Bozoma Saint John: The creative power of your intuition | TED

Translator: Lan Nguyen Reviewer: Thu Ha Tran

So I am here ...

Tôi ở đây

to recruit you ...

để đưa bạn

to the liberation movement.

đến với bước chuyển mình của tự do.

Now don't worry, this is not the uniform that you have to wear.

Đừng lo lắng, đây không phải bộ đồng phục bạn phải mặc.

(Laughter)

(Cười)

You can come as yourself.

Bạn hãy là chính mình.

So you're probably wondering, "Well, what are we being liberated from?"

Có lẽ bạn đang thắc mắc: “Chà, chúng ta được tự do khỏi cái gì?”

We are being liberated from the endless weight of data.

Chúng ta được tự do khỏi vô vàn dữ liệu.

It keeps us bound ...

Nó kìm hãm chúng ta,

so that we can't move into the future,

khiến chúng ta không thể tiến tới tương lai,

because we're so busy being tied to the past.

bởi vì ta quá bận rộn ôm lấy quá khứ.

So how do we get free?

Vậy làm thế nào để được tự do?

The freedom comes from our intuition.

Sự tự do đến từ trực giác của chúng ta.

The thing that's right here,

Nó nằm ngay đây,

you know, that you can't really quite quantify.

thứ mà bạn không thể cân đo.

Sometimes, you can't even really describe it.

Đôi khi bạn thậm chí không thể diễn tả nó.

That intuition, that's the thing.

Đó là trực giác.

Now I'm fortunate to have had a career in marketing,

Bây giờ tôi may mắn có một sự nghiệp trong ngành marketing,

where data and intuition and creative ideas

nơi mà dữ liệu, trực giác và những ý tưởng sáng tạo

are sort of intertwined.

đan xen vào nhau.

But at the beginning of my career, I had a boss who told me

Nhưng tại thời điểm bắt đầu sự nghiệp, một người sếp đã nói với tôi rằng

that the data was going to be extraordinarily important

dữ liệu sẽ trở nên cực kì quan trọng

to the success of my ideas.

đến sự thành công của các ý tưởng.

Right?

Đúng vậy không?

Anchor the idea in the data,

Neo ý tưởng vào dữ liệu,

you can predict whether or not it's going to work,

bạn có thể dự đoán liệu nó có thành công,

and then you can see if it actually did work, and vice versa.

và bạn có thể thấy nếu nó thực sự xảy ra và ngược lại.

Well, I mean, look, I took that advice.

Ý tôi là, tôi đã áp dụng lời khuyên đó.

I baked a lot my ideas right there in the data.

Tôi nung nấu ý tưởng của mình ngay trong dữ liệu.

I was inspired, sometimes.

Đôi khi tôi đã được truyền cảm hứng.

I'd see a pattern of something moving, and I would say,

Tôi nhìn thấy xu hướng, tôi sẽ nói:

"Look, I can follow that!

“Nhìn này, tôi có thể bám theo nó!

Maybe it'll work."

Nó có thể thành công.”

But the challenge was that my ideas stopped right there.

Nhưng vấn đề là ý tưởng của tôi dừng ngay tại đó.

They didn't really take flight.

Chúng không thực sự diễn ra.

Because, you know, the ideas are based off of electricity, you know?

Bởi vì ý tưởng giống như dòng điện.

Ideas, like, come sharp.

Ý tưởng đến rất nhanh,

They sprint here, and they go here, and they move there.

chúng nảy ra, đến chỗ này, đi chỗ kia.

They're nonlinear.

Chúng phi tuyến tính.

I kind of feel like they're like daydreams.

Tôi cảm thấy chúng như là một giấc mơ.

You know? Intuition gets you there.

Bạn biết không? Trực giác đưa bạn đến đó.

It feels like something that is just on the horizon.

Nó giống như sẽ xảy ra sớm thôi.

And then, sometimes, it comes into sharp focus.

Và rồi, đôi khi, nó đến trong chớp mắt.

You wake up and you remember exactly what it was.

Bạn tỉnh dậy và bạn nhớ chính xác nó là gì.

That's what ideas feel like.

Đó là cảm giác nảy ra những ý tưởng.

And your intuition is actually what helps you get there.

Và trực giác là thứ đã đưa bạn đến đó.

It takes it from something that is so practical

Nó bắt nguồn từ điều thực tế

to something that is magical.

thành phép màu.

Now, I'm also very, very, very grateful for a boss I had early on,

Bây giờ, tôi cảm thấy rất rất rất biết ơn người sếp cũ của mình,

who affirmed my intuition.

người đã khẳng định trực giác của tôi.

I worked for Spike Lee at his advertising agency.

Tôi từng làm việc cho Spike Lee tại công ty quảng cáo của anh ấy.

This was in the early 2000s.

Đó là đầu những năm 2000.

And at the time,

Tại thời điểm đó,

Pepsi had commissioned him to create a commercial

Pepsi đã ủy thác cho anh ấy tạo một quảng cáo

for a campaign that they were trying to run

cho một chiến dịch mà họ đang triển khai

on the main brand.

cho nhãn hàng chính.

Spike asked everybody in the office

Spike đã yêu cầu mọi người trong văn phòng

to come up with some thoughts on what the talent could be

đưa ra những suy nghĩ về ngôi sao nào phù hợp

that would star in the commercial.

đóng trong quảng cáo của họ.

And at the time, I was an assistant account executive.

Tại thời điểm đó, tôi là nhân viên hỗ trợ chăm sóc khách hàng.

There were people who were much more senior than I,

Có những người nhiều kinh nghiệm hơn tôi,

who knew exactly what they were doing,

họ biết chính xác họ đang làm gì,

who had come up with a bunch of great ideas.

đã đưa ra hàng loạt ý tưởng tuyệt vời.

They went to the data.

Họ đi đến dữ liệu.

They went to the Billboard charts to look at who was at the top.

Họ đến bảng xếp hạng Billboard xem ai là người đứng đầu.

They went to album sales to see who was selling,

Họ coi doanh số bán album xem ai đang bán chạy,

who the public really loved.

ai được công chúng thực sự yêu thích.

They looked at lists that experts had put together.

Họ nhìn vào danh sách mà các chuyên gia tổng hợp lại.

Who's at the top? Who's really going to win?

Ai đứng đầu? Ai sẽ thắng?

Who has longevity?

Ai trụ lại lâu nhất?

Well, I didn't really understand any of that data.

Tôi không thực sự hiểu bất cứ dữ liệu nào trong số đó.

(Laughs)

(Cười)

I could look at it,

Tôi có thể nhìn vào nó

but I didn't really trust myself to interpret it.

nhưng tôi không thực sự tin mình có thể giải nghĩa nó.

So I went to the thing I did know,

Vậy nên tôi dùng điều mình biết,

which is MTV.

đó là MTV.

(Laughs)

(Cười)

There had been a made-for-TV movie

Có một bộ phim truyền hình

called "Carmen: A Hip Hopera," on MTV.

mang tên “Carmen: A Hip Hopera” trên MTV.

I loved it.

Tôi yêu thích nó.

It starred Beyoncé.

Beyoncé là nhân vật chính.

Now I thought it was magical,

Bấy giờ tôi đã nghĩ nó thật kì diệu,

because, I mean, who the hell puts hip-hop and opera together?

bởi vì, ý tôi là, làm gì có ai kết hợp hip-hop và opera với nhau?

It's fascinating.

Nó thật tuyệt vời.

So, I put my vote on Beyoncé.

Vậy nên, tôi bỏ phiếu cho Beyoncé.

Now of course, today, everybody would be like,

Ngày nay, mọi người sẽ nghĩ:

"Well, of course, that makes so much sense, why wouldn't you?

“Tất nhiên rồi, điều đó thật hợp lý, đúng không?

Bet on her. Yeah, she's a winner."

Tôi cá là cô ấy. Cô ấy sẽ chiến thắng.”

But at the time, the data would tell us differently.

Nhưng tại thời điểm đó, dữ liệu nói với chúng ta hoàn toàn khác.

No, there are not a lot of solo artists that come out of girl groups

Không, không có nhiều nghệ sĩ solo bắt nguồn từ nhóm nhạc nữ

and are successful.

và thành công.

Theo quan điểm của tôi, chỉ có duy nhất một người.

In my opinion, there is only one.

(Laughs)

(Cười)

Diana Ross.

Diana Ross.

Yeah, the one.

Vâng, chính là cô ấy.

(Laughter)

(Cười)

Beyoncé is another.

Beyoncé là người còn lại.

So at the time, nobody was betting on her.

Lúc đó, không ai đặt cược vào cô ấy.

But I'm so grateful that Spike ...

Nhưng tôi rất biết ơn rằng Spike...

affirmed my intuition and also followed his.

tin tưởng trực giác của tôi và anh ấy.

And I would say, today, that we’re pretty successful.

Và như tôi nói, ngày nay, chúng tôi đã khá thành công.

(Laughter)

(Cười)

Now, 20 years later, I still use my intuition, daily.

Hai mươi năm sau, tôi vẫn dùng trực giác của mình hàng ngày.

I'm the chief marketing officer at Netflix.

Tôi là giám đốc Marketing tại Netflix.

You'd probably say that maybe the stakes weren't as high

Bạn có thể cho rằng có lẽ đó không phải vụ cược lớn

when I was an assistant account executive,

khi tôi chỉ là một nhân viên hỗ trợ chăm sóc khách hàng,

so I could use my intuition, and who cared.

nên tôi có thể dùng trực giác của mình, và đâu ai quan tâm.

And maybe today, that's different.

Và có lẽ bây giờ, mọi thứ đã khác.

It’s not.

Không hề.

Every day, I am charged with looking at campaigns

Mỗi ngày, tôi nhìn vào các chiến dịch

that are 15 seconds long, 60 seconds long, 90 seconds long,

chỉ kéo dài 15 giây, 16 giây, 90 giây,

that will encourage you to watch something that's much longer.

thứ khuyến khích bạn xem cái gì đó lâu hơn.

Every day.

Mỗi ngày.

And so I have to use my intuition to understand

Và tôi phải dùng trực giác của mình để hiểu

whether or not something is going to make you cry immediately,

liệu điều gì sẽ khiến bạn khóc ngay lập tức,

is it going to make you laugh immediately,

liệu nó có khiến bạn cười ngay lập tức,

is it going to scare you?

liệu nó có làm bạn sợ?

Is it going to inspire you?

Liệu nó có truyền cảm hứng cho bạn?

And I feel like if I feel that ...

Và tôi cảm thấy như nếu tôi cảm nhận được

then perhaps you do too.

thì có lẽ bạn cũng vậy.

Now I'm not the only one.

Tôi không phải là người duy nhất.

There are other people who do this.

Nhiều người khác cũng làm tương tự.

One is over 100 years ago, Henry Ford.

Người đó là Henry Ford hơn 100 năm trước.

He's attributed with saying that if he had asked people,

Ông ấy được biết đến với câu nói rằng nếu hỏi mọi người

at the time when he was inventing the Model T,

tại thời điểm ông ấy sáng chế mẫu xe Model T

if they wanted something like that,

liệu họ có muốn thứ gì đó giống như vậy,

(Laughs)

(Cười)

they would have said they wanted faster horses ...

họ sẽ nói rằng họ muốn những con ngựa nhanh hơn,

instead of this new invention.

thay vì một sáng chế mới.

I think that's pretty powerful.

Tôi nghĩ nó khá là truyền cảm hứng.

Or you can look at today.

Hoặc bạn có thể nhìn vào hiện tại.

A more recent example, Ed Bastian and the team at Delta,

Một ví dụ gần hơn, Ed Bastian và nhóm ở Delta,

you know, based on intuition, I believe,

bạn biết đấy, dựa trên trực giác, tôi tin rằng

decided that after the restrictions of leaving that middle seat open

quyết định để trống ghế giữa

so that those who are flying would feel safer,

để khiến hành khách bay cảm thấy an toàn hơn,

with some distance in-between them,

khi có một vài khoảng trống giữa họ,

that after those restrictions were lifted,

kể cả sau khi quy định này bị dỡ bỏ,

they still kept that middle seat open.

họ vẫn để ghế giữa trống.

Now I'm sure they were losing millions of dollars every day

Tôi chắc rằng chúng ta đã làm mất hàng triệu đô la mỗi ngày

with that decision,

với quyết định đó.

but the intuition was right.

Nhưng trực giác đã đúng.

Do you feel safer? Do I feel safer?

Bạn cảm thấy an toàn hơn không? Tôi cảm thấy an toàn hơn không?

What would make us feel safer?

Điều gì làm chúng ta thấy an toàn hơn?

I think that's the right thing.

Tôi nghĩ đó là điều đúng.

Now look, we can all look at 2020 and 2021

Bây giờ hãy nhìn vào năm 2020 và 2021

and understand that, oof, we can't really predict what happens.

và nhận ra chúng ta không thể dự đoán điều gì sẽ xảy ra.

(Laughs)

(Cười)

We don't really know.

Chúng ta không thực sự biết.

But what we do know is right here.

Nhưng chúng ra biết điều gì là đúng,

What are the things that make us feel good,

điều gì làm chúng ta cảm thấy tốt,

the things that scare us,

điều gì khiến chúng ta sợ,

the things that make us feel more connected to each other?

điều gì giúp chúng ta gắn kết với nhau hơn?

You know, today ...

Bạn biết đấy, hôm nay...

is a gift.

là một món quà.

Đó là lý do tại sao nó gọi là “present”.

That’s why they call it the present.

(Laughter)

(Cười)

I didn't make that up, but it's so corny and I love it.

Tôi không nghĩ ra điều đó, nhưng nó thú vị và tôi thích nó.

(Laughter)

(Cười)

But my addition to it

Nhưng tôi thêm vào đó

is the question: "Why would we give the present back?"

một câu hỏi: “Tại sao chúng ta trả lại món quà?”

Oh, your intuition is a gift.

Ồ, trực giác của tôi là một món quà.

So we have to use it.

Vì thế tôi phải sử dụng nó.

So then let's talk about you.

Bây giờ hãy nói về các bạn.

You have your intuition.

Mọi người đều có trực giác.

And we'll use some science in here too.

Và chúng ta cũng sử dụng khoa học ở đây.

We're not totally against data.

Chúng ta không chống lại dữ liệu.

(Laughs)

(Cười)

That if you are a set up of molecules, OK?

Bạn cấu tạo từ những phân tử mà, đúng không?

Every one of us has a unique pattern, a unique set.

Mỗi người trong chúng ta đều có một bản sắc riêng, duy nhất.

How remarkable is that -- no two of us are the same.

Thật đặc biệt khi mà không có hai người giống nhau trong số chúng ta.

So one molecule changes,

Vậy nên một phân tử thay đổi,

and we have a whole other being.

và chúng ta có một cá thể hoàn toàn khác.

Now if you consider that we take ourselves as a whole --

Nếu bạn coi rằng chúng ta là một thể thống nhất,

let's pretend we're one big molecule,

hãy coi như chúng ta là một phân tử lớn.

and that over there, the matter over there,

Và ở đằng kia, vấn đề ở đằng kia,

is life and the experiences, the services, the communities

là cuộc đời và kinh nghiệm, dịch vụ, cộng đồng

that we serve,

mà chúng ta phục vụ,

and we enter that matter --

và khi chúng ta bước vào vấn đề đó--

it changes.

nó thay đổi.

You step out of the matter, it changes.

Bạn bước ra khỏi vấn đề đó, nó thay đổi.

So of course you're powerful.

Vậy nên bạn rất quyền năng.

So why wouldn't your intuition,

Vậy tại sao trực giác của bạn,

your own thing that you have,

thứ độc nhất bạn có

be powerful?

lại không mang đầy sức mạnh?

I think about that all the time.

Tôi luôn nghĩ về điều đó.

And perhaps you don't want to take the big, big swing just yet.

Và có lẽ bạn chưa muốn nhảy một bước dài ngay lập tức.

You know, you can take the little steps.

Bạn có thể đi từng bước nhỏ.

You can practice.

Bạn có thể thực hành.

Bạn đã thực hành trong một thời gian dài.

I've practiced for a long time.

I want to encourage you to practice too.

Tôi muốn khuyến khích bạn làm điều đó.

So maybe you don't want to, you know, bet on Beyoncé.

Có thể bạn không muốn đặt cược vào Beyoncé,

(Laughs)

(Cười)

Or maybe you don't want to create the Model T.

hay bạn không muốn tạo ra mẫu xe Model T.

Maybe you don't want to make the call about the middle seat.

Có lẽ bạn không muốn bỏ trống chiếc ghế giữa.

So let's take it to something

Hãy nghĩ đến một điều khác,

that may be a little bit easier, a little closer to home.

một điều dễ hơn, gần gũi hơn.

Let's pretend you're curating a dinner party.

Hãy vờ như bạn đang tổ chức một bữa tiệc tối.

Going to be safe about it -- we have six people over.

Để an toàn, chúng ta có sáu vị khách.

And you're considering all the data around who likes what.

Và bạn cân nhắc tất cả các dữ liệu về ai thích cái gì.

Right? There's some people who, you know,

Đúng không? Có những người, bạn biết đấy

maybe somebody is a pescatarian,

có lẽ ai đó chỉ ăn cá và hải sản,

another person doesn't eat dairy,

một người khác không ăn trứng sữa,

another hates spicy food,

một người khác ghét đồ cay,

somebody only likes their food really, really hot, with heat,

ai đó chỉ thích đồ nóng,

and you have to consider all of this.

và bạn phải cân nhắc tất cả những điều này.

Put it all together, think about what to make.

Tập hợp chúng lại, nghĩ xem nên làm gì.

I think you'd come up with a really bland fish dish,

Tôi nghĩ bạn sẽ làm ra một món cá nhạt nhẽo,

ugh.

ôi.

Something terrible.

Một món gì đó kinh khủng.

But if you used yourself as the curator,

Nhưng nếu bạn coi bản thân là một người tổ chức tiệc,

as one with intuition --

một người với trực giác,

think about it, yes, put in all the data, you know?

hãy nghĩ về nó, tổng hợp dữ liệu?

Pescatarian, the spices, all of that.

Chỉ ăn cá và hải sản, đồ cay, tất cả những điều đó.

I think you would come up with something you wanted to eat too.

Tôi nghĩ bạn cũng sẽ nghĩ đến món bạn muốn ăn.

You know? Taking all of that into consideration.

Bạn biết đấy, xét tất cả những điều đó,

It might be a catfish stew.

nó có thể là một con cá trê hấp,

Something really delicious,

một món gì đó ngon,

something memorable.

một món ăn đáng nhớ.

Now there's probably going to be one person in there who hates it.

Bây giờ có lẽ sẽ có một người ghét món ăn này.

(Laughs)

(Cười)

Guaranteed, there's always one.

Tôi đảm bảo, sẽ luôn có một người.

But that's OK.

Nhưng điều đó ổn thôi.

Everybody else will remember that moment,

Những người khác sẽ nhớ khoảnh khắc đó,

remember that experience.

nhớ trải nghiệm đó.

It will be something exciting.

Nó sẽ là điều thú vị.

So consider that.

Vậy hãy cân nhắc nó.

As I think about data

Khi tôi nghĩ về dữ liệu,

and how we want to live and change our world,

cách chúng ta muốn sống và thay đổi thế giới này,

I'm reminded that sometimes, data is the pill that we take

tôi tự nhắc nhở rằng, dữ liệu giống như liều thuốc chúng ta uống

to calm our insecurity

để làm dịu đi sự bất an

about what we intuitively know.

về những điều chúng ta cảm nhận bằng trực giác.

So I’m advocating

Vậy nên tôi tán thành rằng

that we decrease the dosage of our data.

chúng ta nên sử dụng dữ liệu ít đi,

And that we increase the implementation of our intuition.

và sử dụng trực giác nhiều hơn.

You’ll feel great,

Bạn sẽ cảm thấy thật tuyệt,

you really will ...

bạn sẽ thấy như vậy

when you're able to prove to yourself

khi bạn có thể tự chứng minh với bản thân

that the power of your intuition is actually accurate.

rằng trực giác của bạn thực sự đúng.

Thank you so much.

Xin cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)