as visiting a lake to meditate for the first time.

ဒါမှမဟုတ် ပထမဆုံး တရားထိုင်ဖို့ ရေကန်ဆီ အလည်သွားတာလို သေးငယ်နိုင်တယ်။

What matters is your imagination,

အရေးကြီးတာက ကိုယ့်ရဲ့ စိတ်ကူး၊

your courage and your curiosity.

သတ္တိနဲ့ သိလိုစိတ်တွေပါ။

Chip နှင့် Dan Heath တို့ ရေးတဲ့ “Power of Moments” စာအုပ်မှာ၊

In the book "Power of Moments" by Chip and Dan Heath,

the authors reference what psychologists call the reminiscence bump,

စိတ်ပညာရှင်များက “အောက်မေ့ဖွယ် အဖုအထစ်” ဆိုတာကို စာရေးဆရာတွေက ကိုးကားတယ်။

a phenomenon where older individuals are asked

ဒါက သက်ကြီးရွယ်အိုတွေကို သူတို့ရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေအကြောင်း

to think about their experiences,

တွေးတောခိုင်းတဲ့ ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပြီး

where they tend to disproportionately talk

အဲဒီမှာ သူတို့က အသက် ၁၅ နှစ်နဲ့ ၃၀ ကြားမှာ

about the experiences that happened roughly between the ages of 15 to 30.

အကြမ်းဖျင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံ တွေအကြောင်း အချိုးမကျ ပြောဆိုလေ့ရှိတယ်။

Some researchers say

သုတေသီတချို့က ဒါက

this is a time in our lives when we experience the most novelty.

ဘ၀မှာ အသစ်အဆန်းအများစုကို တွေ့ကြုံရချိန်လို့ ဆိုတယ်။

And there's a few theories why.

ဘာကြောင့်ဆိုတဲ့ သီအိုရီအနည်းငယ်ရှိပါတယ်။

One, when you enter and pass through your 30s,

တစ်ခုက၊ အသက် ၃၀ ကျော်ထဲကို ဝင်ပြီး ကျော်သွားတဲ့အခါ၊  

life can seem like it speeds up

အလားတူအရာတွေကို ထပ်တလဲလဲ လုပ်တတ်တဲ့

because we develop the habits of doing the same things over and over.

အလေ့အကျင့်တွေ မွေးမြူတာကြောင့် ဘဝက အရှိန်မြင့်လာတယ်လို့ ထင်ရတာပါ။

Another reason is that there are just some experiences in our lives

နောက်ထပ်အကြာင်းပြချက်ကတော့ ဘ၀မှာ ကြုံခဲ့ရတဲ့ အတွေ့အကြုံအချို့က

that are set to happen within that time frame.

အဒီအချိန်ဘောင်အတွင်းမှာပဲ စဖြစ်ပေါ်တယ်ဆိုတာပါ။

So think about it.

ဒီတော့ ဒါကို တွေးကြည့်ပါ။

By 15, you might be in high school.

၁၅ နှစ် အရောက်မှာ၊ အထက်တန်းကျောင်း တက်လောက်တယ်။

By 18, you may be in college.

အသက် ၁၈ နှစ် ၊ ကောလိပ် တက်လောက်တယ်။

After college, you get a job,

ကောလိပ်ပြီးတဲ့အခါ၊ အလုပ်ရ၊

you may buy the big home, you may get married,

အိမ်အကြီးကြီး ဝယ်၊ အိမ်ထောင်ပြု၊

you may have a kid.

ကလေးမွေးလောက်တယ်။

And then you might experience loss or grief.

ဒီနောက် ဆုံးရှုံးမှု၊ ကြေကွဲမှု ကြုံရလောက်တယ်။

And then you enter your 30s and that's it.

ဒီနောက် ၃၀ ကျော်ထဲ ဝင်လာပြီး ဒါပါပဲ။

No more powerful first experiences

အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံတွေမရှိတော့ဘဲ၊

and life repeats itself over and over.

ဘဝက သူ့ဘာသာ အထပ်ထပ် ပြန်ဖြစ်နေတယ်။

Something about that seems so unfulfilling.

တစ်ခုခုက  ပြည့်စုံမနေဘူးလို့ ထင်ရတယ်။

Now imagine if you were a kid from a community like the Bronx.

Bronx လို လူမှုအသိုင်းအဝန်းတွေထဲက ကလေးတစ်ယောက်လို့ စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

While the Bronx offers amazing experiences,

Bronx က အံ့ဖွယ် အတွေ့အကြုံတွေကို ပေးပေမဲ့၊ 

by the time you turn 14 or 15,

အသက် ၁၄၊ ၁၅ နှစ် ရောက်တဲ့အခါ၊

you can feel like you've experienced

အဲဒီပတ်ဝန်းကျင်မှာ အစွမ်းထက်တဲ့

all the powerful first experiences in that environment.

ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံအားလုံးကို ကြုံခဲ့သလို ခံစားရနိုင်တယ်။  

And so I became obsessed with figuring out

ဒါနဲ့၊ ကျွန်တော်ဟာ တခြားသူတွေကို ပိုအစွမ်းထက်တဲ့

how to give more powerful first experiences to others.

ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံတွေကို ပေးနည်းကို အဖြေရှာရင်း စွဲလမ်းလာတယ်။

My organization, Gentlemen's Retreat,

ကျွန်တော့်အဖွဲ့အစည်း Gentlemen’s Retreat က

focuses on young men of color from the inner city

Brown University လို ထိပ်တန်းကောလိပ်တွေနဲ့

who end up going to top colleges and universities,

တက္ကသိုလ်တွေကို ရောက်သွားတဲ့ မြို့လယ်ကောင်က

such as Brown University.

ရောင်စုံ လူငယ်တွေကို အာရုံစိုက်တာပါ။

These young men are gifted and they're special.

ဒီလူငယ်လေးတွေက ပါရမီရှိပြီး ထူးခြားပါတယ်။

They just felt they experienced everything their community had to offer.

အသိုင်းအဝန်းက ပေးသမျှကို တွေ့ကြုံရတယ်လို့ သူတို့ ခံစားရတယ်။

We call these young men Gs for gentlemen.

အမျိုးကောင်းသားတွေအတွက် ဒီလူငယ်တွေကို Gs လို့ခေါ်တယ်။

ဒီအမျိုးကောင်းသားတွေနဲ့ အလုပ်တွဲလုပ်ပြီး

And while working with these gentlemen

အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံတွေကို ပေးရင်း၊

and giving them powerful first experiences,

I realized it was shaping their identities in a positive way,

သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာတွေကို အပြုသဘော နည်းလမ်းနဲ့ ပုံဖော်တာအပြင်

but it was also increasing their cultural and their social capital.

သူတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ လူမှုအရင်းအနှီးပါ တိုးလာစေတာကို နားလည်ခဲ့တယ်။

An individual has cultural capital

သူတို့ လာတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကြောင့်၊

because of the environment that they come from.

တစ်ဦးစီမှာ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အရင်းအနှီးတွေရှိတယ်။

The knowledge, skills and belief of that environment

ဒီပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ အသိပညာ၊ ကျွမ်းကျင်မှုနဲ့ ယုံကြည်မှုတွေကို

can be seen as capital or an asset.

အရင်းအနှီး(ပိုင်ဆိုင်မှု) အဖြစ် မြင်နိုင်တယ်။

And having the combination

ပေါင်းစပ်မှုရှိတာက

allows an individual to have economic advantages

တစ်ဦးချင်းစီကို  စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အားသာချက်တွေနဲ့

and other advantages.

အခြားအားသာချက်တွေ ရရှိစေတယ်။

And when you collect powerful first experiences,

အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံတွေကို စုဆောင်းတဲ့အခါ၊ 

you're collecting cultural capital from different environments.

မတူညီတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တွေက ယဉ်ကျေးမှု အရင်းအနှီးကို စုဆောင်းနေတာပါ။

Social capital is a set of shared values and resources

လူမှုရေး အရင်းအနှီးက တစ်ဦးချင်းရဲ့ ဘုံရည်မှန်းချက်တစ်ခု အောင်မြင်ဖို့

that allows individuals to come together

ပေါင်းစုလာတဲ့ တူညီတဲ့ တန်ဖိုးတွေနဲ့

to achieve a common goal.

အရင်းအမြစ် အစုတစ်ခုပါ။

It can also be thought of as the ability to access resources and favors

ဒါက ကွန်ရက်ကနေ အရင်းအမြစ်တွေ၊ အကူအညီတွေနဲ့ အချက်အလက်တွေကို

and information from your network.

ရယူသုံးစွဲနိုင်မှုလို့ ယူဆလို့ရတယ်။

ပါရီ၊ လန်ဒန်နဲ့ မွန်တာနာလို နေရာတွေမှာတောင်

Countless connections are fostered

when the gentlemen develop intimate relationships

လူကြီးလူကောင်းတွေ၊ ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေ

in places such as Paris, London and even Montana.

ရှိလာတဲ့အခါ၊ မရေနိုင်တဲ့ အဆက်အသွယ်တွေကို လမ်းဖွင့်ပေးတယ်။

As they spend time with locals, entrepreneurs

ဒေသခံတွေ၊ လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ အကျိုးတူ အရင်းရှင်တွေနဲ့တောင်

and even venture capitalists.

သူတို့အချိန်ကုန်ဆုံးကြတယ်။

They develop a more expansive network and idea of the world.

သူတို့က ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့ ကွန်ရက်နဲ့ ကမ္ဘာ့စိတ်ကူးကို ချဲ့ထွင်ပေးတယ်။

And increasing cultural and social capital doesn’t just benefit the gentlemen,

ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ လူမှုရေးဆိုင်ရာ အရင်းအနှီး တိုးလာတာက

it also benefits the communities that they bless with their presence.

အမျိုးကောင်းသားတွေကိုသာမက၊ သူတို့ ရှိနေတဲ့ ရပ်ရွာတွေကိုလည်း အကျိုးပြုတယ်။ 

And a powerful first experience changes the way you see yourself

အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မြင်ပုံနဲ့

and the way you see the world.

လောကကို မြင်ပုံကို ပြောင်းလဲပေးတယ်။

Going to Big sky changed the way that I saw the world,

Big Sky ကို သွားတာက လောကကိုမြင်ပုံ၊ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်ကို မြင်ပုံနဲ့

the way that I saw myself and what I wanted to do in the world.

လောကမှာ ကျွန်တော် လုပ်ချင်တာကို ပြောင်းလဲစေခဲ့တယ်။

Instead of waiting for my cycle of experiences to repeat themselves,

ကျွန်တော့် အတွေ့အကြုံ သံသရာက ဒါတွေ သူ့အလိုလို  အထပ်ထပ်လုပ်တာ၊

doing the same things over and over,

အလားတူတွေ အထပ်ထပ် လုပ်နေတာကို စောင့်နေမယ့်အစား၊

I decided to go out into the world and collect powerful first experiences.

ကမ္ဘာထဲကို ထွက်ပြီး အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံတွေ စုဆောင်းဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

And a powerful first experience can be anything.

အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံက ဘာမဆိုဖြစ်နိုင်တယ်။

It's all about intention.

ဒါအားလုံးက ရည်ရွယ်နဲ့ဆိုင်တယ်။

The most important part of a powerful first experience or a PFE,

အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံ PFE ရဲ့ အရေးပါဆုံး အစိတ်အပိုင်းက

is intention.

ရည်ရွယ်ချက်ပါ။

Anyone can have them.

လူတိုင်းမှာ ရှိနိုင်ပါတယ်။

You don't have to have capital or have started an organization.

အရင်းအနှီးရှိဖို့၊ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု စတင်ဖို့ မလိုဘူး။

You don't even have to be a G.

G ဖြစ်ဖို့တောင် မလိုဘူး။

You just have to be thoughtful about two things.

အချက်နှစ်ချက်ကို စဉ်းစားဖို့ပဲ လိုတာပါ။

One, do something you haven't done

တစ်၊ မလုပ်ဖူးပေမဲ့၊

but have always wanted to do.

အမြဲ လုပ်ချင်နေတာ တစ်ခုခုကို လုပ်ပါ။

And what’s important here, no matter what you choose to do --

ဒီနေရာမှာ အရေးကြီးတာက၊ ဘာလုပ်ဖို့ပဲ ရွေးရွေး၊

skydiving out of a plane,

လေယာဉ်ပေါ်ကနေ မိုးပျံခုန်ဆင်းတာ၊

learning a new language, switching your wardrobe --

ဘာသာစကားအသစ် လေ့လာတာ၊ အဝတ်ဗီရို လဲတာ

whatever you decide to do,

လုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်သမျှဟာ

has to have a certain level of risk in it for you.

ကိုယ့်အတွက် စွန့်စားမှု အဆင့်တစ်ခုရှိရမယ်။

It's about courage.

ဒါက သတ္တိနဲ့ဆိုင်တာပါ။  

နှင်းနတ်သမီးလုပ်သလို ရိုးရှင်တာတစ်ခုကို

The courage to get on a plane

and go to a state where most people don't look like me

တွေ့ကြုံခံစားဖို့ လေယာဉ်ပေါ်တက်၊

in order to experience something as simple as making a snow angel.

လူအများစုက ကိုယ်နဲ့မတူတဲ့ ပြည်နယ်တစ်ခုကို သွားရဲတဲ့ သတ္တိပါ။

Second thing, switch up your environment,

ဒုတိယ တစ်ခု၊ ပတ်ဝန်းကျင် ပြောင်းပါ၊

change the stimuli and please try to be bold.

လှုံ့ဆော်မှုတွေ ပြောင်းပါ၊ ရဲရင့်ဖို့ ကြိုးစားပါ။

ဒီတော့၊  အဆိုတော်မဟုတ်လောက်ပေမဲ့၊

So you may be a singer,

but maybe you sing on a crowded train in New York City

နယူးယောက်က လူကြပ်တဲ့ ရထားပေါ်မှာ ဒါမှမဟုတ် အီတလီ၊ ဗင်းနစ်ရဲ့

or in the beautiful streets of Venice, Italy.

လှပတဲ့ လမ်းတွေမှာ သီချင်းဆိုနိုင်တယ်။

Imagine what the world would be like

ပိုအစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံတွေကို

if we decided to share and exchange in more powerful first experiences.

မျှဝေပြီး ဖလှယ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ရင်၊ ကမ္ဘာက ဘယ်လိုဖြစ်မလဲဆိုတာ စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

Would we feel more loved?

ပိုအချစ်ခံရတယ်လို့ ခံစားရမှာလား။

Would we feel more connected?

ပိုဆက်နွယ်နေတယ်လို့ ခံစားရမှာလား။ 

Would we feel more brave?

ပိုသတ္တိရှိမှာလား။

Most importantly, would we feel more human?

အရေးအပါဆုံးကတော့၊ ကျွန်ုတော်တို့ လူသားပိုဆန်မှာလား။

Each and every one of us has so much to experience

တစ်ယောက်စီက အစွမ်းထက်တဲ့ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံကို လက်ဆောင် ပေးဖို့

if we allow ourselves the gift of another powerful first experience.

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ခွင့်ပြုရင်၊ တစ်ဦးစီမှာ တွေ့ကြုံခံစားဖို့ အများကြီးရှိပါတယ်။

My only ask,

တစ်ခုတည်း မေးချင်တာက၊

if you decide to go to Montana for the first time,

မွန်တာနာကို ပထမဆုံးအကြိမ် သွားဖို့ ဆုံးဖြတ်ရင်၊

please don't forget your horse.

ခင်ဗျားရဲ့မြင်းကို မမေ့ပါနဲ့။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)