Why I photograph the quiet moments of grief and loss | Caroline Catlin

Transcriber:

Translator: Vy Dinh Reviewer: Thu Ha Tran

You know those awkward icebreaker games,

Chắc hẳn bạn đều đã biết đến những trò chơi phá băng rầy rà ấy,

when everyone goes around and answers something

khi mọi người đi xung quanh và trả lời một điều gì đó

like, "What's your favorite superpower?"

chẳng hạn như: “Siêu năng lực yêu thích của bạn là gì?”

When I was a kid, I loved those games.

Khi còn là một đứa trẻ, tôi khá yêu thích những trò chơi này.

I believed I had the perfect answer.

Tôi đã tin rằng mình có một câu trả lời hoàn hảo.

People would start sharing and I would wait,

Mọi người bắt đầu chia sẻ và tôi đã đợi chờ,

bouncing in my seat with excitement.

nảy lên từ chỗ ngồi với sự phấn khích.

And when it was my turn,

Và khi đã đến lượt của tôi,

I would proudly tell everyone, "The superpower I want most of all

tôi tự hào nói với mọi người rằng: “Siêu năng lực mà tôi muốn nhất là được

is to see people's emotions in color, hovering in the air around them."

nhìn thấy cảm xúc mọi người trong màu sắc, lơ lửng trong không khí xung quanh họ.”

Wouldn't it be cool if you could see how happy a friend was to see you,

Thật tuyệt vời nếu bạn có thể nhìn thấy một người bạn vui vẻ khi gặp bạn,

like they'd walk in and it would just fill with the color yellow.

ví như khi họ bước vào, bầu không khí sẽ được lấp đầy bởi ánh màu của sắc vàng.

Or you could tell when a stranger needed help.

Hoặc bạn có thể chỉ cho họ biết khi một người lạ cần giúp đỡ.

You'd pass them on the street

Bạn đi ngang qua họ trên đường

and you'd see this long trail of blue behind them.

và sẽ trông thấy một vệt xanh trải dài phía sau.

This was usually the moment

Đây thường là khoảnh khắc

where I would look around at the many blank faces

mà tôi sẽ nhìn xung quanh những khuôn mặt không cảm xúc

telling me yet again,

như thể một lần nữa nói lên rằng,

my cool superpower, it hadn't landed well with my fellow fourth graders.

siêu năng lực tuyệt vời của tôi, nó đã không làm vừa ý các bạn học lớp bốn.

I was an awkward child.

Tôi từng là một đứa trẻ vụng về.

That hasn't really changed.

Điều đó thực sự chưa từng thay đổi.

And neither has my deep appreciation for the emotional world around me

Và tôi cũng không cảm kích sâu sắc cho thế giới cảm xúc xung quanh bản thân

or my desire to both witness and capture the elusiveness of feelings.

hay cho nỗi khao khát để vừa chứng kiến và chụp hình lại sự khó nắm bắt của cảm giác.

As I grew older,

Khi lớn lên,

I started paying attention to the people and the stories I came across

tôi bắt đầu chú ý đến mọi người, những câu chuyện tôi tình cờ bắt gặp

and I wrote down what I saw.

và tôi đã viết ra những gì tôi trông thấy.

When writing didn't feel like enough, I learned photography

Khi việc ghi chép lại vẫn không đủ, tôi đã học nhiếp ảnh

and I began documenting the moments that felt most precious to me.

và bắt đầu ghi lại tư liệu về những khoảnh khắc quý giá nhất đối với bản thân.

With a camera in hand,

Với một chiếc máy ảnh trên tay,

I learned the art of deciding what to include in the frame

tôi đã học được nghệ thuật quyết định những gì bao gồm trong khung ảnh

and what to let blur into the background.

và điều gì nên cần che mờ trong nền ảnh.

I graduated high school. I went to college.

Tôi tốt nghiệp trung học và học tại trường cao đẳng.

I studied a combination of psychology and art.

Tôi nghiên cứu sự kết hợp của tâm lý học và nghệ thuật.

No shortage of feelings there, I can assure you.

Không thiếu mất cảm xúc ở đấy, tôi có thể đảm bảo với bạn.

And then ...

Và sau đó...

I got sick.

tôi mắc bệnh.

Not in a dramatic way.

Không phải trong cách xúc động.

I didn't start screaming in agony

Tôi không bắt đầu la hét trong đau đớn,

or wake up unable to move or suddenly forget how to speak.

thức dậy mà không thể di chuyển hay đột nhiên quên đi cách nói chuyện.

Eventually, all those things would happen to some degree,

Cuối cùng, những điều đó đều sẽ diễn ra theo vài mức độ,

but my path from wellness to illness

nhưng con đường của tôi từ sự khỏe mạnh đến bệnh tật

was a slow, persistent movement towards deep sickness.

là một sự chuyển động chậm chập, dai dẳng hướng đến một căn bệnh trầm trọng.

I spent three years trying to identify the cause.

Tôi dành đến ba năm để cố gắng xác định các nguyên nhân.

I met with numerous doctors and the answer was always the same.

Tôi gặp được khá nhiều bác sĩ và câu trả lời đã vẫn luôn như nhau.

There was nothing wrong with me.

Không có điều gì bất thường với tôi cả.

Over and over.

Lặp đi lặp lại.

Despite my persistent low-grade fever and joint pain and muscle aches,

Bất kể những cơn sốt nhẹ dai dẳng, nỗi đau khớp và sự nhức cơ,

I was told, "Go see a therapist,

tôi được khuyên: “Hãy đến gặp một nhà trị liệu,

practice more self-care."

chăm sóc bản thân nhiều hơn.”

I started to believe they were right.

Tôi bắt đầu tin rằng họ đã chính xác.

Maybe nothing was wrong.

Có lẽ không có gì bất thường cả.

Every test that came back normal

Mọi xét nghiệm có kết quả bình thường

had me falling further into a hole of self-doubt.

lại khiến tôi ngã sâu hơn vào lỗ trống của sự tự nghi ngờ.

I started grad school

Tôi đã theo học sau đại học

hoping that I would somehow get over this mysterious illness

và hy vọng, bằng cách nào đó tôi sẽ vượt qua căn bệnh bí ẩn này

and I could return to life as it was before.

và có thể trở lại với cuộc sống trước đây.

Still there was a small, unwavering part of me that knew.

Dù thế, vẫn còn một phần khá nhỏ, không nao núng trong tôi đã biết về điều ấy.

Despite my symptoms not lining up with anything that made sense,

Mặc dù những triệu chứng của tôi không gắn liền với bất cứ điều gì có ý nghĩa,

I knew something was wrong.

tôi biết rằng có điều gì đó không đúng.

Eventually my cognitive symptoms worsened.

Cuối cùng các triệu chứng nhận thức của tôi trở nên xấu hơn.

Brain fog and memory loss and word-finding,

Sương mù não, mất trí nhớ, khó khăn về tìm kiếm từ,

and a doctor agreed to order an MRI.

và bác sĩ đã đồng ý sắp xếp để chụp hình MRI.

Assuring me they didn't think they'd find anything concerning.

Họ bảo đảm rằng không nghĩ đến việc tìm thấy một điều gì liên quan.

Instead ...

Thay vào đó...

they found a golf ball-sized mass in my right parietal lobe.

họ phát hiện một khối u với kích cỡ của một quả bóng gôn ở thùy đỉnh phải của tôi.

And just like that, everything changed.

Và cứ như vậy, mọi thứ đều đã thay đổi.

I called my parents

Tôi đã gọi điện cho bố mẹ,

and I scheduled a date for brain surgery,

lên lịch một ngày để phẫu thuật não,

and I dropped out of my grad program.

và bỏ chương trình tốt nghiệp của mình.

They told me the tumor is probably benign

Họ bảo tôi rằng khối u có lẽ sẽ lành tính

and with its removal that I'd likely make a full recovery.

và với việc loại bỏ nó đi tôi có thể sẽ phục hồi một cách hoàn toàn.

I wish with all of my heart

Tôi thực sự ước rằng

I could tell you they were right.

tôi có thể nói với bạn họ rằng đã đúng.

I wish the story ended here.

Tôi ước gì câu chuyện kết thúc ở đó.

Six days after surgery, the pathology report came back

Sáu ngày sau khi phẫu thuật, các báo cáo bệnh lý trở lại

telling us the tumor was not benign.

cho chúng tôi biết rằng khối u không phải là khối lành tính.

It was something called an anaplastic astrocytoma

Nó được gọi nôm na là u tế bào hình sao giảm biệt hóa

and while the surgery had been successful and the tumor was gone,

và mặc dù cuộc giải phẫu đã thành công, khối u đã biến mất,

the microscopic cancerous cells it left behind remained,

các tế bào ung thư siêu nhỏ đã vẫn còn sót lại,

impossible to remove.

không thể nào loại bỏ được.

In other words, I was officially diagnosed with a rare,

Nói cách khác, tôi chính thức được chẩn đoán mắc một căn bệnh ung thư não

aggressive, incurable brain cancer.

hiếm gặp, tăng triển, không thể chữa khỏi.

Not my best day.

Không phải ngày tốt nhất.

My cancer is treatable, but it's highly recurrent.

Bệnh ung thư của tôi có thể điều trị được, nhưng nó rất dễ tái phát.

And when it does recur, it tends to return as terminal.

Và khi căn bệnh tái diễn, nó có xu hướng trở lại ở giai đoạn cuối.

The timeline of when, it's unpredictable.

Khi nào điều đó xảy ra, không thể dự đoán trước được.

Some people get 15 years.

Một số người sẽ sống được 15 năm.

Some people just get one.

Một số lại chỉ có một năm.

My doctors explained to me

Các bác sĩ giải thích cho tôi

that while chemo and radiation would reduce the likelihood of recurrence,

rằng trong khi hóa trị và bức xạ có thể làm giảm bớt khả năng tái phát,

every three months for the rest of my life,

mỗi ba tháng của phần đời còn lại,

I would need to return to the hospital to check for new tumor growth.

tôi cần quay trở lại bệnh viện để kiểm tra sự phát triển của khối u mới.

As I listened, I met real grief for the first time.

Khi đang lắng nghe, đó là lần đầu tiên tôi đã gặp phải nỗi đau buồn thực sự.

I thought of that superpower I'd once wanted

Tôi nghĩ đến siêu năng lực mình từng mong muốn

and I imagined a deep dark purple filling the room around us.

và tưởng tượng về một sắc màu tím sâu đậm lấp đầy căn phòng xung quanh chúng ta.

A cloak of color that I knew was going to stay with me.

Một chiếc áo choàng màu sắc mà tôi biết rằng sẽ ở lại với chính mình.

I'm 27.

Tôi chỉ mới 27 tuổi.

I thought to myself, how can this be happening?

Tôi nghĩ đến bản thân của mình, sao điều này lại xảy ra được chứ?

I was as determined as I was devastated.

Tôi đã quyết tâm như cách tôi bị tàn phá.

I wanted to fight and recover

Tôi muốn được chiến đấu và phục hồi

and I wanted as many years of life as possible.

và tôi đã mong muốn được sống lâu nhất có thể.

As I once again began to regain my strength,

Khi tôi một lần nữa bắt đầu lấy lại sức mạnh của mình,

I started to pay attention to the people and the stories around me.

tôi chú ý nhiều hơn đến mọi người và những câu chuyện xung quanh.

In the hospital, I would push my walker down the hallway

Trong bệnh viện, tôi sẽ đẩy người đi bộ dọc hành lang,

and I would steal glances into the rooms I'd passed

nhìn trộm vào những căn phòng mà tôi đi ngang qua

and I would see these tiny worlds contained within them.

và sẽ thấy được những thế giới nhỏ bé này chứa đựng bên trong họ.

Sometimes I could feel joy so big,

Đôi khi tôi có thể cảm thấy niềm vui thật to lớn,

I just wanted to stop and stand in it.

tôi chỉ muốn dừng lại và đứng bên trong đó.

Other times, the despair and the sadness made me want to run.

Trong khoảng thời gian khác, sự thất vọng và nỗi buồn khiến tôi chỉ muốn chạy đi.

About three months after I left the hospital

Khoảng ba tháng sau khi tôi rời bệnh viện

I found out about an organization

tôi đã tìm hiểu về một tổ chức

that offers free photo sessions

tặng những buổi chụp hình miễn phí

to critically ill children and their families.

cho những đứa bé mắc bệnh nặng với gia đình.

Right away I called them.

Ngay lập tức tôi gọi cho họ.

I set up a meeting and I signed up to volunteer.

Tôi sắp xếp một cuộc họp và đăng ký làm tình nguyện viên.

Despite my radiation-induced fatigue and my persistent grief,

Bất kể sự mệt mỏi do bức xạ và nỗi đau dai dẳng đem lại,

the idea of giving back in that way,

ý tưởng trả lại cuộc đời theo cách ấy,

it lit a spark within me that had been recently extinguished.

đã thắp lên trong tôi một tia sáng mà đã bị dập tắt dạo gần đây.

For the first time in a while,

Lần đầu tiên trong một khoảng thời gian,

I felt hope.

tôi cảm thấy hy vọng.

It was as if a thin strand of gold

Điều đó như thể rằng một sợi dây vàng mỏng

had begun to weave its way through my coat of grief.

đã bắt đầu dệt theo cách riêng, xuyên qua chiếc áo khoác đau buồn.

And the color was blending slowly into something new.

Và màu sắc dần dần hòa trộn vào nhau để trở thành một thứ gì đó mới mẻ hơn.

This organization offers their services

Tổ chức này cung cấp dịch vụ

to children at any stage of serious illness.

cho trẻ em ở bất kì một giai đoạn nào của căn bệnh.

And often they are joy-filled and they're celebratory.

Và thỉnh thoảng họ được lấp đầy niềm vui, họ ăn mừng vì điều ấy.

Other times a family asks for a photographer

Vào thời gian khác, một gia đình đã nhờ một nhiếp ảnh gia

to document a child at the end of their life.

ghi lại tư liệu của một đứa bé vào cuối cuộc đời của họ.

Sometimes these are the only professional photos

Đôi lúc đây là bức ảnh chuyên nghiệp duy nhất

a family will ever have of their child.

mà một gia đình sẽ từng có với con của họ.

Often they're the last ones ever taken.

Thi thoảng nó là tấm hình cuối cùng được chụp lại.

The first call I got

Cuộc gọi đầu tiên mà tôi nhận được

was for an end-of-life session for a three-year-old girl

là cho một buổi cuối cuộc đời của một bé gái ba tuổi

who'd been very sick for a long time.

bị bệnh khá nặng suốt một thời gian dài.

"She might pass while you're there,"

“Bé có thể qua đời khi bạn ở đó,”

they warned me.

họ bảo tôi như thế.

"Are you sure you're up for it?"

“Bạn có chắc muốn làm điều đó không?”

"Yes," I told them, completely unsure if I was.

“Có,” tôi nói với họ, hoàn toàn không chắc nếu là tôi của lúc ấy.

Now, I could tell you about this little girl's death,

Ngay bây giờ, tôi có thể kể với bạn về cái chết của cô gái nhỏ này,

which happened a few days after I photographed her.

điều mà đã xảy ra một vài ngày sau khi tôi chụp ảnh cho cô bé.

I could, but I'm not going to.

Tôi có thể, nhưng tôi sẽ không kể.

Instead, I want to show you the little girl's mother.

Thay vào đó, tôi muốn để bạn nhìn thấy người mẹ của bé gái đó.

How she kissed and stroked the hair of her daughter

Cách thức mà cô ấy đã hôn và vuốt ve mái tóc của con gái

as she lay in that too big hospital bed.

lúc cô bé nằm trên giường bệnh quá lớn của bệnh viện.

Even as the world as she knew it ended forever,

Ngay cả khi cả thế giới của cô ấy sẽ mãi kết thúc,

she was there to give love to her daughter.

cô đã vẫn ở đó để trao đi tình yêu thương cho con gái.

I want you to see the dying girl's older brother.

Tôi mong bạn nhìn thấy anh trai của cô bé,

How he cried,

cách cậu ấy khóc,

but also how he took his yellow airplane

cách cậu cầm chiếc máy bay màu vàng của mình

and he flew it above her head.

và thả bay nó trên đầu của cô bé,

How I saw then a gesture of hope,

cách tôi lại nhìn thấy một cử chỉ của sự hy vọng,

colorful emotion, orange and gold.

một loại cảm xúc đầy màu sắc, cam và vàng.

I want to bring you with me into the rooms

Tôi muốn dẫn bạn cùng tôi vào những căn phòng ấy

where the mothers hold their babies and the families say goodbye.

nơi mà những người mẹ đang bế con trên tay và các gia đình phải nói lời tạm biệt.

And I want to offer you the chance to see in frames,

Và tôi mong muốn trao cho bạn một cơ hội để ngắm nhìn những khung ảnh,

to choose the point of focus and blur the background,

để được lựa chọn những điểm lấy nét và làm mờ đi nền ảnh,

to see the details we so often miss, the moments of grace and beauty

để nhìn thấy các chi tiết ta thường bỏ lỡ, các khoảnh khắc của vẻ yêu kiều và sắc đẹp

we assume don't exist in those desperate places.

mà ta cho rằng không tồn tại ở nơi tuyệt vọng như thế này.

In the hardest moments imaginable,

Trong khoảnh khắc khó khăn nhất,

those families,

những gia đình ấy,

they choose to love,

họ lựa chọn yêu thương,

despite and because of it all.

bất chấp và bởi vì tất cả.

I was not raised in religion

Tôi không theo tôn giáo,

and yet I can tell you, whatever you believe,

nhưng bây giờ tôi có thể nói với bạn, bất cứ điều gì bạn tin tưởng,

those rooms are holy ground.

những căn phòng đó là vùng đất thánh.

When I was first diagnosed,

Khi tôi được chẩn đoán lần đầu tiên,

I was certain grief would swallow me whole

tôi đã chắc chắn rằng nỗi đau buồn sẽ nuốt chửng tôi

and some days I still think it might.

và vào một vài ngày nào đó tôi vẫn nghĩ rằng nó có thể.

I will never be at peace with the fact

Tôi sẽ không bao giờ bình tĩnh với thực tế

I might not get to be a mother.

rằng tôi có thể không được làm mẹ,

That I might not see my brothers get married,

rằng tôi không thể chứng kiến anh trai của tôi kết hôn,

that I probably won't become old,

rằng tôi có thể sẽ không trở nên già đi,

like really old,

thực sự già,

the kind of old everyone else dreads and tries to fight against.

kiểu già mà mọi người đều phải khiếp sợ và cố gắng để chống lại.

I would've made a great old person.

Tôi sẽ là một người già tuyệt vời.

My grief --

Nỗi đau buồn của tôi --

it's big.

nó khá lớn.

My fear of dying, of leaving behind the people I love.

Tôi sợ cái chết, sợ sẽ bỏ lại mọi người mà tôi yêu thương.

It's enormous.

Nỗi sợ hãi ấy rất to lớn.

And my work photographing death has not erased that.

Và công việc chụp lại từng cái chết ấy của tôi đã không xóa nhòa đi điều đó.

Death itself is rarely beautiful

Bản thân cái chết hiếm khi đẹp đẽ

and the images I capture reflect that too.

và những bức ảnh mà tôi đã chụp lại được cũng phản ánh điều đó.

The grief I have seen, the immensity of the loss --

Sự đau buồn mà tôi đã chứng kiến, sự mênh mông của việc mất mát --

it's brutal.

thật quá tàn bạo.

But when I walk into those rooms with that camera,

Nhưng khi tôi bước vào căn phòng ấy với máy chụp ảnh,

my job is to do what I always wanted to do as a child.

công việc của tôi là làm những điều tôi đã mong muốn khi còn là một đứa trẻ.

To capture the feeling and the connection and the emotion

Chụp lại từng cảm giác, sự kết nối và mạch cảm xúc

right there in front of me.

xuất hiện ngay trước mặt của tôi.

And what I've learned from all these families

Và những gì tôi đã học được từ tất cả những gia đình này

and from my own wild terrain of grief

và từ chính địa hình hoang dã của sự đau buồn

is if I pay close enough attention,

là nếu như tôi đủ tập trung và chú ý,

I don't need to see emotion in color after all.

sau tất cả, tôi sẽ không nhất thiết phải nhìn thấy màu sắc của cảm xúc.

It's there and it's visible in the details.

Nó sẽ vẫn ở đấy và vẫn được nhìn thấy trong từng chi tiết,

In the way our communities love each other through anything and everything.

qua cách mà cộng đồng chúng ta yêu thương nhau trong mọi việc.

And with my camera,

Và với chiếc máy chụp ảnh của tôi,

I can capture the evidence of that forever,

tôi có thể chụp lại bằng chứng của điều đó mãi mãi,

and I can give it back to them to keep.

và đưa lại cho họ để giữ gìn.

Right now, my cancer is stable.

Hiện giờ, căn bệnh ung thư của tôi đã ổn định.

I am so glad that for now,

Tôi rất vui mừng vì bây giờ,

I get to keep living.

tôi cần phải tiếp tục sống.

Because that's the other side.

Bởi vì đó là một mặt khác.

My fear of dying, the pain of loss,

Nỗi sợ hãi của tôi về cái chết, nỗi đau về sự mất mát,

it's only as strong as how much I love this life

nó chỉ mạnh mẽ như cách tôi yêu cuộc sống này biết bao nhiêu

and the people in it with me.

và cả những con người trong đấy với tôi.

None of us are ever ready to say goodbye to the ones we love.

Không ai trong chúng ta sẵn sàng nói lời tạm biệt với người ta yêu thương.

Loss is devastating and try as we might,

Sự mất mát thật tàn khốc và dù cố gắng nhiều nhất có thể,

we can't avoid that shattering grief that follows in its wake.

chúng ta vẫn không thể nào tránh khỏi nỗi đau buồn tan nát khi nó xảy ra.

My guess is no matter who you are or what you've experienced so far,

Dù bạn là ai và đã trải qua điều gì,

you already knew this.

tôi đoán rằng bạn đã biết điều này.

You too have grieved

Bạn cũng đã đau buồn

and all of us will grieve again.

và tất cả chúng ta sẽ lại đau buồn.

And when that happens, we will have a right to be angry.

Và khi điều đó xảy ra, chúng ta sẽ có quyền được tức giận.

We can mourn as loudly as we want, and we should.

Chúng ta có thể than khóc lớn tiếng như chúng ta muốn, và ta nên như thế.

But when the worst happens, we have a choice.

Nhưng khi điều tồi tệ nhất xảy đến, chúng ta có một sự lựa chọn.

You don't have to stay deep in the dark bitterness of loss

Bạn không cần phải đắm chìm trong sự cay đắng tăm tối của điều mất mát

and let that be the only thing that we see or feel.

và cho rằng đó là điều duy nhất mà bạn nhìn thấy hay cảm nhận.

Because the one thing that's as strong and as powerful as our grief

Bởi vì một thứ duy nhất mạnh mẽ và quyền lực như nỗi đau của chúng ta

is our love for those who we have lost.

chính là tình yêu ta đã dành cho những người đã mất.

And that love will remain

Và tình yêu đó sẽ mãi mãi còn ở lại

like thousands of bright, colorful strands,

như hàng nghìn sợi chỉ sáng rực rỡ,

woven forever through our cloak of grief,

mãi mãi dệt xuyên qua chiếc áo choàng của sự đau buồn,

beautiful and awful, side by side,

đẹp đẽ và khủng khiếp, kề sát bên nhau,

and ours to keep.

và của chúng ta để giữ gìn.

Thank you.

Xin chân thành cảm ơn.