What broke the Great Wall of China - Juwen Zhang

Çeviri: Suat Utku Merter Gözden geçirme: Asmin Ece Şimşek

According to legend, an emperor long ago declared that he would build

Efsaneye göre, bir hükümdar zamanında

yeni imparatorluğunu korumak ve gücünü sürdürmek için

a great wall spanning thousands of kilometers

to protect his new empire and ensure his sustained power.

binlerce kilometrelik bir set inşa edeceğini duyurdu.

He ordered many men across China to leave their homes

Çin genelinde birçok adamın evlerinden ayrılıp

and submit to the grueling labor required for its construction.

inşaat için gereken angaryaya boyun eğmesini emretti.

As years passed and the wall grew, few returned home.

Yıllar geçti ve set yükseldi ama sadece birkaçı eve döndü.

Nestled in the foothills of a remote mountain,

Ücra bir dağın eteklerinde yaşayan

the Mengs and their neighbors, the Jiangs,

Mengler ve komşuları Jianglar, imparatorun askerleri tarafından

hadn’t yet had to worry about being drafted by the emperor’s soldiers.

götürülmek konusunda henüz endişelenmiyorlardı.

One year, the Mengs grew gourds that flourished along their shared fence.

Bir yıl, Mengler ortak çitleri boyunca serpilen su kabakları yetiştirdiler.

One particular gourd crossed the fence and extended into the Jiang’s yard,

Bir su kabağı çiti geçti ve Jiangların arsasına doğru uzandı

böylece onlar da bitkiye bakmaya başladılar.

so they cared for it.

The gourd grew to be the biggest of all.

Kabak aralarındaki en büyüğü oldu.

At harvest, the Mengs and the Jiangs decided to take equal halves.

Hasat zamanı, Meng ve Jianglar eşit yarımlar almaya karar verdiler.

But as they went to split the gourd, something remarkable happened.

Kabağı bölmeye kalkıştıklarında olağanüstü bir şey oldu.

It cracked open to reveal a beautiful baby curled inside,

Çatladı ve içinden onlara gülen güzel bir bebek çıktı.

smiling up at them.

They agreed to raise her together

Onu beraber büyütmeye karar verdiler

and named their magical, boundary-breaking daughter, Meng Jiang.

ve sihirli, sınırları aşan kızlarına Meng Jiang adını verdiler.

She grew into a virtuous, accomplished young woman who infused life with joy.

Büyüdü ve hayata neşe saçan erdemli ve becerikli bir kız oldu.

She cared for her elderly parents and their land with dedication.

Yaşlı ebeveynlerine ve arsalarına adanmışlıkla baktı.

But the surrounding world remained turbulent.

Ancak etraflarındaki dünya hâlâ çalkantılıydı.

One day, Meng Jiang stumbled upon a young man hiding in the garden.

Bir gün, Meng Jiang bahçelerinde saklanan genç bir adamla karşılaştı.

The emperor’s soldiers had come to conscript him into building the wall.

İmparatorun askerleri onu duvarın inşaası için almaya gelmişlerdi

But he had an elderly mother to care for

ama onun bakması gereken yaşlı bir annesi vardı

and knew that obeying the soldiers’ orders would mean almost certain death,

ve askerlerin emirlerine uymanın ölüm demek olduğunu biliyordu

so he escaped.

bu yüzden kaçmıştı.

Meng Jiang and Fan Xiliang connected instantly,

Meng Jiang ve Fan Xiliang hemen bağlandılar

and soon enough, they married.

ve kısa süre sonra evlendiler.

But their happiness wouldn’t last long.

Ancak mutlulukları uzun sürmeyecekti.

When the emperor’s soldiers descended the next time,

İmparatorun askerleri sonraki baskında

they captured Fan Xiliang.

Fan Xiliang’ı yakaladılar.

For months, she watched the horizon,

Meng Jiang, aylar boyunca ufku izledi

hoping the world would do right and deliver her love back to her safely.

evrenin doğruyu yapıp sevgilisini güvenle ona getirmesini umdu.

But he never came.

Ancak hiç gelmedi.

And as the air grew frigid, Meng Jiang’s worries only grew,

Hava soğudukça Meng Jiang’ın kaygıları da arttı

so she set out to find him herself.

böylece onu kendi başına bulmaya koyuldu.

Through bitter snow and howling winds, across rivers and mountains,

Keskin kar ve uğuldayan rüzgar boyunca nehirler ve dağları aşıp

she undertook the dangerous journey that many others had been forced to complete.

diğerlerinin tamamlamak için zorlandığı tehlikeli yolculuğu tek başına üstlendi.

Finally, she reached the construction site,

Sonunda, binlerce işçinin imparatorun hayalini gerçekleştirmek için

where thousands of workers toiled, day and night,

uğraştığı inşaat alanına ulaştı.

to realize the emperor’s vision.

Stealing into the fray, Meng Jiang whispered her husband’s name

Karmaşaya gizlice giren Meng Jiang, işçilere eşinin adını fısıldadı

to the workers until, eventually, one man’s eyes glimmered with recognition—

sonunda bir adamın gözleri aşinalıkla parıldadı ancak ardından

only for him to reveal the tragic news that Fan Xiliang had recently died.

Fan Xiliang’ın kısa bir süre önce öldüğünü dair trajik haberi verdi.

He was rumored to be buried under the wall alongside many others.

Söylenene göre o da diğerleri gibi setin altına gömülmüştü.

Heartbroken beyond words, Meng Jiang could only weep.

Tarif edilemez şekilde kederli, Meng Jiang sadece ağlayabilirdi.

As her tears filled the construction halls,

Yaşları koridorları doldurup

seeped into the cracks of the wall, and soaked its stone,

duvarın kırıklarında taşlar tarafından emildikçe

whole portions crumbled and washed away in the flood of her grief.

koca bölümler yıkıldı ve kederinin selinde sürüklendi.

Livid, the emperor ordered that the person who’d sabotaged his grand project

Öfkelenen imparator, büyük projesini sabote edenin bulunup cezası için

be captured and brought to his palace for punishment.

sarayına getirilmesini emretti.

But when he beheld the otherworldly beauty and virtue Meng Jiang radiated,

Ancak Meng Jiang’ın yaydığı ruhani güzelliği görünce

his plan changed.

planı değişti.

Leering at the devastated widow,

Harap olmuş dula kötü gözle bakan imparator,

the emperor instead suggested that she become one of his imperial concubines.

ona krallığının cariyelerinden biri olmasını önerdi.

She had few options, but she realized she could leverage the wretched proposal

Birkaç seçeceği vardı ama bu korkunç teklifi kullanarak

Fan Xiliang’ı onurlandırıp

to honor Fan Xiliang and humiliate the emperor.

imparatoru küçük düşürebileceğini fark etti.

She said she agreed—

Bir şartla kabul edeceğini söyledi.

but only if the emperor gave her deceased husband a grand funeral

İmparator, rahmetli eşine büyük bir cenaze düzenleyecek ve

and that the emperor attend dressed in the traditional mourning attire

cenazeye Fan Xiliang kendi babası olsaydı giyeceği geleneksel yas giysisiyle

he would wear had Fan Xiliang been his own father.

katılacaktı.

The emperor begrudgingly made the arrangements

İmparator gönülsüzce düzenlemeleri yaptı

and Meng Jiang bid her beloved farewell.

ve Meng Jiang sevgilisini son yolculuğuna uğradı.

Finally, with her wish carried out, she refused to either submit to the emperor,

İsteğinin karşılanmasıyla şimdi onu sarayda bekleyen imparatora

who now awaited her in his palace, or to face his punishment.

boyun eğmeyi veya cezasını çekmeyi reddetti.

Instead, she cast herself into the nearby water,

Bunun yerine kendisini, tıpkı göz yaşları gibi her şeyi saran suya

as all-enveloping as her own tears, never to emerge again.

bir daha yüzeye çıkmamak üzere bıraktı.

She had left an unjust world as mysteriously as she’d entered it.

O, bu adaletsiz dünyayı, geldiği kadar gizemli bir şekilde terk etti.

But her tears flowed on, a reminder of her virtue and defiance.

Ancak yaşları akmaya devam etti,

erdeminin ve isyanının bir hatırlatıcısı olarak.