What is earwax — and should you get rid of it? - Henry C. Ou

Tłumaczenie: Julita Hille Korekta: Dominika Jachimowska

Investigating a nearly 5,000-year-old Sumerian burial site,

Podczas badań w liczącym sobie prawie pięć tysięcy lat

sumeryjskim miejscu pochówku,

archaeologists came across intriguing sets of artifacts.

archeolodzy natknęli się na intrygujące zestawy przedmiotów.

They judged them to be toiletry kits

Stwierdzili, że są to przybory toaletowe

comprising pointed tools, tweezers, and ear scoops.

takie jak spiczaste przyrządy, pincety i łopatki do uszu.

In fact, grooming paraphernalia, including earwax removal tools,

Faktem jest, że akcesoria do pielęgnacji, w tym narzędzia do usuwania woskowiny,

have popped up in many different archaeological sites—

odkryto na wielu różnych stanowiskach archeologicznych,

and earwax evacuation remains a popular hygienic habit today.

a usuwanie woskowiny do dziś pozostaje popularnym nawykiem higienicznym.

But what is earwax?

Ale czym właściwie jest woskowina?

And are the efforts to eliminate it actually good for us?

I czy wysiłki mające na celu jej eliminację

są rzeczywiście dla nas dobre?

Well, to start, we’re not alone in our waxy ways.

Cóż, na początek, nie jesteśmy sami z naszym woskowym atrybutem.

Other mammals also produce earwax.

Inne ssaki również produkują woskowinę.

A 12-year-old blue whale was discovered with an earwax earplug

Natrafiono na 12-letniego płetwala błękitnego

z woskowinową zatyczką do uszu o długości 25 centymetrów.

that was 25 centimeters long.

Earwax— technically called cerumen— forms in our outer ear canals.

Woskowina - po łacinie cerume - powstaje w zewnętrznym kanale słuchowym.

There, skin cells slough off and mix with other substances, including sweat.

To tam komórki skóry odkładają się i mieszają z innymi substancjami,

w tym także z potem.

But the sweat inside our ears doesn’t function to cool us off

Ale zadaniem potu w naszych uszach nie jest to, by nas chłodzić,

like the kind that comes out of the eccrine glands dotting our bodies.

jak potu, który powstaje w rozsianych po całym ciele gruczołach ekrynowych.

Instead, it comes from apocrine glands, like those in our armpits, and is oilier.

Ten rodzaj potu jest wytwarzany w gruczołach apokrynowych,

jak te w okolicach pach, i jest bardziej oleisty.

Dead skin and oily sweat mix with sebum—

Martwa skóra i tłusty pot mieszają się z sebum -

the fatty oil that’s also found on our faces and scalps—

łojową wydzieliną, która pokrywa również naszą twarz i skórę głowy -

and voila: it’s earwax.

i voilà: mamy woskowinę.

But earwax ranges in odor, color, and consistency.

Woskowina może mieć różny zapach, kolor i konsystencję.

Some is flaky and dry; other kinds are sticky and gooey.

Jedna się łuszczy i jest sucha, inna jest lepka i mazista.

A change in a single nucleotide on one gene

Zmiana w pojedynczym nukleotydzie jednego genu

determines which type you have

wpływa na to, jaki typ występuje u ciebie,

by affecting how much fat your ear’s apocrine sweat glands secrete.

i warunkuje, ile łoju wydzielają twoje apokrynowe gruczoły potowe ucha

[Suchy: szary, kruchy; Mokry: brązowawy, kleisty]

And the kind someone has may track with their ancestry.

Rodzaj woskowiny może mieć związek z pochodzeniem danej osoby.

For example, drier earwax is common among people with East Asian heritage,

Na przykład bardziej sucha woskowina jest powszechna wśród osób

o wschodnioazjatyckim pochodzeniu,

while people of African and European descent more often have wetter earwax.

podczas gdy ludzie pochodzący z Afryki i Europy

częściej mają wilgotniejszą woskowinę.

Just to get this out of the way, no human earwax— wet or dry—

Tak żeby mieć to już głowy:

żadna ludzka woskowina - mokra czy sucha -

would make a good candle.

nie byłaby dobrą świecą.

Okay, but why have earwax at all?

Dobra, ale do czego w ogóle służy woskowina?

Well, it seems these secretions actually help keep our ears healthy.

Cóż, zdaje się, że tak naprawdę ta wydzielina pomaga nam

utrzymać uszy w zdrowiu.

Earwax can act as a lubricator that prevents ear dryness and itchiness;

Woskowina może działać jak smar, który zapobiega suchości i swędzeniu ucha,

it traps debris and microbes and forms a physical barrier

zatrzymuje zanieczyszczenia i drobnoustroje

oraz tworzy fizyczną barierę, która chroni skórę w przewodzie słuchowym.

that protects the ear canal’s skin.

And it’s an active line of defense:

Jest to także aktywna linia obrony:

researchers have identified several proteins in earwax

naukowcy zidentyfikowali w woskowinie kilka rodzajów białek,

that combat bacterial infections.

które zwalczają infekcje bakteryjne.

Generally, the ear also has its own way of getting rid of earwax.

Ogólnie rzecz biorąc, ucho ma też własny sposób na pozbycie się woskowiny.

As new skin cells form and grow at the center of the eardrum,

Gdy nowe komórki skóry tworzą się i rosną w środku błony bębenkowej,

they push the older ones toward the opening of the ear canal,

wypychają starsze w kierunku otworu kanału słuchowego,

forming a conveyor belt where dead skin cells mix with those oily secretions.

tworząc coś w rodzaju przenośnika, w którym martwe komórki skóry

mieszają się z tłustą wydzieliną.

Every day, the skin within the ear canal migrates outwards about 100 micrometers.

Każdego dnia skóra w przewodzie słuchowym

przemieszcza się na zewnątrz o około 100 mikrometrów.

Eventually, this process should push the wax out of your ear.

Ostatecznie proces ten powinien wypchnąć wosk z ucha.

Meanwhile, sticking items in your ears to extract earwax yourself

Natomiast wkładanie przedmiotów do uszu, żeby samemu usunąć woskowinę,

can make things worse.

może pogorszyć sytuację.

Even if swabbing removes a little earwax,

Nawet jeśli waciki usuną odrobinę woskowiny,

it may push more back in.

mogą popchnąć resztę z powrotem do środka ucha

And it can leave scratches in the ear canal’s skin,

i spowodować zadrapania na skórze przewodu słuchowego,

disrupting its natural barrier against infections.

zakłócając jego naturalną barierę przed infekcjami.

Deep cleaning also runs the risk of perforating your eardrum,

Czyszczenie głębi ucha wiąże się także z ryzykiem perforacji błony bębenkowej,

which can cause permanent damage and hearing loss.

która może spowodować trwałe uszkodzenie i utratę słuchu.

Some services promise to clear earwax— but should be avoided.

Niektóre usługi oferują usuwanie woskowiny, ale należy ich unikać.

Ear candling or coning involves a hollow candle lit on fire

Świecowanie lub inaczej konchowanie uszu

polega na umieszczeniu zapalonej świecy nad kanałem słuchowym.

and placed over the ear canal.

It’s claimed that this generates enough air current to pull earwax out.

Uważa się, że generuje to wystarczające podciśnienie,

by powietrze wyciągnęło woskowinę.

However, researchers have found that the amount of suction generated is minimal

Jednak naukowcy odkryli, że wytworzone w ten sposób ssanie jest minimalne,

and that what’s visible at the end is likely debris from the candle itself—

i że to, co jest widoczne po zabiegu, to raczej zanieczyszczenia z samej świecy,

not extracted earwax.

a nie usunięta woskowina uszna.

In reality, the practice can lead to injuries and leave debris in the ears.

W rzeczywistości procedura ta może prowadzić do obrażeń

i pozostawić zabrudzenia w uszach.

But some folks are more prone to earwax buildup,

Jednak u niektórych ludzi woskowina ma większą tendencję do odkładania się,

and may find it becomes more of an issue with age.

co z wiekiem może się stać nieco bardziej problematyczne.

Earwax accumulation can be uncomfortable and affect your hearing,

Nagromadzona woskowina może być uciążliwa i wpływać na słuch.

and there are definitely times when intervention is needed.

Są również przypadki, w których interwencja jest niezbędna.

But there are safer ways to go about it.

Istnieją jednak bezpieczniejsze metody.

Over-the-counter eardrops help soften earwax

Dostępne bez recepty krople do uszu pomagają zmiękczyć woskowinę,

so it can make its way out on its own.

dzięki czemu może się ona wydostać samodzielnie.

And health care providers have tried-and-true methods

A specjaliści służby zdrowia mają sprawdzone metody na to,

of gently clearing blockages.

by ostrożnie usunąć zator z ucha.

Otherwise, to prevent earwax buildup,

Inną zalecaną przez lekarzy metodą zapobiegania gromadzenia się woskowiny

doctors recommend gently cleaning the outside of the ear canal with a damp cloth

jest delikatne czyszczenie zewnętrznej części kanału słuchowego wilgotną szmatką

and giving your ears a break from earplugs and earbuds when possible.

i robienie możliwie częstych przerw w stosowaniu

stoperów do uszu i słuchawek dousznych.

In the absence of earwax obstructions, however,

Tymczasem jeśli woskowina nie wywołuje problemów,

it’s generally best not to mess with the ways of the wax.

zazwyczaj lepiej nie zadzierać z jej utartymi ścieżkami.