How one piece of legislation divided a nation - Ben Labaree, Jr.

Ustawa, która zrodziła Partię Republikańską - Ben Labaree, Jr.

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Rysia Wand

Today when people complain about the state

Ludzie, którzy narzekają dziś

of American politics,

na amerykańskich polityków,

they often mention the dominance of

często podnoszą kwestię dominacji

the Democratic and Republican Parties,

Demokratów i Republikanów,

or the sharp split between red and blue states.

lub ostry podział na stany prawicowe i lewicowe.

But while it may seem like both of these things

Choć może się wydawać, że obie te kwestie

have been around forever,

są z nami od zawsze,

the situation looked quite different in 1850,

sytuacja była zupełnie inna w roku 1850.

with the Republican Party not yet existing,

Partia Republikańska jeszcze nie istniała,

and support for the dominant Democrats and Whigs

a poparcie dla Demokratów i Amerykańskiej Partii Wigów

cutting across geographic divides.

nie zależało od miejsca zamieszkania.

The collapse of this Second Party System

Upadek tego systemu partyjnego

was at the center of increasing regional tensions

był źródłem narastających napięć na szczeblu regionalnym,

that would lead to the birth of the Republican Party,

które stworzą Partię Republikańską

the rise of Abraham Lincoln as its leader,

z Abrahamem Lincolnem na czele

and a civil war that would claim over half a million lives.

oraz do Wojny Secesyjnej, w której zginie ponad pół miliona ludzi.

And if this collapse could be blamed

Jeśli można uznać jedno wydarzenie

on a single event,

it would be the Kansas-Nebraska Act of 1854.

za przyczynę tego upadku,

to będzie to uchwalenie ustawy o Kansas i Nebrasce w 1854 roku.

The story starts with the Missouri Compromise of 1820.

Historia zaczyna się wcześniej. W 1820 roku przyjęto "kompromis Missouri".

To balance the number of slave states

W celu zrównania liczby stanów wolnych

and free states in the Union,

i stanów niewolniczych,

it allowed slavery in the newly admitted

kompromis zezwalał na niewolnictwo w stanie Missouri,

state of Missouri, while making it off limits

zabraniając go jednocześnie na terytorium Luizjany,

in the remaining federally administered Louisiana Territory.

zarządzanej przez rząd federalny.

But compromises tend to last

Ale kompromisy trwają tak długo,

only as long as they're convenient,

jak długo są dogodne.

and by the early 1850s,

We wczesnych latach 50. XIX wieku

a tenacious Democratic Senator from Illionis

senator Partii Demokratycznej z Illinois,

named Stephen A. Douglas

niejaki Stephen A. Douglas,

found its terms very inconvenient.

uznał warunki tego kompromisu za bardzo niewygodne.

As an advocate of western expansion,

Będąc zwolennikiem ekspansji na zachód,

he promoted constructing a transcontinental

optował za wybudowaniem

transkontynentalnej kolei przez Wielkie Równiny

railroad across the Northern Plains

with an eastern terminus in Chicago,

ze stacją początkową w Chicago,

where he happened to own real estate.

gdzie przypadkiem posiadał nieruchomości.

For his proposal to succeed,

Zdaniem Douglasa powodzenie tej propozycji

Douglas felt that the territories

through which the railroad passed,

wymagało, żeby linia przechodziła

would have to be formally organized,

przez tereny formalnie zorganizowane,

which required the support of Southern politicians.

a to wymagało poparcia polityków z Południa.

He was also a believer in popular sovereignty,

Wierzył też w ideę suwerenności ludu,

arguing that the status of slavery in a territory

co oznaczało, że decyzja o legalności niewolnictwa

should be decided by its residents rather than Congress.

powinna należeć do mieszkańców danego terytorium, a nie do Kongresu.

So Douglas introduced a bill

Douglas napisał projekt ustawy,

designed to kill two birds with one stone.

żeby złapać dwie sroki za ogon.

It would divide the large chunk of incorporated land

Ustawa miała podzielić dużą część zachodnich ziem

into two new organized territories: Nebraska and Kansas,

na dwa terytoria: Nebraskę i Kansas.

each of which would be open to slavery

W obu można zalegalizować niewolnictwo,

if the population voted to allow it.

gdyby chcieli tego ich mieszkańcy.

While Douglas and his Southern supporters

Douglas i jego zwolennicy z Południa

tried to frame the bill as protecting

przekonywali, że ustawa ma na celu

the political rights of settlers,

ochronę praw osadników.

horrified Northerners recognized it as

Ale przeciwnicy ustawy z przerażeniem dostrzegli,

repealing the 34-year-old Missouri Compromise

że uchyla ona 34-letni kompromis Missouri

and feared that its supporters' ultimate goal

i obawiali się, że ostatecznym celem ustawy

was to extend slavery to the entire nation.

jest zalegalizowanie niewolnictwa w całym kraju.

Congress was able to pass the Kansas-Nebraska Act,

Kongres przyjął ustawę o Kansas i Nebrasce,

but at the huge cost of bitterly dividing the nation,

płacąc za to głębokimi podziałami w kraju.

with 91% of the opposition coming from Northerners.

91% jej przeciwników pochodziło z północnych stanów.

In the House of Representatives,

W Izbie Reprezentantów

politicians traded insults and brandished weapons

politycy obrzucali się obelgami i grozili bronią.

until a Sargent at Arms restored order.

Dopiero oficer porządkowy zaprowadził ład.

President Pierce signed the bill into law

Prezydent Pierce podpisał ustawę

amidst a storm of protest,

wśród nawałnicy protestów.

while Georgia's Alexander Stephens,

Alexander Stephens z Georgii,

future Confederate Vice President,

przyszły wiceprezydent Konfederacji,

hailed the Act's passage as,

opisał uchwalenie ustawy jako

"Glory enough for one day."

"odpowiednią dawkę chwały".

The New York Tribune reported,

Reporter New York Tribune pisał

"The unanimous sentiment of the North is indignant resistance."

o "jednogłośnym oburzeniu i sprzeciwie Północy".

Douglas even admitted that he could travel

Douglas przyznał nawet, że mógł przebyć

from Washington D.C. to Chicago

drogę z Waszyngtonu do Chicago

by the light of his own burning effigies.

przy świetle płonących kukieł ze swoją podobizną.

The political consequences

Polityczne konsekwencje

of the Kansas-Nebraska Act were stunning.

ustawy o Kansas i Nebrasce były oszałamiające.

Previously, both Whigs and Democrats had included

W przeszłości wśród Wigów i Demokratów

Northern and Southern lawmakers united around

byli senatorowie z południa i z północy,

various issues, but now slavery became

potrafiący wspólnie działać w wielu sprawach.

a dividing factor that could not be ignored.

Niewolnictwo całkowicie ich podzieliło.

Congressmen from both parties

Kongresmeni z obu partii

spoke out against the act,

występowali przeciw ustawie,

including an Illinois Whig named Abraham Lincoln,

wśród nich członek Partii Wigów z Illinois, Abraham Lincoln.

denouncing "the monstrous injustice of slavery"

Potępił on niewolnictwo jako "potworną niesprawiedliwość"

in an 1854 speech.

w przemówieniu z 1854 roku.

By this time the Whigs had all but ceased to exist,

W tym czasie Partia Wigów praktycznie przestała istnieć,

irreparably split between

nieodwracalnie podzielona

their Northern and Southern factions.

między członków z Północy i Południa.

In the same year, the new Republican Party

W tym samym roku

was founded by the anti-slavery elements

abolicjoniści z obu partii

from both existing parties.

założyli nową Partię Republikańską.

Although Lincoln still ran for Senate as a Whig in 1854,

Chociaż Lincoln startował w wyborach z ramienia Partii Wigów w 1854 roku,

he was an early supporter of the new party,

był jednym z pierwszych zwolenników nowej partii,

and helped to recruit others to its cause.

pomógł też zaciągnąć do niej innych.

Meanwhile the Democratic Party was shaken

Partią Demokratyczną zatrzęsło,

when events in the newly formed Kansas Territory

kiedy wydarzenia w nowo-powstałym Terytorium Kansas pokazały,

revealed the violent consequences of popular sovereignty.

jak brutalne konsekwencje może mieć władza w rękach ludu.

Advertisements appeared across the North

Północ zalały błagalne ogłoszenia,

imploring people to emigrate to Kansas

żeby przeprowadzano się do Kansas

to stem the advance of slavery.

i powstrzymano legalizację niewolnictwa.

The South answered with Border Ruffians,

Z Południa przybywały "Łotry Pogranicza",

pro-slavery Missourians who crossed state lines

zwolennicy niewolnictwa z Missouri przenoszący się do Kansas,

to vote in fraudulent elections

aby głosować w sfałszowanych wyborach

and raid anti-slavery settlements.

i napadać na osady przeciwne niewolnictwu.

One northern abolitionist, John Brown,

John Brown, północny abolicjonista

became notorious following the

okrył się złą sławą

Pottawatomie Massacre of 1856

przez masakrę w Pottawatomie w 1856 roku,

when he and his sons hacked to death

kiedy wraz z synami

five pro-slavery farmers with broad swords.

zatłukł pięciu rolników opowiadających się za niewolnictwem.

In the end, more than 50 people

Ogółem w zamieszkach w Kansas

died in Bleeding Kansas.

zginęło ponad 50 osób.

While nominally still a national party,

Choć Demokraci byli wciąż nominalnie partią krajową,

Douglas's Democrats were increasingly divided

podział na Północ i Południe

along sectional lines,

uwidaczniał się coraz bardziej,

and many Northern members left

a wielu członków z Północy

to join the Republicans.

przyłączyło się do Republikanów.

Abraham Lincoln finally took up

Lincoln zdecydował się

the Republican Party banner in 1856

reprezentować Republikanów w 1856 roku,

and never looked back.

bez żalu opuszczając Wigów.

That year, John C. Fremont,

W tym samym roku

the first Republican presidential candidate,

republikański kandydat na prezydenta, John C. Fremont,

lost to Democrat, James Buchanan,

przegrał z Jamesem Buchananem, kandydatem Demokratów,

but garnered 33% of the popular vote

zdobywając jednak 33% głosów,

all from Northern states.

wszystkie z Północy.

Two years later, Lincoln challenged Douglas

Dwa lata później Lincoln walczył z Douglasem

for his Illinois Senate seat,

o fotel senatora w Illinois,

and although he lost that contest,

co, mimo porażki,

it elevated his status among Republicans.

zwiększyło jego znaczenie w Partii Republikanów.

Lincoln would finally be vindicated in 1860,

Lincoln zrehabilituje się w 1860 roku,

when he was elected President of the United States,

kiedy wygra wybory prezydenckie,

defeating in his own home state,

pokonując w swoim rodzinnym stanie

a certain Northern Democrat,

pewnego Demokratę z Północy,

who was finally undone by the disastrous

ostatecznie pogrążonego przez konsekwencje ustawy,

aftermath of the law he had masterminded.

którą sam zaprojektował.

Americans today continue to debate

Amerykanie wciąż spierają się,

whether the Civil War was inevitable,

czy Wojna Secesyjna była nieunikniona.

but there is no doubt that the

Nie ma jednak wątpliwości,

Kansas-Nebraska Act made the ghastly conflict

że ustawa o Kansas i Nebrasce

much more likely.

mocno przyczyniła się do jej wybuchu.

And for that reason,

Dlatego należy ją zapamiętać

it should be remembered as one of the most

jako jedna z najbardziej brzemiennych w skutki ustaw

consequential pieces of legislation

in American history.

w historii tego kraju.