5 Promising Factors Propelling Climate Action | Gabriel Kra | TED Countdown

Translator: Quỳnh Anh Reviewer: Thái Hưng Trần

We need to change the way we think about the climate challenge.

Chúng ta cần thay đổi cách chúng ta nhìn nhận vấn đề biến đổi khí hậu.

Because things are different this time.

Bởi mọi thứ giờ đây đã khác rất nhiều.

We need to stop thinking about it just as a problem, which it obviously is,

Chúng ta cần dừng nghĩ rằng đây chỉ là một vấn đề, dù nó đúng là như vậy,

and start thinking about it as an opportunity

và bắt đầu nhìn nhận đó như một cơ hội

which will motivate us to solve it.

để giúp chúng ta có động lực đưa ra giải pháp.

I'm a venture investor.

Tôi là một nhà đầu tư mạo hiểm.

I invest in early stage companies and technologies,

Tôi đầu tư vào những công ty và công nghệ đang trong giai đoạn đầu,

and I see tremendous opportunities in solving climate change.

và tôi nhìn ra được những tiềm năng lớn trong giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

That said, we've been here before, and it's different this time.

Nên, chúng ta đã từng ở giai đoạn này, và lần này mọi thứ đã thay đổi.

We can reduce net emissions to zero.

Chúng ta có thể giảm lượng khí thải ròng xuống 0.

And that was not obvious even just 10 years ago.

Và vào 10 năm trước, điều này còn là không thể.

Why do I think it's different?

Vậy tại sao tôi lại biết nó đã khác xưa?

Because we have cheaper inputs, we have better technologies.

Bởi giờ đây, chúng ta đã có vật liệu rẻ và công nghệ hiện đại hơn.

We have better policies.

Chúng ta có những chính sách tốt hơn.

We have a better sense of urgency.

Chúng ta nhận thức được đây là vấn đề cấp bách.

And most important of all, we have even better people working on it.

Và quan trọng nhất, chúng ta đã có nhân lực chất lượng hơn.

I'm from Silicon Valley,

Tôi đến từ thung lũng Silicon,

and you can laugh or shrug

và bạn có thể cười hoặc nhún vai

if you think that the Valley is more part of the problem

nếu bạn nghĩ rằng nơi đây đang là một phần của vấn đề

than part of the solution.

hơn là một phần của giải pháp.

But consider this.

Nhưng hãy nghĩ rằng.

To succeed, if we want to succeed,

Để thành công, (hay) nếu ta muốn thành công được,

we have to act at such a truly massive scale.

ta phải hành động trên một quy mô lớn.

We need the best investors and entrepreneurs on our team.

Ta cần thu hút được những nhà đầu tư cũng như các doanh nhân thành đạt nhất.

And it's a fact that some 15 years ago,

Điều này là thật, vào khoảng 15 năm trước,

a bunch of us started working on technologies and companies

có một số người đã bắt tay vào nghiên cứu về công nghệ trong các công ty

that could help solve climate change.

hướng đến những giải pháp cho vấn đề biến đổi khí hậu.

And we had some successes,

Ta còn đạt được những thành tựu nhất định,

in solar and in wind,

trong ngành năng lượng mặt trời và năng lượng gió,

in electric vehicles and transportation.

trong xe điện cũng như giao thông vận tải.

But, accelerated by the Great Recession of 2008,

Nhưng, dưới sự ảnh hưởng của cuộc Đại suy thoái năm 2008,

climate tech, clean tech came to be seen as a string of investment failures.

công nghệ môi trường, năng lượng sạch đã được coi là một chuỗi đầu tư thất bại.

I don't think we failed.

Nhưng tôi không nghĩ chúng ta thất bại.

We were a little bit early and a little bit naive.

Chúng ta chỉ làm hơi sớm và có ít kinh nghiệm.

We didn't have all those building blocks.

Chúng ta chưa có đầy đủ những nền tảng đó.

Not enough of us knew that solving climate change

Có ít người nhận thức được rằng giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu

was the greatest business opportunity of our generation.

là cơ hội kinh doanh tốt nhất của thế hệ chúng ta.

And we were a little bit naive.

Chúng ta chưa có nhiều kinh nghiệm.

We underestimated how hard it was going to be

Chúng ta đã đánh giá thấp rằng nó sẽ khó đến mức nào

to disrupt entrenched companies and industries

để có thể phá vỡ các công ty và các ngành công nghiệp lâu năm

that did not want to change.

còn bảo thủ và ít khả năng thay đổi.

But now so many more people are invested in solving it.

Nhưng ngày nay, có càng nhiều người đầu tư thời gian vào giải quyết vấn đề này.

We have those building blocks, and we have even more people working on it.

Chúng đã đã có nền tảng, và còn có nhiều người đang làm việc vì điều này nữa.

That's why I'm so optimistic and excited, why it's different this time.

Đó là lý do vì sao tôi thấy lạc quan và hứng thú, vì sao lần này đã khác.

Let me detail a few.

Để tôi liệt kê tại sao nhé.

First, we have cheaper inputs.

Đầu tiên, chúng ta có nguyên liệu rẻ hơn.

The biggest input in our economy and the dominant cost is energy.

Thứ nguyên liệu rẻ nhất trong nền kinh tế và đóng vai trò chủ đạo là năng lượng.

Until now, the dominant source of energy is fossils: coal, oil, gas.

Đến nay, những nguồn năng lượng chủ yếu là hoá thạch: than, dầu và khí ga.

Climate change is caused by burning fossil fuels.

Đốt hoá thạch chính là tác nhân của biến đổi khí hậu.

But now, prompted by incredible decline in cost,

Nhưng hiện nay, được thúc đẩy bởi sự sụt giám đáng kinh ngạc về chi phí,

solar and wind are the cheapest forms of electricity,

năng lượng mặt trời và gió đã trở thành những nguồn năng lượng rẻ nhất,

most places on the planet.

trên hầu hết các nước trên thế giới.

Until recently, while we knew that fossils were the source of the problem,

Chỉ mới đây thôi, dù đều biết nhiên liệu hoá thạch chính là nguyên căn của vấn đề,

we had no alternatives.

ta không có sự lựa chọn.

Stopping fossils would have meant stopping the economy.

Bởi dừng khai thác hoá thạnh đồng nghĩa với nền kinh tế bị ngưng trệ.

Alternatives now exist.

Giờ đây ta có lựa chọn.

Two, we have better technologies.

Thứ hai, chúng ta có công nghệ tiên tiến hơn.

Consider lithium-ion batteries

Cùng nhìn vào pin Li-ion

and how they enabled the electric vehicle revolution.

thứ đã đặt nền móng cho cuộc cách mạng xe điện.

Those batteries are now being applied towards other applications

Giờ đây, loại pin này còn đang được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực khác

and other opportunities.

và những cơ hội mới.

We have better computers and new ways of using them.

Chúng ta có những chiếc máy tính mạnh hơn và có những cách mới để sử dụng chúng.

Machine learning and artificial intelligence

Học máy và trí tuệ nhân tạo

applied to big data sets

khi được áp dụng vào dữ liệu lớn

enables us to explore and develop new materials.

đã cho phép chúng ta nghiên cứu và phát triển vật chất mới

It enables us to reduce energy needs,

Nó cho phép ta giảm thiểu nhu cầu về năng lượng,

and it enables us to solve problems in previously unimaginable ways,

và cho phép ta giải quyết vấn đề bằng cách không thể tưởng tượng nổi trước đây,

some as simple as software that companies use to optimize delivery routes.

một số đơn giản là phần mềm các công ty dùng để tối ưu hoá đường giao hàng.

We use less fuel to get stuff places.

Ta sử dụng ít nhiên liệu hơn để vận chuyển hàng hoá.

The bioeconomy has CRISPR and other gene editing tools.

Ngành kinh tế sinh học có CRISPR và những công nghệ chỉnh gen.

Those can be used to help plants like wheat, corn, rice, soy

Chúng có thể được sử dụng để giúp các loại cây lượng thực

grow with less inputs, less water, less fertilizer.

phát triển khi sử dụng ít nguyên liệu, ít nước, ít phân bón hơn.

Massive opportunities.

Có rất nhiều cơ hội.

And we are in the early stages of developing equipment

Và chúng ta đang ở tại những giai đoạn đầu trong việc phát triển những thiết bị

that can suck carbon dioxide out of the air,

mà có thể hút khí carbon dioxit ra khỏi không khí,

with the promise of one day reversing some of the pollution

với lời hứa hẹn rằng một ngày ta có thể đảo ngược tình thế về lượng khí thải

we've been pouring into our atmosphere for the past 200 years.

loài người đã thải vào bầu khí quyển trong vòng 200 năm trở lại đây

Three.

Thứ ba.

We have and are developing better materials.

Chúng ta đã và đang phát triển vật liệu tốt hơn.

The streets we walk on, the buildings we work in,

Con đường chúng ta đi, những toà nhà nơi ta làm việc,

they're made of concrete and steel.

chúng được làm từ bê tông và cốt thép.

Combined, those two contribute over 15 percent of global emissions.

Gộp lại, những yếu tố đó đóng góp hơn 15% lượng khí thải toàn cầu.

Now we can start making buildings up to 20 stories or more high

Giờ đây ta đã bắt đầu xây những toà cao ốc cao từ 20 tầng trở lên

without any steel or concrete.

mà không cần dùng đến thép hay bê tông.

There’s structures made of laminated mass timber,

Có những toà nhà được làm từ gỗ khối nhiều lớp,

which actually sequesters carbon.

mà có thể cô lập lượng carbon.

And at the same time, we're developing ways

Đồng thời, loài người còn đang nghiên cứu

of making steel and concrete without emissions.

để làm thép và bê tông thân thiện với môi trường.

Fourth.

Thứ tư,

Climate tech is now sexy, elegant and chic.

Các thiết bị công nghệ thân thiện với môi trường hiện đã rất thời thượng.

Electric vehicles were invented in the 1880s.

Xe điện được phát minh vào những năm 1880.

As recently as the 1990s, though, they were clunky and ugly.

Gần đây, vào những năm 1990, chúng vẫn rất bất tiện và xấu xí.

You couldn't go much more than 50 miles on a single charge.

Bạn còn không thể đi được quá 50 dặm với một lần sạc.

Now we have safe, affordable,

Hiện ta đã có những chiếc xe điện an toàn, có giá cả phải chăng,

fun-to-drive, sexy electric vehicles.

thoải mái và bắt mắt.

I think in five years we're going to be surprised,

Tôi nghĩ rằng trong vòng 5 năm, ta sẽ bị bất ngờ,

we'll be shocked if people want to buy a gasoline version.

ta sẽ thấy sốc nếu có người hỏi mua loại xe chạy bằng xăng.

Or consider solar panels.

Cùng xem xét tấm pin năng lượng mặt trời.

Not too long ago,

Không lâu trước đây,

many communities banned them from being installed on their roofs

rất nhiều khu dân cư đã cấm người dân lắp đặt thiết bị này trên mái nhà

for fear that they would uglify the neighborhood.

bởi họ sợ ảnh hưởng đến thẩm mỹ của cả khu dân cư.

Now they look like roofs.

Giờ đây chúng đã nhìn giống mái nhà.

They're a status symbol.

Chúng là một biểu tượng địa vị.

You have to have them.

Bạn bắt buộc phải có chúng.

Other panels are used to power not just homes

Thứ này không chỉ cung cấp năng lượng cho nhà ở

but companies and factories.

mà còn cả những công ty và nhà máy nữa.

Messaging matters.

Việc có thông điệp rất quan trọng.

Fifth, there is so much more money being directed

Thứ năm, có ngày càng nhiều tiền đang được sử dụng

towards zero-emissions investments.

để đầu tư vào những dự án không khí thải.

Solving these problems, building these companies

Giải quyết vấn đề này, xây dựng những công ty này

takes hard-working entrepreneurs,

cần có những doanh nhân chăm chỉ,

and it takes money.

cũng như là tiền.

Until not so long ago,

Không lâu trước đây,

there weren't many people willing to invest in the riskiest technologies.

còn nhiều người do dự đầu tư vào những công nghệ rủi ro nhất.

Now we have dedicated pools of capital focused across climate,

Nay ta đã có một nguồn vốn chuyên dụng tập trung vào khí hậu,

from early-stage technologies and companies

từ những công nghệ và công ty trong giai đoại thai nghén

to later-stage development

đến những giai đoạn hoàn thiện hơn

and massive utility scale projects that require billions of dollars,

và những dự án nghìn tỉ đô la với quy mô đồ sộ

which actually encourages more capital to come in

đang thật sự khuyến khích vốn được đổ vào

and is a [virtuous] cycle.

và đây là một vòng tròn đạo đức.

Each of these examples -- this is not an exhaustive list --

Mỗi ví dụ trong số này -- đây không phải là một danh sách dài --

but each of these examples are real.

nhưng mỗi ví dụ vừa được nhắc đến là thật.

Real opportunities that are in development.

Những cơ hội thực tế đang được triển khai.

We also have better policies.

Chúng ta còn có những chính sách tốt hơn.

Governments are making plans

Chính quyền đang vạch ra những kế hoạch

that make them good partners and customers for entrepreneurs.

để mang lại những đối tác tốt và những khách hàng tốt cho doanh nhân.

We know so much more about climate injustice.

Chúng ta đã biết nhiều hơn về bất bình đẳng trong khí hậu.

We have real demand from the public to solve it.

Quần chúng thật sự đang yêu cầu ta phải giải được bài toán này.

We have engineers and scientists and investors

Chúng ta có những kĩ sư và nhà khoa học và nhà đầu tư

working around the planet on these problems.

trên thế giới để giải bài toán này.

Put these things together

Gộp những điều này lại

and a clear picture emerges,

thì chúng ta có một bức tranh hoàn chỉnh,

a realistic pathway towards a clean future for all.

một hướng đi rõ ràng đến một tương lai sạch hơn cho nhân loại.

These things have another characteristic.

Những thứ này có một đặc điểm khác.

They are combinatorial.

Chúng có khả năng được tổng hợp.

One accelerates the other.

Một thứ thúc đẩy sự phát triển thứ kia.

One propels the next forward.

Một thứ lại thúc đẩy hành trình tiếp theo.

For instance, with cheap green electricity,

Ví dụ, với năng lượng điện thân thiện môi trường giá rẻ,

we will soon have cheap green hydrogen.

chúng ta sẽ sớm có khí hiđrô giá rẻ và thân thiện với môi trường.

Green hydrogen can be used to power homes and factories.

Khí hiđrô xanh có thể được sử dụng để cung cấp năng lượng cho nhà ở và nhà máy.

It can be used to make fertilizer,

Chúng có thể được dùng để làm phân bón,

or it can be used to make steel without emissions.

hay được dùng để làm thép không khí thải.

Tremendous opportunities.

Cơ hội đang rất rộng mở.

We're developing storage systems and batteries

Chúng ta đang phát triển những hệ thống lưu trữ và pin -

that are the missing link

những liên kết đang thiếu

to make wind and solar firm and dispatchable,

để khiến năng lượng gió và mặt trời trở nên bền và dễ sửa chữa,

real alternatives to fossils.

thực sự là lựa chọn thay cho hoá thạch

And ...

Và ...

mark my words,

hãy nhớ kĩ lời tôi,

the combination of EVs and electric trains,

sự kết hợp của xe điện và tàu điện,

remote sensors and big data analytics,

cảm ứng từ xa và phân tích từ dữ liệu lớn

it's going to revolutionize how we move people and goods around the planet.

sẽ cách mạng hoá cách ta di chuyển và cách hàng hoá được vận chuyển.

Of course, we still have a lot to do.

Tất nhiên, ta còn một con đường dài.

We have to develop the solutions we have,

Ta cần phải phát triển những thứ sẵn có,

and we have to develop and invent some

và chúng ta cần phát triển và phát minh ra

to solve some wickedly hard problems,

cách để giải quyết những vấn đề hóc búa,

many of which I've mentioned already.

mà tôi đã nhắc đến trước đó.

For instance, how do we grow healthy food without emissions

Ví dụ, làm thế nào để chúng ta trồng thực phẩm sạch mà không thải khí nhà kính

while protecting and restoring nature?

song song với bảo tồn và khôi phục thiên nhiên?

How do we construct our buildings and fly airplanes without emissions?

Và làm thế nào để xây những toà nhà và lái máy bay không khí thải?

How do we recycle minerals instead of mining for new?

Làm thế nào để tái chế tài nguyên thay vì khai thác tài nguyên mới?

And how do we make chemicals without drilling for oil and gas?

Và làm cách nào để ta làm hoá chất mà không cần động đến dầu hay ga?

How do we make steel without emissions

Có cách nào để tạo thép không để lại khí thải

and concrete that absorbs carbon dioxide at scale?

và xi măng có thể hấp thụ một lượng khí carbon dioxit nhất định?

And how do we all,

Và làm thế nào để ta làm tất cả,

especially big emitters like multinational corporations,

đặc biệt là những công ty đa quốc gia đang thải ra lượng lớn khí thải,

track and report our emissions?

theo dõi và báo cáo lượng khí thải của ta.

Because you cannot manage what you don't measure.

Bởi bạn không thể quản lý nếu bạn không đo đạc.

We need good, reliable, transparent carbon accounting.

Chúng ta cần có những hạch toán khí thải tốt, tin cậy và minh bạch.

Another massive opportunity:

Một cơ hội cực tốt nữa:

developing carbon accounting and reporting software.

phát triển phần mềm tính toán và thông báo lượng khí carbon.

Now, so many people understand the urgency of the situation.

Ngày nay, rất nhiều người đã hiểu được tính cấp thiết của tình hình.

We understand that new and now go hand in hand.

Chúng ta hiểu được rằng những thứ mới và thực tại đi đều với nhau.

We can't sit around waiting for a solution.

Chúng ta không thể ngồi yên và chờ đợi giải pháp.

We need to get out and develop the ones we have

Chúng ta cần đứng dậy và phát triển những thứ ta có

while we invent the ones we don't have yet.

trong khi ta phát minh những thứ mà ta chưa có.

And none of this happens without passionate people,

Và sẽ không có những điều này mà thiếu người đam mê,

and that's why I'm so excited, so optimistic.

và đó là tại sao tôi rất háo hức, rất lạc quan.

I see it everywhere,

Tôi thấy nó ở khắp mọi nơi,

from young people in the United States

từ những bạn trẻ người Mỹ

who refuse to work for a company that isn’t committed to a clean future,

từ chối làm việc cho những công ty không hướng đến một tương lai xanh,

to engineers in Africa

cho đến những kĩ sư ở Châu Phi

developing the infrastructure, the water and the electricity that continent needs,

đang phát triển cơ sở hạ tầng, nước ngọt và năng lượng điện mà lục địa này cần,

but doing so sustainably.

nhưng làm theo cách bền vững.

And this is also combinatorial.

Và những điều này cũng có thể cộng hưởng.

Great people attract more great people,

Những người giỏi thu hút nhiều người giỏi hơn,

which catalyzes more money, brings in even more great people.

điều này mang lại nhiều tiền hơn, rồi thu hút nhiều người giỏi hơn nữa.

It's a virtuous cycle.

Đây là một vòng tròn đạo đức.

Having worked -- the key factor in any effort, in any enterprise,

Đã làm việc - yếu tố quan trọng trong bất kỳ nỗ lực hay doanh nghiệp nào,

the key factor in that success is the people.

yếu tố then chốt trong sự thành công ấy là con người.

And having worked in innovation almost all my adult life,

Và đã làm việc trong sự đổi mới gần như suốt cuộc đời trưởng thành,

I can honestly say that the people I work with every day are,

tôi thật sự có thể nói rằng những người tôi đang làm việc cùng mỗi ngày,

you are, the solution.

các bạn, chính là giải pháp.

We are different this time.

Chúng ta đã thay đổi.

And that’s why it’s different this time.

Cho nên lần này mọi thứ sẽ thay đổi.

And we will succeed.

Và chúng ta ắt sẽ thành công.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)