How we need to remake the internet | Jaron Lanier

Translator: Vũ Lê Reviewer: Ai Van Tran

Back in the 1980s, actually, I gave my first talk at TED,

Quay lại thập niên 1980, lúc tôi thực sự đã thuyết trình lần đầu tại TED,

and I brought some of the very, very first public demonstrations

và tôi mang đến vài buổi trình diễn trước công chúng rất, rất sớm

of virtual reality ever to the TED stage.

của thực tế ảo trên sân khấu TED.

And at that time, we knew that we were facing a knife-edge future

Và vào lúc đó, chúng tôi biết mình đang đối diện với một tương lai đầy khó khăn

where the technology we needed,

nơi mà công nghệ chúng ta cần,

the technology we loved,

công nghệ chúng ta yêu thích,

could also be our undoing.

cũng có thể là điểm yếu của chúng ta.

We knew that if we thought of our technology

Chúng ta biết rằng nếu chúng ta nghĩ công nghệ

as a means to ever more power,

là một phương tiện sở hữu nhiều quyền lực hơn nữa,

if it was just a power trip, we'd eventually destroy ourselves.

nếu nó chỉ là một cách thể hiện quyền lực, cuối cùng chúng ta sẽ huỷ hoại mình.

That's what happens

Đó là những gì sẽ xảy ra

when you're on a power trip and nothing else.

nếu bạn đi phô trương quyền lực và không làm gì khác.

So the idealism

Vì thế cái lý tưởng

of digital culture back then

của văn hoá kỹ thuật số thời đó

was all about starting with that recognition of the possible darkness

luôn xoay quanh việc bắt đầu với sự nhận thức về bóng tối có thể ập đến

and trying to imagine a way to transcend it

và cố gắng tưởng tượng một cách để vượt qua nó

with beauty and creativity.

với vẻ đẹp và sự sáng tạo.

I always used to end my early TED Talks with a rather horrifying line, which is,

Tôi từng luôn kết thúc những Buổi toạ đàm ở TED với câu nói khá đáng sợ rằng,

"We have a challenge.

"Chúng ta có một thử thách.

We have to create a culture around technology

Chúng ta phải tạo ra một nền văn hoá xoay quanh công nghệ

that is so beautiful, so meaningful,

mà rất đẹp, rất ý nghĩa,

so deep, so endlessly creative,

rất sâu sắc và sáng tạo không ngừng,

so filled with infinite potential

lấp đấy bởi tiềm năng vô hạn

that it draws us away from committing mass suicide."

kéo chúng ta ra khỏi việc thực hiện tự sát hàng loạt."

So we talked about extinction as being one and the same

Vì thế chúng ta nói về sự tuyệt chủng là khái niệm tương đương

as the need to create an alluring, infinitely creative future.

với yêu cầu tạo ra một tương lai hấp dẫn, sáng tạo vô hạn.

And I still believe that that alternative of creativity

Và tôi vẫn tin là sự thay thế của tính sáng tạo

as an alternative to death

làm sự thay thế cho cái chết

is very real and true,

là rất thực và chính xác,

maybe the most true thing there is.

có lẽ là thứ chính xác nhất ngoài kia.

In the case of virtual reality --

Trong trường hợp thực tế ảo --

well, the way I used to talk about it

nói chung là cách tôi từng nói về nó

is that it would be something like

là nó sẽ là một thứ giống như

what happened when people discovered language.

những gì xảy ra khi con người phát hiện ra ngôn ngữ.

With language came new adventures, new depth, new meaning,

Ngôn ngữ mới đi kèm những hành trình mới, chiều sâu mới, ý nghĩa mới,

new ways to connect, new ways to coordinate,

những mối liên kết và cách hợp tác mới,

new ways to imagine, new ways to raise children,

những cách tưởng tượng mới, những cách nuôi con mới,

and I imagined, with virtual reality, we'd have this new thing

và tôi tưởng tượng, với thực tế ảo, chúng ta sẽ có một trải nghiệm mới

that would be like a conversation

giống như một cuộc hội thoại

but also like waking-state intentional dreaming.

nhưng cũng giống như cố ý mơ mộng trong trạng thái tỉnh táo.

We called it post-symbolic communication,

Chúng tôi gọi nó là giao tiếp hậu ký hiệu,

because it would be like just directly making the thing you experienced

vì nó sẽ giống như làm rõ trực tiếp những gì bạn đã trải qua

instead of indirectly making symbols to refer to things.

thay vì tạo ra ký hiệu gián tiếp để ám chỉ sự vật.

It was a beautiful vision, and it's one I still believe in,

Đó là một giấc mộng tuyệt đẹp và cũng là giấc mộng tôi vẫn tin tưởng,

and yet, haunting that beautiful vision

và dù vậy, ám ảnh giấc mộng đẹp đẽ đó

was the dark side of how it could also turn out.

là mặt tối của thứ mà nó sẽ biến thành trong tương lai.

And I suppose I could mention

Và tôi giả sử có thể liên hệ bản thân

from one of the very earliest computer scientists,

với một trong những nhà khoa học máy tính đầu tiên,

whose name was Norbert Wiener,

có tên là Norbert Wiener,

and he wrote a book back in the '50s, from before I was even born,

và ông ấy viết một cuốn sách từ thập niên 1950, trước cả khi tôi ra đời,

called "The Human Use of Human Beings."

gọi là "Cách sử dụng con người của loài người."

And in the book, he described the potential

Và trong cuốn sách, ông ấy mô tả tiềm năng

to create a computer system that would be gathering data from people

tạo ra một hệ thống máy tính thu thập dữ liệu từ con người

and providing feedback to those people in real time

và cung cấp phản hồi cho họ theo thời gian thực

in order to put them kind of partially, statistically, in a Skinner box,

để đặt họ trong một cái hộp Skinner một phần theo số liệu,

in a behaviorist system,

trong một hệ thống hành vi,

and he has this amazing line where he says,

và ông ấy đã viết một dòng rất ấn tượng nói rằng,

one could imagine, as a thought experiment --

một người có thể tưởng tượng, một thử nghiệm tiềm thức --

and I'm paraphrasing, this isn't a quote --

và tôi đang diễn giải lại, nó không phải trích dẫn -

one could imagine a global computer system

một người có thể tưởng tượng một hệ thống máy tính toàn cầu

where everybody has devices on them all the time,

nơi mọi người luôn mang theo thiết bị bên mình,

and the devices are giving them feedback based on what they did,

và các thiết bị cho họ phản hồi dựa trên hành động của họ,

and the whole population

và toàn bộ dân số

is subject to a degree of behavior modification.

phải chịu một mức độ điều chỉnh hành vi nhất định.

And such a society would be insane,

Và một xã hội như vậy sẽ thật điên rồ,

could not survive, could not face its problems.

không thể sinh tồn, không thể đối diện với các vấn đề.

And then he says, but this is only a thought experiment,

Và rồi ông ấy nói, đây chỉ là một thử nghiệm tiềm thức,

and such a future is technologically infeasible.

và một tương lai như vậy sẽ không xảy ra về mặt kỹ thuật.

(Laughter)

(Cười)

And yet, of course, it's what we have created,

Và dù vậy, tất nhiên, đó là thứ chúng ta đã tạo ra,

and it's what we must undo if we are to survive.

và đó là thứ chúng ta phải huỷ bỏ nếu muốn tồn tại.

So --

Vì thế --

(Applause)

(Vỗ tay)

I believe that we made a very particular mistake,

tôi tin rằng nếu chúng ta mắc phải một sai lầm cụ thể nào đó,

and it happened early on,

và nó diễn ra từ sớm,

and by understanding the mistake we made,

và bằng cách hiểu sai lầm mà ta đã gây ra,

we can undo it.

chúng ta có thể loại bỏ nó.

It happened in the '90s,

Nó diễn ra trong thập niên 90,

and going into the turn of the century,

và tiếp diễn tới bước ngoặt thế kỷ,

and here's what happened.

và đây là những gì đã xảy ra.

Early digital culture,

Văn hoá kỹ thuật số sơ khai,

and indeed, digital culture to this day,

và chắc chắn là cả văn hoá kỹ thuật số hiện đại,

had a sense of, I would say, lefty, socialist mission about it,

có cảm giác của, theo tôi là, một nhiệm vụ về xã hội chủ nghĩa và sự tự do,

that unlike other things that have been done,

khác với những thứ khác đã được thực hiện,

like the invention of books,

như phát minh về sách,

everything on the internet must be purely public,

mọi thứ trên internet phải thuần tuý là dành cho cộng đồng,

must be available for free,

phải được cung cấp miễn phí,

because if even one person cannot afford it,

vì nếu ngay cả một người cũng không mua được nó,

then that would create this terrible inequity.

thì điều đó sẽ gây ra sự bất bình đẳng tồi tệ,

Now of course, there's other ways to deal with that.

Bây giờ tất nhiên, có những cách khác để giải quyết.

If books cost money, you can have public libraries.

Nếu sách báo tốn quá nhiều tiền, bạn có các thư viện công cộng.

And so forth.

Và cứ như vậy.

But we were thinking, no, no, no, this is an exception.

Nhưng chúng tôi nghĩ, không, không, đó là một ngoại lệ.

This must be pure public commons, that's what we want.

Đây phải là thuần tài nguyên công cộng, đó là thứ chúng tôi muốn.

And so that spirit lives on.

Và tinh thần đó vẫn tiếp diễn.

You can experience it in designs like the Wikipedia, for instance,

Bạn có thể trải nghiệm nó trong những thiết kế như, ví dụ, Wikipedia,

many others.

và nhiều nơi khác.

But at the same time,

Nhưng cùng lúc đó,

we also believed, with equal fervor,

chúng ta cũng tin rằng, với cùng một lòng nhiệt huyết,

in this other thing that was completely incompatible,

vào thứ hoàn toàn khác này, một thứ hoàn toàn không tương thích,

which is we loved our tech entrepreneurs.

đó là tình yêu mến dành cho các doanh nhân công nghệ.

We loved Steve Jobs; we loved this Nietzschean myth

Chúng ta yêu mến Steve Jobs; chúng ta yêu mến thần thoại quyền lực

of the techie who could dent the universe.

của một chuyên gia công nghệ có thể bẻ cong cả vũ trụ.

Right?

Phải không?

And that mythical power still has a hold on us, as well.

Và thứ năng lực huyền bí đó vẫn bám lấy chúng ta như thế.

So you have these two different passions,

Vậy là bạn có hai niềm đam mê khác nhau,

for making everything free

một là biến mọi thứ thành miễn phí

and for the almost supernatural power of the tech entrepreneur.

và hai là thứ quyền lực gần như siêu nhiên của các doanh nhân công nghệ.

How do you celebrate entrepreneurship when everything's free?

Bạn sẽ ăn mừng tinh thần kinh doanh ra sao khi mọi thứ là miễn phí?

Well, there was only one solution back then,

Nói chung, thời trước đây chỉ có một giải pháp,

which was the advertising model.

đó là mô hình quảng cáo.

And so therefore, Google was born free, with ads,

Và rồi do đó, Google được hình thành miễn phí với các quảng cáo,

Facebook was born free, with ads.

Facebook được hình thành miễn phí, với các quảng cáo.

Now in the beginning, it was cute,

Lúc đầu chúng rất dễ thương

like with the very earliest Google.

giống với Google ngày đầu khai sinh vậy.

(Laughter)

(Cười)

The ads really were kind of ads.

Những quảng cáo ấy cũng khá giống quảng cáo đấy.

They would be, like, your local dentist or something.

Chúng tương tự nha sĩ địa phương hay một thứ gì đó.

But there's thing called Moore's law

Nhưng có một vấn đề là Định luật Moore

that makes the computers more and more efficient and cheaper.

giúp máy tính ngày càng hiệu quả và rẻ tiền hơn.

Their algorithms get better.

Các thuật toán của họ trở nên tốt hơn.

We actually have universities where people study them,

Chúng tôi thực ra có các trường đại học tìm hiểu chúng,

and they get better and better.

và chúng lại ngày càng tốt lên.

And the customers and other entities who use these systems

Và các khách hàng và cơ quan sử dụng những hệ thống này

just got more and more experienced and got cleverer and cleverer.

trở nên càng kinh nghiệm hơn và càng thông minh hơn.

And what started out as advertising

Rồi thứ khởi điểm là quảng cáo

really can't be called advertising anymore.

thực sự không thể gọi là quảng cáo được nữa.

It turned into behavior modification,

Nó biến thành công cụ điều chỉnh hành vi,

just as Norbert Wiener had worried it might.

giống như Norbert Wiener đã từng lo lắng.

And so I can't call these things social networks anymore.

Và tôi không gọi những thứ này là mạng xã hội nữa.

I call them behavior modification empires.

Tôi gọi chúng là các đế chế điều chỉnh hành vi.

(Applause)

(Vỗ tay)

And I refuse to vilify the individuals.

Và tôi từ chối không gièm pha các cá nhân.

I have dear friends at these companies,

Tôi có vài người bạn thân ở những công ty này,

sold a company to Google, even though I think it's one of these empires.

bán một công ty cho Google, dù tôi nghĩ đây là một trong những đế chế đó.

I don't think this is a matter of bad people who've done a bad thing.

Tôi không nghĩ đây là vấn đề người xấu làm điều xấu.

I think this is a matter of a globally tragic,

Tôi nghĩ đây là vấn đề của sai lầm nực cười đến đáng ngạc nhiên,

astoundingly ridiculous mistake,

mà lại bi thảm trên toàn cầu,

rather than a wave of evil.

thay vì là làn sóng tội ác.

Let me give you just another layer of detail

Để tôi cho các bạn thêm một lớp chi tiết khác

into how this particular mistake functions.

về cách sai lầm cụ thể này hoạt động như thế nào.

So with behaviorism,

Vì thế với chủ nghĩa hành vi,

you give the creature, whether it's a rat or a dog or a person,

bạn cho sinh vật này, có thể là chuột, là chó hay là người,

little treats and sometimes little punishments

một chút niềm vui và một chút hình phạt

as feedback to what they do.

như là phản hồi về những gì chúng làm.

So if you have an animal in a cage, it might be candy and electric shocks.

Nên nếu bạn nhốt một vật nuôi trong lồng, nó có thể là kẹo hay chút luồng điện giật.

But if you have a smartphone,

Nhưng nếu bạn có một chiếc điện thoại thông minh,

it's not those things, it's symbolic punishment and reward.

nó không phải những thứ trên mà là hình phạt và phần thưởng tượng trưng

Pavlov, one of the early behaviorists,

Pavlov, một trong những nhà hành vi học đầu tiên,

demonstrated the famous principle.

đã trình bày một nguyên tắc nổi tiếng.

You could train a dog to salivate just with the bell, just with the symbol.

Bạn có thể dạy một con chó tiết nước bọt chỉ với cái chuông hay một dấu hiệu.

So on social networks,

Tương tự với mạng xã hội,

social punishment and social reward function as the punishment and reward.

hình phạt xã hội và phần thưởng xã hội có chức năng là hình phạt và phần thưởng.

And we all know the feeling of these things.

Và chúng ta đều biết cảm giác của chúng.

You get this little thrill --

Bạn cảm nhận chút vui mừng --

"Somebody liked my stuff and it's being repeated."

"Ai đó thích vài điều về tôi và nó đang lặp lại."

Or the punishment: "Oh my God, they don't like me,

Hoặc là sự trừng phạt: "Ôi Chúa ơi, họ ghét tôi,

maybe somebody else is more popular, oh my God."

có lẽ ai đó còn nổi tiếng hơn, ôi Chúa ơi."

So you have those two very common feelings,

Vậy bạn cảm nhận hai cảm xúc rất phổ biến ấy,

and they're doled out in such a way that you get caught in this loop.

và chúng được biểu hiện ra theo cách khiến bạn rơi vào vòng lặp này.

As has been publicly acknowledged by many of the founders of the system,

Như đã được nhiều nhà sáng lập hệ thống thừa nhận công khai,

everybody knew this is what was going on.

mọi người biết đây là những gì đã diễn ra.

But here's the thing:

Nhưng đây là vấn đề:

traditionally, in the academic study of the methods of behaviorism,

theo truyền thống, trong nghiên cứu học thuật về phương pháp hành vi,

there have been comparisons of positive and negative stimuli.

các kích thích tích cực và tiêu cực đã được đem ra so sánh.

In this setting, a commercial setting,

Trong bối cảnh này, một bối cảnh thương mại,

there's a new kind of difference

có một loại khác biệt mới

that has kind of evaded the academic world for a while,

có lẽ đã xâm nhập thế giới học thuật được một thời gian,

and that difference is that whether positive stimuli

và có sự khác biệt rằng dù kích thích tích cực

are more effective than negative ones in different circumstances,

có hiệu quả hơn kích thích tiêu cực ở một vài tình huống khác,

the negative ones are cheaper.

kích thích tiêu cực vẫn rẻ hơn.

They're the bargain stimuli.

Chúng là tác nhân kích thích mặc cả.

So what I mean by that is it's much easier

Cho nên ý của tôi là sẽ dễ hơn nhiều

to lose trust than to build trust.

để gây mất niềm tin thay vì xây dựng nó.

It takes a long time to build love.

Để xây đắp tình yêu mất một thời gian dài.

It takes a short time to ruin love.

Để phá huỷ tình yêu chỉ cần một thời gian ngắn.

Now the customers of these behavior modification empires

Bây giờ khách hàng của những đế chế điều chỉnh hành vi này

are on a very fast loop.

đang chạy vòng lặp rất nhanh.

They're almost like high-frequency traders.

Họ gần giống như con buôn tần số cao.

They're getting feedbacks from their spends

Họ nhận lại phản hồi từ việc chi tiêu

or whatever their activities are if they're not spending,

hoặc bất cứ hoạt động nào khi họ không chi tiêu,

and they see what's working, and then they do more of that.

và họ xem xét cái nào có tác dụng để tăng cường thực hiện nó.

And so they're getting the quick feedback,

Và rồi họ nhận những phản hồi nhanh,

which means they're responding more to the negative emotions,

có nghĩa là họ phản ứng nhiều hơn trước cảm xúc tiêu cực

because those are the ones that rise faster, right?

vì đó là những thứ tăng trưởng nhanh hơn đúng không?

And so therefore, even well-intentioned players

Và do đó, ngay cả những người chơi với ý tốt

who think all they're doing is advertising toothpaste

nghĩ rằng tất cả những gì họ làm là quảng cáo kem đánh răng

end up advancing the cause of the negative people,

cuối cùng lại thúc đẩy mục đích của những kẻ tiêu cực,

the negative emotions, the cranks,

những cảm xúc tiêu cực, những kẻ quái gở,

the paranoids,

những kẻ hoảng tưởng,

the cynics, the nihilists.

những kẻ đầy hoài nghi và ngờ vực.

Those are the ones who get amplified by the system.

Đó là những kẻ bị hệ thống này phóng đại lên.

And you can't pay one of these companies to make the world suddenly nice

Và bạn không thể trả cho một trong những công ty này để làm thế giới bỗng tốt lên

and improve democracy

và cải thiện dân chủ

nearly as easily as you can pay to ruin those things.

gần như dễ dàng như bạn trả tiền để phá huỷ chúng.

And so this is the dilemma we've gotten ourselves into.

Và đây là mâu thuẫn mà chúng ta đang bị vướng vào.

The alternative is to turn back the clock, with great difficulty,

Cách thay thế là vặn lại đồng hồ, nhiệm vụ rất khó khăn,

and remake that decision.

và thay đổi quyết định đó.

Remaking it would mean two things.

Thay đổi quyết định đồng nghĩa với hai việc.

It would mean first that many people, those who could afford to,

Đầu tiên là nhiều người giàu có

would actually pay for these things.

thực sự sẽ trả tiền cho những thứ đó.

You'd pay for search, you'd pay for social networking.

Bạn sẽ trả tiền cho công cụ tìm kiếm, trả tiền cho mạng xã hội.

How would you pay? Maybe with a subscription fee,

Bạn sẽ trả tiền như thế nào? Có lẽ với một mức phí tham gia,

maybe with micro-payments as you use them.

có thể thực hiện vi thanh toán.

There's a lot of options.

Có rất nhiều lựa chọn.

If some of you are recoiling, and you're thinking,

Nếu có vài bạn đang chùn chân, và bạn nghĩ,

"Oh my God, I would never pay for these things.

"Ôi Chúa ơi, tôi sẽ không bao giờ mua chúng.

How could you ever get anyone to pay?"

Sao anh thuyết phục người ta bỏ tiền được?"

I want to remind you of something that just happened.

Tôi muốn nhắc bạn về một chuyện vừa xảy ra.

Around this same time

Vào cùng thời điểm này

that companies like Google and Facebook were formulating their free idea,

những tập đoàn như Google và Facebook đang xây dựng ý tưởng miễn phí của họ,

a lot of cyber culture also believed that in the future,

rất nhiều nền văn hoá mạng cũng cho rằng trong tương lai,

televisions and movies would be created in the same way,

truyền hình và phim ảnh cũng được tạo ra theo cách tương tự,

kind of like the Wikipedia.

khá giống với Wikipedia.

But then, companies like Netflix, Amazon, HBO,

Nhưng sau đó, các công ty như Netflix, Amazon, HBO, nói rằng,

said, "Actually, you know, subscribe. We'll give you give you great TV."

"Thực ra, bạn biết đấy, cứ đăng ký đi. Bạn sẽ được xem vài chương trình hay."

And it worked!

Và nó có hiệu quả đấy!

We now are in this period called "peak TV," right?

Chúng ta hiện giờ đang trong quá trình gọi là "truyền hình cao điểm" phải không?

So sometimes when you pay for stuff, things get better.

Nên đôi khi nếu bạn trả tiền, mọi thứ sẽ trở nên tốt đẹp hơn.

We can imagine a hypothetical --

Chúng ta có thể tưởng tượng một giả định -

(Applause)

(Vỗ tay)

We can imagine a hypothetical world of "peak social media."

Chúng ta có thể tưởng tượng một thế giới giả định là "mạng xã hội cao điểm."

What would that be like?

Nó sẽ trông như thế nào?

It would mean when you get on, you can get really useful,

Nó có nghĩa là khi bạn có quan hệ tốt, bạn sẽ nhận được

authoritative medical advice instead of cranks.

những lời khuyên y tế hữu ích, đáng tin thay vì vài lời kỳ quặc.

It could mean when you want to get factual information,

Nó có nghĩa là khi bạn muốn nhận thông tin thực tế,

there's not a bunch of weird, paranoid conspiracy theories.

sẽ không có vài thuyết âm mưu kỳ quái, hoang đường.

We can imagine this wonderful other possibility.

Chúng ta có thể tưởng tưởng tượng nhiều tiềm năng phi thường khác.

Ah.

À.

I dream of it. I believe it's possible.

Tôi đã mơ về nó. Tôi tin nó có thể xảy ra.

I'm certain it's possible.

Tôi chắc chắn nó có thể xảy ra.

And I'm certain that the companies, the Googles and the Facebooks,

Và tôi chắc chắn những tập đoàn như Google và Facebook,

would actually do better in this world.

sẽ làm được những điều tốt đẹp cho thế giới.

I don't believe we need to punish Silicon Valley.

Tôi không tin chúng ta cần trừng phạt Thung lũng Silicon.

We just need to remake the decision.

Chúng ta chỉ cần đưa ra quyết định khác.

Of the big tech companies,

Trong các tập đoàn công nghệ lớn,

it's really only two that depend on behavior modification and spying

thực sự chỉ có hai tập đoàn phụ thuộc vào việc gián điệp và điều chỉnh hành vi

as their business plan.

làm kế hoạch kinh doanh.

It's Google and Facebook.

Đó là Google và Facebook.

(Laughter)

(Cười)

And I love you guys.

Và tôi yêu các bạn.

Really, I do. Like, the people are fantastic.

Thực sự đấy. Mọi người ở đây rất tuyệt vời.

I want to point out, if I may,

Tôi muốn chỉ ra, nếu có thể,

if you look at Google,

nếu bạn nhìn vào Google,

they can propagate cost centers endlessly with all of these companies,

họ có thể tuyên truyền không ngớt về các trung tâm chi phí với tất cả các công ty,

but they cannot propagate profit centers.

nhưng không truyền bá trung tâm lợi nhuận.

They cannot diversify, because they're hooked.

Họ không thể đa dạng hoá, vì họ đã bị cố định.

They're hooked on this model, just like their own users.

Họ đã bị khoá chặt vào mô hình này như người dùng vậy.

They're in the same trap as their users,

Họ rơi vào cùng một bẫy như người dùng của họ,

and you can't run a big corporation that way.

và bạn không thể vận hành một tập đoàn lớn như vậy.

So this is ultimately totally in the benefit of the shareholders

Vì thế đây cuối cùng hoàn toàn là vì lợi ích của các nhà đầu tư

and other stakeholders of these companies.

và những người nắm cổ phiếu của các công ty này.

It's a win-win solution.

Đây là tình huống đôi bên cùng có lợi.

It'll just take some time to figure it out.

Chỉ là nó sẽ mất một chút thời gian để xử lý.

A lot of details to work out,

Rất nhiều chi tiết cần giải quyết,

totally doable.

nhưng có thể xử lý hoàn toàn.

(Laughter)

(Cười)

I don't believe our species can survive unless we fix this.

Tôi không tin giống loài chúng ta có thể tồn tại trừ khi ta giải quyết nó.

We cannot have a society

Chúng ta không thể có một xã hội

in which, if two people wish to communicate,

trong đó nếu hai người muốn giao tiếp,

the only way that can happen is if it's financed by a third person

cách duy nhất có thể xảy ra là khi nó được hỗ trợ bởi bên thứ ba

who wishes to manipulate them.

mong muốn kiểm soát họ.

(Applause)

(Vỗ tay)

(Applause ends)

(Ngưng vỗ tay)

In the meantime, if the companies won't change,

Trong thời gian sắp tới, nếu các công ty không chịu thay đổi,

delete your accounts, OK?

hãy xoá tài khoản của các bạn nhé!

(Laughter)

(Cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

That's enough for now.

Vậy là đủ cho hôm nay rồi.

Thank you so much.

Rất cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)