I love my language! - 6 Minute English

Hello. This is 6 Minute English

Xin chào. Đây là 6 Minute English

from BBC Learning English.

từ BBC Learning English.

I’m Neil.

Tôi là Neil.

And I’m Sam.

Và tôi là Sam.

Last weekend I was driving from London to

Cuối tuần trước, tôi đang lái xe từ London đến

Anglesey in Wales when

Anglesey ở xứ Wales thì

I saw a road sign written in two

nhìn thấy một biển báo đường được viết bằng hai

languages. It said, ‘Welcome

thứ tiếng. Nó nói, 'Chào mừng

to Wales’ in English, and below that,

đến với xứ Wales' bằng tiếng Anh, và bên dưới

it said ‘Croeso I Gymru’ in Welsh.

là 'Croeso I Gymru' bằng tiếng Wales.

Yes, Welsh is spoken by many

Có, tiếng Wales được nhiều

people in north Wales. It’s the

người ở phía bắc xứ Wales nói. Đó là

indigenous language – the language

ngôn ngữ bản địa - ngôn ngữ

spoken by the people who originally

được nói bởi những người ban đầu

lived in a place, rather than by others

sống ở một nơi, chứ không phải bởi những người khác

who moved there from

chuyển đến đó từ

somewhere else.

một nơi khác.

Welsh is a good example of an

Tiếng Wales là một ví dụ điển hình về

indigenous language that has survived.

ngôn ngữ bản địa còn tồn tại.

Some children speak Welsh

Một số trẻ em nói tiếng Wales

in school and the local government

ở trường và chính quyền địa phương

has encouraged its spread.

đã khuyến khích sự lan rộng của nó.

But not all indigenous languages

Nhưng không phải tất cả các ngôn ngữ bản địa

have been so lucky, as we’ll be finding

đều may mắn như vậy, như chúng ta sẽ tìm

out in this programme.

hiểu trong chương trình này.

Of course, languages are more

Tất nhiên, ngôn ngữ

than just words – they carry

không chỉ là từ ngữ - chúng

people’s history, culture, and identity. So,

mang lịch sử, văn hóa và bản sắc của con người. Vì vậy,

when an indigenous language

khi một ngôn ngữ bản địa

disappears so too

biến mất

does the culture.

thì văn hóa cũng vậy.

Yes, the dominance of international

Đúng vậy, sự thống trị của các

languages, including English,

ngôn ngữ quốc tế, kể cả tiếng Anh,

has endangered other less-spoken

đã gây nguy hiểm cho các ngôn ngữ ít được sử dụng

languages. So, here’s my

khác. Vì vậy, đây là

quiz question, Sam. Did you know

câu hỏi đố vui của tôi, Sam. Bạn có biết

that nearly 7,000 different languages

rằng gần 7.000 ngôn ngữ khác nhau

are spoken around the world?

được sử dụng trên khắp thế giới?

But how many of these are indigenous?

Nhưng có bao nhiêu trong số này là bản địa?

Is it: a) 3,000?

Có phải là: a) 3.000?

b) 4,000? or c) 5,000?

b) 4.000? hoặc c) 5.000?

Hmmm, I’ll say b) 4,000 languages.

Hmmm, tôi sẽ nói b) 4.000 ngôn ngữ.

Ok, Sam, we’ll find out the answer

Ok, Sam, chúng ta sẽ tìm ra câu trả lời

at the end of the programme.

ở phần cuối của chương trình.

One indigenous language speaker is

Một người nói ngôn ngữ bản địa là

Mshkogaabwid Kwe. She’s from Canada,

Mshkogaabwid Kwe. Cô ấy đến từ Canada,

or ‘Turtle Island’ as it’s called

hay 'Đảo Rùa' theo cách gọi

by her tribe.

của bộ tộc cô ấy.

She grew up speaking English

Cô ấy lớn lên nói tiếng Anh

instead of her native language,

thay vì ngôn ngữ mẹ đẻ của mình,

Anishinaabemowin, which she

Anishinaabemowin, thứ mà cô ấy

only learned later,

chỉ học sau này

as an adult.

khi trưởng thành.

Listen to Mshkogaabwid speaking

Hãy nghe Mshkogaabwid nói chuyện

with BBC World Service programme,

với chương trình

The Conversation, about how

The Conversation của BBC World Service, về

she felt learning Anishinaabemowin

cảm giác của cô ấy khi học Anishinaabemowin

later in life.

sau này trong cuộc sống.

When I realised that the sounds that

Khi tôi nhận ra rằng những âm thanh

were coming out of my mouth were the

phát ra từ miệng mình cũng chính là những

same sounds that had come out of my

âm thanh phát ra từ

ancestors’ mouths thousands of years

miệng của tổ tiên tôi hàng nghìn năm

ago I felt a deep sense of who

trước, tôi cảm nhận sâu sắc về con người của

I was and what it means to be

mình và ý nghĩa của việc trở thành

Anishinaabemowbec and it

Anishinaabemowbec và điều đó

made me realise that my

đã khiến tôi nhận ra rằng

dream of learning this language

giấc mơ học ngôn ngữ này

and passing it on to my

và truyền lại cho các con của tôi

children was now accessible,

giờ đã có thể tiếp cận được,

was now reachable, attainable.

giờ đã có thể đạt được, có thể đạt được.

And, you know, after a couple of

Và, bạn biết đấy, sau một vài

months, I was able to understand

tháng, tôi đã có thể hiểu được

one full prayer that was said

một lời cầu nguyện đầy đủ được đọc

at a ceremony feast and the

trong một buổi lễ và

glee in me and the feeling of

niềm hân hoan trong tôi và cảm giác sung

joy at being able to understand

sướng khi có thể hiểu được

something in my own language,

điều gì đó bằng ngôn ngữ của mình,

it was the most profound

đó là

sense of confidence.

cảm giác tự tin sâu sắc nhất.

Learning to speak the language

Học nói ngôn ngữ

of her ancestors gave

của tổ tiên đã mang lại cho

Mshkogaabwid glee – a

Mshkogaabwid niềm vui sướng – một

feeling of happiness, pleasure, or

cảm giác hạnh phúc, thích thú hoặc

excitement.

phấn khích.

Although she didn’t grow up speaking

Mặc dù lớn lên cô ấy không nói tiếng

Anishinaabemowin she now wants to

Anishinaabemowin nhưng giờ đây cô ấy muốn

pass it on to her children. To pass

truyền lại nó cho các con của mình. Truyền

something on means to give it to

thứ gì đó có nghĩa là đưa nó cho

someone, usually in your family,

ai đó, thường là trong gia đình bạn,

who lives on after you die.

người sống tiếp sau khi bạn chết.

Mshkogaabwid’s decision to

Mshkogaabwid quyết định

raise her children speaking

nuôi dạy những đứa con của mình nói tiếng

Anishinaabemowin turned out to

Anishinaabemowin hóa ra

be the right one, as she explained

là một quyết định đúng đắn, như cô giải thích

to BBC World Service programme,

với chương trình

The Conversation.

The Conversation của BBC World Service.

There are lots of bumps in the

Có rất nhiều gập ghềnh trên

road but it’s going very well.

đường nhưng nó đang diễn ra rất tốt.

My daughter is turning four and

Con gái tôi sắp bốn tuổi và

she completely understands

cháu hoàn toàn hiểu

the language. Being put back

ngôn ngữ này. Việc được đưa trở

into day care, which she’s

lại nhà trẻ, mà cô ấy

only been there maybe a month,

chỉ mới ở đó có lẽ một tháng,

has really influences her

đã thực sự ảnh hưởng đến tiếng Anh của cô ấy

English… so I notice she’s

… vì vậy tôi nhận thấy cô ấy

speaking a lot of English

nói rất nhiều tiếng Anh

and so that was a little bit

và vì vậy điều đó hơi

rough for the family being

khó khăn đối với gia đình là

an immersion home where we

một ngôi nhà hòa nhập nơi chúng tôi

only speak Anishinaabemowin

chỉ nói chuyện Anishinaabemowin

when in the home, for there

khi ở nhà, vì

to be so much English, and

có quá nhiều tiếng Anh, và

only recently, over the last

chỉ gần đây, trong hơn

week and a half, have we

một tuần rưỡi qua, chúng tôi mới

really noticed her switch

thực sự nhận thấy sự thay

and her shift back into

đổi của cô ấy và cô ấy quay lại

using the language.

sử dụng ngôn ngữ này. Nuôi dạy các

Bringing up her children to

speak her indigenous language

con nói ngôn ngữ bản địa của mình

wasn’t easy and Mshkogaabwid

không hề dễ dàng và

says there were some bumps in the road -

Mshkogaabwid nói rằng có một số khó khăn trên đường -

small problems or delays

những vấn đề nhỏ hoặc sự chậm trễ

that slowed down or

khiến mọi thứ chậm lại hoặc

stopped things from developing.

ngừng phát triển.

To help, her family spoke only

Để giúp đỡ, gia đình cô ấy chỉ nói tiếng

Anishinaabemowin at home, using a

Anishinaabemowin ở nhà, sử dụng một

technique called immersion - the

kỹ thuật gọi là hòa nhập -

process of learning a language

quá trình học một ngôn ngữ

or skill by using only that

hoặc kỹ năng bằng cách chỉ sử dụng ngôn ngữ đó

and nothing else.

và không sử dụng gì khác.

This meant that Mshkogaabwid’s

Điều này có nghĩa là

children spoke both English - at school

con của Mshkogaabwid nói cả tiếng Anh - ở trường

and Anishinaabemowin - at home. She

và tiếng Anishinaabemowin - ở nhà. Cô

noticed how they changed between

nhận thấy cách họ thay đổi giữa các

languages when speaking, something

ngôn ngữ khi nói, một thứ

known as code-switching.

được gọi là chuyển đổi mã.

Mshkogaabwid believes this not only

Mshkogaabwid tin rằng điều này không chỉ

helps her children’s development but

giúp ích cho sự phát triển của con cái mà

also gives them a sense of family

còn cho chúng hiểu về

history, as well as preserving her

lịch sử gia đình, cũng như bảo tồn

traditional culture...

văn hóa truyền thống của bà...

…a culture she hopes they

…một nền văn hóa mà bà hy vọng chúng

will pass on to their children in turn.

sẽ truyền lại cho con cái của mình.

So while indigenous cultures are

Vì vậy, trong khi các nền văn hóa bản địa

threatened by big global languages,

bị đe dọa bởi các ngôn ngữ toàn cầu lớn,

there’s still hope that many

thì vẫn có hy vọng rằng nhiều ngôn ngữ

will survive into the future.

sẽ tồn tại trong tương lai.

Which reminds me of your

Điều này làm tôi nhớ đến

quiz question, Neil.

câu hỏi trắc nghiệm của bạn, Neil.

Was my answer, right?

Là câu trả lời của tôi, phải không?

Ah yes, I asked Sam how many of the

À vâng, tôi đã hỏi Sam có bao nhiêu

7,000 languages spoken around the

ngôn ngữ trong số 7.000 ngôn ngữ được sử dụng trên khắp

world are indigenous.

thế giới là ngôn ngữ bản địa.

And I thought it was b) 4,000 languages.

Và tôi nghĩ đó là b) 4000 ngôn ngữ.

Which was the correct answer! And

Đó là câu trả lời đúng! Và

what’s amazing is that although

điều đáng kinh ngạc là mặc dù

indigenous peoples make up under 6%

người bản địa chỉ chiếm dưới 6%

of the global population, they speak

dân số toàn cầu, nhưng họ nói

more than 4,000 of the world's

hơn 4.000 ngôn ngữ trên thế giới

languages.

.

OK, Neil, let’s recap the vocabulary from

Được rồi, Neil, chúng ta hãy tóm tắt từ vựng

this programme on indigenous

trong chương trình này về

languages – languages spoken by the

ngôn ngữ bản địa – ngôn ngữ được nói bởi

people who originally lived in a place

những người ban đầu sống ở một nơi

rather than others who came later.

chứ không phải những người khác đến sau.

Glee is a feeling of happiness

Glee là một cảm giác hạnh phúc

or excitement.

hoặc phấn khích.

If you pass something on, you give it to

Nếu bạn chuyển giao một cái gì đó, bạn trao nó cho

someone, usually in your family, who

ai đó, thường là trong gia đình bạn, người

lives on after you.

sống sau bạn.

A bump in the road is asmall problem or

Một khúc cua trên đường là một vấn đề nhỏ hoặc

delay that slows things down.

sự chậm trễ làm mọi thứ chậm lại.

Immersion is the process of learning

Hòa nhập là quá trình học

something, like a language or a skill, by

một thứ gì đó, chẳng hạn như một ngôn ngữ hoặc một kỹ năng, bằng

using only that and nothing else.

cách chỉ sử dụng thứ đó và không dùng thứ gì khác.

And finally, code-switching is the ability to

Và cuối cùng, chuyển đổi mã là khả năng

change between two or more languages

thay đổi giữa hai hoặc nhiều ngôn ngữ

when speaking.

khi nói.

That’s all from us.

Đó là tất cả từ chúng tôi.

Bye for now!

Tạm biệt nhé!

Bye bye!

Tạm biệt!