5 Promising Factors Propelling Climate Action | Gabriel Kra | TED Countdown

Çeviri: Emre Can Ercan Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

We need to change the way we think about the climate challenge.

İklim sorununa yaklaşımımızı değiştirmemiz gerekiyor.

Because things are different this time.

Çünkü bu kez durum farklı.

We need to stop thinking about it just as a problem, which it obviously is,

Onu bariz bir sorun olarak görmeyi bırakıp

and start thinking about it as an opportunity

bir fırsat olarak düşünürsek, kendimizi onu çözmeye

which will motivate us to solve it.

teşvik etmiş oluruz.

I'm a venture investor.

Bir risk sermayedarıyım.

I invest in early stage companies and technologies,

Yeni şirketlere ve teknolojilere yatırım yapıyorum

and I see tremendous opportunities in solving climate change.

ve bugün iklim sorununu çözmek için muazzam fırsatlar görüyorum.

That said, we've been here before, and it's different this time.

Bu yeni bir sorun olmasa da birçok şeyin değiştiğini görüyoruz.

We can reduce net emissions to zero.

Örneğin net sıfır emisyon artık mümkün.

And that was not obvious even just 10 years ago.

Bu 10 yıl önce pek aşikâr değildi.

Why do I think it's different?

Peki neden durum bu kez farklı?

Because we have cheaper inputs, we have better technologies.

Çünkü artık daha ucuz kaynaklara ve daha gelişmiş teknolojilere sahibiz.

We have better policies.

Daha iyi politikalarımız var.

We have a better sense of urgency.

Bu sorunun aciliyetinin daha fazla farkındayız

And most important of all, we have even better people working on it.

Ve en önemlisi onunla daha nitelikli kişiler ilgileniyor.

I'm from Silicon Valley,

Silikon Vadisi’nden geliyorum.

and you can laugh or shrug

Buranın çözümden ziyade

if you think that the Valley is more part of the problem

sorunun bir parçası olduğunu söylediğim zaman gülebilir

than part of the solution.

ya da omuz silkebilirsiniz.

But consider this.

Ama şunu bir düşünün;

To succeed, if we want to succeed,

bu işi başarmak istiyorsak

we have to act at such a truly massive scale.

gerçekten devasa bir ölçekte harekete geçmemiz gerekiyor.

We need the best investors and entrepreneurs on our team.

Takımımızda en iyi yatırımcılar ve girişimcilerin olması lazım.

And it's a fact that some 15 years ago,

Aslına bakılırsa 15 yıl önce

a bunch of us started working on technologies and companies

aramızdan bazıları iklim değişikliğini çözmeye yardımcı olabilecek teknolojiler

that could help solve climate change.

ve şirketlerle çalışmaya başlamıştı.

And we had some successes,

Bunlardan güneş ve rüzgâr enerijisi

in solar and in wind,

elektrikli arabalar ve taşıtlar gibileri

in electric vehicles and transportation.

başarıyla sonuçlandı.

But, accelerated by the Great Recession of 2008,

Ancak 2008 Ekonomik Krizi’nin etkisiyle

climate tech, clean tech came to be seen as a string of investment failures.

iklim ve temiz enerji teknolojileri bir dizi kötü yatırım örneği haline geldi.

I don't think we failed.

Ama bence başarısız olmadık.

We were a little bit early and a little bit naive.

Bunun yerine biraz erken ve naif davrandık.

We didn't have all those building blocks.

Koşullar henüz tam olgunlaşmamıştı.

Not enough of us knew that solving climate change

Çoğumuz bu sorunu çözmenin

was the greatest business opportunity of our generation.

neslimizin en büyük fırsatı olduğundan bihaberdi.

And we were a little bit naive.

Tabii biraz da naiftik.

We underestimated how hard it was going to be

Değişim istemeyen kökleşmiş şirketler ve endüstrileri

to disrupt entrenched companies and industries

alt üst etmenin zorluğunu

that did not want to change.

hafife almıştık.

But now so many more people are invested in solving it.

Ama artık çok daha fazla kişi bu sorunu çözmeye uğraşıyor.

We have those building blocks, and we have even more people working on it.

Koşulların olgunlaştığını ve ilginin arttığını görüyoruz.

That's why I'm so optimistic and excited, why it's different this time.

İyimserliğim ve heyecanım işte bundan kaynaklanıyor.

Let me detail a few.

Biraz detaya gireyim.

First, we have cheaper inputs.

İlk olarak, kaynaklar daha ucuz.

The biggest input in our economy and the dominant cost is energy.

Ekonomimizdeki en baskın kaynak ve harcama enerjidir.

Until now, the dominant source of energy is fossils: coal, oil, gas.

Bugüne kadar birincil enerji kaynağımız fosiller, yani kömür, petrol ve gazdı.

Climate change is caused by burning fossil fuels.

İklim değişikliği fosil yakıtların tüketilmesinden kaynaklanır.

But now, prompted by incredible decline in cost,

Ama bugün güneş ve rüzgâr enerjisinin, maliyeti inanılmaz ölçüde düştüğünden

solar and wind are the cheapest forms of electricity,

dünyanın çoğu yerinde en ucuz enerji biçimi

most places on the planet.

hâline geldiğini görüyoruz.

Until recently, while we knew that fossils were the source of the problem,

Yakın geçmişe kadar fosillerin sorunun kaynağı olduğunu bilsek de

we had no alternatives.

başka bir alternatifimiz yoktu.

Stopping fossils would have meant stopping the economy.

Fosillerin kullanımını durdurmak ekonomiyi durdurmak demekti.

Alternatives now exist.

Ama şimdi alternatifler bulunuyor.

Two, we have better technologies.

İkinci olarak, daha iyi teknolojiler var.

Consider lithium-ion batteries

Elektrikli araba devrimini başlatan

and how they enabled the electric vehicle revolution.

lityum-iyon pilleri buna bir örnek.

Those batteries are now being applied towards other applications

Bu piller şu an diğer alanlar ve fırsatlar için

and other opportunities.

kullanılıyor.

We have better computers and new ways of using them.

Daha iyi bilgisayarlara sahibiz ve bunların yeni uygulama alanları var.

Machine learning and artificial intelligence

Makine öğrenmesi ve yapay zekâ

applied to big data sets

büyük veri kümelerine uygulandığında

enables us to explore and develop new materials.

yeni materyaller keşfedip geliştirmemize olanak tanıyor.

It enables us to reduce energy needs,

Bu ayrıca enerji ihtiyacını azaltmamızı

and it enables us to solve problems in previously unimaginable ways,

ve sorunları önceden akıl edilemeyen yollarla çözmemizi sağlıyor.

some as simple as software that companies use to optimize delivery routes.

Firmaların paket teslim süresini kısaltan yollar bulan yazılımlar gibi.

We use less fuel to get stuff places.

Artık taşıma daha az yakıtla yapılıyor.

The bioeconomy has CRISPR and other gene editing tools.

Biyoekonomide CRISPR gibi araçlar genom düzenlemek için kullanılıyor.

Those can be used to help plants like wheat, corn, rice, soy

Bunlar buğday, mısır, pirinç ve soya gibi mahsüllerin daha az masrafla,

grow with less inputs, less water, less fertilizer.

suyla ve gübreyle yetiştirilmesini sağlayabilir.

Massive opportunities.

Bunlar devasa fırsatlar.

And we are in the early stages of developing equipment

Ayrıca havadan karbon dioksit emecek ve son 200 yıldır saldığımız gazlarla

that can suck carbon dioxide out of the air,

kirlettiğimiz atmosferi ileride temizleyebilecek

with the promise of one day reversing some of the pollution

ekipmanlar geliştirmede

we've been pouring into our atmosphere for the past 200 years.

ilk adımları atmış bulunuyoruz.

Three.

Üçüncü olarak

We have and are developing better materials.

daha iyi materyaller üretiyor ve geliştiriyoruz.

The streets we walk on, the buildings we work in,

Üstünde yürüdüğümüz yollar içinde çalıştığımız binalar

they're made of concrete and steel.

beton ve çelikten yapılıyor.

Combined, those two contribute over 15 percent of global emissions.

Sırf bu ikisi, küresel emisyonların yüzde 15′inden fazlasını oluşturuyor.

Now we can start making buildings up to 20 stories or more high

Ama artık beton ya da çelik kullanmadan

without any steel or concrete.

20′den fazla katlı binalar yapabiliyoruz.

There’s structures made of laminated mass timber,

Lamine ahşap kullanılarak yapılmış

which actually sequesters carbon.

karbon tutabilen yapılar var.

And at the same time, we're developing ways

Aynı zamanda emisyonsuz

of making steel and concrete without emissions.

beton ve çelik üretmek için yeni yöntemler geliştiriyoruz.

Fourth.

Dördüncü olarak,

Climate tech is now sexy, elegant and chic.

iklim teknolojileri şu an cazibeli, şık ve zarif görülüyor.

Electric vehicles were invented in the 1880s.

Elektrikli arabalar 1880′lerde icat edildi.

As recently as the 1990s, though, they were clunky and ugly.

Ama 1990 gibi geç bir tarihe kadar hantal ve çirkin görünmeye devam ettiler.

You couldn't go much more than 50 miles on a single charge.

Ayrıca bunlar tek bir sarjla 50 milden fazla gidemiyordu.

Now we have safe, affordable,

Şimdiyse güvenli, uygun fiyatlı

fun-to-drive, sexy electric vehicles.

kullanması eğlenceli ve göz alıcı elektrikli araçlar üretiliyor.

I think in five years we're going to be surprised,

Bence bir beş yıl içerisinde

we'll be shocked if people want to buy a gasoline version.

benzinli araba almak isteyenleri şaşkınlıkla karşılayacağız.

Or consider solar panels.

Güneş panelleri bir diğer örnek.

Not too long ago,

Bundan kısa bir süre önce

many communities banned them from being installed on their roofs

bunlar, çatılara konuldukları zaman

for fear that they would uglify the neighborhood.

mahalleyi çirkinleştirdiklerinden çoğu toplulukta yasaklanmıştı.

Now they look like roofs.

Şimdiyse çatıya benziyorlar.

They're a status symbol.

Artık bir statü sembolüler.

You have to have them.

Herkes onları istiyor.

Other panels are used to power not just homes

Diğer paneller evlerin yanı sıra

but companies and factories.

şirketlere ve fabrikalara güç sağlıyor.

Messaging matters.

Verilen mesaj önem taşıyor.

Fifth, there is so much more money being directed

Beşinci olarak yatırımcılar, sıfır emisyon projelerine

towards zero-emissions investments.

eskisinden çok daha fazla para akıtıyor.

Solving these problems, building these companies

İklim sorunlarını çözmek ve bu şirketleri kurmak için

takes hard-working entrepreneurs,

çalışkan girişimciler

and it takes money.

ve para gerekiyor.

Until not so long ago,

Bundan kısa bir zaman önce

there weren't many people willing to invest in the riskiest technologies.

en riskli teknolojilere yatırım yapan fazla sayıda kişi yoktu.

Now we have dedicated pools of capital focused across climate,

Şimdiyse yeni teknolojiler ve şirketlerden

from early-stage technologies and companies

olgunlaşmış projelere

to later-stage development

ve kurulumu milyarlarca dolar gerektiren

and massive utility scale projects that require billions of dollars,

ve daha fazla yatırımı teşvik ederek faydalı bir döngü başlatan

which actually encourages more capital to come in

dev ölçekli santral tipi sistemlere kadar

and is a [virtuous] cycle.

bir sürü projeye sermaye akıyor.

Each of these examples -- this is not an exhaustive list --

Bu örneklerin her biri-- daha bir sürü örneğin olmasına rağmen--

but each of these examples are real.

hayata geçirilmiş projelerdir.

Real opportunities that are in development.

Yani bunlar şu an gelişmekte olan gerçek fırsatlardır.

We also have better policies.

Ayrıca daha iyi politikalarımız var.

Governments are making plans

Devletler tasarladıkları yeni planlarla

that make them good partners and customers for entrepreneurs.

girişimciler için iyi bir ortak ve müşteri haline geliyorlar.

We know so much more about climate injustice.

Artık iklim adaletsizliği hakkında çok daha fazla şey biliyoruz.

We have real demand from the public to solve it.

Halk düzeyinde bu sorunun çözmüne yönelik daha fazla talep var.

We have engineers and scientists and investors

Şu an dünya çapında bir sürü mühendis, bilim insanı

working around the planet on these problems.

ve yatırımcı bu sorunları çözmeye uğraşıyor.

Put these things together

Tüm bunlarla birlikte

and a clear picture emerges,

net bir tablo,

a realistic pathway towards a clean future for all.

hepimiz için temiz bir geleceğe giden gerçekçi bir patika beliriyor.

These things have another characteristic.

Bu gelişmelerin bir diğer karakteristiği

They are combinatorial.

kombinasyonlu olmalarıdır.

One accelerates the other.

Yani biri, bir diğerini hızlandırır

One propels the next forward.

ve ileriye taşır.

For instance, with cheap green electricity,

Örneğin ucuz yeşil enerjiyle birlikte

we will soon have cheap green hydrogen.

yakında ucuz yeşil hidrojenimiz olacak.

Green hydrogen can be used to power homes and factories.

Yeşil hidrojen evlere ve fabrikalara elektrik sağlayabilir.

It can be used to make fertilizer,

Gübre ya da emisyonsuz çelik

or it can be used to make steel without emissions.

üretmek için kullanılabilir.

Tremendous opportunities.

Bunlar muazzam fırsatlar.

We're developing storage systems and batteries

Şu an rüzgâr ile güneş enerjisini, aralarındaki eksik halkayı sağlayarak

that are the missing link

sağlam ve kontrolü mümkün

to make wind and solar firm and dispatchable,

fosil alternatiflerine çevirecek depolama sistemleri ve piller

real alternatives to fossils.

de geliştiriyoruz.

And ...

Ve...

mark my words,

hiç şüphem yok ki,

the combination of EVs and electric trains,

elektrikli arabalar ile trenlerin ve uzaktan algılama ile büyük verinin

remote sensors and big data analytics,

bir araya gelmesiyle birlikte

it's going to revolutionize how we move people and goods around the planet.

insanların ve malların taşınma biçiminde bir devrime şahit olacağız.

Of course, we still have a lot to do.

Tabii ki daha yapılacak çok iş var.

We have to develop the solutions we have,

Mevcut çözümleri geliştirmeli

and we have to develop and invent some

ve çoğundan zaten bahsettiğim

to solve some wickedly hard problems,

kafa karıştırıcı ölçüde zor sorunlara

many of which I've mentioned already.

yeni çözümler bulmalıyız.

For instance, how do we grow healthy food without emissions

Mesela doğayı koruyup yenileyecek emisyonsuz bir süreçle

while protecting and restoring nature?

sağlıklı besinler nasıl üretebiliriz?

How do we construct our buildings and fly airplanes without emissions?

Emisyonsuz binalar yapmayı veya uçaklar uçurmayı nasıl başarabiliriz?

How do we recycle minerals instead of mining for new?

Yeni mineraller çıkartmak yerine onları nasıl geri dönüşümlü kullanırız?

And how do we make chemicals without drilling for oil and gas?

Ve petrol ve gaz kuyuları açmadan nasıl kimyasal üretebiliriz?

How do we make steel without emissions

Çeliği ve geniş ölçekli olarak

and concrete that absorbs carbon dioxide at scale?

karbondioksit emebilen betonu emisyonsuz nasıl üretebiliriz?

And how do we all,

Hepimizin ve özellikle de

especially big emitters like multinational corporations,

kirliliği arttıran mega şirketlerin emisyonlarını kayıt ve rapor etmesini

track and report our emissions?

nasıl sağlayabiliriz?

Because you cannot manage what you don't measure.

Neticede ölçmediğiniz bir şeyi kontrol altında tutamazsınız.

We need good, reliable, transparent carbon accounting.

İyi, güvenilir ve şeffaf bir karbon muhasebesine ihtiyacımız var.

Another massive opportunity:

Bir diğer büyük fırsat da

developing carbon accounting and reporting software.

karbon muhasebesi ve raporu yazılımlarının geliştirilmesi.

Now, so many people understand the urgency of the situation.

Artık durumun aciliyetini anlayan bir sürü insan var.

We understand that new and now go hand in hand.

Bugün ile buluşun el ele gittiğini biliyoruz.

We can't sit around waiting for a solution.

Oturup çözüm bekleyemeyiz.

We need to get out and develop the ones we have

Bir yandan çözüm ararken bir yandan da

while we invent the ones we don't have yet.

mevcut çözümleri geliştirmemiz lazım.

And none of this happens without passionate people,

Bunun için de tutkulu insanlar lazım.

and that's why I'm so excited, so optimistic.

Bu yüzden heyecanlı ve iyimserim.

I see it everywhere,

Ve bu tutkuyu

from young people in the United States

ABD’de temiz bir geleceği hedeflemeyen

who refuse to work for a company that isn’t committed to a clean future,

şirketlerde çalışmayı reddeden gençlerden

to engineers in Africa

Afrika’da ihtiyaç duydukları elektriği

developing the infrastructure, the water and the electricity that continent needs,

ve suyu sürdürülebilir şekilde sağlayacak altyapıyı geliştiren mühendislere kadar

but doing so sustainably.

her yerde görüyorum.

And this is also combinatorial.

Bu da kombinasyonlu bir süreç.

Great people attract more great people,

Yetenekli insanlar birbirlerini çekiyor

which catalyzes more money, brings in even more great people.

bu da daha fazla yatırım ve yetenek getiriyor.

It's a virtuous cycle.

Çok faydalı bir döngü bu.

Having worked -- the key factor in any effort, in any enterprise,

Deneyimlerime dayanarak söylüyorum -- Her girişimde ve projede

anahtar rol oynayan faktör başarıda anahtar rol oynayan faktör insanlardır.

the key factor in that success is the people.

And having worked in innovation almost all my adult life,

Ve neredeyse ömrü boyunca inovasyon ile meşgul olmuş biri olarak

I can honestly say that the people I work with every day are,

çözümün beraber çalıştığım kişilerde ve sizlerde yattığını

you are, the solution.

hiç tereddütsüz söyleyebilirim.

We are different this time.

Bu kez farklıyız.

And that’s why it’s different this time.

Bu yüzden artık her şey farklı.

And we will succeed.

Ve bu kez başarılı olacağız.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış sesleri)