Amina J. Mohammed: A new perspective on the journey to net-zero | TED Countdown

Translator: Thu Thuy Reviewer: Hoàng Trung Lê

As a girl, I walked along the shores of Lake Chad,

Khi còn là một cô bé, tôi đã đi dọc bờ hồ Chad,

one of the largest lakes in Africa.

một trong những hồ lớn nhất ở Châu Phi.

It went on forever,

Nó trải dài vô tận,

touching four countries: Chad, Niger,

chảy qua bốn nước: Chad, Niger,

Cameroon and my own country, Nigeria.

Cameroon và đất nước của tôi, Nigeria.

It seemed like an ocean to me at the time,

Vào thời điểm đó, tôi cảm giác nó như một đại dương,

with 30 million people relying on its bounty.

đem lại sinh kế cho hơn 30 triệu người.

Sadly, today, as you fly over Lake Chad,

Đáng buồn thay, giờ đây, khi bạn bay qua hồ Chad,

you won't see much.

bạn sẽ không thấy gì nhiều.

It's a fraction of its original size.

Nó chỉ còn là một phần so với kích thước thời hoàng kim của nó.

Ninety percent of this fresh water basin has dried up,

Hồ nước ngọt này đã mất đến chín mươi phần trăm nước,

and with it, millions and millions of livelihoods,

và cùng với đó, lấy đi hàng triệu và hàng triệu sinh kế của

farmers, fisherfolk and our market women.

những nông dân, ngư dân và những phụ nữ bán hàng ở chợ.

Climate change takes yet another victim.

Còn một nạn nhân khác của biến đổi khí hậu nữa.

Now, add another extreme weather event

Bây giờ, hãy nghĩ về một hình thái thời tiết khác:

the Harmattan.

hiện tượng Harmattan.

What was once a short three-month season of dust and wind,

Mùa gió bụi từng diễn ra chóng vánh trong vòng 3 tháng,

one farmer told me the dust storms are coming earlier and bigger every year.

nhưng một nông dân nói với tôi rằng

hàng năm, những cơn bão bụi đang đến sớm hơn và dữ dội hơn.

A single storm can wipe out an entire year's crop overnight.

Một cơn bão có thể quét sạch vụ mùa của cả một năm chỉ sau một đêm.

The human and ecological cost?

Thiệt hại về người và sinh thái là gì?

More jobs lost.

Nhiều công việc bị mất hơn .

Hunger.

Nạn đói.

Families displaced.

Các gia đình phải di tản.

A perfect storm for crushing poverty.

Một cơn bão “hoàn hảo” làm tồi tệ hơn vấn đề đói nghèo.

And even more, sadly, violence.

Và đáng buồn hơn, cả bạo lực nữa.

And so it may be a challenge to grow food today

Và vì vậy, nó có thể thách thức việc trồng lương thực ngày nay

in the Lake Chad basin,

trên lưu vực hồ Chad,

but it has also become a fertile ground for extremists to take root,

nhưng nó cũng là mảnh đất màu mỡ “nuôi dưỡng” những kẻ cực đoan,

wreaking havoc on peace.

phá hỏng hòa bình.

Sadly, touch down anywhere in the world,

Đáng buồn thay, đi đến bất kỳ đâu trên thế giới,

and you'll hear more tragic stories of climate devastation.

bạn sẽ nghe thấy nhiều câu chuyện bi thương về thảm họa khí hậu hơn.

Droughts.

Hạn hán.

Floods, wildfires.

Lũ lụt, cháy rừng.

Lives and livelihoods in jeopardy,

Cuộc sống và sinh kế bị đe dọa,

tipping towards catastrophe.

tiến gần đến thảm họa.

And yet, despite it all,

Và dẫu vậy, vượt lên tất cả,

I still have hope in our human family.

tôi vẫn có hi vọng ở gia đình loài người chúng ta.

And you might ask why.

Và bạn có thể sẽ hỏi tại sao.

It's our capacity for human endeavor to survive against all odds.

Đó là do con người có khả năng nỗ lực vượt qua nghịch cảnh.

One that created the extraordinary promise of the UN Paris Agreement

Chính điều đó đã đem đến Thỏa thuận Paris với các cam kết tuyệt vời

and its power to drive the 17 Sustainable Development Goals

cùng khả năng thúc đẩy đạt 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững

for people and for planet.

cho nhân loại và cho hành tinh này.

We know that the promise of Paris aims to limit global heating to 1.5 degrees

Chúng ta biết rằng thỏa thuận ở Paris hướng tới mục tiêu

hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C,

to ensure that we survive as a human family.

qua đó đảm bằng rằng gia đình loài người sẽ vẫn tồn tại.

To get there, we know exactly what we must do.

Muốn vậy, chúng ta cần biết chính xác điều cần phải làm là gì.

We must decarbonise the global economy by 2050

Chúng ta cần phải loại bỏ khí CO2 khỏi nền kinh tế toàn cầu vào năm 2050

by way of halving the emissions in this decade.

bằng cách giảm một nửa lượng khí thải trong thập kỉ này.

We must make coal history,

Chúng ta phải tạo nên cột mốc lịch sử trong vấn đề sử dụng than

with coal phased out in rich countries by 2030

với việc các nước giàu ngừng sử dụng than vào năm 2030

and in other countries by 2040.

và ở các nước khác là vào năm 2040.

Nhóm G20 phát thải tới 80% lượng khí nhà kính toàn cầu,

The G20 produces 80 percent of all greenhouse gas pollution,

and so they too must,

vì vậy họ, chính họ,

these 20 global leaders,

những nhà lãnh đạo nhóm G20,

take responsibility and lead.

cần phải chịu trách nhiệm và dẫn đầu.

We must stop spending trillions subsidizing fossil fuels,

Chúng ta phải ngừng dành hàng nghìn tỷ để trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch,

clogging the lungs of our people

thứ làm tắc nghẽn đường thở con người

and destroying forests and oceans.

và hủy diệt các khu rừng và đại dương.

And we must provide the resources that are needed

Và chúng ta cần phải có các nguồn lực cần thiết

for a just green and blue transition.

để có thể tiến hành cuộc chuyển đổi “xanh lá” và “xanh dương” này.

We know that these are all essential ingredients

Chúng ta biết đó đều là các yếu tố cần thiết

to fulfill the Paris Agreement.

để hiện thực hóa Thỏa thuận Paris.

Now, try to re-imagine with me

Bây giờ, hãy tưởng tượng lại cùng với tôi

what this journey to net-zero emissions could look like

về hành trình đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 này sẽ như thế nào

through another lens.

dưới một góc nhìn khác.

One that puts our focus on investing in people to reach their potentials

Một góc nhìn khiến ta tập trung đầu tư vào con người để phát huy tiềm năng của họ

while protecting our home, planet Earth.

với mục tiêu bảo vệ ngôi nhà của chúng ta, Trái đất.

Decarbonization, a powerful vehicle for climate action

Loại bỏ khí CO2 là một giải pháp hữu hiệu không chỉ vì khí hậu

but also for delivering on the 17 Sustainable Development Goals.

mà còn để đạt được 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững.

Let me give you an example of what this looks like.

Để tôi lấy ví dụ cho bạn nhé.

The Great Green Wall,

Bức tường xanh khổng lồ,

an idea born in Africa over a decade ago at the edge of the Sahara.

là một ý tưởng bắt nguồn từ châu Phi hơn một thập kỷ trước ở rìa sa mạc Sahara.

It aims to stop desertification

Nó được xây dựng để chấm dứt hiện tượng sa mạc hóa

and restore 100 million hectares of degraded lands

và khôi phục 100 triệu ha đất bị suy thoái

from Senegal in the West to Djibouti in the Horn of Africa.

từ Senegal ở phía Tây đến Djibouti ở vùng Sừng Châu Phi.

It's an ambitious plan to plant 100 million trees,

Đó là một kế hoạch đầy tham vọng nhằm trồng 100 triệu cây xanh,

improve water harvesting and the use of land.

nâng cao hiệu quả của hoạt động thủy lợi và sử dụng đất.

Clearly, the climate benefits will be enormous,

Rõ ràng, tình hình khí hậu sẽ được cải thiện rất nhiều,

but it's about much more than keeping dust in the desert.

nhưng bức tường này không chỉ giúp giữ bụi ở yên trong sa mạc.

It's about creating a green economic corridor

Nó còn tạo nên hành lang kinh tế xanh

for more than half a billion people.

cho hơn nửa tỷ người.

Men, women, children.

Đàn ông, phụ nữ, trẻ em.

One that builds local value chains,

Một mô hình giúp tạo nên chuỗi giá trị địa phương,

strengthens economies and fosters a young, fast-growing workforce.

làm nền kinh tế thêm vững mạnh và tạo nên lực lượng lao động trẻ, phát triển nhanh.

And as an economic opportunity grows,

Và khi cơ hội kinh tế phát triển,

hope for the future becomes a reality in millions of lives.

hi vọng về tương lai sẽ mở ra cho hàng triệu người.

And the space for terrorism, extremism, recedes.

Và chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa cực đoan sẽ bị đẩy lùi.

The Great Green Wall inspires me because it is a journey

Bức tường xanh khổng lồ truyền cảm hứng cho tôi, vì đó là một hành trình

of the human potential.

tạo nên bởi tiềm năng con người.

Potential to amplify the deep knowledge of indigenous people

Tiềm năng tôn vinh hơn nữa hiểu biết uyên thâm của những người bản địa -

who survive and thrive in harmony with nature.

những người đã sinh sống và phát triển hài hòa với thiên nhiên.

Potential to harness technology,

Tiềm năng sử dụng công nghệ

to connect and to bridge the renewable energy divide,

để kết nối và thu hẹp khoảng cách tiếp cận năng lượng tái tạo,

especially for women and for girls.

đặc biệt cho phụ nữ và trẻ em gái.

Tiềm năng chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm

The potential to transform food systems

in ways which make people and planet healthier.

theo hướng lành mạnh hơn với con người và hành tinh.

So what's holding us back?

Điều gì đang cản trở chúng ta?

What will it take for this potential to become a shared, lived reality?

Điều gì giúp tiềm năng này được khai phá và đem lại lợi ích cho mọi người?

It would be easy for me to say money.

Tôi có thể dễ dàng trả lời rằng, đó là tiền.

So let me say it.

Để tôi nói rõ hơn nhé.

Money, more money.

Tiền, nhiều tiền hơn nữa.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It's a big part of the solution.

Đó là một yếu tố quan trọng để giải quyết vấn đề.

We need to make good now on the handshake

Chúng ta cần hiện thực hóa cam kết chi 100 tỷ đô-la

that we had at Paris of 100 billion dollars.

đã được nhất trí tại Paris.

And that was promised annually.

Và số tiền này đã được cam kết chi hàng năm.

Rich countries,

Các quốc gia giàu có,

let me say here and now,

tôi xin nói ở ngay đây và bây giờ,

we are looking at you for the unfinished business.

chúng tôi đang chờ các bạn hoàn thành những nhiệm vụ còn dang dở.

Các bạn phải hành động, và các bạn phải hành động ngay đi.

You must step up, and you must do it urgently.

The other ingredient we need is solidarity.

Một yếu tố cần thiết khác là tinh thần đoàn kết.

Sometimes that seems to be in fairly short supply.

Đôi khi, tinh thần đoàn kết còn ở mức thấp.

But we do know it exists.

Nhưng chúng ta biết nó vẫn tồn tại.

After all, it's solidarity that forged the Paris Agreement.

Rốt cuộc, chính tinh thần đoàn kết đã đem đến Thỏa thuận Paris.

It's solidarity that got us the Montreal Protocol.

Chính tinh thần đoàn kết đã tạo nên Nghị định thư Montreal.

And there you see that the ozone layer is saved and our world is healing.

Nhờ đó, tầng ô-dôn được bảo vệ và thế giới đang được chữa lành.

But we need to rekindle that spirit and we need to do that now.

Nhưng chúng ta cần tái kích hoạt tinh thần đó ngay bây giờ.

It's not too late,

Chưa quá muộn đâu,

but the window of opportunity is closing.

nhưng cánh cửa cơ hội đang dần đóng lại.

Which brings me back to you.

Điều này khiến tôi nhớ đến bạn.

You're the reason that I have hope.

Bạn là lý do để tôi nuôi hi vọng.

Time and time again,

Hết lần này đến lần khác,

we've seen that when people raise their voices,

chúng ta thấy rằng khi mọi người cùng lên tiếng,

that chorus becomes too urgent

điệp khúc đó trở nên quá cấp bách

and too loud for leaders to ignore.

và quá lớn đến nỗi các nhà lãnh đạo bỏ ngoài tai.

That chorus for bold climate action is growing,

Điệp khúc đòi hỏi hành động mạnh mẽ vì khí hậu đang vang lên,

but it's in fits and starts.

nhưng nó lại hay bị gián đoạn.

Climate change doesn't pause, and neither must we.

Biến đổi khí hậu thì lại không tạm ngừng, và chúng ta cũng không được phép tạm dừng.

Now, last I checked, every single person in this room

Rõ ràng, mỗi người trong căn phòng này

and all those watching online,

và cả những người đang xem online,

teachers, presidents, shareholders, chief executives,

các giáo viên, chủ tịch, cổ đông, giám đốc điều hành,

scientists, employees, mums and dads,

các nhà khoa học, nhân viên, các ông bố, bà mẹ,

everyone on Earth is a citizen on this planet.

mỗi người trên Trái Đất đều là một công dân trên hành tinh này.

So now's the time to stand up.

Đã đến lúc nổi dậy.

With the courage of your convictions,

Hãy can đảm với niềm tin của bạn,

raise your voices yet again

lên tiếng lại một lần nữa

and demand our leaders to take action

và yêu cầu các nhà lãnh đạo của chúng ta hành động

on the promise of a 1.5 degree world.

thực hiện cam kết hạn chế mức tăng nhiệt toàn cầu ở mức 1,5 độ.

Friends, it's time to make some serious noise

Bạn ơi, đã đến lúc ta quyết liệt lên tiếng

to transform our world.

để làm thế giới “thay da đổi thịt”.

Right now, there's another young girl,

Ngay bây giờ, có một cô gái trẻ khác,

maybe it's Kolu, maybe it's Aisha, maybe it's Fatima,

có thể đó là Kolu, có thể là Aisha, có thể đó là Fatima,

walking on the shores of Lake Chad.

đi bộ trên bờ Hồ Chad.

She's looking out and wondering what her future may hold.

Cô ấy đang nhìn ra xa và tự hỏi tương lai của cô ấy có thể sẽ ra sao.

Will it be an ocean of opportunity?

Liệu nó có đầy ắp cơ hội?

It could be.

Có thể chứ.

Or will it be a wasteland of dust as far as the eyes can see?

Hay nó sẽ là một bãi đất hoang đầy cát bụi trải dài tít tắp?

She's asking that question of all leaders who hold her future in their hands,

Cô ấy đang hỏi tất cả những nhà lãnh đạo - người nắm giữ tương lai của cô ấy,

and she's also asking it of all of us here today

và cô ấy cũng đang hỏi chúng ta- những người hiện đang ở đây

và trên toàn thế giới.

and around the world.

The time for real action has come.

Đã đến lúc thật sự hành động rồi.

The choice is ours.

Lựa chọn nằm ở chúng ta.

Individually, collectively.

Từng người, và tổng hòa lại.

What will you do?

Bạn sẽ làm gì?

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)