Why Africa must become a center of knowledge again | Olúfẹ́mi Táíwò

Translator: ketevan vashakidze Reviewer: Guranda Dzamelashvili

რა დგას აფრიკის ამჟამინდელ, დაუძლურებულ მდგომარეობასა და

What stands between Africa's current prostrate condition

and a future of prosperity and abundance for its long-suffering populations?

მისი ხანგრძლივად ნატანჯი ერების მომავალ კეთილდღეობასა და სიმდიდრეს შორის?

One word:

მხოლოდ ერთი რამ:

knowledge.

ცოდნა.

If Africa is to become a continent that offers the best life for humans,

თუ აფრიკა იმ კონტინენტად იქცევა,

რომელიც ადამიანებს საუკეთესო ცხოვრების პირობებს შესთავაზებს,

it must become a knowledge society

ის დაუყონებლივ ცოდნის საზოგადოება უნდა გახდეს.

immediately.

This is what I have called "Africa's knowledge imperative."

მე ამას ,,აფრიკის განათლების გარდაუვალი მოთხოვნა" ვუწოდე.

Our universities must reduce emphasis on producing manpower

ჩვენმა უნივერსიტეტებმა მუშახელის შექმნაზე აქცენტირება უნდა შეამცირონ

for running our civil society,

სამოქალაქო საზოგადოების,

our economy

ჩვენი ეკონომიკისა

და პოლიტიკური ინსტიტუტების მართვისას.

and our political institutions.

They should be dedicated mainly to knowledge production.

ისინი, ძირითადად,ინტელექტუალური დოვლათის შექმნაზე მიმართულნი უნდა იყვნენ.

რა აზრი აქვს სამოქალაქო ინჟინრების აღრზდას

What sense is there in producing civil engineers

თუ მათ ნიადაგმცოდნეები და გეოლოგები მხარს არ უჭერენ,

who are not supported by soil scientists and geologists,

who make it their business to create knowledge about our soil

რომლებმაც, თავიანთი საქმიანობის ფარგლებში,

ჩვენი ნიადაგისა და კლდეების შესახებ ცოდნა დააგროვეს?

and our rocks?

What use is there in producing lawyers

რა აზრი აქვს იურისტების აღზრდას

without juries who produce knowledge

სამართალმცოდნეების გარეშე,

რომლებიც ცოდნას სამართლის სისტემის ფილოსოფიურ საფუძვლებზე ქმნიან.

of the underlying philosophical foundations of the legal system?

We must seek knowledge.

ჩვენ ცოდნა უნდა ვეძიოთ.

We must approach the matter of knowledge

შემეცნების საკითხებს მანიაკური თავდადებით უნდა მივუდგეთ,

with a maniacal commitment,

without let or hindrance.

შეუფერხებლად და დაუბრკოლებლად.

Though we must seek knowledge to solve problems we know of,

თუმცაღა,ცოდნა არსებული პრობლემების გადასაჭრელად უნდა ვეძიოთ

we must also seek knowledge

ასევე იმ ცოდნასაც უნდა ვეძიოთ,

when there is no problem in view --

რომლებშიც სირთულეები არ ჩანს --

especially when there is no problem in view.

განსაკუთრებით მაშინ,როდესაც სირთულეები არ ჩანს.

მაქსიმალურად უნდა გამოვიკვლიოთ ყველაფერი,

We must seek to know as much of what there is to know of all things,

ადამიანური შესაძლებლობების ფარგლებში

limited only by the insufficiency of our human nature,

and not only when the need arises.

და არა მხოლოდ მაშინ, როდესაც ამის საჭიროება დგება.

Those who do not seek knowledge when it is not needed

ის,ვინც არ ეძიებს ცოდნას, როდესაც მისი საჭიროება არ არის,

will not have it when they must have it.

არ ექნება ის, როდესაც დასჭირდება.

The biggest crisis in Africa today is the crisis of knowledge:

აფრიკის ყველაზე დიდი კრიზისი დღესდღეობით ცოდნის დეფიციტია:

how to produce it,

როგორ შევქმნათ იგი,

how to manage it,

როგორ ვმართოთ

and how to deploy it effectively.

და როგორ გავანაწილოთ ეფექტურად.

For instance, Africa does not have a water crisis.

მაგალითად, აფრიკას წყლის დეფიციტი არ აქვს.

მას წყალთან დაკავშირებული ცოდნის დეფიციტი აქვს,

It has a knowledge crisis regarding its water,

where and what types it is,

სად და რა სახით არსებობს,

how it can be tapped and made available where and when needed to all and sundry.

როგორ ჩამოვასხათ და ყველასთვის ხელმისაწვდომი გავხადოთ,

საჭირო დროსა და ადგილას.

როგორ შეიძლება, კონტინენტზე, რომელიც

How does a continent that is home

to some of the largest bodies of water in the world --

მსოფლიოს ისეთი უმსხვილესი მდინარეების სამშობლოა,

the Nile,

როგორებიცაა ნილოსი,

the Niger,

ნიგერი,

the Congo,

კონგო,

the Zambezi

ზამბეზი

and the Orange Rivers --

და ორანჟი,

be said to have a water crisis,

ითქვას, რომ წყლის კრიზისს განიცდის,

იმ ქვეყნების ჩათვლით

including in countries

სადაც ეს მდინარეები მიედინებიან?

where those rivers are?

და ეს მხოლოდ ზედაპირული წყლის რესურსია.

And that is only surface water.

სანამ ენერგიას ტყუილუბრალოდ სხვა კრიზისებთან ბრძოლაში ვფლანგავთ,

While we wrongly dissipate our energies fighting the wrong crises,

ყველამ, ვინც ჩვენს შესწავლაში ინვესტიცია ჩადო,

all those who invest in knowledge about us

are busy figuring out how to pipe water from Libya's aquifers

ახლა იმის გარკვევას ცდილობენ ლიბიის მიწისქვეშა წყალი

მილებში როგორ გაუშვან,რათა ევროპას წყურვილის გრძნობა მოუკლან.

to quench Europe's thirst.

Such is our knowledge of our water resources

ჩვენი წყლის რესურსის შესახებ ის ვიცით

that many of our countries have given up

რომ აფრიკის ბევრმა ქვეყანამ უარი თქვა

on making potable water a routine presence

სასმელი წყალი აფრიკელების ცხოვრების ყოველდღიურ რუტინად ექცია

in the lives of Africans,

rich or poor,

მდიდარისა თუ ღარიბისთვის,

high and low,

მაღალი თუ დაბალი სოციალური ფენის წარმომადგენელისთვის

rural and urban.

ქალაქის თუ სოფლის მკვიდრისთვის.

We eagerly accept what the merchants of misery

მხურვალედ ვიზიარებთ,რასაც სიღარიბით მოვაჭრეები,

and the global African Studies safari professoriat

მსოფლიოს აფრიკის შემსწავლელი საფარის მკვლევარები და მათი მხარდამჭერები

and their aid-addled,

autonomy-fearing African minions

ავტონომიის მოშიში აფრიკელი მინიონები

მთვარობაში,უნივერსიტეტებსა და სამოქალაქო საზოგადოებაში

in government, universities and civil society

tell us regarding how nature has been to stinting towards Africa

გვუბნებიან თუ როგორი მწირია აფრიკის ბუნება

when it comes to the distribution of water resources in the world.

მსოფლიოში წყლის რესურსების წარმოების თვალსაზრისით.

We are content to run our cities and rural dwellings alike

ჩვენ კმაყოფილები ვართ ჩვენი ქალაქებსა და სოფლების საცხოვრებლების

on boreholes.

ჭაბურღილებზე ყოფნით.

How does one run metropolises on boreholes and wells?

მაგრამ როგორ უნდა ვმართოთ მეტროპოლისებს ჭაბურღილებსა და ჭებზე?

Does Africa have a food crisis?

აფრიკას საკვების კრიზისი აქვს?

Again, the answer is no.

პასუხი კვლავ არის - არა.

ეს არის კიდევ ერთი ცოდნის დეფიციტი აფრიკის სასოფლო-სამეურნეო რესურსებზე

It is yet another knowledge crisis regarding Africa's agricultural resources,

what and where they are,

რა სახის რესურსი გვაქვს და სად,

and how they can be best managed to make Africans live more lives

და როგორ შეიძლება მათი უკეთესად გამოყენება,

ისე რომ აფრიკლებმა,რომლებიც ამას იმსახურებენ უფრო დიდხანს იცოცხლონ.

that are worth living.

Otherwise, how does one explain the fact

სხვაგვარად, როგორ აიხსნება ფაქტი, რომ

that geography puts the source of the River Nile in Ethiopia,

ბუნება ეთიოპიაში მდინარე ნილოსის შენაკადს ათავსებს

and its people cannot have water for their lives?

და მის მოქალაქეებს სიცოცხლისთვის საჭირო წყალი ვერ მიეწოდება?

And the same geography puts California in the desert,

იმავე ბუნება კალიფორნიას უდაბოში ათავსებს,

but it is a breadbasket.

მაგრამ ის რეგიონის ბეღელს წარმოადგენს.

The difference, obviously, is not geography.

ცხადია, განსხვავება გეოგრაფიულ მდებარეობაში არ არის.

It is knowledge.

განსხვავება ცოდნაშია.

Colorado's aquifers

კოლორადოს მიწისქვეშა წყლები

grow California's pistachios.

კალიფორნიაში ფისტებს ზრდის.

Why can't Libya's aquifers

რატომ არ შეიძლება მიწისქვეშა წყლებმა ჩრდილოეთ ნიგერიაში სორგო მოგვაყვანინოს?

grow sorghum in northern Nigeria?

Why does Nigeria not aspire

რატომ არ ისწრაფის ნიგერია,

to feed the world,

რომ მსოფლიო და არამხოლოდ საკუთარი თავი გამოკვებოს?

not just itself?

If Africa's land is so poor, as we are often told,

თუკი აფრიკის ნიადაგი ისეთი მწირია, როგორც ხშირად გვეუბნებიან,

why are outsiders,

რატომ არის, რომ უცხოელები

from the United Arab Emirates all the way to South Korea,

არაბეთის გაერთიანებული საემიროებიდან მოყოლებული სამხრეთ კორეამდე

buying up vast acreages of our land,

ჩვენი მიწის უზარმაზარ ფართობებს ყიდულობენ

to grow food, no less,

არც მეტი, არც ნაკლები, მოსავლის მისაღებად

to feed their people

და, თავიანთი, უნაყოფო მიწებზე დასახლებული ხალხის გამოსაკვებად?

in lands that are truly more geographically stinting?

The new landowners are not planning to import new topsoil

მიწების ახალ მფლობელები არ გეგმავენ ნიადაგის ახალი ფენის შემოტანას,

to make their African acquisitions more arable.

თავიანთი აფრიკული შენაძენის უფრო მეტად დასამუშავებლად

Again, a singular instance of knowledge deficiency.

-კიდევ ერთი მაგალითი ჩვენი ცოდნის დეფიციტის.

In the 19th century,

მეცხრამეტე საუკუნეში,

our predecessors,

ჩვენი წინაპრები, რომლებიც სულ რამდენიმე წლის გათავისუფლებულნი იყვნენ

just years removed from the ravages of slavery and the slave trade,

მონობისა და მონებით ვაჭრობის უღლიდან,

were exploring the Niger and Congo Rivers

მდინარე ნიგერსა და კონგოს იკვლევდნენ

რათა აფრიკის რესურსები თავისი ხალხისა

with a view to turning Africa's resources to the advantage of its people

და დანარჩენი კაცობრიობის სასარგებლოდ გამოეყენებინათ.

and to the rest of humanity,

and their 20th-century successors were dreaming of harnessing

მათი მემკვიდრეები მეოცე საუკუნეში ოცნებობდნენ,რომ

მდინარე კონგოს ენერგია

the powers of the River Congo

to light up the whole continent.

მთელი კონტინენტის გასანათებლად გამოეყენებინათ.

Now only buccaneer capitalists from Europe

ახლა კი, მხოლოდ ევროპელი მეკობრე კაპიტალისტები გეგმავენ,

იმავე გააკეთონ ევროპასა და სამხრეთ აფრიკაში ექსპორტისთვის.

are scheming of doing the same,

but for exports to Europe and South Africa.

And they are even suggesting

და ისინი იმასაც კი ვარაუდობენ,

that Congolese may not benefit from this scheme,

რომ კონგოელები ვერ ისარგებლებენ ამ პროექტით,

because, according to them, Congolese communities are too small

ვინაიდან, მათ შეხედულებით, კონგოური დასახლებები ძალიან მცირე ზომისაა

to make providing them with electricity

რომ მათი ელექტროენერგიით მომარაგება რეალური საზრუნავი გახდეს.

a viable concern.

The solution?

გამოსავალი?

Africa must become a knowledge society,

აფრიკა ცოდნის საზოგადოება უნდა გახდეს,

a defining characteristic of the modern age.

ეს თანამედროვე ეპოქისთვის დამახასიათებელი მოცემულობაა.

We neither are, nor are we on the path to becoming,

ჩვენ არ წარმოვადგენთ ცოდნის საზოგადოებას და ამ გზას არც კი ვადგავართ.

a knowledge society.

თუმცა, ყოველთვის ამგვარად არ ყოფილა.

Things have not always been this way

როდესაც საქმე ცოდნის შქმნასა და აფრიკას ეხება.

when it comes to knowledge production and Africa.

In antiquity, the world went to Africa for intellectual enrichment.

ანტიკურ ხანაში მსოფლიო აფრიკაში ინტელექტუალური განვითარებისთვის ჩადიოდა.

There were celebrated centers of learning,

აქ იყო ცნობილი განათლების ცენტრები,

attracting questers from all parts of the then-known world,

რომლებიც მკვლევარებს მსოფლიოს იმჟამად ცნობილი ყველა კუთხიდან იზიდავდნენ,

seeking knowledge about that world.

რომლებიც ამ სამყაროს ნაწილს შეისწავლიდნენ.

What happened then has implications for our present.

ხოლო რაც შემდგომში მოხდა, ჩვენს აწმყოზეც იქონია გავლენა.

For example,

მაგალითად,

how Roman Africa managed the relationship between settlers and natives

თუ როგორ დაარეგულირა ურთიერთობა რომაული ხანის აფრიკამ

დამპყრობლებსა და ადგილობრივ მოსახლეობას შორის,

between the second and fourth centuries of our era

ჩვენი წელთაღრიცხვით მეორე-მეოთხე საუკუნეებში.

შეიძლება რაიმე გვასწავლოს როდესაც საქმე

might have something to teach us when it comes to confronting

not-too-dissimilar problems at the present time.

დღევანდელ და არც ისე განსხვავებული პრობლემების კონფრონტაციას ეხება.

But how many classics departments do we have in our universities?

მაგრამ რამდენი ანტიკის შემსწავლელი ფაკულტეტი გვაქვს ჩვენს უნივერსიტეტებში?

Because we do not invest in knowledge,

იმის გამო, რომ ცოდნაში ინვესტიციას არ ვდებთ,

people come to Africa now

ხალხი ახლა აფრიკაში არა როგორც

not as a place of intellectual enrichment,

ინტელექტუალური განვითარების ადგილას ჩამოდის,

but as a place where they sate their thirst for exotica.

არამედ როგორც ადგილას, სადაც ეგზოტიკის წყურვილს იკმაყოფილებენ.

Yet for the last half-millennium,

ჯერ კიდევ ბოლო ათასწლეულის მეორე ნახევარში

Africa has been hemorrhaging and exporting knowledge

აფრიკა სისხლად იღვრებოდა და ცოდნა დანარჩენ მსოფლიოში გაქონდა

to the rest of the world.

მიუხედავად იმისა, რომ ევროპულ ტრანს- ატლანტიკურ მონებით ვაჭრობასა და მონობას

Regardless of the popular description of it as a trade in bodies,

the European trans-Atlantic slave trade and slavery

სხეულებით ვაჭრობას უწოდებდნენ,

was one of the most radical and longest programs

ეს ისტორიის მანძილზე აფრიკული ტვინების ექსპორტის

of African brains export in history.

ერთ-ერთი ყველაზე რადიკალური და ხანგრძლივი პროექტი იყო.

American slave owners may have pretended that Africans were mere brutes,

ამერიკელ მონათმფლობელებს, შესაძლოა, თავს ისე მოქონდათ

თითქოს აფრიკელები უბრალო ველურები, საჭაპნე პირუტყვი იყვნენ,

beasts of burden,

almost as inert and dumb as other farm implements

თითქმის ისეთივე ინერტული და უჭკუო, როგორც ფერმის სხვა ინვენტარი,

they classified them with in their ledgers.

რომლებთან ერთადაც საბუღალტრო წიგნებში აჯგუფებდნენ.

And that's what they did.

ასეც იქცეოდნენ.

The enslaved Africans, on the other hand,

დამონებული აფრიკელები, მეორეს მხრივ,

knew their were embodiments of knowledge.

აცნობიერებდნენ, რომ ისინი ცოდნას ხორცს ასხამდნენ.

They were smiths, they were poets,

ისინი იყვნენ მჭედლები, პოეტები,

they were political counselors, they were princes and princesses,

პოლიტიკური მრჩევლები, პრინცები და პრინცესები,

they were mythologists, they were herbologists,

მითოლოგები, ჰერბოლოგები,

they were chefs.

მზარეულები...

ეს სია უსასრულოა.

The list is endless.

They, to take a single example,

თუნდაც ერთი მაგალითი რომ ავიღოთ,

brought the knowledge of rice cultivation

მათ ბრინჯის მოყვანის ცოდნა ამერიკის სამხრეთში წამოიღეს.

to the American South.

მათ ცივილიზაციის ისეთი თვითმყოფადი ელემენტები შექმნეს,

They created some of the most original civilizational elements

for which the United States is now celebrated.

რომლითაც დღეს შეერთებული შტატები თავს იწონებს.

They deployed their knowledge, for the most part,

მათ თავისი ცოდნის უმეტესი ნაწილი

without compensation.

ყოველგვარი კომპენსაციის გარეშე გაანაწილეს.

For the last half-millennium, beginning with the slave trade,

ბოლო ათასწლეულის მეორე ნახევარში, რომელიც მონათა ვაჭრობით დაიწყო,

Africa has been exporting brains

აფრიკას მოაზროვნე ადამიანები ტოვებდნენ.

while simultaneously breaking the chains of knowledge transmission

ამავდროულად, თავად კონტინენტზე ცოდნის გადაცემის ჯაჭვი წყდებოდა,

on the continent itself,

with dire consequences for the systems of knowledge production in Africa.

რამაც აფრიკაში ცოდნის წარმოების სისტემას მძიმე შედეგები მოუტანა.

Successive generations are cut off from the intellectual production

წარმატებული თაობები თავიანთი წინაპრების ინტელექტუალურ შემოქმედებას მოკვეთეს

of their predecessors.

We keep producing for external markets

ჩვენ გარე ბაზრისთვის წარმოებას ვაგრძლებეთ

while beggaring our own internal needs.

და, ამავდროულად, ჩვენი შიდა საჭიროებებისთვის ვმათხოვრობთ.

At present,

დღევანდელი მდგომარეობით,

much of the best knowledge about Africa

აფრიკის შესახებ მეცნიერების უმეტესი და საუკეთესო ნაწილი

is neither produced nor housed there,

აფრიკაში არც იქმნება და არც ინახება .

even when it is produced by Africans.

მაშინაც კი,როდესაც ის აფრიკელების მიერ არის შექმნილი.

Because we are dominated by immediate needs

რადგანაც უშუალო მოთხოვნილები და შესაბამისი გადაწყვეტილებები გვმართავენ

and relevant solutions when it comes to what we should know,

როდესაც საქმე ჩვენი ცოდნის არეალს ეხება,

we are happy to hand over to others

სხვებს სიხარულით ვაკისრებთ ცოდნის შექმის პასუხისმგებლობას

the responsibility to produce knowledge,

including knowledge about, of and for us,

ჩვენს შესახებ და ჩვენთვის განკუთვნილი ცოდნის ჩათვლით

and to do so far away from us.

და ჩვენგან შორს ვქმნით.

We are ever eager to consume knowledge

ყოველთვის ვისწრაფვით ცოდნა გამოვიყენოთ

and have but a mere portion of it

და მისი თუნდაც უბრალო წილი გვქონდეს

without any anxiety about ownership and location.

მფლობელობასა და ადგილმდებარეობაზე წუხილის გარეშე.

African universities are now all too content

აფრიკული უნივერსიტეტები, დღესდღეობით, მეტისმეტად კმაყოფილები არიან

to have e-connections with libraries elsewhere,

სხვა ბიბლიოთეკებთან ელექტრონული კავშირებით

having given up ambitions on building libraries

და არ გააჩნიათ ამბიცია, შექმნან ბიბლიოთეკები

to which the world would come for intellectual edification.

რომლისთვისაც მსოფლიოდან ინტელექტუალური განვითარებისთვის ჩამოვიდოდნენ.

კონტროლი მათზე, ვინც წყვეტს, რა უნდა ეწყოს ჩვენს თაროებზე

Control over who decides what should be stocked on our shelves

და როგორ უნდა განისაზღვროს კოლექციებთან წვდომის პირობები

and how access to collections should be determined

ჩვენი პარტნიორების კეთილსინდისიერებაზე არის დამოკიდებული,

are made to rest on our trust in our partners' good faith

ჩვენ კი იმედი უნდა ვიქონიოთ, რომ ისინი შუა გზაზე არ მიგვატოვებენ.

that they will not abandon us down the road.

This must change.

ეს უნდა შეიცვალოს.

აფრიკა კვლავ ცოდნის ადგილი უნდა გახდეს.

Africa must become a place of knowledge again.

Knowledge production actually expands the economy.

ცოდნის წარმოება ეკონომიკას ნამდვილად გაზრდის.

ავიღოთ, მაგალითად, არქეოლოგიური გათხრები

Take archaeological digs, for instance,

and their impact on tourism.

და მათი ზეგავლენა ტურიზმზე.

ჩვენი სურვილი მზის სინათლე იხილოს ჩვენმა სიძველეებმა,

Our desires to unearth our antiquity,

especially those remote times of which we have no written records,

განსაკუთრებით, იმ პერიოდის რელიქვიებმა, რომლის შესახებ ხელნაწერებიც არ არსებობს,

requires investment in archaeology and related disciplines,

საჭიროებს არქეოლოგიასა და მის მონათესავე დისციპლინებში ინვესტირებას.

e.g., paleoanthropology.

მაგალითად, პალეოანთროპოლოგიაში.

Yet, although it is our past we seek to know,

თუმცაღა წარსულს სუფთა ინტუიციით ვიძიებთ.

by sheer serendipity,

archaeology may shed light on the global human experience

არქეოლოგიას, შეუძლია, ნათელი მოჰფინოს კაცობრიობის გამოცდილებას,

and yield economic payoffs

იყოს ეკონომიკურად მომგებიანი,

that were no part of the original reasons for digging.

რაც გათხრების თავდაპირველ მიზეზებში არ მოიაზრება.

We must find a way to make knowledge and its production sexy and rewarding;

უნდა ვიპოვნოთ გზა ცოდნა და მისი შედეგი მიმზიდველი და ღირებული გავხადოთ

ღირებულში არ იგულისხმება, მაინცდამაინც, ფინანსური შემოსავლის მიღება.

rewarding, not in the crass sense of moneymaking

but in terms of making it worthwhile to indulge in the pursuit of knowledge,

მას უნდა ქონდეს ხარისხი და უნარი, ცოდნის ასპარეზზე გამოვიდეს

ცოდნის შემქმნელი ჯგუფებისა და ინტელექტუალების არსებობას მხარი დაუჭიროს

support the existence

of knowledge-producing groups and intellectuals,

უზრუნველყოს, რომ კონტინენტი

ensuring that the continent

becomes the immediate locus of knowledge production,

ცოდნის წარმოების, გავრცელებისა და გამოყენების კერა გახდება.

distribution and consumption,

და რომ აფრიკელებს საზღვრებს გარეთ ცოდნის დეპოზიტარები კი არ ეყოლებათ,

and that instead of having its depositories

beyond Africa's boundaries,

people once more come from the rest of the world,

არამედ პირიქით, ხალხი კვლავ გვესტუმრება დანარჩენი მსოფლიოდან,

even if in virtual space, to learn from us.

თუნდაც ვირტუალური სივრცის მეშვეობით, რათა ჩვენგან ისწავლონ .

All this we do as custodians on behalf of common humanity.

ამ ყველაფერს კაცობრიობის ინტერესებიდან გამომდინარე ვაკეთებთ.

Creating a knowledge society in Africa,

აფრიკაში ცოდნის საზოგადოების შექმნა,

for me, would be one way to celebrate and simultaneously enhance diversity

ჩემთვის, იქნება, ერთის მხრივ, ბრწყინვალე მოვლენა.

ამავდროულად, ცოდნის სპექტრი გაიზრდება და გამდიდრდება

by infinitely enriching it with material and additional artifacts --

artifacts that we furnish

არტეფაქტებით, რომლებსაც

by our strivings

ცოდნის ასპარეზზე ჩვენი მიზანსწრაფვით წარვადგენთ.

in the knowledge field.

Thank you very much.

მადლობას მოგახსენებთ.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)