Can alligators survive this apex predator? - Kenny Coogan

Tłumaczenie: Łukasz Izmaiłowski Korekta: Barbara Dzięcioł

It's 5000 BCE in the verdant swamps of North America,

Jest 5000 rok p.n.e. na bujnych bagnach Ameryki Północnej,

and this young deer has no idea it’s being hunted.

a ten młody jeleń nie ma pojęcia, że coś na niego poluje.

Suddenly, an alligator hurtles out of the water at almost 50 kilometers an hour,

Nagle, z prędkością 50 km na godzinę, z wody wyskakuje aligator,

locking its jaws around its prey

zaciska szczęki wokół ofiary,

and swinging wildly in a signature move known as the death roll.

szalenie nią zarzuca w charakterystycznym ataku zwanym obrotem śmierci.

This deer never stood a chance,

Ten jeleń nie miał szans na przeżycie,

but then, nothing in this region can compete with this apex predator.

jak i żadne inne zwierzę w tym regionie w pojedynku z drapieżnikiem alfa.

These alligators easily devour the birds, turtles, and small fish

Aligatory z łatwością pożerają ptaki, żółwie i małe ryby

living in what’s known today as Everglades National Park.

żyjące w Parku Narodowym Everglades.

But despite ruling the swamp for millennia,

I choć królują na bagnach od tysiącleci,

the last 500 years have brought deadly new predators

w ciągu ostatnich 500 lat pojawiły się nowe drapieżniki,

that challenge the alligators’ reign.

które zagrażają pozycji aligatorów.

And the origins of these international invaders are just as unexpected

Pochodzenie tych obcych najeźdźców jest równie zaskakujące

as their impact on the Everglades.

jak ich wpływ na Everglades.

We tend to think of swamps as hostile landscapes

Bagna postrzegane są jako niebiezpieczne

since they’re overflowing with plant and animal life.

ze względu na ogrom obecnej tam roślinności i zwierząt.

But all this biodiversity makes these environments vital to regional food webs.

Ta bioróżnorodność sprawia jednak, że są one kluczowe dla sieci żywnościowych.

And the Everglades are no exception.

Bagna w Everglades nie są wyjątkiem.

The park's subtropical climate can support species from around the world,

Subtropikalny klimat parku może zapewnić dobre warunki gatunkom z całego świata,

and its borders are full of ecotones— transition areas between habitats—

a jego granica pełna jest ekotonów, stref przejściowych między ekosystemami,

that connect the region’s freshwater prairies,

które łączą lokalne łąki słodkowodne,

rocky pinelands, mangrove forests, and more.

lasy sosnowe i namorzynowe, i nie tylko.

Human activity has made the region even more biodiverse,

Działalność ludzi wpłynęła na bioróżnorodność tego regionu,

developing Florida into a major port

rozwijając Florydę na główny port,

that welcomes countless human and non-human migrants.

który wita niezliczonych ludzkich i zwierzęcych imigrantów.

In the 1500s, Spanish colonizers brought wild boar to the area,

W XVI wieku, hiszpańscy kolonizatorzy sprowadzili dziki,

which quickly multiplied and uprooted the wetlands.

które szybko się rozmnożyły i przeorały tereny podmokłe.

They devoured alligator eggs and spread European parasites to local panthers.

Zjadły jaja aligatorów i przeniosły europejskie pasożyty na lokalne pantery.

Then, in the 1800s, Florida’s shipping industry exploded,

W XIX wieku rozwinął się przemysł przewozowy na Florydzie,

bringing all manner of new invasive species.

co sprowadziło mnóstwo nowych, inwazyjnych gatunków.

Brazilian peppertrees blocked out the sun, water hyacinths clogged the rivers,

Brazylijskie drzewa pieprzowe zablokowały słońce, hiacynty wodne zatkały rzeki,

and brown anole lizards upset the food chain.

a jaszczurki - brązowe anolisy, zakłóciły łańcuch pokarmowy.

Alligator populations mostly endured this onslaught,

Populacje aligatorów w większości przetrwały ten atak,

but in the late 19th century,

ale pod koniec XIX wieku

human intervention kicked things up a notch.

ingerencja człowieka pogorszyła sprawę.

Government and business officials wanted to turn the Everglades into farmland

Rząd i biznesmeni chcieli zmienić Everglades w tereny rolne,

and began building canals to drain the swamp.

więc zaczęli budowę kanałów, żeby wysuszyć bagno.

They also planted non-native trees which crowded out the plants

Zasadzili też obce drzewa, które wypleniły rośliny

local birds relied on for food and shelter,

w których lokalne ptactwo znajdowało pożywienie i schronienie,

which in turn limited the alligators’ supply of prey.

a to ograniczyło aligatorom dostępny pokarm.

Interventions like this wreaked havoc on the Everglades for decades,

Tego typu interwencje przez dekady siały zniszczenie w Everglades,

until a conservationist named Marjory Stoneman Douglas

dopóki Marjory Stoneman Douglas, działaczka środowiskowa,

finally came to their defense.

nie stanęła w ich obronie.

In 1947, Douglas published a landmark book explaining that the Everglades

W 1947 roku wydała przełomową książkę, w której wyjaśniła, że Everglades

were not only a unique and precious ecosystem,

to nie tylko wyjątkowy i cenny ekosystem.

but that the region’s most fearsome residents were actually vital

Jego najgroźniejsi mieszkańcy są kluczowi

to sustaining it.

dla jego utrzymania.

During the wet season,

W porze deszczowej

alligators are constantly shaping the muddy landscape,

aligatory nieustannie kształtują błotne tereny,

drawing lines with their bodies

swoimi ciałami malują linie

and digging holes with their snouts, claws, and tails.

i kopią doły pyskami, pazurami i ogonami.

In the dry season,

W porze suchej

these indentations become essential watering holes and firebreaks,

wgłębienia te stają się kluczowymi wodopojami i duktami leśnymi,

maintaining and protecting the swamp’s other residents.

utrzymując i chroniąc pozostałych mieszkańców bagien.

In the wake of Douglas’ book, Everglades National Park was established

W następstwie książki Douglas utworzono Park Narodowy Everglades,

to formally begin protecting the landscape and its scaly stewards.

żeby oficjalnie chronić ten obszar i jego pokrytych łuskami mieszkańców.

But outside the park,

Poza jego granicami

conditions were brewing for the most dangerous invasion yet.

zanosiło się jednak na najniebezpieczniejszą inwazję.

Over the next 40 years, the exotic pet trade

Przez kolejne 40 lat handel egzotycznymi zwierzętami

brought parakeets, iguanas, and relatives of piranhas to the region.

sprowadził na ten obszar papużki faliste, iguany i krewnych piranii.

In the 1990s, Burmese pythons became a cheap, popular pet for many Floridians.

W latach 90. pytony birmańskie stały się tanim i popularnym pupilem na Florydzie.

Some snake owners released their pets into the wild when they grew too large.

Niektórzy wypuszczali udomowione węże, gdy te urosły zbyt duże.

But the python population really exploded in 1992

Gwałtowny wzrost populacji pytonów nastąpił jednak w 1992 roku,

when a hurricane destroyed a breeding facility

gdy huragan zniszczył instytucję hodowlaną

and released countless snakes into the wild.

i wiele węży wypuszczono na wolność.

Since then, pythons have been connected to a 90% decrease

Od tego czasu pytony łączy się z 90% spadkiem

in some local mammal populations,

populacji niektórych lokalnych ssaków,

decimating the alligators’ food supply.

co obniżyło aligatorom dostęp do żywności.

And with help from other invasive reptiles like black and white tegus—

Z pomocą innego inwazyjnego gada, teju argentyńskiego,

giant lizards who devour alligator eggs—

ogromnej jaszczurki pożerającej aligatorze jaja,

these snakes have made a serious play for the top of the local food chain.

węże te znacząco wpłynęły na górną sferę lokalnego łańcucha pokarmowego.

Today, Florida ranks among the regions with the most invasive species

Obecnie na Florydzie rezydują jedne z najbardziej inwazyjnych gatunków

in the world.

na świecie.

Some researchers suggest hunting these invaders down,

Jedni badacze sugerują ich wybicie,

while others recommend bringing in yet more creatures to balance the scales,

a inni, wyrównanie balansu poprzez wprowadzenie nowych gatunków,

such as releasing insects to eat invasive plants.

takich jak insekty, które zjadłyby inwazyjne rośliny.

It might seem absurd to try solving this problem with more foreign fauna.

Rozwiązanie tego problemu obcą fauną może wydawać się szalone.

But perhaps a new arrival could fight invaders and feed the alligators—

Ale być może byłoby to skuteczne, a nowe gatunki dałyby żywność aligatorom,

giving them the boost they need to reclaim their ancient home.

a więc i siłę niezbędną do odzyskania ich pradawnego domu.