What actually causes high cholesterol? - Hei Man Chan

Translator: Nguyễn Hoàng Chinh Nhân Reviewer: Ngọc Châu Phạm

In 1968, the American Heart Association made an announcement

Năm 1968, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ đã đưa ra một thông báo

that would influence people’s diets for decades:

sẽ ảnh hưởng đến chế độ ăn uống của mọi người trong nhiều thập kỷ:

they recommended that people avoid eating more than three eggs a week.

họ khuyến nghị mọi người tránh ăn nhiều hơn ba quả trứng mỗi tuần.

Their reasoning was that the cholesterol packed into egg yolks

Lý do họ đưa ra là cholesterol có trong lòng đỏ trứng

could increase cardiovascular disease risk.

có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

But it turns out that the reality is more complicated.

Nhưng hóa ra trên thực tế nó phức tạp hơn nhiều.

Let's delve into digestion to understand why.

Hãy đi sâu vào hệ tiêu hóa để hiểu lý do tại sao.

As your body processes a meal, it emulsifies fats into lipid droplets

Khi cơ thể bạn tiêu hóa một bữa ăn, nó nhũ hóa chất béo thành các giọt lipid

that can then get absorbed in your small intestine.

mà sau đó có thể được hấp thụ trong ruột non của bạn.

These lipid droplets make their way to various tissues,

Những giọt lipid này đi đến các mô khác nhau,

including your liver.

bao gồm lá gan của bạn.

There, specialized cells unpack and reassemble them

Ở đó, các tế bào chuyên biệt giải nén và lắp ráp chúng lại

into lipid-protein packages, called lipoproteins,

thành các gói lipid-protein, được gọi là lipoprotein,

that are optimized to flow through your bloodstream.

được tối ưu hóa để chảy trong dòng máu của bạn.

Lipoproteins are composed of different ratios of protein and fat,

Các lipoprotein bao gồm các tỷ lệ protein và chất béo khác nhau,

so their density varies.

vì vậy chúng có tỷ trọng khác nhau.

VLDL, or very low-density lipoprotein,

VLDL, hay lipoprotein có tỷ trọng rất thấp,

is mostly packed with fatty molecules, including triglycerides and cholesterol.

chủ yếu chứa các phân tử chất béo, bao gồm triglyceride và cholesterol.

VLDL delivers lipids to your muscle and fat cells

VLDL cung cấp lipid cho các tế bào cơ và mỡ của bạn

to be stored and used for energy.

để được lưu trữ và sử dụng làm năng lượng.

Afterwards, it’s converted into LDL, or low-density lipoprotein.

Sau đó, nó được chuyển đổi thành LDL, hay lipoprotein có tỷ trọng thấp.

LDL is informally known as “bad cholesterol”

LDL được gọi một cách không chính thức là “cholesterol xấu”

because it’s associated with cardiovascular diseases.

vì nó có liên quan đến các bệnh tim mạch.

This is because LDL is more prone to accumulating on blood vessel walls,

Điều này là do LDL dễ bị tích tụ trên thành mạch máu,

which can cause inflammation.

dẫn đến có thể gây viêm.

The inflammation attracts specialized white blood cells, called macrophages,

Tình trạng viêm thu hút các tế bào bạch cầu chuyên biệt, là các đại thực bào,

to remove the LDL buildup.

để loại bỏ sự tích tụ LDL.

But absorbing too many lipids can compromise macrophages,

Nhưng hấp thụ quá nhiều lipid có thể ảnh hưởng đến các đại thực bào,

causing more inflammation and triggering more macrophage recruitment.

gây viêm nhiều hơn và kích hoạt bổ sung nhiều đại thực bào hơn.

As the cells clump together, they form a fibrous, scab-like cap,

Khi các tế bào kết dính lại với nhau, chúng tạo thành một lớp giống như vảy sợi,

effectively narrowing the artery.

trên thực tế làm thu hẹp động mạch.

This can interfere with blood flow and weaken vessel walls,

Điều này có thể cản trở lưu lượng máu và làm suy yếu thành mạch,

making clots and ruptures more likely.

nhiều khả năng tạo thành cục máu đông và làm vỡ thành mạch.

High-density lipoprotein. or HDL, on the other hand,

Mặt khác, lipoprotein có tỷ trọng cao hay HDL,

packs more protein.

chứa nhiều protein hơn.

It picks up excess LDL in the blood and brings it back to the liver,

Nó hấp thụ LDL dư thừa trong máu và đưa chúng trở lại gan,

where it can be excreted.

nơi chúng có thể được bài tiết.

Because HDL is anti-inflammatory and keeps LDL in check,

Bởi vì HDL có tác dụng chống viêm và giữ LDL trong tầm kiểm soát,

it’s commonly called “good cholesterol.”

nó thường được gọi là “cholesterol tốt”.

Doctors order lipid panels to understand

Các bác sĩ thường yêu cầu kết quả xét nghiệm lipid máu, để biết

the concentrations of different kinds of lipoproteins

nồng độ của các loại lipoprotein khác nhau

and their building blocks in your blood.

và cấu tạo của chúng trong máu bạn.

All lipoproteins are essential to your body’s functioning—

Tất cả các lipoprotein đều cần thiết cho hoạt động của cơ thể bạn—

but it can become a problem if the different kinds get out of balance.

nhưng nó có thể trở nên rắc rối nếu chúng mất cân bằng.

Some people are simply predisposed to having higher cholesterol.

Một số người chỉ đơn giản là dễ bị cholesterol cao hơn.

For example, certain gene variants cause LDL receptors to behave abnormally,

Ví dụ, một số biến thể gen khiến các thụ thể LDL hoạt động bất thường,

leaving more LDL circulating.

khiến LDL lưu thông trong máu nhiều hơn.

Otherwise, different lifestyle factors can influence blood lipid levels.

Ngoài ra, các yếu tố lối sống khác nhau có thể ảnh hưởng đến mức lipid trong máu.

And food is one of them.

Và thức ăn là một trong số đó.

So, what’s the deal with eggs?

Vậy, vấn đề với trứng là gì?

Their yolks are indeed high in cholesterol,

Lòng đỏ của chúng thực sự có hàm lượng cholesterol cao,

which prompted the American Heart Association’s three egg weekly limit

điều này đã dẫn đến giới hạn ba quả trứng một tuần của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ

in 1968.

vào năm 1968.

But while some of the cholesterol in your blood comes directly

Nhưng trong khi một số cholesterol trong máu bạn

trực tiếp đến từ cholesterol có trong thực phẩm,

from cholesterol found in food,

your body actually makes a vast majority of it from the different fats you consume.

cơ thể bạn thực sự tạo ra phần lớn nó từ các chất béo khác nhau mà bạn tiêu thụ.

Saturated and trans fats, found in animal, palm, and coconut products

Chất béo bão hòa và chuyển hóa, có trong sản phẩm từ động vật, dầu cọ và dừa

can drive your liver to create more VLDL and LDL packages.

có thể thúc đẩy gan của bạn tạo ra nhiều phân tử VLDL và LDL hơn.

Unsaturated fats, meanwhile, are abundant in foods like fish, nuts, and seeds,

Chất béo không bão hòa, ngược lại, có nhiều trong cá, quả hạch và hạt,

and have anti-inflammatory properties that help counteract LDL buildup.

và có đặc tính chống viêm giúp chống lại sự tích tụ LDL.

A food’s fat composition has a greater effect

Thành phần chất béo của thực phẩm có ảnh hưởng lớn hơn

on blood lipid concentrations than its cholesterol levels.

đến nồng độ lipid trong máu so với hàm lượng cholesterol có trong đồ ăn.

So the high cholesterol found in egg yolks isn’t actually of too much concern.

Vậy nên, hàm lượng cholesterol cao trong lòng đỏ trứng không đáng lo ngại.

Egg yolks contain some saturated fat, but not too much—

Lòng đỏ trứng chứa một số chất béo bão hòa, nhưng không quá nhiều -

and they also contain unsaturated fats.

và chúng cũng chứa chất béo không bão hòa.

Generally, an egg a day is considered nutritious.

Nói chung, ăn một quả trứng mỗi ngày được coi là bổ dưỡng.

But it's not just what fats you eat, but what you eat them with.

Nhưng đó không chỉ là chất béo bạn ăn, mà còn là bạn ăn kèm chúng với thứ gì.

Fibrous fruits, vegetables, and whole grains help lower LDL levels

Trái cây có chất xơ, rau và ngũ cốc nguyên hạt giúp giảm nồng độ LDL

by affecting how fats are absorbed in the digestive tract.

bằng cách ảnh hưởng đến cách chất béo được hấp thụ trong đường tiêu hóa.

Overall, getting plenty of unsaturated fats and fiber

Nhìn chung, ăn nhiều chất béo không bão hòa và chất xơ

seems to help keep LDL in check.

dường như giúp kiểm soát LDL.

And other activities can also impact lipid levels.

Và các hoạt động khác cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ lipid máu.

It's not yet totally clear why,

Vẫn chưa hoàn toàn rõ lý do tại sao,

but resistance training and aerobic exercise

nhưng rèn luyện sức đề kháng và tập thể dục nhịp điệu

can lower LDL and increase HDL.

có thể làm giảm LDL và tăng HDL.

This might be because they use more blood lipids for energy

Điều này có thể là do chúng sử dụng nhiều lipid trong máu hơn để tạo năng lượng

and boost the activity of HDL-producing enzymes.

và tăng cường hoạt động của các enzym sản xuất HDL.

Meanwhile, smoking increases LDL buildup,

Trong khi đó, hút thuốc làm tăng tích tụ LDL,

perhaps by unleashing unstable free radical molecules

có lẽ bằng cách giải phóng các phân tử gốc tự do không ổn định

that damage lipids and vessel walls.

làm phá hủy lipid và thành mạch.

But when lifestyle changes don’t help to manage cholesterol levels,

Nhưng khi thay đổi lối sống không giúp kiểm soát mức cholesterol,

as can be the case when genetics are at play,

như trường hợp bệnh do di truyền,

we luckily have some pretty effective therapies.

may mắn thay, chúng ta có một số liệu pháp khá hiệu quả.

Statins are drugs that block a liver enzyme required to produce LDL.

Statin là thuốc ngăn chặn enzyme gan cần thiết để sản xuất LDL.

Other cholesterol medications increase the production of enzymes

Các loại thuốc hạ cholesterol khác làm tăng sản xuất các enzyme

that break down triglycerides and promote LDL receptor activity,

giúp phá vỡ triglyceride và thúc đẩy hoạt động của thụ thể LDL,

helping clear it from the bloodstream.

giúp loại bỏ nó khỏi máu.

When it comes to cholesterol health,

Khi nói đến sức khỏe cholesterol,

it’s important to keep the whole picture in mind— on and off the plate—

điều quan trọng là phải ghi nhớ toàn bộ bức tranh— bên trong và bên ngoài—

so things don't get all, you know, scrambled.

để mọi thứ không bị, bạn biết đấy, xáo trộn.