A New Understanding of Human History and the Roots of Inequality | David Wengrow | TED

388,067 views ・ 2022-07-26

TED


Κάντε διπλό κλικ στους αγγλικούς υπότιτλους παρακάτω για να αναπαραγάγετε το βίντεο.

Μετάφραση: Vaia Katsarou Επιμέλεια: Thanasis Zantrimas
00:04
In the summer of 2014,
0
4334
2794
Το καλοκαίρι του 2014
00:07
I was in Iraqi Kurdistan with a small team of archaeologists,
1
7128
5798
ήμουν στο ιρακινό Κουρδιστάν μαζί με μια μικρή ομάδα αρχαιολόγων,
00:12
finishing a season of field excavations near the border town of Halabja.
2
12926
5172
κλείνοντας τη σεζόν των ανασκαφών πεδίου κοντά στη μεθοριακή πόλη της Χαλάμπτζα.
00:18
Our project was looking into something which has puzzled and intrigued me
3
18932
5797
Το έργο μας ήταν να ερευνήσουμε αυτό που με προβλημάτιζε και με ενδιέφερε
00:24
ever since I began studying archeology.
4
24729
3045
από τότε που άρχισα να σπουδάζω αρχαιολογία.
00:28
We're taught to believe that thousands of years ago,
5
28233
3170
Έχουμε διδαχτεί να πιστεύουμε ότι πριν από χιλιάδες χρόνια,
00:31
when our ancestors first invented agriculture
6
31444
3629
όταν οι πρόγονοί μας πρωτοανακάλυψαν τη γεωργία,
00:35
in that part of the world,
7
35073
1710
σε εκείνο το μέρος του κόσμου,
00:36
that it set in motion a chain of consequences
8
36783
3253
ξεκίνησε μια αλυσίδα συνεπειών
00:40
that would shape our modern world in a particular direction,
9
40078
4421
που θα έστρεφε τον σύγχρονο κόσμο προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση,
00:44
on a particular course.
10
44499
2503
προς μια συγκεκριμένη πορεία.
00:47
By farming wheat,
11
47419
2294
Με την καλλιέργεια του σιταριού,
00:49
our ancestors supposedly developed new attachments to the land they lived on.
12
49754
5297
οι πρόγονοί μας υποθέσαμε ότι ανέπτυξαν νέους δεσμούς
με τη γη όπου ζούσαν.
00:55
Private property was invented.
13
55093
2085
Η ιδιωτική ιδιοκτησία είχε εφευρεθεί
00:57
And with that, the need to defend it.
14
57220
2711
και μαζί μ′ αυτή η ανάγκη για την υπεράσπισή της.
01:00
Along with new opportunities for some people to accumulate surpluses,
15
60265
5339
Μαζί με τις νέες ευκαιρίες για κάποιους ανθρώπους για συσσώρευση υπεραξίας,
01:05
came new labor demands,
16
65645
2169
προέκυψε κι η ζήτηση εργασίας,
01:07
tying most people to a hard regime of tending their crops
17
67856
5881
παγιδεύοντας τον περισσότερο κόσμο στο σκληρό καθεστώς παραγωγής της σοδειάς,
01:13
while a privileged few received freedom
18
73737
4004
ενώ μερικοί προνομιούχοι είχαν την ελευθερία
01:17
and the leisure to do other things.
19
77741
3128
και τον ελεύθερο χρόνο να κάνουν άλλα πράγματα.
01:20
To think, to experiment,
20
80910
3003
Να σκεφτούν, να πειραματιστούν,
01:23
to create the foundations of what we refer to as civilization.
21
83955
4880
να δημιουργήσουν τις βάσεις γι′ αυτό που ονομάζουμε πολιτισμό.
01:29
Now, according to this familiar story,
22
89544
2252
Σύμφωνα μ′ αυτήν τη γνωστή ιστορία,
01:31
what happened next is that populations boomed,
23
91838
3879
αυτό που συνέβη μετά είναι ότι οι πληθυσμοί αυξήθηκαν,
01:35
villages turned into towns, towns became cities,
24
95759
3670
τα χωριά έγιναν πόλεις, οι πόλεις έγιναν μεγαλουπόλεις
01:39
and with the emergence of cities,
25
99471
2002
και με την εμφάνιση των μεγαλουπόλεων
01:41
our species was locked on a familiar trajectory of development
26
101514
5464
το είδος μας παγιδεύτηκε στη γνωστή τροχιά της ανάπτυξης,
01:46
where spiraling populations and technological change
27
106978
5089
όπου η ελικοειδής αύξηση των πληθυσμών και οι τεχνολογικές αλλαγές
01:52
were bound up with the kind of dreadful inequalities
28
112067
4546
συνοδεύτηκαν από τη δημιουργία τρομερών ανισοτήτων
01:56
that we see around us today.
29
116655
2627
τις οποίες βλέπουμε γύρω μας σήμερα.
02:01
Except, as anyone can tell you,
30
121242
2920
Εκτός εάν, όπως θα έλεγε κάποιος
02:04
who's looked at the evidence from the Middle East,
31
124204
3462
που θα έβλεπε με προσοχή τα στοιχεία από τη Μέση Ανατολή,
02:07
almost nothing of what I've just been saying is actually true.
32
127707
5214
σχεδόν τίποτα από αυτά που σας είπα δεν συνέβη στην πραγματικότητα.
02:14
And the consequences I'm going to suggest
33
134756
3045
Οι συνέπειες που θα προτείνω είναι αρκετά βαθιές.
02:17
are quite profound.
34
137801
1543
02:20
Actually, what happened after the invention of agriculture
35
140428
3045
Βασικά, αυτό που συνέβη μετά την εφεύρεση της γεωργίας,
02:23
around 10,000 years ago,
36
143473
2461
πριν από περίπου 10.000 χρόνια,
02:25
is a long period of around another 4,000 years
37
145934
4004
ήταν μια μακρά περίοδος άλλων 4.000 ετών περίπου,
02:29
in which villages largely remained villages.
38
149979
3504
κατά την οποία, σε μεγάλο βαθμό, τα χωριά παρέμειναν χωριά.
02:33
And actually there's very little evidence for the emergence of rigid social classes,
39
153483
5839
Υπάρχουν πολύ λίγα στοιχεία για την ανάδυση
αυστηρών κοινωνικών τάξεων.
02:39
which is not to say that nothing happened.
40
159364
2669
Χωρίς να σημαίνει, βέβαια, ότι τίποτα δεν συνέβαινε.
02:42
Over those 4,000 years,
41
162450
1543
Στη διάρκεια αυτών των 4.000 χρόνων,
02:44
technological change actually proceeded apace.
42
164035
4088
η τεχνολογική αλλαγή προχώρησε με ταχύτητα.
02:48
Without kings,
43
168623
1668
Χωρίς βασιλείς,
02:50
without bureaucracies, without standing armies,
44
170291
2795
χωρίς γραφειοκρατία, χωρίς μόνιμους στρατούς.
02:53
these early farming populations fostered the development of mathematical knowledge,
45
173128
5422
Αυτοί οι πρώιμοι αγροτικοί πληθυσμοί ανέπτυξαν τη μαθηματική γνώση,
02:58
advanced metallurgy.
46
178591
1836
προχώρησαν τη μεταλλουργία,
03:00
They learned to cultivate olives, vines and date palms.
47
180468
4255
έμαθαν να καλλιεργούν ελαιόδεντρα, αμπέλια και φοινικόδεντρα.
03:04
They invented leavened bread, beer,
48
184764
3712
Εφηύραν το ψωμί από προζύμι, την μπύρα,
03:08
and they developed textile technologies:
49
188476
2127
ανέπτυξαν την τεχνολογία της υφαντουργίας.
03:10
the potter's wheel, the sail.
50
190603
2253
τον τροχό της αγγειοπλαστικής, το πανί του ιστίου.
03:13
And they spread all of these innovations far and wide,
51
193273
3336
Διέδωσαν όλες αυτές τις καινοτομίες στα πέρατα του κόσμου,
03:16
from the shores of the eastern Mediterranean,
52
196609
2753
από τις ακτές της ανατολικής Μεσογείου,
03:19
up to the Black Sea,
53
199362
1585
έως τη Μαύρη Θάλασσα,
03:20
and from the Persian Gulf,
54
200947
2044
και από τον Περσικό Κόλπο,
03:22
all the way over to the mountains of Kurdistan,
55
202991
4713
μέχρι τα βουνά του Κουρδιστάν,
03:27
where our excavations were taking place.
56
207746
3586
εκεί όπου γίνονται οι ανασκαφές μας.
03:32
I've often referred, half jokingly, to this long period of human history
57
212208
4630
Συχνά αναφέρομαι σ′ αυτήν τη μακρά περίοδο της ιστορίας της ανθρωπότητας
03:36
as the era of the first global village.
58
216880
3628
ως την εποχή του πρώτου παγκόσμιου χωριού.
03:40
Because it's not just the technological innovations that are so remarkable,
59
220925
4171
Επειδή δεν είναι μόνο οι τεχνολογικές καινοτομίες
που είναι τόσο αξιοσημείωτες, αλλά και οι κοινωνικές καινοτομίες
03:45
but also the social innovations
60
225138
1835
που έδωσαν τη δυνατότητα στον κόσμο να κάνει αυτά τα πράγματα,
03:47
which enabled people to do all these things
61
227015
3003
03:50
without forming centers
62
230059
2086
χωρίς να δημιουργεί κέντρα
03:52
and without raising up a class of permanent leaders over everybody else.
63
232145
5797
και χωρίς την άνοδο μιας τάξης μόνιμων ηγετών υπεράνω όλων των άλλων.
03:58
Now, oddly enough,
64
238860
1627
Τώρα, παραδόξως,
04:00
this efflorescence of culture is not what we usually refer to
65
240528
5714
αυτή η άνθιση του πολιτισμού δεν είναι αυτό που αναφέρουμε συνήθως
04:06
as civilization.
66
246284
1752
ως πολιτισμό.
04:08
Instead, that term is usually reserved for harshly unequal societies,
67
248995
6673
Αντιθέτως, με τον όρο αυτό αναφερόμαστε συνήθως σε σκληρά άνισες κοινωνίες,
04:15
which came thousands of years later.
68
255668
2336
οι οποίες εμφανίστηκαν χιλιάδες χρόνια αργότερα.
04:18
Dynastic Mesopotamia. Pharaonic Egypt.
69
258046
3420
Δυναστική Μεσοποταμία, Φαραωνική Αίγυπτος,
04:21
Imperial Rome.
70
261508
1334
Αυτοκρατορική Ρώμη.
04:22
Societies that were deeply stratified.
71
262884
3629
Κοινωνίες οι οποίες ήταν βαθιά στρωματοποιημένες.
04:26
So in short,
72
266930
2210
Εν ολίγοις, λοιπόν,
04:29
I've always felt that there was basically something very weird
73
269182
3670
πάντα αισθανόμουν ότι βασικά υπάρχει κάτι παράξενο
04:32
about our concept of civilization,
74
272852
3170
σχετικά με την αντίληψη μας για τον πολιτισμό.
04:36
something that leaves us lost for words, tongue tied.
75
276064
3712
Κάτι που μας κάνει να χάνουμε τις λέξεις, που μας δένει τη γλώσσα.
04:39
When we're confronted with thousands of years of human beings,
76
279818
3420
Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με ανθρώπους χιλιάδων ετών
04:43
say, practicing agriculture, creating new technologies,
77
283238
4588
που εξασκούσαν ας πούμε τη γεωργία, δημιουργούσαν νέες τεχνολογίες,
04:47
but not lording it over each other
78
287826
2544
αλλά δεν εξουσίαζαν ο ένας τον άλλο
04:50
or exploiting each other to the maximum.
79
290370
3044
ή δεν εκμεταλλεύονταν ο ένας τον άλλο στο έπακρο.
04:54
Why don't we have better words?
80
294207
1501
Γιατί δεν έχουμε καλύτερες λέξεις;
04:55
Where is our lexicon for those long expanses of human history
81
295750
4671
Πού είναι το λεξικό μας γι′ αυτές τις μεγάλες περιόδους της ανθρωπότητας
05:00
in which we weren't behaving that way?
82
300421
2420
στις οποίες δεν φερόμασταν μ′ αυτόν τον τρόπο;
05:04
Over the past ten years or more,
83
304634
1960
Τα τελευταία δέκα χρόνια, συνεργάστηκα στενά με τον εκλιπόντα
05:06
I worked closely together with the late,
84
306594
3504
05:10
great anthropologist David Graeber
85
310139
4046
μεγάλο ανθρωπολόγο Ντέιβιντ Γκρέιμπερ,
05:14
to address some of these questions.
86
314185
2795
για να αντιμετωπίσουμε ορισμένα από αυτά τα ερωτήματα.
Το κάναμε όμως σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα,
05:17
But we did it on a much larger scale
87
317021
1836
05:18
because from our perspective as an archaeologist and an anthropologist,
88
318857
5171
επειδή από τη δική μας οπτική, ο ένας ως αρχαιολόγος
και ο άλλος ως ανθρωπολόγος,
αυτή η σύγκρουση μεταξύ θεωρίας και δεδομένων,
05:24
this clash between theory and data,
89
324070
3670
05:27
between the standard narrative of human history
90
327782
2586
μεταξύ του τυπικού αφηγήματος της ανθρώπινης ιστορίας
05:30
and the evidence that we have before us today
91
330368
3045
και των στοιχείων που έχουμε σήμερα μπροστά μας,
05:33
is not just confined to the early Middle East.
92
333413
3211
δεν περιορίζεται μόνο στην πρώιμη Μέση Ανατολή.
05:37
It’s everything:
93
337458
1335
Αφορά το σύνολο.
05:38
out whole picture of human history that we’ve been telling for centuries,
94
338835
4087
Όλη η περιγραφή της ανθρώπινης ιστορίας που αφηγούμαστε για αιώνες
05:43
it’s basically wrong.
95
343381
1835
είναι βασικά λάθος.
05:45
I'm going to try and explain a few more of the reasons why.
96
345216
4046
Θα προσπαθήσω να σας δώσω μερικές εξηγήσεις.
05:49
Let's go back to some of those core concepts,
97
349637
2836
Ας πάμε πίσω σε μερικές βασικές έννοιες,
05:52
the stable reference points around which we've been organizing
98
352515
4630
τα σταθερά σημεία αναφοράς γύρω από τα οποία οργανώνουμε
05:57
and orchestrating our understanding of world history for hundreds of years.
99
357186
5005
κι ενορχηστρώνουμε την κατανόηση μας της παγκόσμιας ιστορίας,
για εκατοντάδες χρόνια.
Πάρτε για παράδειγμα την ιδέα ότι ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας
06:03
Take, for instance, that notion that for most of its history,
100
363026
3879
06:06
the human species lived in tiny egalitarian bands of hunter gatherers,
101
366905
5338
το ανθρώπινο είδος ζούσε σε πολύ μικρές ισότιμες ομάδες κυνηγών-συλλεκτών,
06:12
until the advent of agriculture ushered in a new age of inequality.
102
372285
5547
μέχρι που η εμφάνιση της γεωργίας εγκαινίασε την εποχή των ανισοτήτων.
06:18
Or the notion that with the arrival of cities came social classes,
103
378875
5964
Ή την ιδέα ότι η εμφάνιση των πόλεων
δημιούργησε τις κοινωνικές τάξεις,
06:24
sacred kings and rapacious oligarchs trampling everyone else underfoot.
104
384881
6715
άγιους βασιλιάδες και αρπαχτικούς ολιγάρχες
που ποδοπατούσαν όλους τους άλλους.
06:32
From our very first history lessons,
105
392055
2544
Από το πρώτο μάθημα της ιστορίας μας
06:34
we're taught to believe that our modern world,
106
394641
3378
διδασκόμαστε να πιστεύουμε ότι ο σύγχρονος κόσμος
06:38
with all of its advantages and amenities,
107
398061
3295
με τα πλεονεκτήματα και τις ανέσεις του,
06:41
modern health care, space travel,
108
401397
2211
τα συστήματα υγείας και τα ταξίδια στο διάστημα,
06:43
all the things that are good and exciting,
109
403650
2794
όλα αυτά τα καλά και συναρπαστικά,
06:46
couldn't possibly exist
110
406486
2169
δεν θα υπήρχαν
06:48
without that original concentration of humanity
111
408655
3378
χωρίς την αρχική συγκέντρωση της ανθρωπότητας
06:52
into larger and larger units
112
412033
2753
σε όλο μεγαλύτερες ομάδες
06:54
and the relentless buildup of inequalities that came with it.
113
414786
5547
και την αδυσώπητη συγκέντρωση ανισοτήτων που τη συνόδευσαν.
07:00
Inequality, we're taught to believe,
114
420333
3920
Η ανισότητα, διδαχτήκαμε να πιστεύουμε,
07:04
was the necessary price of civilization.
115
424253
3838
ήταν το αναγκαίο τίμημα του πολιτισμού.
07:09
Well, if so, then what are we to make of the early Middle East?
116
429217
3962
Αν είναι έτσι, τότε τι πρέπει να καταλάβουμε από τη Μέση Ανατολή;
07:13
Perhaps one might say there was just a very, very, very long lag time,
117
433221
3754
Ίσως κάποιος να έλεγε ότι ήταν απλώς ένα πολύ μεγάλο διάστημα 4.000 ετών,
07:17
4,000 years,
118
437016
1794
07:18
before all these developments took place.
119
438851
2086
πριν συμβεί όλη αυτή η ανάπτυξη.
07:20
Inequality was bound to happen, it was bound to set in.
120
440937
3003
Η ανισότητα ήταν αναπόφευκτο να συμβεί.
07:24
It was just a matter of time.
121
444273
1669
Ήταν απλώς θέμα χρόνου.
07:26
And perhaps the rest of the story still works
122
446693
2877
Και ίσως εν μέρει το αφήγημα να ισχύει
07:29
for other parts of the world.
123
449570
1794
για άλλα μέρη του κόσμου.
07:32
Well, let's think a bit about what we can actually say today
124
452532
4588
Ας δούμε, λοιπόν, λίγο τι μπορούμε να πούμε σήμερα
07:37
about the origin of cities.
125
457161
2127
για την προέλευση των πόλεων.
07:40
Surely, you might think, with the appearance of cities
126
460289
3379
Σίγουρα θα σκεφτείτε ότι με την εμφάνιση των πόλεων
07:43
came the appearance of social classes.
127
463710
2961
προέκυψε κι η εμφάνιση των κοινωνικών τάξεων.
07:46
Think about ancient Egypt with its pyramid temples.
128
466671
4713
Σκεφτείτε την Αρχαία Αίγυπτο με τους ναούς-πυραμίδες
07:51
Or Shang China with its lavish tombs.
129
471426
3753
ή την Κίνα των Σανγκ με τους πολυτελείς τάφους,
07:55
The classic Maya with their warlike rulers.
130
475179
3212
την κλασική εποχή των Μάγια με τους πολεμοχαρείς ηγέτες.
07:59
Or the Inca empire with its mummified kings and queens.
131
479142
4045
Ή την αυτοκρατορία των Ίνκας με τις μούμιες βασιλέων ή βασιλισσών.
08:03
But actually, the picture these days is not so clear.
132
483938
3003
Η εικόνα, όμως, δεν είναι τόσο ξεκάθαρη σήμερα.
08:06
What modern archeology tells us, for example,
133
486983
3378
Αυτό που μας λέει για παράδειγμα η σύγχρονη αρχαιολογία
08:10
is that there were already cities
134
490403
2419
είναι ότι υπήρχαν ήδη πόλεις
08:12
on the lower reaches of the Yellow River
135
492822
2586
στο κάτω μέρος του Κίτρινου Ποταμού,
08:15
over 1,000 years before the rise of the Shang.
136
495408
3670
πάνω από 1.000 χρόνια πριν την άνοδο των Σάνγκ.
08:19
And on the other side of the Pacific,
137
499495
1961
Και στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού, στο Ρίο Σούπε του Περού,
08:21
in Peru’s Rio Supe,
138
501497
2545
βλέπουμε ήδη τεράστιες συγκεντρώσεις ανθρώπων
08:24
we already see huge agglomerations of people
139
504083
3128
08:27
with monumental architecture 4,000 years before the Inca.
140
507253
5380
με μνημειώδη αρχιτεκτονική, 4.000 χρόνια πριν από τους Ίνκας.
08:33
In South Asia, 4,500 years ago,
141
513926
2753
Στη Νότια Ασία πριν από 4.500 χρόνια,
08:36
the first cities appeared at places like Mohenjo-daro
142
516721
4338
εμφανίστηκαν οι πρώτες πόλεις όπως το Μοχέντζιο Ντάρο και η Χαράπα,
08:41
and Harappa in the Indus Valley.
143
521059
2335
στην κοιλάδα του Ινδού.
08:43
But these huge settlements present no evidence of kings or queens.
144
523895
6506
Αλλά αυτοί οι τεράστιοι οικισμοί δεν παρουσιάζουν κανένα ίχνος
βασιλιάδων ή βασιλισσών.
08:52
No royal monuments, no aggrandizing art.
145
532487
3670
Κανένα βασιλικό μνημείο, καμία τέχνη που να τους εξυμνεί
08:56
And what's more, we know that much of the population
146
536199
3670
και επιπλέον, γνωρίζουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού
08:59
lived in high-quality housing with excellent sanitation.
147
539911
4087
ζούσε σε κατοικίες υψηλής ποιότητας, με εξαιρετικές συνθήκες υγιεινής.
09:04
North of the Black Sea,
148
544415
2044
Βορείως της Μαύρης Θάλασσας,
09:06
in the modern country of Ukraine,
149
546459
2461
στη σημερινή Ουκρανία,
09:08
archaeologists have found evidence of even more ancient cities
150
548961
3838
οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει στοιχεία ακόμη πιο παλαιών πόλεων
09:12
going back 6,000 years.
151
552840
2294
που ανάγονται έως κι 6.000 χρόνια.
09:15
And again,
152
555635
1251
Και πάλι,
09:16
these huge settlements present no evidence
153
556928
4004
αυτοί οι τεράστιοι οικισμοί δεν παρουσιάζουν κανένα στοιχείο
09:20
of authoritarian rule.
154
560973
3087
αυταρχικής διακυβέρνησης.
09:24
No temples, no palaces,
155
564560
2628
Ούτε ναοί, ούτε παλάτια,
09:27
not even any evidence of central storage facilities
156
567230
2627
ούτε ακόμη στοιχεία κεντρικών αποθηκευτικών χώρων
09:29
or top-down bureaucracy.
157
569899
2127
ή μιας γραφειοκρατίας με ιεραρχία.
09:32
Actually what we see in those cases are these great concentric rings of houses
158
572944
4963
Σ′ αυτές τις περιπτώσεις βλέπουμε μεγάλους ομόκεντρους δακτυλίους σπιτιών,
09:37
arranged rather like the inside of a tree trunk
159
577949
3128
διατεταγμένα όπως το εσωτερικό του κορμού ενός δέντρου,
09:41
around neighborhood assembly halls.
160
581119
2502
γύρω από αίθουσες συνελεύσεων της γειτονιάς.
Και παρέμειναν έτσι για περίπου 800 χρόνια.
09:44
And it stayed that way for about 800 years.
161
584038
5297
09:51
So what this means is that long before the birth of democracy in ancient Greece,
162
591838
6214
Αυτό που σημαίνει είναι ότι πολύ πριν τη γέννηση της δημοκρατίας,
στην αρχαία Ελλάδα,
υπήρχαν ήδη πολύ καλά οργανωμένες πόλεις σε πολλές ηπείρους
09:58
there were already well-organized cities
163
598094
3045
10:01
on several of the world's continents
164
601139
2335
10:03
which present no evidence for ruling dynasties.
165
603474
4213
χωρίς να παρουσιάζουν κανένα στοιχείο κυρίαρχων δυναστειών.
10:08
And some of them also seem to have managed perfectly well without priests,
166
608146
4963
Και ορισμένες από αυτές φαίνεται πως τα κατάφερναν πολύ καλά
χωρίς ιερείς, μανδαρίνους ή πολεμοχαρείς πολιτικούς.
10:13
mandarins and warrior politicians.
167
613151
2669
10:16
Of course, some early cities did go on
168
616362
2878
Φυσικά, κάποιες από αυτές τις πρώιμες πόλεις
έγιναν στη συνέχεια πρωτεύουσες βασιλείων και αυτοκρατοριών.
10:19
to become the capitals of kingdoms and empires.
169
619282
3378
10:23
But it's important to note that others went
170
623161
2252
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε
ότι άλλες στράφηκαν σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση.
10:25
in completely the opposite direction.
171
625454
2962
10:29
To take one well-documented example,
172
629584
2419
Ένα καλά τεκμηριωμένο παράδειγμα είναι γύρω στο έτος 250 μ.Χ,
10:32
around the year 250 AD,
173
632003
3545
10:35
the city of Teotihuacan, in the valley of Mexico,
174
635590
4087
η πόλη Τεοτιουακάν, στην κοιλάδα του Μεξικού,
10:39
with a population of around 100,000 people,
175
639719
3837
με πληθυσμό γύρω στις 100.000 κατοίκους,
10:43
turned its back on pyramid temples and human sacrifices
176
643598
5130
στράφηκε ενάντια στους ναούς-πυραμίδες και τις ανθρωποθυσίες
10:48
and reconstituted itself
177
648728
2919
και ανασυγκροτήθηκε ως ένα τεράστιο συγκρότημα με άνετες επαύλεις,
10:51
as a vast collection of comfortable villas housing most of the city's population.
178
651689
6924
στεγάζοντας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.
10:59
When archaeologists first investigated these buildings,
179
659488
3963
Όταν οι αρχαιολόγοι ερεύνησαν αρχικά αυτά τα κτίρια,
11:03
they assumed they were palaces.
180
663492
1836
υπέθεσαν ότι ήταν παλάτια.
11:05
Then they realized that just about everyone in the city
181
665328
3253
Αργότερα κατάλαβαν ότι περίπου ο καθένας στην πόλη
11:08
was living in a palace with spacious patios
182
668623
3253
ζούσε σε παλάτι με ευρύχωρα αίθρια,
11:11
and subfloor drainages,
183
671876
1668
υποδαπέδιες αποχετεύσεις και υπέροχες τοιχογραφίες στους τοίχους.
11:13
gorgeous murals on the walls.
184
673586
2502
11:16
But we shouldn't get carried away.
185
676631
1960
Δεν πρέπει όμως να παρασυρόμαστε.
11:19
None of the societies that I've been describing
186
679383
3003
Καμία από τις κοινωνίες τις οποίες περιγράφω δεν ήταν απολύτως ισότιμη.
11:22
was perfectly egalitarian.
187
682428
3003
11:26
But then we might also remember that fifth-century Athens,
188
686641
3753
Θα πρέπει να θυμηθούμε επίσης ότι κι η Αθήνα του 5ου αιώνα,
11:30
which we look to as the birthplace of democracy,
189
690394
3379
την οποία θεωρούμε τη γενέτειρα της δημοκρατίας,
11:33
was also a militaristic society founded on chattel slavery,
190
693773
6631
ήταν κι αυτή μια μιλιταριστική κοινωνία, βασισμένη στη δουλεία,
11:40
where women were completely excluded from politics.
191
700404
4129
όπου οι γυναίκες ήταν εντελώς αποκλεισμένες από την πολιτική.
11:45
So maybe by comparison,
192
705368
1293
Έτσι, συγκριτικά,
11:46
somewhere like Teotihuacan was not doing so badly
193
706702
3170
σε άλλα μέρη όπως η Τεοτιουακάν δεν τα πήγαιναν και άσχημα,
11:49
at keeping the genie of inequality in its bottle.
194
709872
4004
κρατώντας το τζίνι της ανισότητας μέσα στο μπουκάλι του.
11:53
But maybe we can just forget about all that, we can look away.
195
713918
2961
Αλλά ας τα ξεχάσουμε αυτά.
Ας κοιτάξουμε αλλού.
11:56
Perhaps all of these things I'm talking about are basically outliers.
196
716879
4755
Ίσως όλα αυτά για τα οποία μιλάω να είναι ακραία στην ουσία.
Ίσως να μπορούμε να κρατήσουμε ανέπαφη την οικεία ιστορία περί πολιτισμού.
12:03
Maybe we can still keep our familiar story of civilization intact.
197
723052
4463
12:08
And after all,
198
728933
1209
Στο κάτω κάτω, εάν οι ακυβέρνητες πόλεις
12:10
if cities without rulers were really such a common thing in human history,
199
730142
6048
ήταν τόσο κοινές στην ιστορία μας,
12:16
why didn't Cortéz and Pizarro and all the other conquistadors
200
736190
4922
τότε γιατί ο Κορτέζ, ο Πιζάρο και όλοι οι άλλοι κονκισταδόρες
12:21
find any when they began their invasion of the Americas?
201
741153
3504
δεν βρήκαν καμία τέτοια όταν άρχισαν την εισβολή τους στην Αμερική;
12:24
Why did they find only Moctezuma and Atahualpa
202
744699
4337
Γιατί βρήκαν μόνο τον Μοκτεζούμα και τον Αταχουάλπα
να κυριαρχούν στις αυτοκρατορίες τους;
12:29
lording it over their empires?
203
749078
2085
12:32
Except that's not true either.
204
752498
2085
Μόνο που κι αυτό δεν είναι αλήθεια.
12:35
Actually, the city where Hernan Cortéz found his military allies,
205
755042
4546
Η πόλη στην οποία ο Ερνάν Κορτές βρήκε τους στρατιωτικούς του συμμάχους,
12:39
the ones who enabled his successful assault
206
759588
2837
αυτούς που τον βοήθησαν στην επιτυχημένη του επίθεση
12:42
on the Aztec capital of Tenochtitlán,
207
762466
3504
στην πρωτεύουσα των Αζτέκων, Τενοτστιτλάν,
12:45
was exactly one such city without rulers:
208
765970
4421
ήταν ακριβώς μια τέτοια πόλη, χωρίς κυβερνήτες.
12:50
an indigenous republic by the name of Tlaxcala,
209
770975
4338
Μια αυτόχθονη δημοκρατία με το όνομα Τλαξσκάλα
12:55
governed by an urban parliament,
210
775354
2169
κυβερνούμενη από το αστικό κοινοβούλιο,
12:57
which had some pretty interesting initiation rituals
211
777565
3086
το οποίο είχε μερικές πολύ ενδιαφέρουσες τελετουργίες εισόδου
13:00
for would-be politicians.
212
780693
1585
για τους επίδοξους πολιτικούς.
13:02
They'd be periodically whipped
213
782320
1960
Κατά καιρούς μαστιγώνονταν
13:04
and subject to public abuse by their constituents
214
784322
3420
και κακοποιούνταν δημοσίως από τα μέλη της κοινότητάς τους,
13:07
to sort of break down their egos and remind them who's really in charge.
215
787742
6840
ώστε να τους τσακίσουν κάπως τον εγωισμό και να τους υπενθυμίσουν
(Χειροκρότημα)
ποιος πραγματικά κάνει κουμάντο.
13:14
It's a little bit different from what we expect of our politicians today.
216
794999
4338
Διαφέρει λίγο από αυτό που αναμένουμε σήμερα με τους πολιτικούς.
13:19
And archaeologists, by the way, have also worked at this place Tlaxcala,
217
799337
4546
Οι αρχαιολόγοι έχουν δουλέψει, επίσης, στην Τλαξκάλα
13:23
excavating the remains of the pre-conquest city,
218
803924
3045
κάνοντας ανασκαφή στα ερείπια της προκατακτημένης πόλης
κι αυτό που βρήκαν είναι αξιοσημείωτο.
13:27
and what they found there is really remarkable.
219
807011
2210
13:29
Again, the most impressive architecture is not temples and palaces.
220
809263
4546
Ξανά, τα πιο εντυπωσιακά αρχιτεκτονήματα δεν είναι ναοί και παλάτια.
13:33
It's just the well-appointed residences of ordinary citizens
221
813809
4046
Είναι οι πολύ καλά διατεταγμένες κατοικίες των απλών πολιτών,
13:37
arrayed along these grand terraces overlooking district plazas.
222
817855
6298
παρατεταγμένες κατά μήκος των αναβαθμίδων με θέα τις πλατείες της περιοχής.
13:44
And it's not just the history of cities
223
824820
2503
Δεν είναι μόνο η ιστορία των πόλεων
13:47
that modern archaeological science is turning on its head.
224
827365
4671
στις οποίες η σύγχρονη αρχαιολογία στρέφει την προσοχή της.
13:52
We also know now that the history of human societies
225
832995
2795
Γνωρίζουμε επίσης σήμερα ότι η ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών
13:55
before the coming of agriculture
226
835831
1794
πριν την έλευση της γεωργίας, δεν έχει σχέση με ό,τι φανταζόμασταν.
13:57
is just nothing like what we once imagined.
227
837666
2753
14:01
Far from this idea of people living all the time
228
841337
2586
Καμία σχέση με την ιδέα ότι οι άνθρωποι ζούσαν συνεχώς
14:03
in tiny bands of hunter-gatherers,
229
843964
2044
σε μικρές ομάδες κυνηγών-συλλεκτών.
14:06
actually, what we see these days
230
846050
1835
Αυτό που βλέπουμε σήμερα
14:07
is evidence for a really wild variety of social experimentation
231
847885
5547
είναι στοιχεία μιας τεράστιας ποικιλίας κοινωνικού πειραματισμού,
14:13
before the coming of farming.
232
853474
1919
πριν την έλευση της γεωργίας.
14:15
In Africa,
233
855393
1251
Στην Αφρική,
14:16
50,000 years ago,
234
856644
2210
πριν από 50.000 χρόνια,
14:18
hunter-gatherers were already creating huge networks,
235
858854
4421
οι κυνηγοί-συλλέκτες άρχισαν ήδη να δημιουργούν τεράστια δίκτυα,
14:23
social networks, covering large parts of the continent.
236
863317
3212
κοινωνικά δίκτυα, καλύπτοντας τεράστιες εκτάσεις της ηπείρου.
14:26
In Ice Age Europe, 25,000 years ago,
237
866946
3211
Στην παγετωνική εποχή της Ευρώπης πριν 25.000 χρόνια,
14:30
we see evidence of individuals singled out for special grand burials,
238
870199
6048
βλέπουμε στοιχεία ατόμων να ξεχωρίζουν για τις ειδικές μεγαλειώδεις ταφές τους,
14:36
their bodies suffused with ornamentation,
239
876247
3295
με τα σώματά τους γεμάτα κοσμήματα
14:39
weapons and even what looked like regalia.
240
879542
2961
όπλα, ακόμη και κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί εμβλήματα.
14:42
We see public buildings constructed on the bones and tusks of woolly mammoth.
241
882503
5714
Βλέπουμε δημόσια κτίρια να οικοδομούνται πάνω σε οστά και χαυλιόδοντες
μαλλιαρών μαμούθ.
Και γύρω στα 11.000 χρόνια πριν,
14:49
And around 11,000 years ago,
242
889051
2878
14:51
back in the Middle East, where I started,
243
891929
2836
στη Μέση Ανατολή από όπου ξεκίνησα,
14:54
hunter-gatherers constructed enormous stone temples
244
894807
5047
οι κυνηγοί-συλλέκτες οικοδόμησαν τεράστιους πέτρινους ναούς,
14:59
at a place called Göbekli Tepe in eastern Turkey.
245
899854
4337
σε ένα μέρος που ονομάζεται Γκιομπεκλί Τεπέ, στην ανατολική Τουρκία.
15:05
In North America,
246
905234
1752
Στη Βόρεια Αμερική,
πολύ πριν την καλλιέργεια του αραβοσίτου,
15:07
long before the coming of maize farming,
247
907027
2294
15:09
indigenous populations created the massive earthworks of poverty point
248
909363
4630
αυτόχθονες πληθυσμοί κατασκεύασαν τα τεράστια χωματουργικά έργα
στο Πόβερτι Πόιντ, στη Λουιζιάνα,
15:14
in Louisiana,
249
914034
1419
15:15
capable of hosting hunter gatherer publics in their thousands.
250
915494
3921
που μπορούσαν να φιλοξενήσουν χιλιάδες κυνηγούς-συλλέκτες.
15:19
And then Japan, again, long before the arrival of rice farming,
251
919457
4295
Επίσης, στην Ιαπωνία πολύ πριν την άφιξη της καλλιέργειας του ρυζιού,
15:23
the storehouses of Sannai Maruyama could already hold great surpluses
252
923794
5297
οι αποθήκες στο Σανάι Μαριγιάμα μπορούσαν ήδη να φυλάξουν μεγάλα αποθέματα
15:29
of wild plant foods.
253
929133
1835
άγριας φυτικής τροφής.
15:30
Now what do all these details amount to?
254
930968
2753
Πού καταλήγουν αυτές οι λεπτομέρειες;
15:33
What does it all mean?
255
933762
1836
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
15:35
Well, at the very least, I'd suggest
256
935639
2336
Το ελάχιστο που θα πρότεινα
είναι ότι είναι παρατραβηγμένο σήμερα, να παραμείνουμε στην ιδέα
15:38
it's really a bit far-fetched these days to cling to this notion
257
938017
5297
15:43
that the invention of agriculture meant a departure from some egalitarian Eden.
258
943355
6882
ότι η εφεύρεση της γεωργίας σήμαινε την αναχώρηση μιας Εδέμ ισοτιμίας.
15:50
Or to cling to the idea that small-scale societies
259
950863
3712
Ή να παραμείνουμε στην ιδέα ότι οι κοινωνίες μικρής κλίμακας
15:54
are especially likely to be egalitarian,
260
954617
2669
ήταν ιδιαίτερα πιθανό να ήταν ισότιμες,
15:57
while large-scale ones must necessarily have kings,
261
957328
4171
ενώ οι μεγάλης κλίμακας πρέπει να είχαν απαραίτητα βασιλείς,
16:01
presidents and top-down structures of management.
262
961540
2461
προέδρους και ιεραρχικές δομές διοίκησης.
16:05
And there are also some contemporary implications.
263
965127
2795
Υπάρχουν επίσης μερικές σύγχρονες επιπτώσεις.
16:07
Take, for example, the commonplace notion
264
967963
2836
Πάρτε για παράδειγμα τη συνηθισμένη αντίληψη
16:10
that participatory democracy is somehow natural in a small community.
265
970799
5464
ότι η συμμετοχική δημοκρατία είναι κατά κάποιο τρόπο φυσική
σε μια μικρή κοινότητα
16:16
Or perhaps an activist group,
266
976597
2085
ή ίσως σε μια ομάδα ακτιβιστών,
16:18
but couldn't possibly have a scale up for anything like a city,
267
978682
5089
αλλά δεν θα μπορούσε ενδεχομένως να φτάσει σε κλίμακες όπως μια πόλη,
16:23
a nation or even a region.
268
983812
2128
ένα έθνος ή ακόμη μια χώρα.
16:26
Well, actually, the evidence of human history,
269
986732
2461
Τα στοιχεία της ανθρώπινης ιστορίας, εάν είμαστε έτοιμοι να τα δούμε,
16:29
if we're prepared to look at it,
270
989193
2169
16:31
suggests the opposite.
271
991362
1668
δείχνουν το αντίθετο.
16:33
If cities and regional confederacies,
272
993948
2961
Εάν οι πόλεις κι οι συμπολιτείες των περιφερειών
16:36
held together mostly by consensus and cooperation
273
996951
4546
παρέμειναν συνδεδεμένες, κυρίως, με τη συναίνεση και τη συνεργασία
16:41
existed thousands of years ago,
274
1001539
3336
που υπήρχε χιλιάδες χρόνια πριν,
16:44
who's to stop us creating them again today
275
1004875
4046
ποιος μας εμποδίζει να τις ξαναδημιουργήσουμε σήμερα
16:48
with technologies that allow us to overcome the friction
276
1008921
4046
με τις τεχνολογίες που θα μας επιτρέψουν να ξεπεράσουμε το πρόβλημα
16:52
of distance and numbers?
277
1012967
2460
της απόστασης και των μεγεθών;
Ίσως δεν είναι αργά να αρχίσουμε να μαθαίνουμε από όλα τα νέα στοιχεία
16:56
Perhaps it's not too late to begin learning from all this new evidence
278
1016053
6089
17:02
of the human past,
279
1022142
1627
του παρελθόντος,
17:04
even to begin imagining
280
1024144
2002
ακόμη και να αρχίσουμε να φανταζόμαστε
17:06
what other kinds of civilization we might create
281
1026188
4254
τι άλλου είδους πολιτισμό θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε,
17:10
if we can just stop telling ourselves
282
1030442
4463
εάν απλώς σταματήσουμε να λέμε στους εαυτούς μας
17:14
that this particular world is the only one possible.
283
1034947
5088
ότι αυτός ο συγκεκριμένος κόσμος είναι ο μόνος εφικτός.
17:21
Thank you very much.
284
1041328
1168
Σας ευχαριστώ πολύ.
17:22
(Applause)
285
1042538
5130
(Χειροκρότημα)
Σχετικά με αυτόν τον ιστότοπο

Αυτός ο ιστότοπος θα σας παρουσιάσει βίντεο στο YouTube που είναι χρήσιμα για την εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας. Θα δείτε μαθήματα αγγλικών που διδάσκουν κορυφαίοι καθηγητές από όλο τον κόσμο. Κάντε διπλό κλικ στους αγγλικούς υπότιτλους που εμφανίζονται σε κάθε σελίδα βίντεο για να αναπαράγετε το βίντεο από εκεί. Οι υπότιτλοι μετακινούνται συγχρονισμένα με την αναπαραγωγή του βίντεο. Εάν έχετε οποιαδήποτε σχόλια ή αιτήματα, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας χρησιμοποιώντας αυτή τη φόρμα επικοινωνίας.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7