Are pandas the most misunderstood animal? - Lucy Cooke

455,678 views ・ 2024-01-09

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Martyna Czynszak Korekta: Barbara Guzik
00:07
In the late 1930s, a grand panda drama unfolded at the Chicago Zoo.
0
7170
5755
Pod koniec lat 30. w zoo w Chicago rozegrał się wielki pandzi dramat.
00:13
Su-Lin, who had been a media darling since she was a cub,
1
13051
4045
Su-Lin, która od małego była ulubienicą mediów,
00:17
passed away.
2
17096
1335
zmarła.
00:18
Zookeepers were already in the process
3
18598
2169
Pracownicy zoo byli już w trakcie
00:20
of procuring another female panda named Mei Mei,
4
20767
3211
pozyskiwania innej samicy o imieniu Mei Mei.
00:24
and they were determined to find her a mate before tragedy struck again.
5
24103
4630
Byli zdeterminowani, aby znaleźć jej partnera, zanim znów nastąpi tragedia.
00:29
So when they acquired a prospective suitor named Mei Lan,
6
29400
3629
Kiedy więc nabyli potencjalnego kandydata o imieniu Mei Lan,
00:33
it seemed their troubles were over.
7
33029
2085
wydawało się, że ich kłopoty się skończyły.
00:35
Magazines monitored their progress,
8
35156
2336
Czasopisma śledziły ich postępy,
00:37
and the public eagerly awaited the patter of tiny panda paws.
9
37492
4212
a ludzie z niecierpliwością czekali na tupot małych pandzich łapek.
00:41
But the wait dragged on.
10
41788
2377
Ale czekanie przeciągało się.
00:44
At first, headlines declared that Mei Mei was "getting nowhere" with her love life.
11
44332
5088
Nagłówki głosiły, że życie miłosne Mei Mei "zmierza donikąd".
00:49
But eventually zookeepers realized their significant slip-up:
12
49670
4463
W końcu jednak pracownicy zoo zdali sobie sprawę ze swojej znaczącej wpadki,
00:54
both bears were male.
13
54634
3170
oba niedźwiedzie były samcami.
00:58
This is just one of many mistakes humans have made when it comes to pandas.
14
58346
5589
Jeśli chodzi o pandy, to tylko jeden z wielu błędów popełnionych przez ludzi.
01:04
We've incorrectly classified them as raccoons,
15
64310
3086
Błędnie umieściliśmy je w rodzinie szopowatych,
01:07
misrepresented them as cuddly vegetarians,
16
67438
3337
przedstawialiśmy jako milusich wegetarian,
01:10
and— since the doomed union of Mei Mei and Mei Lan—
17
70775
4087
a od czasu z góry skazanego na porażkę związku Mei Mei i Mei Lan
01:14
declared them as incompetent lovers.
18
74862
2962
uznaliśmy ich za niekompetentnych kochanków.
01:17
Some people have taken this even further,
19
77990
2378
Niektórzy posunęli się nawet o krok dalej,
01:20
suggesting it's remarkable this sex-shy species
20
80368
3879
sugerując, że to nadzwyczajne, że ten nieśmiały w sprawach seksu gatunek
01:24
has been able to sustain themselves at all.
21
84247
2919
był w ogóle w stanie przetrwać.
01:27
However, this common perception of pandas having low libidos
22
87583
4296
Jednak to powszechne przekonanie, że pandy mają niskie libido,
01:31
actually has more to do with human incompetence.
23
91879
4171
ma w rzeczywistości więcej wspólnego z ludzką niekompetencją.
01:36
When it comes to breeding pandas in captivity,
24
96634
2753
Jeśli chodzi o hodowlę pand w niewoli,
01:39
zookeepers face multiple challenges.
25
99387
2919
pracownicy zoo stają przed wieloma wyzwaniami.
01:42
As the Chicago case suggests, it can be tricky to figure out a panda's sex.
26
102598
5297
Jak sugeruje sprawa z Chicago, ustalenie płci pandy może być trudne.
01:48
Their external genitals don't appear until they're a few months old,
27
108062
4588
Ich zewnętrzne narządy płciowe pojawiają się dopiero w wieku kilku miesięcy,
01:52
and once visible, they look very similar.
28
112775
3462
a gdy są już widoczne, wyglądają bardzo podobnie.
01:56
This forces zookeepers to rely on inconsistent methods,
29
116445
3546
Pracownicy zoo zmuszeni są do polegania na niemiarodajnych metodach,
01:59
like trying to measure the distance between the anus and genitals,
30
119991
3628
takich jak próba zmierzenia odległości między odbytem a genitaliami
02:03
or simply going by feel.
31
123828
2753
lub po prostu pójście „na czuja”.
02:06
And even when males and females are paired up correctly,
32
126873
3712
Nawet gdy samce i samice są prawidłowo sparowane,
02:10
chemistry isn't guaranteed.
33
130751
2420
chemia między nimi nie jest gwarantowana.
02:13
In one case at the Moscow Zoo,
34
133296
2085
Przykładowo w moskiewskim zoo
02:15
a female bear that had been isolated from other animals
35
135381
3462
samica, którą odizolowano od innych zwierząt,
02:18
proved more interested in zookeepers than other pandas.
36
138843
3879
okazała się bardziej zainteresowana pracownikami zoo niż innymi pandami.
02:22
Complicating things further,
37
142847
2002
Co jeszcze bardziej komplikuje sprawę,
02:24
female pandas can only be impregnated 1 to 3 days each year
38
144849
5630
samice pand mogą być zapłodnione tylko przez 1 do 3 dni w roku
02:30
due to their incredibly short ovulation window.
39
150479
3129
ze względu na niezwykle krótkie okno owulacji.
02:33
Zookeepers try to track fertility levels by measuring the hormones in their urine,
40
153649
4880
Pracownicy zoo próbują śledzić poziom płodności,
mierząc stężenie hormonów w ich moczu,
02:38
but this data is often cryptic to decipher and messy to capture.
41
158696
4838
ale dane te są często niejasne i trudne do pozyskania.
02:44
Females have also evolved the ability to reabsorb their own fetuses,
42
164243
4755
Samice rozwinęły również zdolność do ponownego wchłaniania własnych płodów,
02:48
meaning that even a successful impregnation can be reversed.
43
168998
3837
co oznacza, że nawet udany proces zapłodnienie jest odwracalny.
02:53
The difficulty of breeding pandas has reinforced the idea
44
173169
3378
Trudności w hodowli pand umocniły przekonanie,
02:56
that they're not naturally inclined to procreate.
45
176547
2753
że nie są one z natury skłonne do rozmnażania się.
02:59
But there's a huge gap between how these animals behave in captivity
46
179800
4964
Ale istnieje ogromna przepaść między tym, jak te zwierzęta zachowują się w niewoli,
03:04
and the privacy of the wild.
47
184764
2169
a jak będąc na wolności.
03:07
Prowling through her home territory,
48
187266
2378
Przemierzając swoje rewiry,
03:09
a female panda rubs her anal glands on tree trunks to attract mates,
49
189644
4838
samica pandy pociera gruczoły odbytowe o pnie drzew, aby zwabić partnerów,
03:14
then waits in the treetops bleating as loudly as she can.
50
194607
4671
a następnie czeka w koronach drzew, becząc tak głośno, jak tylko potrafi.
03:19
Soon enough, males crowd around the tree and compete for her attention
51
199278
4672
Wkrótce samce gromadzą się wokół drzewa i rywalizują o jej uwagę,
03:23
by seeing who can pee the highest.
52
203950
2502
sprawdzając, który z nich potrafi sikać najwyżej.
03:26
Suitors adopt a variety of poses in these competitions,
53
206661
3920
W tych konkursach zalotnicy przyjmują różne pozy,
03:30
including the "squat," "legcock," and "handstand."
54
210581
4213
w tym "przysiad", "podniesienie tylnej łapy" i "stanie na rękach".
03:35
They're also known to dab urine behind their ears
55
215044
2878
Wiadomo również, że nakładają mocz za swoje uszy,
03:37
to broadcast their virility through the breeze.
56
217922
3420
aby wiatr obwieszczał o ich męskości.
03:41
Once a female picks a winner,
57
221759
2044
Gdy samica wybierze zwycięzcę,
03:43
the mating pair will often have sex over 40 times in a single afternoon.
58
223803
5630
para godowa często uprawia seks ponad 40 razy w ciągu jednego popołudnia.
03:49
At these rates, you might expect panda populations to be booming,
59
229558
4296
Przy takim tempie można by się spodziewać dynamicznego wzrostu liczebności pand,
03:53
especially since panda sperm is incredibly potent.
60
233854
3421
zwłaszcza, że ich sperma jest niezwykle wartościowa.
03:57
But females' short ovulation cycles and ability to reabsorb fetuses
61
237483
4588
Ale krótkie cykle owulacji samic i ich zdolność do resorpcji płodów
04:02
keep the population in check.
62
242071
2127
utrzymują populację pand w ryzach.
04:05
In the wild, young pandas are usually able to witness at least one breeding season
63
245116
5547
Na wolności młode pandy są zwykle w stanie przeżyć co najmniej jeden okres rozrodczy
04:10
before reaching sexual maturity,
64
250663
2377
przed osiągnięciem dojrzałości płciowej,
04:13
giving them time to learn the rituals of seduction.
65
253082
3253
co daje im czas na naukę rytuałów uwodzenia.
04:16
But in captivity, pandas are never able to learn these customs.
66
256419
4754
Ale w niewoli pandy nigdy nie uczą się tych zwyczajów.
04:21
And while breeders have tried to kick start young pandas' sexual awakenings
67
261340
4213
I chociaż hodowcy próbowali inicjować seksualne przebudzenie młodych pand,
04:25
by showing them footage of mating elders and offering them doses of Viagra,
68
265553
4921
pokazując im nagrania kopulacji starszych osobników i podając im dawki Viagry,
04:30
none of these strategies have worked consistently.
69
270725
3003
żadna z tych strategii nie działała bez zarzutów.
04:33
The most reliable approach they've found is artificial insemination,
70
273894
4255
Najbardziej niezawodną metodą okazało się sztuczne zapłodnienie,
04:38
which has dramatically increased the captive population
71
278274
3336
dzięki któremu populacja pand w niewoli radykalnie się zwiększyła
04:41
in the past few decades.
72
281610
1627
w ciągu ostatnich kilku dekad.
04:43
But if pandas are so much better at reproducing in the wild,
73
283321
3336
Ale jeśli pandy są o wiele lepsze w rozmnażaniu się na wolności,
04:46
one has to ask why are conservation efforts so focused on breeding them.
74
286699
5380
należy się zastanowić, czemu wysiłki na rzecz ich ochrony
są tak skoncentrowane na ich hodowli.
04:52
Maybe our time would be better spent
75
292246
2586
Może lepiej byłoby poświęcić czas
04:54
protecting the pandas' natural environments,
76
294832
3045
na ochronę naturalnego środowiska pand,
04:58
giving them all the space they need to get down to business.
77
298169
4087
dając im przestrzeń, której potrzebują, aby zabrać się do roboty.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7