Meet Methane, the Invisible Climate Villain | Marcelo Mena | TED

Çeviri: Sevgin Gungor Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

This is the Ghazipur landfill in Delhi, India.

Burası, Hindistan'ın Delhi şehrindeki Ghazipur çöp sahası.

It’s almost 20 stories high and it often collapses,

Neredeyse 20 kat yüksekliğinde ve sık sık çökerek

killing the waste pickers that work there.

burada çalışan atık toplayıcıları öldürüyor.

Last year, when temperatures hit 43 degrees Celsius,

Geçen yıl, sıcaklıklar 43 santigrat dereceye ulaştığında

it caught fire three times in a month and burned for 48 hours straight,

bir ayda üç kez alev aldı ve 48 saat boyunca yanarak

exposing the city to harmful particulate matter.

şehri zararlı partiküllere maruz bıraktı.

This happens because the organic waste in the landfills

Bunun nedeni, çöplüklerdeki organik atıkların ayrışması

decomposes to form methane,

ve oldukça yanıcı ve güçlü

a highly flammable and potent greenhouse gas.

bir sera gazı olan metanı oluşturması.

And as we have more and more heat waves, the problem will only get worse.

Ve gittikçe daha fazla sıcak hava dalgası yaşandıkça sorun daha da kötüleşecek.

This landfill in Buenos Aires

Buenos Aires'teki bu çöp sahası,

causes the pollution equivalent to roughly 1.4 million cars,

kabaca 1,4 milyon arabaya eşdeğer bir kirliliğe neden oluyor.

or the same as roughly two average-sized coal-fired power plants.

Veya kabaca iki adet ortalama büyüklükteki kömürle çalışan enerji santrali ile.

Landfills like these are major contributors to climate change

Bunun gibi çöplükler, yaydıkları metan nedeniyle

iklim değişikliğinin en önemli kaynaklarından biridir.

because of the methane they emit.

Methane ...

Metan...

comes from everywhere in the world,

dünyanın her yerinden geliyor,

but in developing countries, emissions are expected to double by 2050.

ama gelişmekte olan ülkelerde emisyonların 2050'ye kadar ikiye katlanması bekleniyor.

Methane is therefore the Global South's climate challenge,

Metan bu nedenle Küresel Güney'in iklim sorunu,

because it's a development challenge.

çünkü bu bir kalkınma sorunu.

As poor countries get richer,

Yoksul ülkeler zenginleştikçe

their demand for food and consumer goods will increase,

gıda ve tüketim mallarına olan talepleri artacak

and so will the waste they generate.

ve ürettikleri atıklar da artacaktır.

If we're going to keep warming under 1.5 degrees Celsius,

Isınmayı 1,5 santigrat derecenin altında tutacaksak,

we need to reduce methane emissions in half by 2050.

2050 yılına kadar metan emisyonlarını yarıya indirmemiz gerekiyor.

But we must do so without getting in the way

Ancak bunu, Küresel Güney'in yaşam kalitesindeki

of quality-of-life improvements in the Global South.

iyileşmelerin önüne geçmeden yapmalıyız.

That's why, in 2022, I became the CEO of the Global Methane Hub,

Bu nedenle, 2022'de Santiago, Şili'de metan azaltımına odaklanan

a major philanthropic effort focused on methane mitigation,

büyük bir yardım kuruluşu olan Global Metan Merkezi'nin

based out of Santiago, Chile.

CEO'su oldum.

Methane doesn't get the same attention as carbon dioxide does,

Metan, karbondioksit ile aynı ilgiyi görmüyor,

but it's contributed to nearly half the warming

ancak bugüne kadar yaşadığımız ısınmanın

we've experienced to date.

neredeyse yarısına katkıda bulundu.

It's short-lived,

Kısa ömürlüdür,

so we stop emissions now, its warming effect will soon follow.

bu yüzden emisyonları şimdi durdurursak, ısınma etkisi yakında gelecektir.

If we only focus on carbon-dioxide emissions,

Sadece karbondioksit emisyonlarına odaklanırsak,

we're only going to get half the temperature reduction

önümüzdeki yirmi yılda sıcaklık düşüşünün yalnızca

with these next two decades.

yarısını elde edeceğiz.

Mitigating methane, therefore,

Bu nedenle metanı azaltmak,

is the fastest, most efficient way to reduce temperature

bizim yaşam süremiz boyunca

sıcaklığı düşürmenin en hızlı, en verimli yoludur.

within our lifetime.

But don't get me wrong,

Ama beni yanlış anlamayın.

this is not about delaying action on fossil fuels.

Fosil yakıtlarla ilgili harekete geçmeyelim demiyorum.

40 percent of methane emissions come from fossil-fuel extraction.

Metan emisyonlarının yüzde 40'ı fosil yakıtların çıkarılması kaynaklıdır.

But today, I'm going to talk about the other 60 percent

Ama bugün, pek çok insanın bahsetmediği diğer

that not a lot of people talk about,

yüzde 60'tan bahsedeceğim.

which is food systems’ emissions --

Gıda sistemlerinin emisyonlarından --

food production and food waste.

gıda üretimi ve gıda israfı.

I’m a biochemical engineer, a professor

Ben bir biyokimya mühendisiyim,

bir profesörüm ve eskiden Şili'nin çevre bakanıydım.

and I was formerly the environmental minister for Chile.

Before I got into politics,

Siyasete girmeden önce,

when I was a graduate student at the University of Iowa,

Iowa Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisiyken

I’d work with NASA,

NASA ile çalışırdım,

tracking air pollution across continents

uçak ve uyduları kullanarak

using aircraft and satellites.

kıtalardaki hava kirliliğini izlerdim.

When I got back home,

Ülkeme döndüğümde

I used the same tools to develop air-quality forecasting systems

aynı araçları kullanarak hava kalitesi tahmin sistemleri geliştirdim

that helped change the way we did things.

ve bu, işleri yapma şeklimizi değiştirdi.

Ve hava kirliliği seviyelerinde radikal bir düşüş yaşadık.

And we had a radical drop in air-pollution levels.

But during my tenure, a large landfill caught fire,

Ama görev yaptığım sürede, büyük bir çöp sahası alev aldı

and it put the whole city of Santiago under a black cloud

ve tüm Santiago şehrini

bir kanserojen kurum bulutu kapladı.

of carcinogenic soot.

It was an event our model couldn't predict.

Bu, modelimizin tahmin edemediği bir olaydı.

It was methane, again.

Bu yine metandı.

Another landfill nearby smelled so terrible

Yakındaki başka bir çöp sahası o kadar kötü kokuyordu ki

that neighbors protested for weeks.

komşular haftalarca protesto etti.

And they were right -- nobody deserves to live like that.

Ve haklıydılar. Kimse böyle yaşamayı hak etmiyor.

And we could do something about it.

Ve biz bu konuda bir şey yapabiliriz.

The organic waste in landfills

Çöp sahalarındaki organik atıklar,

is one of the most visible sources of methane,

en görünür metan kaynaklarından biri.

literally.

kelimenin tam anlamıyla.

And food systems,

Ve gıda sistemleri,

food loss and waste, is a big part of the problem.

gıda kaybı ve israfı, sorunun büyük bir parçası.

Fifty percent of all food systems’ emissions

Tüm gıda sistemlerinin emisyonlarının yüzde 50'si

come from food that nobody ever eats.

kimsenin yemediği yiyeceklerden geliyor.

In Sub-Saharan Africa,

Sahra Altı Afrika'da

37 percent of all food that's produced is either lost or wasted,

üretilen tüm gıdaların yüzde 37'si, onları depolamak, taşımak

veya bozulmasını önlemek için yeterli altyapı olmaması nedeniyle

either because there's not enough infrastructure to store it,

to transport it, or to keep it from spoiling.

ya kayboluyor ya da israf ediliyor.

The other part ends up in the trash,

Diğer kısım çöpe gidiyor

and when that organic waste is concentrated in the landfill,

ve bu organik atık çöp sahasında yoğunlaştığında,

we can see the methane this waste emits from space.

yaydığı metanı uzaydan görebiliriz.

The NGO Carbon Mapper is a public-private partnership

STK Carbon Mapper, dünyanın dört bir yanındaki metan kaynaklarını belirlemede

that's leveraging technology developed by NASA scientists

NASA bilim adamları tarafından geliştirilmiş

teknolojilerden yararlanan bir kamu-özel ortaklığıdır.

to pinpoint methane sources across the world.

They started with aircraft

Uçakla başladılar

and soon they’ll be up in a satellite.

ve yakında bir uyduya ulaşacaklar.

Seeing methane this way contributes to real mitigation,

Metanı bu şekilde görmek gerçek azaltıma katkıda bulunur.

and the Sunshine Canyon Landfill

Los Angeles'taki Sunshine Canyon

in Los Angeles

Depolama Sahası

is an example of this.

buna bir örnektir.

Airborne methane data inform basic operational improvements,

Havadaki metan verileri, temel operasyonel iyileştirmeler sağlıyor.

such as covering the daily trash with liners,

Örneğin, günlük çöpleri örtüyle kaplamak

emisyonlarda radikal bir düşüş,

which led to a radical drop in emissions,

emisyonların yüzde 60 oranında düşmesini sağladı

60 percent lower emissions,

and the complaints from neighbors disappeared.

ve komşuların şikayetleri ortadan kalktı.

Now we decided to take this effort globally,

Şimdi bu çabayı küresel düzeye taşımaya karar verdik

and with our colleagues from RMI,

ve RMI, Temiz Hava Görev Gücü

the Clean Air Task Force and Carbon Mapper,

ve Karbon Mapper'den meslektaşlarımızla

we put together the Waste MAP,

Waste MAP,

the Waste Methane Assessment Platform,

Atık Metan Değerlendirme Platformu'nu oluşturduk.

which links satellite information,

Bu, uydu bilgilerini, STK'ları ve yerel yönetimleri

NGOs and local governments

müdahale edebilmeleri için

to intervene.

birbirine bağlıyor.

With other colleagues,

Diğer meslektaşlarla,

we’re working in the biggest landfills in the world,

gördüğünüz Delhi'deki, Buenos Aires'teki

including the one you saw in Delhi,

ve tabii yaşadığım Santiago şehrindeki

the one in Buenos Aires,

dahil olmak üzere dünyanın

and of course the city of Santiago, where I live.

en büyük çöplüklerinde çalışıyoruz.

Metan kaynaklarını tam olarak belirlemek,

Pinpointing methane sources allows us to stop existing emissions,

mevcut emisyonları durdurmamızı sağlar,

but it also helps prevent new emissions from occurring, too.

ama aynı zamanda yeni emisyonların oluşmasını önlemeye de yardımcı olur.

And it starts with organic waste diversion.

Ve bu, organik atıkların yönlendirilmesiyle başlar.

We could do a lot of different solutions,

Birçok farklı çözüm uygulayabiliriz,

like composting.

kompostlama gibi.

We could do food banking,

Gıda bankaları kurabiliriz

or we could turn that organic waste into food,

ya da bu organik atıkları yiyeceğe dönüştürebiliriz,

like what my dog, Rucio, eats,

köpeğim Rucio'nun yediği,

made from soldier flies that grew on food waste.

atık gıdalarda yetişen asker sineklerden yapılan yiyecek gibi.

Now don't worry,

Endişelenmeyin,

I would never feed my dog anything I wouldn't eat.

köpeğimi asla kendim yemeyeceğim bir şeyle beslemem.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But food waste is not the only problem.

Ama tek sorun yiyecek israfı değil.

What we eat also has big impact.

Yediklerimizin de büyük etkisi var.

And in that, cows -- raising cows for dairy and meat

Ve bu bağlamda, inekler -- süt ve et için inek yetiştirmek,

is the single largest anthropogenic source of methane.

metanın en büyük antropojenik kaynağıdır.

That's right, cow burps.

Evet, inek geğirtisinden bahsediyorum.

The scientific name for that is enteric fermentation.

Bunun bilimsel adı enterik fermantasyondur.

If you feed an animal low-quality food instead of high-quality food,

Bir hayvana yüksek kaliteli gıda yerine düşük kaliteli gıdalar verirseniz,

a lot of that energy doesn't go to create milk,

bu enerjinin çoğu süt üretmeye gitmez,

it goes to digestion and cow burps.

sindirime ve inek geğirmesine gider.

So an animal in Sub-Saharan Africa causes five times more emissions

Yani Sahra Altı Afrika'daki bir hayvan,

birim süt başına Kuzey Amerika'dakinden beş kat daha fazla emisyona neden olur,

than one in North America,

per unit of milk,

çünkü genellikle

becasue it's usually eating suboptimal food.

kalitesiz gıdalar ile beslenir.

So improved breeding, feeding and animal welfare

Yani üremeyi, beslenmeyi ve hayvan refahını arttırmak,

could reduce emissions and improve income for farmers.

emisyonları azaltabilir ve çiftçilerin gelirini de artırabilir.

But we have to do a lot more about cow-burp emissions,

Ancak inek geğirmesi emisyonları konusunda daha fazlasını yapmamız gerekiyor.

and that's why we're launching

Bu yüzden, Enterik Fermantasyon

the Enteric Fermentation Research and Development Accelerator,

Araştırma ve Geliştirme Hızlandırıcısını başlatıyoruz.

Bu, hayvan emisyonlarını azaltmaya odaklanacak

a 200-million-dollar effort

that will focus on reducing livestock emissions,

200 milyon dolarlık bir çaba

and it will be the biggest effort of its kind.

ve türünün en büyük çabası olacak.

You may have heard some scientists are feeding algae or seaweed to animals

Bazı bilim adamlarının, hayvanlara, metan emisyonlarını azaltmak amacıyla

to change their metabolism to reduce methane emissions,

metabolizmalarını değiştirmek için yosun verdiklerini duymuşsunuzdur.

and there's a whole bunch of solutions like that,

Bunun gibi bir sürü çözüm var,

but for each one, we have to know:

ancak her biri için şunu bilmeliyiz:

Is it safe? Does it last?

Güvenli mi? Sürüyor mu?

And how will it perform when it’s not in optimal settings,

Ve hayvanın doğrudan beslenmek yerine

like when the animal is out in pasture all day,

bütün gün merada olduğu zamanlar gibi

optimum olmayan durumlarda nasıl işliyor?

instead of being fed?

We hope that this research initiative

Umarız bu araştırma girişimi,

will deliver the scientific breakthroughs we need

hayvancılık kaynaklı emisyonları azaltmak ve 1.5 hedefini canlı tutmak

to reduce livestock emissions

için ihtiyaç duyduğumuz bilimsel atılımları sağlayacaktır.

and keep 1.5 alive.

When I was minister, I would often hear from my colleagues,

Ben bakanken, meslektaşlarımdan sık sık şu soruyu duyardım,

"Why should we act on climate change,

“Soruna zengin ülkeler neden olduysa,

if it was the rich countries that caused the problem?"

iklim değişikliği konusunda neden biz harekete geçelim?”

And it's partly true.

Ve bu kısmen doğru.

Emissions have historically come from developed countries,

Emisyonlar tarihsel olarak gelişmiş ülkelerden gelmiştir,

but they're rising fast in the developing world.

ancak gelişmekte olan ülkelerde hızla artmaktadır.

We don't need to follow a path

Daha fazla emisyon ve kirliliğe yol açacağını

we know will lead to higher emissions and pollution --

bildiğimiz bir yolu izlememize gerek yok.

we could cut straight across into sustainable solutions.

Doğrudan sürdürülebilir çözümlere geçebiliriz.

But what I hear from colleagues was based on the premise

Ancak meslektaşlarımdan duyduğum şey, emisyonları azaltmanın,

that reducing emissions will make our day-to-day lives worse

yoksun kalacağımız şeyler nedeniyle günlük hayatımızı

because of all the things we'd have to do without.

kötüleştireceği varsayımına dayanıyordu.

But this is a false narrative,

Ama bu yanlış bir anlatı

and it's not the case for methane.

ve metan için durum böyle değil.

Methane is a global problem,

Metan küresel bir sorundur,

but the benefits are felt where action is taken.

ancak faydalar harekete geçilen yerde hissedilir.

Vulnerable communities

Sürekli çöplük yangınları

that aren't exposed to the constant threat of dump fires

veya kötü koku tehdidine maruz kalmaktan

or foul smells.

kurtulan savunmasız topluluklar.

Landfills that aren't filled with rotting organic waste

Yiyecek veya gübreye dönüştürülebileceği halde çürüyen

that could instead be turned to food or fertilizer.

organik atıklarla dolu olmayan depolama alanları.

Farmers that are already under the threat of climate change

Zaten iklim değişikiği tehdidi altında olan

could gain income and resilience

çiftçiler, daha iyi, daha verimli hayvancılık

because of better, more efficient livestock and rice production.

ve pirinç üretimi sayesinde gelir ve dayanıklılık kazanabilirler.

You and I ...

Siz ve ben...

can't do much to create zero-emission cement

sıfır emisyonlu çimento yaratmak veya ülkeler veya kıtalar

or change grids across countries or continents --

arasındaki enerji hatlarını değiştirmek için pek bir şey yapamayız --

well, some of you can, but not everybody.

-- peki, bazılarınız yapabilir, ama herkes değil.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But 60 percent of our emissions from methane

Ama metan emisyonlarımızın yüzde 60'ı yiyeceklerimizden,

come from our food, our trash and our neighborhoods.

çöplerimizden ve mahallelerimizden geliyor.

And taking action on reducing methane now

Ve şimdi metanı azaltmak için harekete geçmek,

is a big step to saving the planet.

gezegeni kurtarmak için büyük bir adım.

And we could start when we get back home,

Eve döndüğümüzde yemeğimizi

composting our food.

kompostlayarak başlayabiliriz.

We'll see the benefits --

Faydalarını göreceğiz --

better living conditions, cleaner air,

daha iyi yaşam koşulları, daha temiz hava,

improved food security,

daha iyi gıda güvenliği,

right here and right now.

burada ve şu anda.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Cheers and applause)

(Alkışlar)