A Giant Jurassic Sea Dragon, Unearthed | Dean R. Lomax | TED

52,004 views ・ 2022-09-26

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Burak Yildiz Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım
00:03
Paleontology.
0
3980
1240
Paleontoloji.
00:05
I know what you're all thinking.
1
5940
2160
Hepinizin ne düşündüğünü biliyorum.
00:08
"Jurassic Park."
2
8620
1280
″Jurassic Park″
00:11
Maybe Ross from "Friends."
3
11020
1640
Belki ″Friends″ dizisinden Rose.
00:12
(Laughter)
4
12700
1320
(Gülüşme Sesleri)
00:15
Perhaps even Indiana Jones?
5
15140
3000
Hatta belki de Indiana Jones?
00:18
But that's archaeology.
6
18180
1680
Ama bu arkeoloji.
00:20
Let me show you some real paleontology.
7
20860
2680
Size gerçek bir paleontoloji göstereyim.
00:24
Now, first of all,
8
24140
1400
Şimdi her şeyden önce,
00:25
let's take a step back in time.
9
25580
2200
zamanda bir adım geriye gidelim.
00:27
Not quite to the Jurassic, at least not yet,
10
27820
2600
Tam olarak Jura dönemi için değil,
00:30
but to January 21, 2021,
11
30460
4120
en azından daha değil, ancak ta ki 21 Ocak 2021′e kadar,
00:34
when I received an email
12
34620
2360
Midlands’daki Rutland’da yapılan
00:37
about a curious discovery made in Rutland in the Midlands.
13
37020
4240
ilginç bir keşif hakkında bir e-posta aldığımda.
00:41
As a paleontologist, you can probably imagine,
14
41860
2840
Bir paleontolog olarak, muhtemelen düşünebilirsiniz,
00:44
I get countless messages and emails from people saying,
15
44700
3640
İnsanlardan sayısız mesaj ve e-posta alıyorum,
00:48
"Oh, we've made a cool fossil discovery."
16
48380
2320
″Ah, harika bir fosil keşfi yaptık″ diye.
00:52
Being completely honest, most of the time,
17
52860
4000
Tamamen dürüst olmak gerekirse,
çoğu zaman
00:56
it turns out to be, well, a weird shaped rock,
18
56900
3120
garip şekilli bir kaya olduğu ortaya çıkıyor.
01:00
(Laughter)
19
60060
2080
(Gülüşme Sesleri)
01:02
But, little did I know this email would change my life.
20
62140
5080
Ancak, bu e-postanın hayatımı değiştireceğini az çok biliyorum.
01:08
The find had been made Rutland Water Nature Reserve by Joe Davis,
21
68380
5320
Keşif, arazinin sahibi Anglian Water ile ortaklaşa koruma alanı işleten
01:13
who works for the Leicestershire and Rutland Wildlife Trust
22
73740
2920
Leicestershire ve Rutland Doğa Koruma Vakfı’nda çalışan
01:16
who run the reserve in partnership with Anglian Water, who own the land.
23
76700
4400
Joe Davis tarafından Rutland Doğa Koruma Alan’ı kurulmuştur.
01:21
Whilst doing some routine maintenance in one of the Reserve's lagoons,
24
81980
4520
Koruma alanındaki lagünlerinden birinde her günkü rutin bakımlar yaparken,
01:26
he'd lowered the water levels
25
86500
1920
Joe su seviyesini düşürmüştü
01:28
and Joe had spotted by chance this structure.
26
88420
3360
ve bu yapıyı tesadüfen fark etmişti.
01:33
Unsure of what to make of it, he thought,
27
93420
3480
Ne yapacağından emin olmayarak,
01:36
"Could this be a bit of old pipe, maybe?
28
96940
2440
″Belki eski bir lüle buluntusu olabilir?
01:40
Or perhaps,
29
100220
1400
Ya da belki de,
01:43
is this a dinosaur skeleton?” he joked.
30
103060
2160
Bu bir dinozor iskeleti mi?″ diye şaka yaptı.
01:47
Luckily,
31
107420
1800
Neyse ki,
01:49
Joe thought to himself, "Well,
32
109220
2320
Joe kendi kendine, ″Peki,
01:51
could it be an important discovery?"
33
111540
2840
bu önemli bir keşif olabilir mi?″ diye düşündü.
01:54
So crucially, he sought expert advice.
34
114380
3200
En önemlisi, uzman tavsiyesi istedi.
01:59
When these photos pinged into my inbox,
35
119380
3560
Bu fotoğraflar gelen kutuma düştüğünde,
02:02
I immediately recognized them as large vertebrae
36
122940
5440
Onları bir ihtiyozor omurgasından çıkan
02:08
from the spine of an ichthyosaur,
37
128380
2840
ya da halk dilinde deniz ejderi olarak da bilinen
02:11
or as it’s colloquially known as a sea dragon.
38
131260
2720
büyük omurlar olduğunu fark ettim.
02:14
Now, I do need to clear that name up just a little bit,
39
134660
2880
Şimdi bu ismi biraz çözümlemem gerekir,
02:17
because, I'm sorry to say, they're not dragons.
40
137540
3840
çünkü bunu söylediğim için üzgünüm, onlar ejderha değil.
02:21
Sorry.
41
141420
1240
Üzgünüm.
02:22
They're also not swimming dinosaurs.
42
142700
1920
Ayrıca yüzen dinozorlar da değiller.
02:25
They’re not the Loch Ness Monster on tour either.
43
145220
2480
Gezen Loch Ness Canavarı da değiller.
02:28
And they're most definitely not, as the BBC dubbed them
44
148340
2920
BBC’nin dediği gibi, kesinlikle
02:31
"Sea dragon dinosaur dolphin fossils."
45
151260
2320
″Deniz ejderhası dinozor yunus fosilleri″ değiller.
02:33
(Laughter)
46
153620
1920
(Gülüşme Sesleri)
02:35
Terrible.
47
155540
1280
Rezalet.
02:38
Ichthyosaurs are in fact
48
158340
2280
İhtiyozor aslında dinozorların
02:40
an awesome group of ancient marine reptiles
49
160660
3000
karada hüküm sürdüğü tarih öncesi denizlerde yaşayan
02:43
that lived in the prehistoric seas as dinosaurs reigned supreme on the land.
50
163700
4800
harika eski deniz sürüngenleri grubudur.
02:49
Like modern-day whales and dolphins,
51
169820
2960
Günümüz balinaları ve yunusları gibi
02:52
they gave birth to live young, and they breathed air.
52
172780
3000
genç yaşta doğurdular ve havayı soludular.
02:56
Unfortunately, ichthyosaurs went extinct around 90 million years ago.
53
176100
4280
Ne yazık ki ihtiyozorların soyu yaklaşık 90 milyon yıl önce tükendi.
03:00
Our Rutland ichthyosaur lived during the early Jurassic,
54
180420
4040
Rutland ihtiyozorumuz yaklaşık 180 milyon yıl önce
03:04
around about 180 million years ago.
55
184500
3720
erken Jura döneminde yaşadı.
03:10
This is a time when Rutland was deep underwater,
56
190300
3360
Bu, Rutland’ın derin su altında olduğu ve eski bir tropikal
03:13
covered by an ancient tropical sea.
57
193700
2640
denizle kaplı olduğu zamanlardan.
03:16
Now I spent most of my professional career
58
196940
4520
Şimdi yaklaşık 14 yıllık profesyonel kariyerimin
03:21
of around 14 years
59
201500
1800
çoğunu, binlerce
03:23
studying thousands of ichthyosaurs.
60
203340
3240
ihtiyozor üzerinde çalışarak geçirdim.
03:27
And this has been a great pleasure to travel around the world,
61
207780
2920
Bu, dünyanın etrafını dolaşmak ve çok ama çok iktiyozor incelemek
03:30
study lots and lots of ichthyosaurs.
62
210740
1920
büyük bir hazdı.
03:32
And so when I received these photos,
63
212660
2480
Nitekim bu fotoğrafları aldığımda,
03:35
I immediately knew that this could be something very special indeed.
64
215180
3800
bunun gerçekten çok özel bir şey olabileceğini hemen anlamıştım.
03:39
But of course, just looking at photos,
65
219300
1840
Ama elbette, sadece fotoğraflara bakarak,
03:41
it's hard to know exactly whether this is going to be something unique
66
221180
3560
bunun benzersiz bir şey olup olmayacağını tam olarak bilmek zor mu
03:44
or is it just a few vertebrae?
67
224780
1640
yoksa sadece birkaç omur mu?
03:48
After speaking to fellow marine reptile expert Dr. Mark Evans,
68
228140
4240
Keşifle ilgili ayrıntıların kendisine gönderildiği diğer deniz sürüngen
03:52
who was also sent details of the find,
69
232420
2320
uzmanı olan Dr. Mark Evans ile konuştuktan sonra,
03:54
we decided to visit the site in February.
70
234780
2600
şubat ayında araziyi ziyaret etmeye karar verdik.
03:57
And I led a mini excavation,
71
237380
3160
Neyi açığa çıkarabileceğimizi görmek için
04:00
a bit of an exploratory dig to see what we could uncover.
72
240580
2720
küçük bir kazı yaptım, biraz keşif amaçlı bir kazıydı.
04:04
On a cold day in February,
73
244660
1880
Şubat ayının bir kış gününde,
04:06
where the ground was literally frozen right beneath our feet,
74
246580
4480
yerin tam manasıyla ayaklarımızın altında donduğu yerde,
04:11
after spending so much time meticulously removing the Jurassic clay
75
251100
4000
Jura kilini iskeletin etrafından çıkarmak için
04:15
from around the skeleton,
76
255140
2680
çok zaman harcadıktan sonra,
04:17
we were blown away
77
257820
1200
Britanya’da daha önce bulunan
04:19
because we revealed what appeared to be a gigantic skeleton
78
259060
4840
hiçbir şeye benzemeyen devasa bir iskeleti
04:23
unlike anything ever found in Britain before.
79
263900
3400
gözler önüne serdiğimizden dolayı çok şaşırmıştık.
04:27
Clearly, this was a big deal.
80
267620
2280
Kuşkusuz önemli bir meseleydi bu.
04:31
But we had to be very quick to contain our excitement.
81
271740
3920
Ama heyecanımızı kontrol altına almak için çok çabuk olmalıydık.
04:35
Because due to the damp wintery conditions
82
275660
4440
Çünkü nemli kış koşulları
04:40
and the fact that this was a super fragile skeleton,
83
280140
3240
ve bunun aşırı kırılgan bir iskelet olması nedeniyle,
04:43
it meant it wasn't the right time to collect this ichthyosaur.
84
283420
3160
bu, ihtiyozoru çıkartmak için uygun zaman olmadığı anlamına geliyordu.
04:47
So unfortunately, might seem a little bit counterintuitive,
85
287020
3160
Ne yazık ki, biraz mantığa aykırı görünebilir,
04:50
but we had to rebury the ichthyosaur.
86
290180
2720
ancak ihtiyozor yeniden gömmek durumunda kaldık.
04:52
And we had to cover it with plastic sheets and then Jurassic clay.
87
292940
3960
Üzerini plastik tabakalar ve ardından Jura kiliyle kapatmak zorunda kaldık.
04:57
Because you have to remember, this, of course, is an active nature reserve.
88
297300
3520
Çünkü unutmamak gerek, tabii ki burası aktif bir doğa koruma alanıdır.
05:00
And so the nature reserve,
89
300860
1720
Ve böylece doğa koruma alanındaki
05:02
they had to raise the water levels.
90
302620
2040
su seviyelerini yükseltmek zorunda kaldılar.
05:04
Then the ichthyosaur went back under the water,
91
304660
2680
Sonra ihtiyozor suyun altına geri gitti,
05:07
but it was actually protected.
92
307380
1800
ama aslında korunuyordu.
05:09
And then waiting for what felt like millions of years.
93
309220
3520
Sonra da milyonlarca yıl olmuş gibi bekleniyordu.
05:12
(Laughter)
94
312780
1880
(Gülüşme Sesleri)
05:16
In six months we were back on site,
95
316940
2280
Altı ayda, bu sefer mükemmel bir
05:19
but this time with a superb team of paleontologists.
96
319220
3480
paleontolog ekibiyle alana geri döndük.
05:25
When we arrived on site, we had to pick up where we left off.
97
325220
4520
Alana geldiğimizde bıraktığımız yerden devam ettirmek zorunda kaldık.
05:29
And so we removed those plastic sheets, remove the Jurassic clay,
98
329780
4000
Jura kilini çıkararak bu plastik tabakaları çıkardık
05:33
and start to expose some more of the skeleton.
99
333820
2560
ve iskeletin bir kısmını ortaya çıkarmaya başladık.
05:38
We were overly ambitious in February.
100
338700
2160
Şubat ayında aşırı istekliydik.
05:41
We thought, based on that little dig that we did,
101
341260
2840
Yaptığımız küçük kazıya dayanarak düşündük,
05:44
the one-day excavation,
102
344140
1160
bir günlük kazı olarak düşündük,
05:45
we thought, OK, we could probably get the entire skeleton out of the ground
103
345340
3560
peki muhtemelen tüm iskeleti bir haftada
05:48
in just one week.
104
348900
1200
yerinden çıkarabiliriz.
05:50
Yeah, we were wrong.
105
350100
1520
Evet, yanılmışız.
05:51
The skeleton was much larger, more important and more complete
106
351620
4400
İskelet, her birimizin hayal edebileceğimizden çok daha büyük,
05:56
than any of us would have imagined.
107
356020
2080
ehemmiyetli ve tastamam olmasıydı.
05:58
And it doubled our time on site.
108
358540
2360
Ve alandaki geçirdiğimiz vakti iki katına çıkardı.
06:01
We spent 14 and a half days altogether, spread over three weeks,
109
361340
5160
Toplamda on dört buçuk gün geçirdik, üç haftaya yaydık.
06:06
and this was also working very long hours, from sunrise to sunset.
110
366540
5840
ve gün doğumundan gün batımına kadar çok uzun saatlerde çalışıyorduk.
06:13
Whilst the team was excavating the ichthyosaur,
111
373540
2800
Ekip ihtiyozor’u kazarken,
06:16
we also had to look out for all sorts of other pieces
112
376380
3120
onun etrafını saran her çeşit diğer parçayı
06:19
in the surrounding matrix of the ichthyosaur.
113
379540
2920
aramamız gerekiyordu.
06:22
So in my hand here,
114
382500
1160
Yani elimdeki,
06:23
I'm actually holding one of the isolated teeth from this ichthyosaur.
115
383700
3280
aslında bu ihtiyozordan izole edilmiş dişlerden birini elimde tutuyorum.
06:27
We also found hundreds of these squid-like ammonites,
116
387340
3800
Ayrıca yüzlerce kalamar benzeri ammonit bulduk,
06:31
we found lots of fossil shells,
117
391180
1640
bir sürü fosil kabuğu bulduk,
06:32
and these are all really important
118
392820
1640
bunların hepsi gerçekten önemli;
06:34
because they help to build up this bigger picture
119
394500
2320
çünkü bu ihtiyozorun yaşadığı eski Jura ekosisteminin
06:36
of the ancient Jurassic ecosystem in which this ichthyosaur lived.
120
396860
3840
büyük bir görüntüsünü oluşturmaya katkıda bulunuyorlar.
06:42
The team also had to move fast as well.
121
402020
2200
Ekibin de hızlı hareket etmesi gerekiyordu.
06:44
This really was quite a race against time, because once we exposed the skeleton,
122
404220
4240
Bu gerçekten zamana karşı bir yarıştı çünkü iskeleti açığa çıkar çıkmaz,
06:48
there was more chance that it could end up degrading further.
123
408500
2880
daha da bozulması için çok fazla ihtimal vardı.
06:51
So team members like Dr. Emma Nicholls here, had to apply a consolidant,
124
411420
3920
Bu yüzden Dr. Emma Nicholls gibi ekip üyeleri buradaki
iskeleti yerinden kaldırmak için
06:55
a thin glue that seeps into the bones
125
415380
2240
kemiklerin içine sızan ve daha sağlam olmalarına
06:57
and helps them to become more robust to remove the skeleton out of the ground.
126
417660
3960
yardımcı olan ince bir tutkal olan bir sağlamlaştırıcı uygulamak zorunda kaldı.
07:03
Once we fully exposed the skeleton,
127
423020
2800
İskeleti açığa çıkar çıkmaz,
07:05
we then could eventually record all of our measurements and get a full data set.
128
425860
4960
sonuç olarak da, tüm ölçümlerimizi kaydedip,
tam bir veri kümesi elde edebiliriz.
07:11
For example, like for the skull.
129
431340
2520
Örneğin, kafatasında olduğu gibi.
07:14
Nigel here, who I co-led the excavation with,
130
434820
3160
İşte Nigel burada, kazıyı birlikte yürüttüğüm Nigel,
07:18
so Nigel focused on the conservation side of things,
131
438020
2840
tüm kazı boyunca ihtiyozor’un
07:20
ensuring that the ichthyosaur remains safe and secure
132
440900
2480
güvenli ve emniyetli kalmasını sağlayarak,
07:23
throughout the entire excavation,
133
443420
1680
nesneleri koruma tarafına yoğunlaştı,
07:25
Nigel is holding
134
445140
1800
Nigel elinde
07:26
an ichthyosaur, a regular-size ichthyosaur skull.
135
446980
3480
normal boyuttaki bir ihtiyozor kafatasını tutuyor.
07:30
Look at the size comparison
136
450500
1520
Kazdığımız
07:32
to this Jurassic giant that we're excavating.
137
452020
2680
bu Jura devinin boyut benzerliğine bakın.
07:34
Pretty phenomenal.
138
454740
1320
Oldukça olağanüstü.
07:36
And this ichthyosaur, I should say, that Nigel's holding,
139
456060
2720
Bu ihtiyozor, söylemeliyim ki
07:38
this is actually of a species I named after him a few years ago,
140
458820
3000
Nigel’ın elindeki bu, aslında birkaç yıl önce adını verdiğim
07:41
called Ichthyosaurs larkini.
141
461860
1760
İktiyazor larkini adlı bir türe ait.
07:45
Whilst on site,
142
465620
1480
Alandayken,
07:47
one of the team members, Steve Dey,
143
467140
1720
ekip üyelerinden Steve Dey,
07:48
created a wonderful photogrammetry model,
144
468860
3440
muhteşem bir fotogrametri modeli üretti ki
07:52
which, photogrammetry is an interesting technique
145
472340
2320
fotogrametri, binlerce fotoğraf çekip
07:54
where you take thousands of photos
146
474700
1720
bunları bir araya getirip
07:56
and put them together and build a three-dimensional model.
147
476460
2720
üç boyutlu bir model oluşturduğunuz ilginç bir tekniktir.
07:59
Now what you're looking at first of all here,
148
479860
2160
Şimdi burada ilk olarak baktığınız nokta,
08:02
is a base model that we made back in February.
149
482060
2680
Şubat ayında yaptığımız bir temel model bu.
08:04
But watch this little video.
150
484780
1760
Ama bu küçük videoyu izleyiniz.
08:06
As we begin to zoom in,
151
486540
1200
Büyütmeye başladıkça,
08:07
you can see some of the spine that we exposed in February.
152
487780
2800
şubat ayında sergilediğimiz omurganın bir kısmını görebilirsiniz.
08:11
It's pretty cool, it's three-dimensional.
153
491660
1960
Çok havalı, üç boyutludur.
08:13
But now watch, you can superimpose the entire skeleton
154
493620
3320
Ama şimdi izleyin, yaz aylarında birleştirdiğimiz
08:16
that we'd revealed in the summer.
155
496940
2720
tüm iskeleti ortaya çıkarabilirsiniz
08:19
Here's the main excavation.
156
499660
1320
İşte ana kazı yeri.
08:21
Now we can zoom in
157
501020
1720
Şimdi büyütebiliriz,
08:22
and you can look at all of the finer details of the bones
158
502740
2680
kemiklerin tüm ince ayrıntısına
08:25
and the three-dimensionality of them.
159
505460
1800
ve üç boyutluluğuna bakabilirsiniz.
08:27
And like magic, now we remove the Jurassic clay.
160
507300
2400
Ve sihir gibi, şimdi Jura kilini kaldırıyoruz.
08:30
Now we zoom out
161
510020
1160
Şimdi küçültüyoruz
08:31
and are able to see just how complete this ichthyosaur is.
162
511220
3360
ve bu ihtiyozorun bütünün ne kadar tam olduğunu görebiliyoruz.
08:34
So you start from the very tip of the snout
163
514620
2440
Böylece burnun en ucundan başlayıp,
08:37
all the way down to the penny-sized vertebrae.
164
517100
2960
küçücük boyuttaki omurlara kadar iniyorsunuz.
08:40
Pretty cool.
165
520060
1200
Son derece iyi.
08:41
And we're even able to pick out individual bones
166
521260
3160
Hatta tek tek kemikleri seçip
08:44
and look at them in three dimensions like this.
167
524460
2400
onlara bu şekilde üç boyutlu bakabiliyoruz.
08:46
This is the sort of techniques
168
526900
1440
Bu, paleontolojide
08:48
that are sort of revolutionizing paleontology.
169
528380
2200
devrim yaratan türden tekniklerdir.
08:50
We're able to capture all of this data whilst the ichthyosaur sat in the ground.
170
530620
3920
İktiyozor yerde otururken tüm bu verileri aktarabiliyoruz.
08:54
So before we've even removed anything.
171
534580
1840
Yani, daha hiçbir şeyi çıkartmadan.
08:56
Now we've taken that out of the ground,
172
536420
1920
Madem bunu yerden çıkarttığımıza göre,
08:58
we still have this data,
173
538340
1160
hala bu verilere sahibiz
08:59
and we can send that to our colleagues all around the world.
174
539540
2880
bunu dünyanın her yerindeki meslektaşlarımıza gönderebiliriz.
09:03
Of course, now fully uncovered --
175
543820
2120
Tabii ki, şimdi tamamen ortaya çıktı.
09:06
it’s me taking a nap --
176
546700
1400
Biraz kestirirken...
09:09
It's time to literally get this Jurassic giant out of the ground.
177
549020
4560
Bu Jura devini ciddi manasıyla yerden çıkarmanın vakti geldi.
09:13
Much easier said than done
178
553580
1800
Birkaç ton ağırlığındaki böylesine
09:15
when you're dealing with such a complete
179
555420
1920
bütün ve çok ağır bir fosille uğraşırken
09:17
and very heavy fossil weighing several tons.
180
557380
3720
söylemesi yapmaktan çok daha kolaydır.
09:22
The first port of call
181
562700
1440
Aramanın ilk noktası,
09:24
was to create a trench all the way around the skeleton.
182
564140
2960
iskeletin çevresinde bir çukur oluşturmaktı.
09:27
And the reason for that is that we needed to get right on underneath the skeleton
183
567420
3880
Ve bunun sebebi ise iskeletin hemen altına geçmemiz gerekiyor,
09:31
so that we could begin the process of plaster jacketing.
184
571340
2640
böylece alçı mantolama işlemine başlayabiliriz.
09:33
So those white bits you can see in the image, that's not snow,
185
573980
2920
Yani resimde gördüğünüz beyaz kısımlar kar değil,
09:36
although it was very cold a few days on site,
186
576940
2720
Bu alanda birkaç gün buz gibi olmasına rağmen,
09:39
that's actually plaster.
187
579660
1520
esasen alçıdır bu.
09:41
Plaster jacketing is an important process in the field of paleontology.
188
581180
4200
Alçı mantolama, paleontoloji alanında önemli bir süreçtir.
09:45
We use these protective plaster jackets
189
585900
2120
Kemikleri ve etrafını sağlayan kalıbı esas olarak
09:48
that essentially care for and secure the bones and the surrounding matrix
190
588060
5000
bakımını üstlenen ve sağlamlaştıran bu koruyucu alçı kalıplarını kullanıyoruz.
09:53
so that we can take them out of the field and into the lab
191
593060
2880
Onları alandan alıp laboratuvara götürebiliriz
09:55
so that we can analyze the fossil and the matrix
192
595980
2840
böylece fosili ve kalıbı analiz edebilir
09:58
and work out what's going on.
193
598860
1520
ve neler olduğunu anlayabiliriz.
10:00
We also had to, for the bigger skull block and the body block,
194
600420
3560
Daha büyük kafatası ve vücut kütlesi için de bunu yapmalıydık.
10:04
we also had to create a wooden frame to help support the immense weight.
195
604020
4160
Muazzam ağırlığı desteklemek için ahşap bir çerçeve de oluşturmamız gerekti.
10:10
After various challenges on site,
196
610780
3240
Kazı alandaki çeşitli zorlu görevlerden sonra,
10:14
we finally managed to remove the entire skeleton
197
614020
2520
nihayet birkaç tane daha kullanışlı bloğu parçalayıp inceledik,
10:16
after dissecting it into several more manageable blocks.
198
616540
3040
ardından tüm iskeleti çıkarmayı başardık.
10:19
But this one block here, which is the main body block,
199
619900
3160
Fakat buradaki blok, ana blok gövdesidir,
10:23
this weighed one and a half tons.
200
623060
2920
ki bu bir buçuk ton ağırlığındaydı.
10:26
It's actually being removed, which is quite nice,
201
626020
2320
Gerçekten yerinden çıkartılıyor, ki bu baya iyi.
10:28
it's actually being removed by Joe Davis, who found the ichthyosaur.
202
628340
3360
Esasen bu ihtiyozoru keşfeden Joe Davis çıkartıyordu.
10:31
And this was an interesting moment for the team
203
631740
2200
Ve oldukça duygusal bir an olduğundan dolayı
10:33
because it's quite an emotional moment,
204
633980
1920
bu ekip için ilginçti.
10:35
because we'd spent and invested so much time and energy
205
635900
2600
Çünkü bu ihtiyozor kazısına o kadar çok zaman ve enerji harcayıp,
10:38
into this ichthyosaur excavation
206
638540
1600
buna yatırım yaptık.
10:40
that this moment captured that final piece
207
640140
2360
Bu, 180 milyon önceki
10:42
where we're removing this from its final resting place,
208
642500
2600
ebedi istirahat yerinden çıkarıp,
10:45
180 million years ago.
209
645140
1920
son parçayı ele geçirdiğimiz andı.
10:51
On January 10, 2022,
210
651540
3400
10 Ocak 2022′de
10:54
this is almost one year after Joe had made that incredible discovery,
211
654980
5680
bu, Joe’nun o inanılmaz keşfi yaptıktan yaklaşık bir yıl sonra,
11:00
Angling Water and the University of Manchester
212
660700
2800
Angling Water ve Manchester Üniversitesi,
11:03
issued a joint press release announcing the find.
213
663540
2840
bu keşfi bildiren ortak bir basın açıklaması yayınladı.
11:06
Here’s Joe and I on the BBC Breakfast Studio chatting about this discovery
214
666420
4560
İşte Joe ve ben BBC Breakfast Stüdyosunda bu keşif hakkında
11:11
and revealing it to the world.
215
671020
2080
laflayıp bunu dünyaya açıkladığım an.
11:13
Amazingly, this story went viral.
216
673660
2720
İşin ilginç yanı, bu öykü viral oldu.
11:16
We were picked up on a multitude of different platforms,
217
676820
3200
Çok sayıda farklı platformda, televizyonda, radyoda, gazetede yer aldık
11:20
TV, radio, newspaper, it went viral all across social media.
218
680060
4320
tüm sosyal medyada viral oldu.
11:24
We were thrilled to bits with this, it was amazing,
219
684420
2400
Çok heyecanlıydık, inanılmazdı.
11:26
amazing response about our beautiful ichthyosaur.
220
686860
2640
Güzel ihtiyozorumuz hakkında inanılmaz bir tepkiydi bu.
11:29
But one of the things is,
221
689860
1200
Fakat onun en güzel yanlarından biri şuydu:
11:31
is why do you think exactly did this ichthyosaur get so much interest?
222
691100
3840
Sence bu ihtiyozor neden bu kadar ilgi gördü?
11:36
First of all,
223
696780
1480
Her şeyden önce,
11:38
everybody loves a cool fossil,
224
698300
2040
herkes ilginç bir fosili sever,
11:40
especially when it's big and it's complete.
225
700380
2840
özellikle de büyük ve bütün olduğu zaman.
11:43
So you've got a massive tick there.
226
703220
1800
Yani orada kocaman bir iz var.
11:45
But genuinely, this ichthyosaur was an apex predator
227
705620
4200
Ama gerçekten, bu ihtiyozor, Jura denizindeki besin zincirinin
11:49
at the very top of its food chain in the Jurassic sea.
228
709820
3840
en tepesinde yer alan bir süper avcıydı.
11:53
So again, another big tick.
229
713700
1440
Yani yine, başka bir büyük iz.
11:55
And admittedly the photograph is very cool,
230
715180
3080
Ve kuşkusuz, fotoğraf müthiş,
11:58
although it is me again laying down.
231
718300
2080
yine de üzerinde kestiriyorum.
12:00
(Laughter)
232
720380
1560
(Gülüşme Sesleri)
12:01
But on top of that, one thing it's important to highlight
233
721980
2680
Fakat bunların dışında, önem verilmesi gereken mühim nokta,
12:04
is the very fact that Britain is the birthplace of ichthyosaurs.
234
724700
4120
İngiltere’nin ihtiyozorların doğum yeri olduğu gerçeğidir.
12:10
This ichthyosaur specimen in the photo,
235
730100
2640
Fotoğraftaki bu ihtiyozor örneği,
12:12
this was the first ichthyosaur specimen
236
732780
2800
bilimin dikkatine sunulan
12:15
brought to the attention of science,
237
735620
1720
ilk ihtiyozor örneğiydi
12:17
found by Mary and Joseph Anning more than 200 years ago
238
737380
4480
ve bu, Mary ve Joseph Anning tarafından 200 yıldan fazla bir süre önce
12:21
in the Lyme Regis on the Dorset coast.
239
741860
2840
Dorset sahilindeki Lyme Regis köyünde keşfedildi.
12:26
Nowadays, finding ichthyosaur fossils in the UK,
240
746340
4640
Günümüzde ihtiyozor fosilleri bulmak için,
12:30
generally they're found on the Somerset,
241
750980
3120
genellikle Somerset, Dorset ve Yorkshire
12:34
the Dorset and the Yorkshire coastlines.
242
754140
1920
kıyılarında bulunurlar.
12:36
And that's because you have the constant erosion of the foreshore and the cliffs.
243
756060
4680
Bunun nedeni de, kıyı ve kayalıklarınız sürekli erozyonuna uğruyor.
12:40
You might be lucky to find, say,
244
760780
1680
Eğer aramaya çıkarsanız, diyelim ki, sahilde
12:42
the isolated one or two vertebrae on the beach if you go looking.
245
762500
3680
izole edilmiş bir veya iki omur bulmak için fırsat yakabilirsiniz.
12:46
But still finding a complete skeleton,
246
766220
2440
Ama yine de bütün bir iskelet bulmak
12:48
and especially anything large on the coastline is incredibly rare.
247
768700
3600
ve bilhassa kıyı şeridinde büyük bir şey bulmak inanılmaz derecede ender bulunur.
12:52
This is why finding the Rutland ichthyosaur in the center of the UK
248
772340
3680
Bu nedenle, İngiltere’nin merkezinde Rutland iktiyazorunu
12:56
in an unusual exposure is so extraordinarily rare.
249
776020
3720
alışılmadık bir keşifte bulmak son derece nadirdir.
13:01
So what next for this significant specimen?
250
781700
3920
Peki bu önemli örnek için sırada ne var?
13:06
Well, despite ongoing plans
251
786300
1800
Hani, Rutland Doğa Koruma Parkı’nı
13:08
to try to replace the Rutland Water Nature Reserve with “Joerassic Park” --
252
788140
4680
″Joerassic Park″ ile değiştirmeye yönelik devam eden planlara rağmen...
13:12
(Laughter)
253
792820
1600
(Gülüş Sesleri)
13:14
I'm sorry, I'm sorry.
254
794420
1160
Üzgünüm, çok üzgünüm.
13:15
I apologize.
255
795620
1160
Özür diliyorum.
13:18
Compose myself.
256
798820
1280
Kendimi toparlamalıyım.
13:21
No, the next major step
257
801220
1760
Hayır, bir sonraki önemli büyük bir adım
13:22
is for Nigel to clean and conserve the entire skeleton.
258
802980
5520
Nigel’ın tüm iskeleti düzeltilmesi ve koruması.
13:28
And this is going to take at least two years
259
808860
2320
Ve bu noktaya gelmek
13:31
to get to that point.
260
811220
1560
en az iki yılı alacaktır.
13:33
At that stage, then,
261
813340
1480
O aşamada,
13:34
me and the rest of the team are able to study the ichthyosaur
262
814860
2880
Ben ve ekibim geri kalanı ihtiyozoru mümkün olduğunca
13:37
in as much detail as possible
263
817780
1680
ayrıntılı bir biçimde inceleyebiliriz.
13:39
and then prepare it for its eventual display at Rutland,
264
819500
5280
ve Rutland’daki nihai sergisi için onu hazırlayabiliriz
13:44
where it will then attract,
265
824820
1800
O zaman da herkesin ilgisini çekecek,
13:46
hopefully millions of people will travel around the world
266
826660
2680
umarım milyonlarca insan bu örneği gelip görmek için dünyayı dolaşacaktır.
13:49
to come and see this specimen, marvel at this Jurassic giant,
267
829340
2880
Ondan sonra, bu Jurassic devine hayran kalacaklar
13:52
and understand the hidden history right beneath their feet.
268
832260
2840
ve ayaklarının altındaki gizli tarihi anlayacaklardır.
13:58
What an incredible journey.
269
838220
1960
Ne inanılmaz bir yolculuk ama!
14:01
With most fossil finds,
270
841460
3600
Fosil keşiflerinin çoğu ile,
14:05
there's always an element of luck involved.
271
845100
2680
her zaman bir şans faktörü vardır.
14:07
You know, being in the right place at the right time.
272
847820
3480
Hani, doğru zamanda doğru yerde olmak.
14:12
People search their entire lives for something like this
273
852500
3440
İnsanlar hayatları boyunca böyle bir şey ararlar
14:15
and never even come close.
274
855980
1720
ve asla yaklaşmazlar.
14:18
The funny thing is, Joe wasn't even looking for this.
275
858500
3360
İşin komik yanı, Joe bunu aramıyordu bile.
14:21
He genuinely stumbled upon this exceptional discovery.
276
861900
3920
Bu fevkalade keşfe gerçekten tesadüfen rastlamıştı.
14:28
At ten meters long,
277
868460
1640
10 metre uzunluğunda,
14:30
the Rutland ichthyosaur is the most complete skeleton
278
870140
3080
Rutland ihtiyozor, Birleşik Krallık’ta bulunan
14:33
of a large prehistoric reptile ever found in the UK.
279
873220
3760
büyük bir tarih öncesi sürüngenin en bütün iskeletidir.
14:37
This once-in-a-lifetime discovery
280
877780
2600
Bu hayatta bir kez yapılan keşif,
14:40
represents one of the greatest finds in British paleontological history.
281
880420
4000
İngiliz paleontoloji tarihinin en büyük keşiflerinden birini temsil etmektedir.
14:45
On a personal level,
282
885140
2160
Kişisel düzeyde,
14:47
leading this excavation
283
887340
1640
bu kazıyı yönetmek ve bu Jura devini
14:49
and revealing this Jurassic giant has been one of the highlights of my career.
284
889020
4280
ortaya çıkarmak kariyerimin en önemli olaylarında biri olmuştu.
14:53
Thank you all very much for letting me share this journey with you.
285
893620
3240
Bu yolculuğu sizinle paylaşmama izin verdiğiniz için
hepinize çok teşekkür ederim.
14:56
(Applause)
286
896900
2360
(Alkış Sesleri)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7