Why Iranians Are Cutting Their Hair for "Woman, Life, Freedom" | Sahar Zand | TED

Μετάφραση: Olga Mentesidi Επιμέλεια: Eleni Tziafa

When you were a child,

Όταν ήσασταν παιδιά,

what did you want to be when you grew up?

τι θέλατε να γίνετε όταν μεγαλώσετε;

A footballer?

Ποδοσφαιρίστριες;

An actress?

Ηθοποιοί;

A doctor?

Γιατροί;

Well, when I was a little girl,

Εγώ, όταν ήμουν μικρή,

whenever I was asked the question,

κάθε φορά που μου έκαναν την ίδια ερώτηση,

my answer was pretty much always the same:

έδινα σχεδόν πάντα την ίδια απάντηση:

"When I grow up, I want to become a man."

«Όταν μεγαλώσω, θέλω να γίνω άντρας».

(Γέλια)

To my logic, that was the only way I could live a life

Για τη δική μου λογική, αυτός ήταν ο μόνος τρόπος

να ζήσω μια ζωή ελεύθερη από τους ασφυκτικούς περιορισμούς

free from the suffocating restrictions

that women in my birth country of Iran were forced to endure.

που οι γυναίκες στη χώρα όπου γεννήθηκα, το Ιράν, ήταν αναγκασμένες να υποστούν.

I'm not quite sure where this line of thinking started from,

Δεν είμαι σίγουρη ποια ήταν η αφετηρία αυτού του τρόπου σκέψης,

but a particularly hot summer's afternoon comes to mind.

μα ένα πολύ ζεστό καλοκαιρινό απόγευμα μού έρχεται στο νου.

I was nine years old and along with my family,

Ήμουν εννιά χρονών και μαζί με την οικογένειά μου,

as we did on every summer holiday,

όπως κάθε καλοκαίρι στις διακοπές,

we had traveled to the north of Iran

είχαμε πάει ταξίδι στα βόρεια του Ιράν,

to a little seaside village called Chamkhaleh.

σε ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό, που ονομάζεται Τσάμχαλε.

For as long as I remember,

Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου,

some of my best childhood memories are of me swimming in the Caspian Sea,

από τις καλύτερες παιδικές μου αναμνήσεις είναι να κολυμπώ στην Κασπία Θάλασσα,

paddling in its waves

να κάνω κουπί στα κύματά της

and making sandcastles on its gorgeous beaches.

και να φτιάχνω κάστρα στην άμμο, πάνω στις υπέροχες παραλίες της.

All of those lovely memories, though, were about to be rewritten.

Όλες αυτές οι όμορφες αναμνήσεις έμελλε όμως να αναθεωρηθούν.

In the Islamic Republic of Iran,

Στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν,

when a girl turns nine years old, she has legally entered womanhood.

όταν ένα κορίτσι γίνεται εννέα ετών, νομικά εισέρχεται στην ενηλικίωση.

And that means having to follow a series of restrictive rules written by men.

Αυτό σημαίνει συμμόρφωση με κανόνες περιοριστικούς, γραμμένους από άντρες.

The most symbolic of which is probably the mandatory wearing of the hijab.

Ο πλέον χαρακτηριστικός κανόνας είναι να φορά υποχρεωτικά χιτζάμπ.

That year, my mom had to sit me down

Εκείνη τη χρονιά, η μητέρα μου με κάθισε κάτω και με θλίψη μού εξήγησε

and sorrowfully explain that I was now too old

ότι ήμουν πια πολύ μεγάλη για να μπαίνω στο νερό φορώντας μαγιό.

to get into the water wearing a swimsuit.

Now that I was nine years old, it was illegal.

Τώρα που ήμουν εννιά χρονών, αυτό ήταν παράνομο.

And if I wanted to get into the water like all the other women,

Αν ήθελα να μπαίνω στο νερό, όπως όλες οι γυναίκες,

I had to go in fully covered from head to toe.

έπρεπε να το κάνω πλήρως καλυμμένη από την κορυφή ως τα νύχια.

I had to go in wearing a pair of trousers,

Έπρεπε να φορώ παντελόνι, μακρυμάνικη μπλούζα

a long-sleeved top and a loose covering called the manto to cover it all.

κι έναν φαρδύ μανδύα, το μαντό, για να καλύπτει τα πάντα.

And of course, the headscarf.

Και φυσικά, τη μαντίλα.

I still remember the lump in my throat as I set foot in the water.

Ακόμα θυμάμαι τον κόμπο στον λαιμό μου, μόλις έβαλα το πόδι μου στο νερό.

I could no longer feel the fresh coolness of the Caspian Sea against my skin.

Δεν μπορούσα πια να αισθανθώ τη δροσιά της Κασπίας στο δέρμα μου.

Instead, my now-wet layers felt itchy and weird.

Αντ′ αυτού, τα αλλεπάλληλα βρεγμένα ρούχα

μού προκαλούσαν φαγούρα και μια περίεργη αίσθηση.

I can still remember feeling the watchful eyes of the morality police,

Θυμάμαι ακόμα να νιώθω το άγρυπνο βλέμμα της αστυνομίας ηθών,

the so-called morality police,

της αποκαλούμενης αστυνομίας ηθών,

making sure that me and the other girls were not showing too much hair

να μεριμνά μην τυχόν εμείς τα κορίτσια δείχναμε παραπάνω μαλλί ή γυμνό δέρμα

or too much skin to, God forbid, arouse the men.

και, θεός φυλάξοι, διεγείραμε τους άντρες.

It was as if my former freedoms were washing away

Έμοιαζε οι πρότερες ελευθερίες μου να παρασύρονται μακριά

with every tide and flow of the water.

με κάθε παλιρροϊκή κίνηση του νερού.

Next, I'm deep in the water.

Μετά βυθίστηκα στο νερό.

I was a good swimmer, but my layers were so heavy and restrictive.

Ήμουν καλή κολυμβήτρια, αλλά τα ρούχα με βάραιναν πολύ και με περιόριζαν.

I tried to gasp for air,

Προσπάθησα να πάρω ανάσες, αλλά η μαντίλα μού σκέπαζε το πρόσωπο.

but my headscarf kept blocking my face.

The tides were pulling me further and further out.

Τα ρεύματα με τραβούσαν όλο και πιο πολύ στα ανοιχτά.

I could see my mom and dad on the beach,

Έβλεπα τους γονείς μου στην παραλία, προσπαθούσα να φωνάξω για βοήθεια,

I tried to call for help, but they couldn't hear me.

αλλά δεν μπορούσαν να με ακούσουν.

Perhaps my voice was drowned out

Ίσως να κατέπνιγε τη φωνή μου

by the roaring engines of the bikes

ο βρυχηθμός των μηχανών από τις μοτοσικλέτες,

that the morality police were patrolling the beaches.

με τις οποίες η αστυνομία ηθών περιπολούσε στις παραλίες.

The tides continued, pulling me further and further out

Τα ρεύματα συνεχίζονταν, τραβώντας με ακόμα πιο μέσα

and hopelessness started creeping in.

κι άρχισε να με πιάνει απελπισία.

Next, I wake up on the beach, cold, wet, shivering.

Μετά, συνήλθα στην παραλία,

παγωμένη, βρεγμένη, τρέμοντας.

It turns out my father had just spotted my struggles in time

Όπως φαίνεται, ο πατέρας μου είδε εγκαίρως ότι πάλευα

and had rushed in to get me.

κι έτρεξε να με πιάσει.

That was the last time

Αυτή ήταν η τελευταία φορά

I ever set foot in my beloved Caspian Sea.

που πάτησα το πόδι μου στην αγαπημένη μου Κασπία Θάλασσα.

Growing up in the Islamic Republic of Iran,

Μεγαλώνοντας στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν,

every day it felt as though I was going through the same experience

κάθε μέρα αισθανόμουν πως βιώνω την ίδια εμπειρία,

but in different ways.

αλλά με διαφορετικούς τρόπους.

And looking at the women in my life,

Κοιτώντας τις γυναίκες στον περίγυρό μου,

they seemed to be going through the same thing too, in different ways.

φαινόταν πώς κι αυτές περνούσαν το ίδιο πράγμα με διαφορετικούς τρόπους.

And the older I grew,

Κι όσο μεγάλωνα,

the further out the tides of oppression, injustice, inequality

τόσο πιο πολύ αισθανόμουν τα κύματα της καταπίεσης, της αδικίας κι ανισότητας

felt like they were pulling me in.

να με παρασύρουν μακριά.

Wherever I turned,

Όπου κι αν στρεφόμουν,

shame, fear and especially hopelessness were ever-present.

η ντροπή, ο φόβος και προπαντός η απελπισία ήταν πάντα εκεί.

Women in Iran are second-class citizens.

Οι γυναίκες στο Ιράν είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

They have almost no access

Δεν έχουν σχεδόν καθόλου πρόσβαση σε θεμελιώδη δικαιώματα

when it comes to some of the most basic rights like divorce,

όπως το διαζύγιο, η επιμέλεια των παιδιών, ακόμη και να ταξιδεύουν.

custody of children and even travel.

They have no legal protection

Δεν έχουν καμία νομική προστασία

against sexual harassment and domestic violence.

από τη σεξουαλική παρενόχληση και την οικογενειακή βία.

They are not allowed to sing in public or have sex outside of marriage,

Δεν επιτρέπεται να τραγουδούν δημόσια, να έχουν σεξουαλικές σχέσεις εκτός γάμου,

and they're only allowed to show their face and hand in public.

ενώ επιτρέπεται να αφήνουν μόνο το πρόσωπο και τα χέρια τους σε κοινή θέα.

In the 20 years or so since I almost drowned,

Στα 20 περίπου χρόνια από τότε που κόντεψα να πνιγώ,

nothing has changed.

τίποτα δεν έχει αλλάξει.

Iranian women have been adrift in a vast sea of oppression.

Οι Ιρανές είναι έρμαια μιας απέραντης θάλασσας καταπίεσης.

Their only way out, for those who could,

Η μόνη διέξοδος, για όσες έχουν τη δυνατότητα,

is to leave themselves at the mercy of people smugglers,

είναι να αφεθούν στο έλεος διακινητών,

set out on dangerous journeys

ξεκινώντας για επικίνδυνα ταξίδια,

in hope of finding safety in a land far away.

με την ελπίδα ότι θα βρουν ασφάλεια σε μια χώρα πολύ μακριά.

That's what happened to me.

Αυτό συνέβη σε μένα.

Age 12, along with my mom and my baby sister,

Σε ηλικία 12 ετών, με τη μαμά και τη μικρή μου αδελφή,

we escaped Iran.

αποδράσαμε από το Ιράν.

And after years of living in refugee camps across Europe,

Αφού ζήσαμε για χρόνια σε καταυλισμούς προσφύγων ανά την Ευρώπη,

sleeping rough

αφού βρεθήκαμε να κοιμόμαστε στο ύπαιθρο και στο έλεος αχρείων λαθροδιακινητών,

and being at the mercy of some very, very dodgy people smugglers,

we finally found safe haven here, in the UK.

τελικά βρήκαμε ασφαλές καταφύγιο εδώ, στο Ηνωμένο Βασίλειο.

For my friends and family who stayed behind,

Για τους φίλους και την οικογένειά μου που έμειναν πίσω

there was little hope for change.

ελάχιστες ήταν οι ελπίδες για αλλαγή.

And so when in September last year,

Έτσι, όταν τον Σεπτέμβριο του προηγούμενου έτους

22-year-old Mahsa Jina Amini stepped out of the metro

η 22χρονη Μάχσα Ζίνα Αμίνι

βγήκε από το μετρό στους πολύβουους δρόμους της Τεχεράνης,

onto the bustling streets of Tehran,

there was little reason to expect a change to the status quo.

δεν υπήρχε λόγος να περιμένει κανείς αλλαγή στην καθιερωμένη τάξη πραγμάτων.

The same way that it's happened to my own mother and many other women I know,

Όπως συνέβη στη μητέρα μου και σε πολλές άλλες γυναίκες που γνωρίζω,

Mahsa was arrested by the so-called morality police

η Μάχσα συνελήφθη από την αποκαλούμενη αστυνομία ηθών

because, in their opinion,

επειδή, κατά τη γνώμη τους,

she was showing more hair than they deemed acceptable.

άφησε να φανούν τα μαλλιά της περισσότερο από όσο έκριναν αποδεκτό.

Three days later,

Τρεις μέρες αργότερα, η Μάχσα πέθανε υπό αστυνομική κράτηση.

Mahsa died in police custody.

This time, though, something changed.

Αυτή τη φορά όμως κάτι άλλαξε.

Thanks to the power of social media

Χάρη στη δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

and the brave journalists working hard on the ground,

και των γενναίων δημοσιογράφων που εργάστηκαν σκληρά επί τόπου,

the news of Mahsa's killing wasn't drowned out

η είδηση για τη δολοφονία της Μάχσα δεν καταπνίγηκε

in the regime's relentless propaganda.

από την ανελέητη καθεστωτική προπαγάνδα.

In the same way

Όπως ο άδικος σκοτωμός του Τζορτζ Φλόιντ πυροδότησε το κίνημα Black Lives Matter,

that the unjust killing of George Floyd ignited the Black Lives Matter movement,

the unjust killing of Mahsa Amini

ο άδικος σκοτωμός της Μάχσα Αμίνι

ignited the biggest anti-regime protests across Iran

πυροδότησε τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις εναντίον του καθεστώτος σε όλο το Ιράν

since the formation of the Islamic Republic in 1979.

από τη δημιουργία της Ισλαμικής Δημοκρατίας το 1979.

For the first time in decades,

Για πρώτη φορά σε διάστημα δεκαετιών,

women in Iran are finally daring to defy the strict morality laws.

οι γυναίκες στο Ιράν τολμούν επιτέλους να αψηφήσουν τους νόμους αυστηρών ηθών.

In a fight for equality and dignity,

Σε έναν αγώνα για ισότητα και αξιοπρέπεια,

they are taking off their headscarves, burning them in bonfires,

βγάζουν τις μαντίλες τους, τις καίνε στην πυρά

and some are cutting off their hair.

και κάποιες κόβουν τα μαλλιά τους.

They're chanting "Zan. Zendegi. Azadi."

Φωνάζουν το σύνθημα «Ζαν, Ζεντεγκί, Αζαντί».

"Woman, Life, Freedom."

«Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία».

Furious crowds are calling for democracy,

Εξοργισμένα πλήθη ζητούν δημοκρατία,

for freedom of speech, for freedom of expression,

ελευθερία του λόγου, ελευθερία της έκφρασης,

whilst many others are calling for the fall of the supreme leader,

την ώρα που πολλοί άλλοι ζητούν την πτώση του ανώτατου ηγέτη Αλί Χαμενεΐ.

Ali Khamenei.

Khamenei is Iran's spiritual leader

Ο Χαμενεΐ είναι ο πνευματικός ηγέτης του Ιράν

and has the final say over all government matters.

κι έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε όλα τα θέματα διακυβέρνησης.

For the first time in a very, very long time,

Για πρώτη φορά μετά από πάρα πολύ καιρό,

there seems to be hope in the air.

φαίνεται να υπάρχει ελπίδα στον ορίζοντα.

Hope that perhaps change in Iran is possible.

Ελπίδα πως ίσως η αλλαγή στο Ιράν να είναι δυνατή.

And that's exactly why the crackdown has been so brutal and deadly.

Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο, η καταστολή υπήρξε τόσο στυγνή και φονική.

These are the faces of the protesters who fought for freedom

Αυτά είναι τα πρόσωπα των διαδηλωτών που αγωνίστηκαν για την ελευθερία,

but will not live to see it.

αλλά δεν θα ζήσουν για να τη δουν.

Since the protest began nearly five months ago,

Από την έναρξη της διαμαρτυρίας, σχεδόν πέντε μήνες πριν,

around 500 people have been killed.

περίπου 500 άνθρωποι σκοτώθηκαν.

Nearly 80 of those children.

Σχεδόν οι 80 από αυτούς παιδιά.

Around 18,000 protesters have been arrested.

Περίπου 18.000 διαδηλωτές έχουν συλληφθεί.

And there are reports of psychological, physical and sexual torture in prisons.

Υπάρχουν αναφορές για ψυχολογικά, σωματικά και σεξουαλικά βασανιστήρια στις φυλακές.

There has been a series of hasty trials,

Έλαβαν χώρα συνοπτικές δίκες,

forced confessions

εξαναγκασμοί σε ομολογία

and public executions of the protesters.

και δημόσιες εκτελέσεις διαδηλωτών.

The authoritarian regime of Iran is clearly desperate

Το αυταρχικό καθεστώς του Ιράν επιχειρεί εμφανώς απεγνωσμένα

to kill any and all hope

να σκοτώσει κάθε ίχνος ελπίδας,

because they know that for as long as we remain hopeless,

καθώς γνωρίζει ότι όσο δεν μας απομένει ελπίδα,

we'll resign to their oppression and injustice.

θα υποκύπτουμε στην καταπίεση και την αδικία του.

But as history has shown over and over again,

Αλλά όπως η ιστορία έχει δείξει επανειλημμένα,

the light of hope emerges from the depth of darkness.

το φως της ελπίδας αναδύεται από το βαθύ σκοτάδι.

Hope is angry.

Η ελπίδα είναι οργισμένη.

It's defiant.

Είναι ανυπότακτη.

Hope is dangerous.

Η ελπίδα είναι επικίνδυνη.

Hope is standing its ground on the streets of Iran,

Η ελπίδα στέκει ανυποχώρητη στους δρόμους του Ιράν,

chanting "Woman, Life, Freedom."

φωνάζοντας «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία».

Hope is in political prisons,

Η ελπίδα βρίσκεται στις πολιτικές φυλακές,

biding its time, sustaining those in shackles.

καιροφυλακτεί, κρατώντας στη ζωή τους δεσμώτες.

Hope has now spread to the four corners of my birth country.

Η ελπίδα τώρα έχει εξαπλωθεί στις τέσσερις γωνιές της πατρίδας μου.

As a journalist, I can't travel to Iran.

Ως δημοσιογράφος, δεν μπορώ να ταξιδέψω στο Ιράν.

But as my sisters in Tehran, Mashhad,

Αλλά όπως οι αδερφές μου

στην Τεχεράνη, στη Μασχάντ, στη Σιράζ, στο Μπαλουχιστάν, στο Κουρδιστάν,

Shiraz, Baluchistan, Kurdistan, shomal, jonoob, shargh, gharb,

σε βορρά, νότο, ανατολή και δύση,

all over Iran have done,

σε όλο το Ιράν,

I, too,

έτσι κι εγώ

I'm going to cut my hair to show my solidarity with the movement.

θα κόψω τα μαλλιά μου σε ένδειξη αλληλεγγύης με το κίνημα.

(Cheers and applause)

(Επευφημίες και χειροκρότημα)

(Cheers and applause continues)

Thank you.

Ευχαριστώ.

(Applause continues)

(Οι επευφημίες συνεχίζονται)

(Applause ends)

Thank you.

Ευχαριστώ.

Audience: Freedom for women!

[Κοινό] Ελευθερία στις γυναίκες! [Σαχάρ Ζαντ] Ναι!

(Cheers)

(Επευφημίες)

SZ: This hair, for too long, has been intertwined with religion and politics.

Αυτά τα μαλλιά, για πολύ καιρό,

ήταν συνυφασμένα με τη θρησκεία και την πολιτική.

But I say with my sisters in Iran:

Λέω όμως μαζί με τις αδερφές μου στο Ιράν:

no more.

Όχι άλλο πια.

And I say with them:

Λέω μαζί με αυτές:

Women, to reclaim our rights.

Γυναίκες, να ανακτήσουμε τα δικαιώματά μας.

(Applause and cheers)

(Χειροκρότημα)

Life, for the lives unjustly taken.

Ζωή, για τις ζωές που χάθηκαν άδικα.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Freedom, for the liberation of my people.

Ελευθερία, για την απελευθέρωση του λαού μου.

(Applause)

[Ζωή. Γυναίκα. Ελευθερία.]

(Χειροκρότημα)

I stand here with my hair in my hand,

Στέκομαι εδώ κρατώντας τα μαλλιά μου,

in hope of a future

ελπίζοντας για ένα μέλλον

where no little girl has to wish she were a man

όπου κανένα μικρό κορίτσι δεν θα εύχεται να ήταν άντρας

because she's terrified that she might drown every day.

επειδή τρέμει κάθε μέρα μην πνιγεί.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Yes, the crackdown is brutal.

Ναι, η καταστολή είναι κτηνώδης.

And yes, there might not be a solution inside yet.

Και ναι, μπορεί να μην υπάρχει ακόμα λύση εκ των έσω.

But the only thing that can help create and sustain one is hope.

Το μόνο όμως που μπορεί να βοηθήσει, ώστε να υπάρξει και να στηριχθεί μια λύση,

είναι η ελπίδα.

Sorry.

Με συγχωρείτε.

(Cheers and applause)

(Επευφημίες και χειροκρότημα)

The only thing that can help create and sustain one is hope.

Το μόνο που θα βοηθήσει να υπάρξει και να στηριχθεί μια λύση,

είναι η ελπίδα.

And every single one of us can take a step and play our part.

Κάθε ένας από μας μπορεί να κάνει ένα βήμα και να βάλει το λιθαράκι του.

I'm standing here speaking to you now.

Στέκομαι εδώ τώρα και σας μιλώ.

Many non-Iranians and Iranians outside of Iran have been signing petitions,

Πολλοί μη Ιρανοί, καθώς και Ιρανοί που ζουν εκτός Ιράν,

υπογράφουν αιτήματα,

going to protest, putting pressure on their governments

διαδηλώνουν, ασκούν πίεση στις κυβερνήσεις τους,

so that in turn, they put pressure on the Iranian regime and government.

ώστε με τη σειρά τους να ασκήσουν πίεση στο ιρανικό καθεστώς και την κυβέρνηση.

For the past few months,

Τους τελευταίους μήνες μιλώ με διαδηλωτές μέσα στο Ιράν,

I've been speaking to protesters inside of Iran,

and they tell me how much it matters to them

οι οποίοι μου λένε πόσο σημαντικό είναι για αυτούς

that we on the outside stay informed and engaged.

εμείς που είμαστε απέξω να παραμένουμε ενήμεροι κι ενεργοί.

So let's try our best to make certain

Ας βάλουμε λοιπόν τα δυνατά μας εμείς που στεκόμαστε στην ακτή,

that those of us on the shore let those at sea know

ώστε όσοι βρίσκονται στη θάλασσα να μάθουν ότι τους βλέπουμε, ακούμε την κραυγή τους.

that we see them, that we hear their cries.

Thank you for taking a step towards a future

Σας ευχαριστώ που κάνετε ένα βήμα προς ένα μέλλον

where freedom is not just a dream, but a reality.

όπου η ελευθερία δεν θα είναι απλώς όνειρο, αλλά πραγματικότητα.

Not just for women,

Όχι μόνο για τις γυναίκες,

but for everyone.

αλλά για όλους.

And not just in Iran,

Κι όχι μόνο στο Ιράν,

but everywhere.

αλλά παντού.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Cheers and applause)

(Επευφημίες και χειροκρότημα)