Why is everyone fighting over these tiny spots of space? - Fabio Pacucci

349,199 views ・ 2023-08-10

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Łukasz Izmaiłowski Korekta: Barbara Dzięcioł
00:07
Since the launch of the first artificial satellite in 1957,
0
7003
4254
Od momentu wysłania pierwszego sztucznego satelity w kosmos w 1957,
00:11
governments, companies, and research institutions
1
11257
3045
rządy, firmy i instytucje badawcze
00:14
have been planting flags among the stars.
2
14302
2627
umieszczały swoje flagi w przeróżnych miejscach między gwiazdami.
00:16
But while it might seem like there's plenty of room in this vast expanse,
3
16929
3712
Mimo, że może się wydawać, że jest dużo miejsca w tej ogromnej przestrzeni,
00:20
some pieces of celestial real estate are more valuable than others.
4
20641
4380
niektóre kosmiczne nieruchomości są bardziej wartościowe niż inne.
00:25
Each of these dots is a Lagrange point,
5
25396
2753
Każda z tych kropek jest punktem Lagrange’a,
00:28
and as far as human space exploration is concerned,
6
28149
3503
a jeśli chodzi o eksplorację kosmosu przez ludzi,
00:31
they may be the most important places in our solar system.
7
31652
3462
mogą one być najważniejszymi miejscami w naszym Układzie Słonecznym.
00:35
Named after the 18th century mathematician who deduced their positions,
8
35740
4129
Nazwane od nazwiska XVIII-wiecznego matematyka, który obliczył ich pozycje,
00:39
Lagrange points are rare places of equilibrium
9
39869
3212
Punkty Lagrange’a są rzadkimi miejscami równowagi
00:43
in our constantly shifting universe.
10
43081
1960
w naszym dynamicznym wszechświecie.
00:45
All celestial bodies exert a gravitational force on nearby objects,
11
45374
4672
Wszystkie ciała niebieskie wywierają siłę grawitacyjną na pobliskie obiekty,
00:50
pulling them in and out of orbits.
12
50046
2502
wciągając je i wypychając z orbit.
00:52
And gravity acts alongside several apparent forces
13
52757
3879
A grawitacja współpracuje z kilkoma siłami pozornymi,
00:56
to determine what those orbits look like.
14
56636
2419
w celu określenia kształtu orbity.
00:59
However, Lagrange points are places where all these forces balance out.
15
59097
5046
Jednak punkty Lagrange’a to miejsca gdzie wszystkie te siły się równoważą.
01:04
So if we place a relatively low mass object here,
16
64477
3670
Jeśli więc umieścimy tutaj obiekt o relatywnie niskiej masie,
01:08
it will maintain a constant distance from the massive bodies pulling on it.
17
68147
4546
będzie utrzymywać stałą odległość od przyciągających go ciał.
01:13
Essentially, Lagrange points are celestial parking spaces—
18
73277
4088
Zasadniczo punkty Lagrange’a to niejako kosmiczne miejsca parkingowe,
01:17
once an object is there, it requires little to no energy to stay put.
19
77365
4296
gdy obiekt już tam jest, nie wymaga prawie żadnej energii, aby pozostać w miejscu.
01:21
So whenever humans want to keep an object in one place for a long time
20
81786
4588
Tak więc, gdy ludzie chcą obiekt w jednym miejscu przez długi czas,
01:26
without using tons of fuel,
21
86374
1918
bez zużywania do tego ton paliwa,
01:28
it needs to be orbiting a Lagrange point.
22
88459
2920
musi ona orbitować wokół punktu Lagrange’a.
01:31
However, there are only so many of these parking spots.
23
91838
3461
Jednak liczba tych miejsc parkingowych jest ograniczona.
01:35
Pairs of massive bodies in our solar system
24
95299
2837
Pary masywnych ciał w naszym Układzie Słonecznym
01:38
generate sets of five Lagrange points.
25
98136
3128
generują zespoły pięciu punktów Lagrange’a.
01:41
This means our Sun has five points with every planet,
26
101514
3420
Oznacza to, że nasze Słońce ma pięć takich punktów z każdą planetą,
01:45
and our planets have five points with each of their moons.
27
105143
3586
a nasze planety mają pięć punktów z każdym ze swoich księżyców.
01:49
Adding these up, there are over 1,000 Lagrange points in our solar system—
28
109147
4838
W naszym Układzie Słonecznym znajduje się łącznie ponad 1000 punktów Lagrange’a,
01:53
but only a few are useful for human purposes.
29
113985
2961
ale tylko kilka jest użytecznych dla ludzkiego gatunku.
Wiele z nich znajduje się w miejscach zbyt trudnych, by się tam dostać,
01:57
Many are in locations that are too difficult to reach
30
117196
2795
01:59
or simply not very useful.
31
119991
1793
albo są po prostu niezbyt użyteczne.
02:01
And for reasons we'll explain in a bit, many others are unstable.
32
121784
4129
A z powodów, które za chwilę podamy, wiele innych jest niestabilnych.
02:06
Currently, only two of these points are heavily used by humans.
33
126330
4171
Obecnie tylko dwa z tych punktów są intensywnie wykorzystywane przez ludzi.
02:10
But we’ll likely use many more in the future—
34
130626
3003
Ale prawdopodobnie będziemy używać ich znacznie więcej w przyszłości.
02:13
making these limited points exclusive real estate.
35
133629
3003
To uczyni te ograniczone punkty nieruchomościami na wyłączność.
02:16
Which begs the question: what exactly should we park in them?
36
136841
3545
Co nasuwa pytanie: czym dokładnie powinniśmy tam parkować?
02:21
That answer depends on where each point is.
37
141012
3211
Ta odpowiedź zależy od tego, gdzie znajduje się każdy z punktów.
02:24
Consider the five Lagrange points generated by the Sun and the Earth.
38
144265
4046
Zastanówmy się nad pięcioma punktami wytworzonymi przez Słońce i Ziemię.
02:28
L1 is located inside Earth's orbit,
39
148436
3503
L1 znajduje się wewnątrz orbity Ziemi,
02:31
about 1.5 million kilometers away from the planet.
40
151939
3587
około 1,5 miliona kilometrów od planety.
02:35
With this panoramic view of the Sun, unobstructed by Earth’s shadow,
41
155985
4129
Mając panoramiczny widok na Słońce, nieskalany cieniem Ziemi,
02:40
L1 is the perfect place for solar-observing satellites.
42
160114
4713
L1 jest idealnym miejscem dla satelitów obserwujących Słońce.
02:44
L2 is at the same distance from Earth but outside its orbit
43
164911
4504
L2 znajduje się w tej samej odległości od Ziemi ale jest poza jej orbitą
02:49
and shielded from the Sun,
44
169415
1627
i jest chroniony przed Słońcem,
02:51
making it the perfect spot to observe outer space.
45
171042
3128
co czyni go idealnym miejscem do obserwacji przestrzeni kosmicznej.
02:54
In 2022, the James Webb Space Telescope went online here,
46
174420
5380
W roku 2022, Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba połączył się tutaj z internetem,
03:00
in a spot where the Sun and Earth only occupy a tiny fraction of the sky.
47
180009
4963
w miejscu, w którym Słońce i Ziemia zajmują jedynie malutki fragment nieba.
03:05
L3 is in a particularly mysterious location
48
185348
3461
L3 znajduje się w szczególnie tajemniczej lokalizacji,
03:08
that can never be directly observed from Earth’s surface.
49
188809
3170
która nigdy nie zostanie zaobserwowana bezpośrednio z powierzchni Ziemii.
03:12
This has made L3 a frequent locale in science fiction,
50
192188
4046
To sprawiło, że L3 stał się częstym bywalcem w science fiction,
03:16
though it hasn’t offered much use to scientists yet.
51
196234
3044
choć do tej pory nie był zbyt przydatny naukowcom.
03:19
L4 and L5, however, are a bit different from their siblings.
52
199528
4296
L4 i L5 różnią się jednak nieco od swojego rodzeństwa.
03:23
In every set of five, the first three Lagrange points are slightly unstable.
53
203991
5506
W każdym zespole pięciu punktów, pierwsze trzy są nieco niestabilne.
03:29
This means objects will slowly drift away from them,
54
209664
2919
Oznacza to, że obiekty powoli się od nich oddalają,
03:32
though keeping what we’ve parked there in place is still energetically cheap.
55
212583
4421
chociaż utrzymanie tego, co tam zaparkowaliśmy nadal zużywa mało energii.
03:37
The stability of L4 and L5, however, varies from set to set.
56
217421
4797
Jednak stabilność L4 i L5, różni się w zależności od zespołu.
03:42
If the heavier of the two bodies generating the points
57
222385
3253
Jeśli cięższe z dwóch ciał generujące punkty
03:45
has less than 25 times the mass of the lighter body,
58
225638
3879
jest mniej niż 25 razy bardziej masywne, niż lżejsze ciało,
03:49
these points are too unstable to park things in.
59
229517
3086
te punkty są zbyt niestabilne aby w nich zaparkować.
03:52
However, if the heavier body is massive enough— like it is in Sun-Earth set—
60
232645
5922
Jednakże, jeśli cięższe ciało jest wystarczająco masywne, tak jak w przypadku
układu Słońce-Ziemia,
03:58
then the relevant forces will always return objects
61
238693
3587
wtedy odpowiednie siły będą zawsze zmuszały obiekty do powrotu
04:02
to these equilibrium points,
62
242280
1793
do tych punktów równowagi,
04:04
making them our most stable parking spots.
63
244073
2920
czyniąc je naszymi najstabilniejszymi miejscami parkingowymi.
04:07
That’s why points like these naturally accumulate space objects,
64
247201
4421
Dlatego tego rodzaju punkty naturalnie przyciągają obiekty kosmiczne,
04:11
such as the Sun-Jupiter set’s L4 and L5, which host thousands of asteroids.
65
251622
6090
takie jak L4 i L5 układu Słońce-Jowisz, w których znajdują się tysiące asteroid.
04:18
Every Lagrange point in our solar system has its quirks.
66
258379
3337
Każdy punkt Lagrange’a w naszym Układzie Słonecznym ma swoje dziwactwa.
04:21
Some might be perfect for scavenging construction materials
67
261841
3128
Niektóre mogą być idealne do zbierania materiałów budowlanych
04:24
from drifting asteroids.
68
264969
1626
pochodzących z dryfujących asteroid.
04:26
Others might make ideal gas stations for ships headed to deep space,
69
266846
4463
Inne mogą być idealnymi stacjami paliw dla statków lecących w kosmos,
04:31
or even host entire human colonies.
70
271309
3044
lub nawet gościć całe ludzkie kolonie.
04:34
These points are already home to advanced technological achievements,
71
274562
4129
Punkty te są już domem zaawansowanych osiągnięć technologicznych,
04:38
but soon, they could become our stepping stones to the stars.
72
278691
4129
ale już niedługo mogą stać się naszymi trampolinami do gwiazd.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7