In the opioid crisis, here's what it takes to save a life | Jan Rader

Translator: Nguyen Dieu Linh Reviewer: Ai Van Tran

Đã 24 năm qua, tôi là một người lính cứu hỏa

ở thành phố Hungtington, bang West Virginia.

Là người lính cứu hỏa, nhiệm vụ của tôi và đội của mình là cứu lấy những mạng sống

For the past 24 years, I have been a firefighter

in Huntington, West Virginia.

và tài sản

As firefighters, my team and I are tasked with saving lives

trong những tai họa như đụng xe, cháy nhà

hay những tình huống cấp cứu đe dọa đến tính mạng trong y tế.

and property

from such disasters as car wrecks, house fires

Tôi là người phụ nữa dẫn đầu một ban mà nam luôn chiếm ưu thế.

and also life-threatening medical emergencies.

Mười năm về trước,

tôi quyết định mở rộng hiểu biết về Y học

I am a woman leading a department in a male-dominated profession.

và tôi đã nhận được tấm bằng điều dưỡng.

Bởi vì, một điều rõ ràng là

And 10 years ago,

I decided to increase my medical knowledge and I received a nursing degree.

một thảm họa khủng khiếp đang thách thức không chỉ riêng thành phố của tôi,

mà còn ở cả những thành phố khác trên khắp đất nước,

That was because it became clear

chẳng phải kiểu thảm họa duy nhất-và-chấm dứt,

nơi bạn có thể nhảy vào như một chiến sĩ, với tư cách là lính cứu hỏa,

that the next big threat facing not only my city,

but other cities around the country,

dập tắt đám cháy và rời đi, với cảm giác mình đã tạo nên một sự thay đổi

was not the one-and-done disaster,

where you can ride in like the cavalry, as a firefighter,

và mọi thứ đều ổn thỏa.

Thảm họa lớn kế tiếp này

put out the fire and leave, feeling like you have made a difference

đã và vẫn đang là một thảm họa kéo dài, làm suy yếu và gây nhiều chết chóc,

and everything is OK.

The next big disaster in my city was and is the long, debilitating

vẫn được biết đến là nạn nghiện thuốc opioid.

Bây giờ, chúng tôi gọi nó là một cuộc khủng hoảng về sức khỏe,

và chúng tôi cũng thay đổi từ “nghiện” thành “rối loạn sử dụng chất”.

and lethal disaster known as opioid addiction.

Để mang đến các bạn một số góc nhìn tổng quan

We now call this a health epidemic,

về việc vấn nạn này đã trở nên đáng suy ngẫm như thế nào.

and we have replaced the name "addiction" with "substance use disorder."

Năm 2017, ở cái quận khoảng 95 000 dân của tôi,

To give you some perspective

of how significant this epidemic has become,

chúng tôi đã chứng kiến 1831 ca quá liều,

in 2017, in my county of 95,000 people,

183 ca tử vong cũng vì quá liều thuốc.

we saw 1,831 overdoses

Đây chính là công việc của lính cứu hỏa chúng tôi, cũng như các lực lượng khác,

[and] 183 deaths from overdose.

là xử lý các trường hợp đó.

(Tiếng ho)

Thứ lỗi cho tôi.

This is the job of my firefighters, as well as other agencies,

Quan sát cuộc khủng hoảng này không được giải quyết trong những năm qua,

to respond to that.

(Coughs)

tôi đã nảy ra vài ý tưởng.

Excuse me.

Với vấn nạn này, chúng tôi cần nhìn nhận lại nghĩa vụ của người sơ cứu ban đầu.

So, watching this epidemic unfold for several years,

I developed some insight.

Chúng ta cần làm nhiều điều hơn là một chiến sĩ đơn thuần.

Chúng ta cần làm nhiều điều hơn việc cứu lấy một mạng sống.

For this disaster, we need to redefine our job as a first responder.

Chúng ta cần tìm hướng đi để họ có thể làm lại cuộc đời.

We need to be more than just the cavalry.

Để làm điều đó, ta cần rất nhiều người hợp sức lại.

We need to do more than just save a life.

Và đó cũng chính xác là điều mà chúng tôi đang cố gắng thực hiện

We need to find ways to rebuild that life.

ở Hungtinton, West Virginia.

And it's going to take a lot of people to do that.

Bây giờ, hãy để tôi giúp bạn hiểu rõ hơn những điều mà chúng tôi đang làm.

And that is exactly what we are trying to do

Đầu tiên là những điều sẽ xảy ra khi một ai đó bị quá liều.

in Huntington, West Virginia.

Now, let me give you some insight as to what we do.

Tưởng tượng bạn là người đang phải trải qua rối loạn tâm thần do nghiện.

First, this is what happens when somebody overdoses.

Bạn đang rất nhạy cảm.

Bạn thấy xấu hổ và nhục nhã.

Imagine you are somebody who is suffering from the brain disorder of addiction.

Và bạn đã quá liều chất gây nghiện.

You are fragile.

Có thể một người bạn hay gia đình bạn gọi 911.

You're embarrassed, you're ashamed.

Và một cách đầy bất ngờ,

And you overdose.

bạn tỉnh lại, trước mặt là năm hay sáu người xa lạ trong những bộ đồng phục.

Maybe a friend or a family member calls 911.

And then all of a sudden,

Họ đang đè lên chiếc xương ức của bạn,

you are awakened by five or six total strangers in uniform.

và nói: “Tỉnh dậy, tỉnh dậy nào!

Bạn đã quá liều, bạn hẳn là đã tiêu đời rồi.”

Bây giờ, liệu bạn có kháng cự hay nổi giận?

And they're rubbing your sternum,

Bởi nếu là tôi, tôi sẽ như thế.

and they're saying, "Wake up, wake up!

Và hơn hết,

You overdosed, you could've died."

những người xa lạ đó đưa cho bạn một liều naloxone,

Now, would you not be defensive and angry?

thứ đưa bạn vào những triệu chứng cai thuốc,

Because I know I would be.

hay còn được biết đến rộng rãi hơn với thuật ngữ “hội chứng cai nghiện”.

And on top of that,

those strangers gave you a dose of naloxone,

Hội chứng cai sẽ làm bạn cảm thấy thật sự khủng khiếp.

which has sent you into withdrawals,

Nhiều người nói nó như cảm cúm, nhưng gấp mười lần.

or what is better known as "dope sickness."

Nôn, mửa, tiêu chảy, nhức mỏi toàn thân.

Dope sickness makes you feel absolutely horrible.

Vậy là, chúng tôi, những người lạ, không chỉ làm bạn tỉnh,

Some say it's like the flu, times ten.

Nausea, vomiting, diarrhea, body aches.

mà còn khiến bạn cảm thấy thật sự mệt mỏi.

So not only did we, as strangers, wake you up,

Đến lượt bạn, là nạn nhân, lại dường như chẳng mấy thân thiện với chúng tôi.

but we also made you feel really sick.

Và bạn cũng có xu hướng từ chối những chương trình trị liệu sau đó.

So in turn, you, the patient, are not going to be very kind to us.

Việc này có lẽ sẽ phá hỏng những điều tốt đẹp mà chúng tôi đang thực hiện,

và chúng tôi sẽ tức giận,

And you're going to refuse further medical treatment.

bởi vì bạn chẳng biết ơn rằng chúng tôi vừa cứu lấy mạng sống của bạn.

OK, well, then that's going to frustrate the heck out of us,

Đó chẳng phải là một nguồn động lực tốt.

and we're going to be mad,

because you're ungrateful that we just saved your life.

Điều mà chúng tôi đang đấu tranh chính là những rối loạn trong não bộ,

This is not a good dynamic here.

thứ làm thay đổi những dòng suy nghĩ của bạn.

Nó khăng khăng với bạn rằng, bạn chẳng có vấn đề gì cả.

What we are dealing with is a brain disorder

Vì thế, có lẽ đây không phải là lần đầu tiên bạn dùng quá liều,

that changes your thinking.

It convinces you that you don't have a problem.

có thể nó đã là lần thứ ba, tư, hay thậm chí là lần thứ năm

So, this might have been not only the first time you've overdosed,

mà chúng tôi giành lại sự sống cho bạn.

it might have been the third, fourth or fifth time

Đây chẳng phải là một viễn cảnh tốt đẹp.

that we, personally, have revived you.

Thứ hai,

những người sơ cứu ban đầu thường không được cung cấp nhiều kiến thức

This is not a good situation.

về vấn đề rối loạn sử dụng các hợp chất này.

Second,

Thậm chí cả cộng đồng y tế cũng vậy.

first responders do not receive much education

Chúng tôi không được tập huấn cách để ứng phó với các trường hợp rối loạn này.

on what substance use disorder is.

Neither does the medical community.

Tôi được huấn luyện về cách để dập tắt các đám cháy khác nhau.

We're not trained how to deal with those suffering from substance use disorder.

Tôi được huấn luyện để cứu lấy những mạng sống trong phút chốc.

Nhưng tôi không được hướng dẫn về cách để đối mặt với những tương tác phức tạp

I am trained to put out many different types of fires.

giữa người sơ cứu ban đầu, cộng đồng chăm sóc ý tế,

I am trained to save a life in the moment.

các dịch vụ xã hội

But I am not trained to deal with the intricate interaction

và một cồng đồng lớn hơn đang cần được giúp đỡ.

between first responders, the health care community,

Thứ ba,

social services

and the wider community that is necessary to save a life long-term.

và cũng là điều quan trọng nhất.

Là người sơ cứu ban đầu, tôi xem mình như một chiến binh.

Thirdly,

Chúng tôi là những hiệp sĩ trong bộ áo giáp sáng chói.

and this hits home.

Chúng tôi muốn đột kích vào, hoàn thành công việc và ra về với cảm giác hài lòng,

As a first responder, I consider myself the cavalry.

rằng mình đã tạo ra điều khác biệt cho cuộc đời của một ai đó.

We're knights in shining armor.

Nhưng mà, điều đó lại chẳng thể xảy ra

We want to swoop in, do our job and leave feeling satisfied

khi chúng tôi đối mặt với một người đang bị rối loạn sử dụng hợp chất.

that we've made a difference in somebody's life.

Chúng tôi rời đi với cảm giác thất vọng và thấy mình vô dụng.

But that just doesn't happen

when we're dealing with somebody with substance use disorder.

Chúng tôi gặp lại những người đó, lần này qua lần khác,

với không một chuyển biến tích cực.

We leave feeling frustrated and useless.

Và bạn biết không?

Đôi lúc, tôi nhận ra rằng, điều này chính là trách nhiệm của chúng tôi

We deal with the same people over and over again,

với tư cách là người sơ cứu ban đầu, là một cộng đồng

with no positive outcome.

để giải quyết vấn đề này,

And you know what?

At some point, I realized that it is up to us as first responders

để tìm cách tốt đẹp hơn khi đối mặt với những người đang phải vật vã kia.

Thế là, điều tôi làm là quan sát nhiều hơn những ca quá liều thuốc.

and as a community

to solve this problem,

to find better ways to deal with those that are suffering.

Tôi bắt đầu nói chuyện và lắng nghe những nạn nhân của mình.

So what I did is I started observing more on overdoses.

Tôi muốn biết điều gì đã khiến họ phải như thế.

Họ đang phải trải qua những gì?

I started talking and listening to my patients.

Điều gì khiến viễn cảnh này tệ dần đi?

I wanted to know what led them to where they are.

Và điều gì có thể làm cho mọi thứ trở nên tốt đẹp hơn?

Tôi bắt đầu trải nghiệm với ngôn từ của mình,

What exactly are they experiencing?

chú ý hơn tới những hành động

What makes their situation worse?

What makes their situation better?

và ảnh hưởng của nó trên những nạn nhân của tôi.

I began experimenting with my words

Những điều mà tôi đã và đang học được

and paying attention to my own actions

and how it affected those of my patients.

trên cấp độ đường phố ở tại Hungtinton

The education that I have received

đã mở mang tầm mắt và cả thay đổi cuộc đời tôi.

and continue to receive on a street level in Huntington

Ở Hungtinton, West Virginia, chúng tôi đã hành động cùng nhau như một cộng đồng,

has been both eye-opening and life-changing for me.

và chúng tôi đang cùng thay đổi cách ứng xử của mình

So, in Huntington, West Virginia, we have come together as a community,

với những người đang vật vã với những căn bệnh khủng khiếp.

Chúng tôi đã bắt đầu rất nhiều dự án,

and we are changing the way that we treat

those that suffer from this horrible disease.

và nó đã tạo nên một sự khác biệt.

Tôi sẽ kể với các bạn về một vài dự án trong số đó.

Năm ngoái, chúng tôi thành lập Đội Phản Ứng Nhanh,

We have started many programs, and it's making a difference.

I'll tell you about just a few of those.

viết tắt là QRT.

Đội này bao gồm một nhân viên y tế,

Last year, we started a Quick Response Team,

một cảnh sát, vài người trong cộng đồng đã hồi phục

QRT for short.

và vài người từ cộng đồng đã có sự tin tưởng.

The team consists of a paramedic,

Là một đội, họ cùng ra ngoài và đến thăm những người đã bị quá liều

a police officer,

somebody in the recovery community and somebody in the faith community.

trong vòng 72 giờ kể từ khi được hồi sức cấp cứu.

Họ trò chuyện.

Họ lắng nghe.

As a team, they go out and visit people who have overdosed

Họ xây dựng một mối quan hệ thân thiết với những nạn nhân,

và họ gợi ý những phương pháp trị liệu.

within 72 hours of that resuscitation.

They talk.

They listen.

They build a rapport with that patient,

Hiện tại, khoảng 30 phần trăm hay gần 30 phần trăm

and they offer them treatment options.

những nạn nhân mà Đội Phản Ứng Nhanh đã nỗ lực liên lạc

Right now, about 30 percent or up to 30 percent

đã chấp nhận một vài hình thức giúp đỡ.

Và điều tuyệt vời hơn hết là

of those that the Quick Response Team have reached out to

những người sơ cứu ban đầu thuộc đội này,

have accepted some form of help.

họ thực sự cảm thấy rằng họ đã làm nên điều khác biệt.

And the wonderful thing about this

Những thay đổi tích cực ở nơi chúng chưa từng có.

is the first responders who are involved in this team,

they actually feel like they can make a difference.

Trong năm này,

(Tiếng vỗ tay)

Positive change where there wasn't any.

Trong năm này, chúng tôi đã tổ chức hội thảo chuyên đề độc lập, gọi là PROACT,

This year --

(Applause)

dành cho những người đang phải chịu những vấn đề do rối loạn sử dụng hợp chất.

This year, we opened a free-standing specialty clinic, called PROACT,

Đó là một nơi cung cấp mọi thứ bạn cần.

Khi một nạn nhân bước vào,

họ được chẩn đoán bởi một chuyên gia về vấn đề nghiện.

for those suffering from substance use disorder.

It's a one-stop shop, if you will.

Những chuyên gia sẽ làm việc cùng họ và đưa ra những gợi ý về trị liệu

A patient comes in,

dựa trên nhu cầu cá nhân của họ.

they're immediately assessed by somebody who's an addiction specialist.

Chương trình này đã mang lại vài điều cho chúng tôi.

They work with them to provide treatment options

Nó tạo ra một địa điểm nơi người sơ cứu ban đầu tiếp nhận và đưa ra chỉ dẫn

based on their own needs, individual needs.

cho những nạn nhân đang trong tình cảnh bị đe dọa đến tính mạng,

This does several things for us.

những người đã từ chối đi đến bệnh viện.

It gives first responders a place to either take or refer our patients

Và nó cũng góp phần giảm tình trạng quá tải giường bệnh

who are no longer in a life-threatening situation,

that have refused to go to the hospital.

mà chúng tôi đang gặp phải.

And it also clears up

Điều thứ ba mà tôi muốn kể với bạn,

điều mà tôi rất trân quý, điều vô cùng quan trọng đối với đội chúng tôi.

the overwhelmed emergency rooms in hospitals that we have.

Gần đây, chúng tôi đã bắt đầu chương trình sơ cứu và chăm sóc ban đầu.

The third thing that I want to tell you about

is very dear to me and very important to my team.

Ngày càng nhiều hơn...

We recently started a first responders self-care program.

những người sơ cứu ban đầu đang phải trải qua chứng vô cảm và chấn thương tâm lí.

More and more ...

Thật chẳng dễ chịu chút nào cho những người lính cứu hỏa ở Hungtington

first responders are experiencing compassion fatigue and PTSD.

để đối mặt hay chứng kiến tới năm người trẻ ra đi mỗi tháng.

It is not uncommon for the average firefighter in Huntington

Những người này có thể là bạn bè hay bạn cùng lớp của họ.

to deal with or see up to five young deaths per month.

Vì thế, chương trình thiết yếu này sẽ không chỉ là nơi ghi nhận công sức của họ,

These are their friends, these are their classmates.

mà còn mang tới cho họ tiếng nói.

Nó sẽ mang đến cho họ những kỹ năng,

So this much-needed program will not only recognize their hard work,

thứ có thể giúp họ giải quyết những áp lực trên vai.

Và nó cũng sẽ mang đến cho họ những gợi ý về sức khỏe tinh thần

it's going to give them a voice.

It's going to provide them with training

mà họ đang thực sự cần đến.

that will help deal with the stress that they are under.

Hiện nay chúng tôi cũng có cả các buổi học yoga ở trạm cứu hỏa.

And it will give them more mental-health options

(Cười)

that they desperately need.

(Tiếng vỗ tay)

We now have yoga classes in fire stations.

Chúng tôi cũng đã cung cấp thêm cả dịch vụ mát-xa, quả thật tuyệt vời.

(Laughter)

(Cười)

(Applause)

Và chúng tôi cũng bắt đầu vài hoạt động ngoại khóa,

We've also provided on-duty massages, which is fabulous.

chẳng hạn như lớp học nấu ăn cho người sơ cứu ban đầu và nửa kia của họ

và cả lớp học về đồ gốm.

(Laughter)

And we have some off-duty programs that we've started,

Khoảng hai tháng trước,

like cooking classes for first responders and their significant other

tôi bước đi trên tầng thiết bị, nơi có vài lính cứu hỏa túc trực.

and pottery classes.

So a couple of months ago,

Và một nửa trong số họ đang mát-xa,

còn nửa kia thì đang chờ đợi để được mát-xa.

I walked out on the apparatus floor, where I had some firefighters.

Tôi nhìn thấy 10 lính cứu hỏa đang cười đùa vui vẻ

And half of them had had a massage,

với một tâm thế rất lạc quan và thư thái.

and the other half were getting ready to have a massage.

And I saw 10 firefighters who were bantering

Trong nhiều năm liền, tôi chẳng nhìn thấy được điều đó.

Và tâm thế thư thái đó đang dần được lan tỏa tới cộng đồng, đến mọi công dân.

in a very positive, relaxed manner.

And I hadn't seen that in years.

Khoảng 2 tuần trước, tôi có một hàng xóm bị quá liều.

And that relaxed state is trickling down to the community, to the citizens.

Hai mươi hai tuổi.

Tất nhiên, tôi nhanh chóng đến giúp những lính cứu hỏa và hàng xóm của mình.

So a couple of weeks ago, I had a neighbor overdose.

Và điều mà tôi nhận thấy là, những người lính cứu hỏa đang động viên,

Twenty-two years old.

So of course, I hurried down to help my firefighters and my neighbor.

trò chuyện với tâm thế không hề phán xét.

Tôi thấy một người lính cứu hỏa

And what I witnessed was my firefighters being supportive.

đã hướng dẫn người cha và thành viên khác trong gia đình

cách đề thông khí cho nạn nhân, phòng khi tình huống này lại tiếp diễn,

Talking in a non-judgmental way.

I watched as one of my firefighters

và để lại cho người cha một chiếc bóng mask có van.

showed the father and another family member

Sự thay đổi tích cực.

how to provide rescue breaths, should this happen again.

Thay đổi tích cực.

Tôi đã đề cập đến hai điều cấm kỵ nhất của người lính cứu hỏa chưa nhỉ?

And left him with a bag valve mask.

Positive change.

Positive change.

Đó là cách mà mọi thứ tồn tại và thay đổi.

Did I happen to mention

(Cười)

the two things that firefighters dislike the most?

The way things are and change.

Tôi nhận thấy những cuộc khủng hoảng về sử dụng thuốc đã có từ trước đây.

(Laughter)

Và tôi đã chứng kiến ảnh hưởng của ma túy đá đến cộng đồng.

Rất nhiều nhà phê bình cho rằng

You know, I recognize that there have been drug epidemics before.

những đáp ứng nhân đạo mà chúng tôi đang thực hiện ở Hungtington

And I've seen what crack can do to a community.

là vì chủng tộc.

A lot of our critics think

that this new compassionate response that we're doing in Huntington

Bởi vì, đa phần các ca quá liều xảy ra trong cộng đồng người da trắng.

is because of race.

Tôi cũng phần nào thấu hiểu nhận định đó,

bời đất nước của chúng ta đa dạng các chủng tộc.

That because the overdoses are happening so much to the white community.

Và cách mà chúng ta đối xử thậm tệ với người da đen trong thảm họa ma túy đá.

And I understand that criticism,

because we as a country messed up.

Ta không thể quên đi điều đó.

Và vì thế, chúng ta phải làm tốt hơn.

And we treated black people poorly during the crack epidemic.

Nhưng hiện nay, điều mà tôi thấy là nhiều người đang chết đi.

We can't forget that.

And we must do better.

Và chúng tôi ở Hungtington

đang đối mặt với những người trong cơn vật vã vì lạm dụng thuốc,

But right now, what I know is people are dying.

với màu da, lai lịch khác nhau trên những con đường, mỗi ngày.

And we in Huntington deal with people suffering from substance use disorder

Công việc của người sơ cứu ban đầu: ngăn ngừa những cái chết không đáng có.

of every color and every background, on the streets, every day.

Theo các giai đoạn.

The job of a first responder: prevent unnecessary deaths.

Vì vậy...

Tôi là một người lính cứu hỏa và y tá cứng đầu.

Period.

Và tôi phủ nhận ý nghĩ rằng không có hướng đi nào xung quanh những rào cản.

So ...

Obviously, I'm a stubborn firefighter and nurse.

Một trong những rào cản mà chúng ta đang gặp phải

khi đương đầu với cuộc khủng hoảng opioid là sự kỳ thị.

And I refuse to believe that there isn't a way around every barrier.

Vì vậy...

One of the barriers that we have

dealing with the opioid epidemic is stigma.

Ở Hungtington, West Virginia, chúng tôi đang cho cả đất nước thấy rằng

sự thay đổi là hoàn toàn có thể.

So ...

We in Huntington, West Virginia, are showing the rest of the country

Rằng chúng ta có hi vọng để giải quyết cuộc khủng hoảng này.

Số ca quá liều hiện tại đã giảm đi 40 phần trăm.

that change can happen.

That there is hope dealing with this epidemic.

(Tiếng vỗ tay)

Our current overdoses are down 40 percent.

(Applause)

Số người chết do quá liều cũng đã giảm bớt 50 phần trăm.

(Tiếng vỗ tay)

Currently, our overdose deaths are down 50 percent.

Cuộc khủng hoảng này sẽ còn kéo dài lâu hơn nữa.

Nhưng mỗi người trong chúng ta đều có một nhiệm vụ trong đó.

(Applause)

Chỉ cần lắng nghe và hành xử tử tế với ai đó,

This epidemic is far from over.

But each and every one of us has a part to play in this epidemic.

bạn đã hoàn toàn có thể làm nên điều khác biệt trong cuộc đời của họ.

Cám ơn và Chúa phù hộ mọi người.

Just by listening and being kind to somebody,

(Tiếng vỗ tay)

you have the ability to make a difference in their lives.

Thank you and God bless.

(Applause)