The Vital Data You Flush Down the Toilet | Newsha Ghaeli | TED

Translator: An Bình Nguyễn Reviewer: Ngọc Quỳnh Đặng

Has it ever occurred to you, as you walk down the street,

Bạn đã từng bước xuống phố và nghĩ rằng

just how much data is flowing beneath your feet?

có bao nhiêu dữ liệu đang chảy trôi dưới chân mình chưa?

A wealth of information on our health and our well-being

Rất nhiều thông tin về sức khỏe và thể trạng của chúng ta

is running through our city sewers,

đang đi qua hệ thống cống trong thành phố.

and we're all contributing to it every single time we use the toilet.

Tất cả chúng ta đều đóng góp cho dòng chảy này mỗi khi đi vệ sinh.

Think about it.

Thử nghĩ xem.

Everybody pees and poops,

Ai cũng tiểu tiện và đại tiện.

and we know that urine and stool contain a rich source of information

Chúng ta biết rằng nước tiểu và phân đều chứa một nguồn thông tin phong phú

on our health and our well-being.

về sức khỏe và thể trạng của mình.

Our doctors look at it all the time to analyze for a variety of things.

Các bác sĩ luôn xem xét chúng khi cần phân tích nhiều khía cạnh.

Now, every time you flush,

Bây giờ, mỗi khi xả nước bồn cầu,

you're sending this valuable information down into our sewers,

bạn đang gửi thông tin quý giá này xuống hệ thống cống của chúng ta,

where it's mixing with waste from hundreds of thousands of other people.

khi chất thải của bạn hòa lẫn với chất thải của hàng trăm ngàn người khác.

Once collected, it looks something like this.

Sau khi được thu thập, hỗn hợp đó trông như thế này.

This tiny sample

Đây là mẫu nhỏ

comes from a wastewater treatment plant

đến từ một nhà máy xử lý nước thải

that represents more than one million people.

mang tính đại diện cho hơn một triệu người.

And from it, we can detect all sorts of things about that community:

Từ mẫu này, chúng ta có thể phát hiện mọi loại thông tin về cộng đồng đó:

the infectious disease viruses that are circulating in our bodies,

vi-rút bệnh truyền nhiễm đang lưu thông trong cơ thể chúng ta,

chemical markers for the drugs that are most commonly consumed.

dấu hiệu hóa học về những thuốc được tiêu thụ nhiều nhất.

And we can analyze for all the bacteria that live in our collective microbiomes.

Chúng ta có thể phân tích mọi vi khuẩn sống trong quần thể hệ vi sinh của mình.

Now, if this sounds too close for comfort,

Nếu điều này có vẻ quá riêng tư đến mức gây khó chịu,

just consider all the personalized data that you're parting with every day

hãy nghĩ đến mọi dữ liệu cá nhân hóa mà bạn truyền đi mỗi ngày

when you use gadgets like your smartphone or your smart watch.

khi sử dụng các thiết bị như điện thoại hay đồng hồ thông minh.

What's amazing about sewage

Điều thú vị về nước thải là

is that it's naturally aggregated and anonymized.

nó mang tính tự tổng hợp và không thể định danh.

Once flushed,

Sau khi được xả ra,

your waste is mixing with that of thousands and thousands of people,

chất thải của bạn sẽ hòa lẫn với chất thải của hàng ngàn người.

so there's actually no way to tie any information from here

Do đó, thật sự không có cách nào để liên kết thông tin từ chất thải

back to a specific person.

với một cá nhân cụ thể.

Put differently, it's the perfect data dump.

Nói cách khác, đây chính là chất thải dữ liệu hoàn hảo.

(Laughter)

(Cười)

The thoughtful collection and analysis of sewage

Việc thu thập và phân tích nước thải kỹ lưỡng

has the potential to radically improve health outcomes

có thể cải thiện sâu sắc tình trạng sức khỏe

in cities around the world,

ở các thành phố trên khắp thế giới.

and it's a growing field called "wastewater epidemiology."

Đây là một lĩnh vực đang phát triển có tên "dịch tễ học nước thải".

And wastewater epidemiology is but one example

Dịch tễ học nước thải chỉ là một ví dụ

of all the big data that we're generating in our cities today.

về mọi dữ liệu lớn mà chúng ta đang tạo ra ở các thành phố ngày nay.

Consider all the data that you generate with every phone call, package delivered,

Nghĩ về dữ liệu bạn tạo ra với mỗi cuộc gọi, mỗi bưu kiện chuyển phát,

mile driven.

mỗi dặm lái xe.

It's data from cameras, sensors, drones,

Đó là dữ liệu từ camera, cảm biến, máy bay không người lái,

air quality, water quality monitoring,

chất lượng không khí, hoạt động theo dõi chất lượng nước

and the vast amounts of information generated by our health care

và lượng lớn thông tin được tạo ra từ hệ thống chăm sóc sức khỏe

and our educational systems.

và hệ thống giáo dục của chúng ta.

All of this information, these digital breadcrumbs,

Tất cả những thông tin này, còn gọi là dấu vết kỹ thuật số,

tell us unique stories about our cities and the way that we live our lives.

kể cho chúng ta câu chuyện độc đáo về thành phố và lối sinh hoạt của chính mình.

The thoughtful collection and analysis of this information

Việc thu thập và phân tích thông tin kỹ lưỡng

has the power to inform real-time improvements

có khả năng thông báo về những cải thiện tức thì

to things like social policy,

của các vấn đề như chính sách xã hội,

environmental management, health equity and more.

quản lý môi trường, công bằng sức khỏe và hơn thế nữa.

As an architect, I believe that we need to harness

Là một kiến trúc sư, tôi tin rằng chúng ta cần khai thác

the hundreds of millions of terabytes of data

hàng trăm triệu terabyte dữ liệu

that we're generating in our cities each and every day.

mà chúng ta đang tạo ra ở các thành phố mỗi ngày.

And this is important now more than ever,

Vấn đề này quan trong hơn bao giờ hết,

because for the first time in human history,

vì lần đầu tiên trong lịch sử loài người,

more than half of all people live in cities.

có hơn một nửa dân số sống ở các thành phố.

By 2050,

Đến năm 2050,

this number will grow to nearly seven in 10 people.

tỷ lệ này sẽ tăng lên gần 70%.

Now just think about what that means for a second.

Giờ thì hãy dành một giây để suy nghĩ về điều đó.

It means our biggest crises,

Khi ấy, các cuộc khủng hoảng lớn nhất của chúng ta,

from climate change to pandemics to growing inequality,

từ biến đổi khí hậu, đại dịch đến tình trạng ngày càng bất bình đẳng

are going to hit cities first and hardest.

sẽ ảnh hưởng trước tiên và nặng nề nhất tới các thành phố.

But the era of big data offers an opportunity

Tuy nhiên, kỷ nguyên của dữ liệu lớn sẽ tạo cơ hội

for new and creative solutions to tackle these problems.

cho các giải pháp mới và sáng tạo giúp giải quyết những vấn đề này.

So let's dive into the opportunity presented by wastewater epidemiology.

Vì vậy, hãy tìm hiểu kỹ hơn về cơ hội mà dịch tễ học nước thải mang lại.

Một số bạn có thể đã nghe nói đến thuật khi này vì nó trở nên phổ biến

Some of you may have heard of it as it gained a lot of popularity

and attention during the COVID-19 pandemic.

và thu hút sự chú ý trong đại dịch COVID-19.

In 2020, research groups from around the world

Năm 2020, các nhóm nghiên cứu trên khắp thế giới

began detecting SARS-CoV-2 RNA,

bắt đầu phát hiện RNA SARS-CoV-2,

the virus that causes COVID-19, in sewage samples.

loại vi-rút gây ra COVID-19, trong mẫu nước thải.

I was on one of those teams.

Tôi từng tham gia một trong các nhóm đó.

We and others showed that you can actually use sewage

Tôi và đồng nghiệp kết luận rằng có thể sử dụng nước thải

as an accurate representation of COVID activity in our communities.

làm chỉ số biểu thị chính xác hoạt động của COVID trong cộng đồng.

Let me show you what I mean.

Xin được giải thích như sau.

Here we're looking at a time series over the course of the pandemic.

Đây là một chuỗi thời gian trong suốt đại dịch.

So from March 2020 through just last week.

Tức là từ tháng 3 năm 2020 đến hết tuần trước.

The blue line represents COVID virus concentrations in sewage samples

Đường màu xanh dương biểu thị nồng độ vi-rút COVID trong các mẫu nước thải

from across the United States.

trên khắp Hoa Kỳ.

In yellow, we see COVID clinical case data.

Đường màu vàng là dữ liệu ca bệnh lâm sàng COVID.

For the first two years of the pandemic, case data was very reliable.

Trong 2 năm đầu đại dịch, dữ liệu ca bệnh rất đáng tin cậy.

People were getting PCR-tested all the time.

Mọi người luôn được xét nghiệm PCR.

During those two years,

Trong 2 năm đó,

the two data sets tracked very well.

2 tập dữ liệu được theo dõi rất tốt.

That was great.

Thật tuyệt.

It meant that sewage was also reliable

Như vậy nghĩa là nước thải cũng đáng tin cậy

and an accurate representation of disease burden.

và biểu thị chính xác về gánh nặng bệnh tật.

However, over the past year and a half to two years,

Tuy nhiên, trong một năm rưỡi đến 2 năm qua,

we've seen a divergence in those data sets.

chúng ta thấy có sự chênh lệch trong những tập dữ liệu đó.

People just aren't getting COVID-tested nearly as often.

Mọi người không được xét nghiệm COVID thường xuyên như trước.

Sewage, on the other hand,

Mặt khác, nước thải

doesn't require us to access health care services.

không yêu cầu chúng ta tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Dữ liệu của chúng ta đều được biểu thị thông qua việc tiểu tiện và đại tiện.

We're all represented just by peeing and pooping.

Throughout the pandemic, we and others also showed that sewage is predictive

Trong suốt đại dịch, chúng tôi cũng kết luận rằng nước thải mang tính dự đoán

and a leading indicator of new COVID clinical cases.

và là chỉ số hàng đầu về các ca bệnh lâm sàng COVID mới.

This is because infectious disease viruses incubate in our bodies

Lý do là vi-rút bệnh truyền nhiễm ủ bệnh trong cơ thể chúng ta

before we develop symptoms or go get tested.

trước khi chúng ta phát triển các triệu chứng hoặc đi xét nghiệm.

Meanwhile, we've been excreting the virus for days.

Trong khi đó, chúng ta đã bài tiết vi-rút qua nhiều ngày.

During COVID,

Trong thời kỳ COVID,

it was shown that sewage was anywhere between one to three weeks

nước thải được chứng minh là chỉ số hàng đầu dự đoán ca bệnh lâm sàng

leading indicator for clinical cases.

trong vòng 1 đến 3 tuần trước khi phát bệnh.

Now I'm going to show you an example

Giờ tôi sẽ lấy một ví dụ

of one time that this led to a big community-impacting decision.

cho thấy chỉ số này dẫn đến quyết định lớn ảnh hưởng đến cộng đồng.

Here, we're looking at data from the Boston area

Đây là dữ liệu từ khu vực Boston

during the Omicron wave.

trong làn sóng Omicron.

In December 2021, towards the end of the month,

Cuối tháng 12 năm 2021, các ca bệnh

COVID cases began to skyrocket across the country

COVID bắt đầu tăng vọt trên toàn quốc

and didn't slow until the end of January.

và không chậm lại cho đến cuối tháng 1.

Boston Children's Hospital, though, was ready.

Tuy nhiên, Bệnh viện Nhi Boston đã sẵn sàng tâm thế.

They had been looking at Boston area sewage

Họ đã xem xét nước thải của khu vực Boston

and saw the sewage levels go up weeks earlier,

và thấy mực nước thải tăng vài tuần trước đó.

so they proactively postponed all non-emergency medical procedures.

Vì vậy, họ chủ động hoãn mọi thủ thuật y tế không khẩn cấp.

They wanted to free up resources so that they could adequately respond

Họ muốn giải phóng các nguồn lực để có thể ứng phó thích hợp

to the incoming wave of hospitalizations.

với làn sóng nhập viện sắp tới.

Now wastewater epidemiology has been used

Giờ thì dịch tễ học nước thải cũng được dùng

to tackle other pressing health issues as well.

để giải quyết các vấn đề sức khỏe cấp bách khác.

Before the pandemic,

Trước đại dịch,

the biggest public health crisis in the United States

cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng lớn nhất ở Hoa Kỳ

was our growing drug epidemic.

là dịch thuốc phiện đang gia tăng.

Drug overdoses were growing year over year

Tình trạng dùng thuốc quá liều tăng lên hàng năm

and had become the leading cause of accidental death

và trở thành nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong do tai nạn

for Americans under the age of 50.

đối với những người Mỹ dưới 50 tuổi.

In 2018, a small town in North Carolina had seen overdoses go up,

Năm 2018, một thị trấn nhỏ ở Bắc Carolina nhận thấy số ca sốc thuốc tăng lên,

and they wanted better information,

và muốn thu thập thông tin tốt hơn,

better data to know what to do about it,

dữ liệu tốt hơn để biết cần phải làm gì,

what was driving this trend and how to respond.

hay đâu là nguyên nhân của xu hướng này và cách ứng phó.

So we turned to the sewers, and together with the mayor's office,

Vì vậy, hợp tác với văn phòng thị trưởng, chúng tôi xem xét các ống nước thải,

we began to analyze sewage samples from several sites across the city

chúng tôi bắt đầu phân tích mẫu nước thải từ một số địa điểm trên khắp thành phố

and were able to show that prescription opioids

và có thể kết luận rằng thuốc opiod dạng viên được kê đơn

were the drug most commonly consumed, not injectable opioids.

là loại thuốc được tiêu thụ nhiều nhất, chứ không phải dạng tiêm.

Equipped with this data,

Nhờ nắm được dữ liệu này,

the city diverted resources from needle exchange sites

chính quyền đã dịch chuyển nguồn lực từ những khu vực tiêm trích

and put that money into medication takeback programs instead.

và thay vào đó là đầu tư vào các chương trình thu hồi thuốc.

They advertised and held dozens of town halls

Họ đã quảng cáo và tổ chức hàng tá hội nghị

where they talked about the adverse effects of prescription painkillers.

bàn về tác dụng phụ của thuốc giảm đau theo toa.

That year,

Năm đó,

the city saw a 40 percent reduction in overdoses,

thành phố chứng kiến sự sụt giảm 40% trong các ca dùng thuốc quá liều,

and for the first time,

và lần đầu tiên,

they had engaged their community in a dialogue around drugs,

họ thu hút cộng đồng tham gia một cuộc đối thoại về thuốc phiện,

addiction and overdose.

tình trạng nghiện và dùng thuốc quá liều.

Now imagine if every city around the world had access to this sort of information.

Giả sử nếu mọi thành phố trên thế giới đều tiếp cận được loại thông tin này.

Before the pandemic,

Trước đại dịch,

wastewater epidemiology was a tiny field

dịch tễ học nước thải là một lĩnh vực nhỏ bé

with no more than a dozen experts worldwide.

với chưa đến 12 chuyên gia trên toàn thế giới.

Today, 72 countries

Ngày nay, 72 quốc gia

have used wastewater monitoring to understand COVID-19.

đã sử dụng biện pháp theo dõi nước thải để tìm hiểu về COVID-19.

And it's time that we leverage these investments

Đã đến lúc chúng ta tận dụng các khoản đầu tư này

to monitor for all sorts of other things as well.

để theo dõi mọi thông tin khác.

Imagine knowing when influenza and RSV are going to peak every year

Giả sử chúng ta biết thời điểm cúm và RSV sẽ đạt đỉnh mỗi năm

so that our hospitals can prepare.

để các bệnh viện có thể chuẩn bị.

Giả sử chúng ta lập biểu đồ dinh dưỡng trong các thành phố

Imagine mapping nutrition in our cities

so that we can identify food deserts

để xác định những khu vực khó tiếp cận với thực phẩm

and understand social determinants of health.

và tìm hiểu các yếu tố xã hội quyết định về sức khỏe.

Imagine identifying superbugs and antibiotic resistant genes

Giả sử chúng ta xác định siêu vi khuẩn và gen kháng kháng sinh

as they emerge in our communities.

khi chúng xuất hiện trong cộng đồng.

Imagine preventing the next pandemic before it happens.

Giả sử đại dịch kế tiếp bị ngăn chặn trước khi xảy ra.

In the way that cholera prompted London to build modern-day sewer systems,

Theo cách mà dịch tả thúc đẩy London xây dựng các hệ thống cống hiện đại

and poor health in the tenements of New York City

và tình trạng sức khỏe kém tại các chung cư ở thành phố New York

were one of the catalysts behind the building of Central Park,

là một trong những yếu tố xúc tác cho việc xây dựng Công viên Trung tâm,

this is how our cities can learn from COVID-19.

đây là cách các thành phố có thể cải thiện nhờ COVID-19.

And this is precisely how we can foster a new, intelligent kind of urbanization.

Đây cũng là cách chúng ta thúc đẩy một hình thức đô thị hóa thông minh mới.

For years now, scientists, policymakers,

Trong nhiều năm nay, các nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách,

architects and urban planners

kiến trúc sư, nhà quy hoạch đô thị

have been harnessing the power of technology and big data

đã khai thác sức mạnh của công nghệ và dữ liệu lớn

to future-proof our cities.

để chuẩn bị cho các thành phố trước tình hình tương lai.

Over the last decade,

Trong thập kỷ qua,

chief technology officers have been appointed in cities

các giám đốc công nghệ đã được bổ nhiệm ở nhiều thành phố

around the world.

trên khắp thế giới.

Roles once reserved for the boardrooms

Những vị trí từng vốn nằm trong hội đồng

and hallways of Silicon Valley

và hành lang ở Thung lũng Silicon

are now finally open in city hall.

nay đã xuất hiện tại tòa thị chính.

So next time you swipe your credit card,

Vì vậy, lần tới khi bạn quẹt thẻ tín dụng,

take a ride in a taxi or tap your MetroCard,

đi taxi hay quét thẻ đi tàu điện ngầm,

just consider how you're contributing

hãy nghĩ đến cách bạn đang đóng góp

to your city's ever-growing digital infrastructure.

cho cơ sở hạ tầng kỹ thuật số ngày càng phát triển của thành phố.

And next time you use the toilet,

Và lần tới khi bạn dùng toilet,

just remember, you're doing your civic duty.

hãy nhớ rằng bạn đang thực hiện nghĩa vụ công dân của mình.

(Laughter)

(Cười)

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)