I love my language! - 6 Minute English

Hello. This is 6 Minute English

Cześć. To jest 6-minutowy angielski

from BBC Learning English.

z BBC Learning English.

I’m Neil.

Jestem Neilem.

And I’m Sam.

A ja jestem Sam. W

Last weekend I was driving from London to

zeszły weekend jechałem z Londynu do

Anglesey in Wales when

Anglesey w Walii, kiedy

I saw a road sign written in two

zobaczyłem znak drogowy napisany w dwóch

languages. It said, ‘Welcome

językach. Było na nim napisane „Witamy

to Wales’ in English, and below that,

w Walii” po angielsku, a poniżej

it said ‘Croeso I Gymru’ in Welsh.

„Croeso I Gymru” po walijsku.

Yes, Welsh is spoken by many

Tak, walijskim posługuje się wiele

people in north Wales. It’s the

osób w północnej Walii. To

indigenous language – the language

język tubylczy – język

spoken by the people who originally

używany przez ludzi, którzy pierwotnie

lived in a place, rather than by others

mieszkali w danym miejscu, a nie przez innych,

who moved there from

którzy przenieśli się tam z

somewhere else.

innego miejsca.

Welsh is a good example of an

Walijski jest dobrym przykładem

indigenous language that has survived.

języka tubylczego, który przetrwał.

Some children speak Welsh

Niektóre dzieci

in school and the local government

w szkole mówią po walijsku, a lokalne władze

has encouraged its spread.

zachęcają do jej rozpowszechniania.

But not all indigenous languages

Ale nie wszystkie języki tubylcze

have been so lucky, as we’ll be finding

miały tyle szczęścia, o czym przekonamy się

out in this programme.

w tym programie.

Of course, languages are more

Oczywiście języki to coś więcej

than just words – they carry

niż tylko słowa — niosą

people’s history, culture, and identity. So,

historię, kulturę i tożsamość ludzi. Tak więc,

when an indigenous language

kiedy rodzimy język

disappears so too

znika,

does the culture.

znika też kultura.

Yes, the dominance of international

Tak, dominacja

languages, including English,

języków międzynarodowych, w tym angielskiego,

has endangered other less-spoken

zagroziła innym mniej używanym

languages. So, here’s my

językom. Oto moje

quiz question, Sam. Did you know

pytanie do quizu, Sam. Czy wiesz,

that nearly 7,000 different languages

że

are spoken around the world?

na całym świecie mówi się prawie 7000 różnymi językami?

But how many of these are indigenous?

Ale ilu z nich jest rdzennych mieszkańców? Czy to

Is it: a) 3,000?

jest: a) 3000?

b) 4,000? or c) 5,000?

b) 4000? lub c) 5000?

Hmmm, I’ll say b) 4,000 languages.

Hmmm, powiem b) 4000 języków.

Ok, Sam, we’ll find out the answer

Ok, Sam, odpowiedź poznamy

at the end of the programme.

pod koniec programu.

One indigenous language speaker is

Jednym z rdzennych użytkowników języka jest

Mshkogaabwid Kwe. She’s from Canada,

Mshkogaabwid Kwe. Pochodzi z Kanady

or ‘Turtle Island’ as it’s called

lub „Wyspy Żółwi”, jak nazywa ją

by her tribe.

jej plemię.

She grew up speaking English

Dorastała, mówiąc po angielsku

instead of her native language,

zamiast w swoim ojczystym języku,

Anishinaabemowin, which she

Anishinaabemowin, którego

only learned later,

nauczyła się dopiero później,

as an adult.

jako osoba dorosła.

Listen to Mshkogaabwid speaking

Posłuchaj, jak Mshkogaabwid rozmawia

with BBC World Service programme,

z programem BBC World Service,

The Conversation, about how

The Conversation, o tym, jak

she felt learning Anishinaabemowin

czuła się, ucząc się Anishinaabemowin

later in life.

w późniejszym życiu.

When I realised that the sounds that

Kiedy zdałem sobie sprawę, że dźwięki, które

were coming out of my mouth were the

wydobywały się z moich ust, były tymi

same sounds that had come out of my

samymi dźwiękami, które wydobywały się z

ancestors’ mouths thousands of years

ust moich przodków tysiące lat

ago I felt a deep sense of who

temu, poczułem głębokie poczucie tego, kim

I was and what it means to be

jestem i co to znaczy być

Anishinaabemowbec and it

Anishinaabemowbec.

made me realise that my

uświadomić sobie, że moje

dream of learning this language

marzenie o nauce tego języka

and passing it on to my

i przekazaniu go moim

children was now accessible,

dzieciom było teraz osiągalne,

was now reachable, attainable.

osiągalne, osiągalne.

And, you know, after a couple of

I wiesz, po kilku

months, I was able to understand

miesiącach byłem w stanie zrozumieć

one full prayer that was said

jedną pełną modlitwę, która została odmówiona

at a ceremony feast and the

na uroczystej uczcie i

glee in me and the feeling of

radość we mnie i uczucie

joy at being able to understand

radości, że mogłem zrozumieć

something in my own language,

coś w moim własnym języku,

it was the most profound

to było najgłębsze

sense of confidence.

poczucie pewności.

Learning to speak the language

Nauka mówienia językiem

of her ancestors gave

jej przodków dawała

Mshkogaabwid glee – a

Mshkogaabwid radość –

feeling of happiness, pleasure, or

poczucie szczęścia, przyjemności lub

excitement.

podniecenia.

Although she didn’t grow up speaking

Chociaż nie dorastała, mówiąc

Anishinaabemowin she now wants to

Anishinaabemowin, teraz chce

pass it on to her children. To pass

przekazać to swoim dzieciom. Przekazać

something on means to give it to

coś oznacza dać to

someone, usually in your family,

komuś, zwykle w rodzinie,

who lives on after you die.

kto żyje po twojej śmierci.

Mshkogaabwid’s decision to

Decyzja Mshkogaabwid, by

raise her children speaking

wychować swoje dzieci w języku

Anishinaabemowin turned out to

Anishinaabemowin, okazała się

be the right one, as she explained

słuszna, jak wyjaśniła

to BBC World Service programme,

programowi BBC World Service,

The Conversation.

The Conversation.

There are lots of bumps in the

Na drodze jest dużo wybojów,

road but it’s going very well.

ale idzie bardzo dobrze.

My daughter is turning four and

Moja córka kończy cztery lata i

she completely understands

całkowicie rozumie

the language. Being put back

język. Ponowne umieszczenie

into day care, which she’s

w żłobku, w którym

only been there maybe a month,

była może od miesiąca,

has really influences her

naprawdę wpłynęło na jej

English… so I notice she’s

angielski… więc zauważyłem, że

speaking a lot of English

mówi dużo po angielsku,

and so that was a little bit

więc było to trochę

rough for the family being

trudne dla rodziny będącej

an immersion home where we

domem zanurzenia, w którym

only speak Anishinaabemowin

mówimy tylko Anishinaabemowin

when in the home, for there

w domu, ponieważ

to be so much English, and

było tak dużo angielskiego, i

only recently, over the last

dopiero niedawno, w ciągu ostatniego

week and a half, have we

półtora tygodnia,

really noticed her switch

naprawdę zauważyliśmy jej zmianę

and her shift back into

i powrót do

using the language.

używania języka.

Bringing up her children to

Wychowanie jej dzieci do

speak her indigenous language

mówienia jej rdzennym językiem

wasn’t easy and Mshkogaabwid

nie było łatwe, a Mshkogaabwid

says there were some bumps in the road -

mówi, że na drodze były pewne wyboje –

small problems or delays

drobne problemy lub opóźnienia,

that slowed down or

które spowolniły lub

stopped things from developing.

zatrzymały rozwój.

To help, her family spoke only

Aby pomóc, jej rodzina mówiła

Anishinaabemowin at home, using a

w domu tylko Anishinaabemowin, stosując

technique called immersion - the

technikę zwaną immersją -

process of learning a language

proces uczenia się języka

or skill by using only that

lub umiejętności przy użyciu tylko tego

and nothing else.

i niczego więcej.

This meant that Mshkogaabwid’s

Oznaczało to, że

children spoke both English - at school

dzieci Mshkogaabwida mówiły zarówno po angielsku - w szkole,

and Anishinaabemowin - at home. She

jak i Anishinaabemowin - w domu.

noticed how they changed between

Zauważyła, jak zmieniały się między

languages when speaking, something

językami podczas mówienia, co

known as code-switching.

nazywa się przełączaniem kodów.

Mshkogaabwid believes this not only

Mshkogaabwid wierzy, że to nie tylko

helps her children’s development but

pomaga w rozwoju jej dzieci, ale

also gives them a sense of family

także daje im poczucie

history, as well as preserving her

historii rodziny, a także zachowuje jej

traditional culture...

tradycyjną kulturę...

…a culture she hopes they

…kulturę, którą ma nadzieję, że

will pass on to their children in turn.

przekażą swoim dzieciom.

So while indigenous cultures are

Tak więc, podczas gdy rdzennym kulturom

threatened by big global languages,

zagrażają duże globalne języki,

there’s still hope that many

wciąż istnieje nadzieja, że ​​wiele z nich

will survive into the future.

przetrwa w przyszłości.

Which reminds me of your

Co przypomina mi twoje

quiz question, Neil.

pytanie w quizie, Neil. Czy

Was my answer, right?

moja odpowiedź była, prawda?

Ah yes, I asked Sam how many of the

Ach tak, zapytałem Sama, ile z

7,000 languages spoken around the

7000 języków używanych na całym

world are indigenous.

świecie to języki tubylcze.

And I thought it was b) 4,000 languages.

A ja myślałem, że to b) 4000 języków.

Which was the correct answer! And

Która odpowiedź była poprawna!

what’s amazing is that although

Zdumiewające jest to, że chociaż

indigenous peoples make up under 6%

ludy tubylcze stanowią mniej niż 6%

of the global population, they speak

światowej populacji, mówią

more than 4,000 of the world's

ponad 4000

languages.

języków świata.

OK, Neil, let’s recap the vocabulary from

OK, Neil, podsumujmy słownictwo z

this programme on indigenous

tego programu dotyczące

languages – languages spoken by the

języków rdzennych – języków, którymi posługiwali się

people who originally lived in a place

ludzie, którzy pierwotnie mieszkali w danym miejscu,

rather than others who came later.

a nie inni, którzy przybyli później.

Glee is a feeling of happiness

Radość to uczucie szczęścia

or excitement.

lub podniecenia.

If you pass something on, you give it to

Jeśli coś przekazujesz dalej, przekazujesz to

someone, usually in your family, who

komuś, zwykle z twojej rodziny, kto

lives on after you.

po tobie żyje.

A bump in the road is asmall problem or

Wybój na drodze to mały problem lub

delay that slows things down.

opóźnienie, które spowalnia pracę.

Immersion is the process of learning

Zanurzenie to proces uczenia się

something, like a language or a skill, by

czegoś, na przykład języka lub umiejętności, przy

using only that and nothing else.

użyciu tylko tego i niczego więcej.

And finally, code-switching is the ability to

I wreszcie, przełączanie kodu to możliwość

change between two or more languages

przełączania się między dwoma lub więcej językami

when speaking.

podczas mówienia.

That’s all from us.

To wszystko od nas.

Bye for now!

Na razie!

Bye bye!

PA pa!