The Fairy Tales of the Fossil Fuel Industry — and a Better Climate Story | Luisa Neubauer | TED

Translator: Hung Trieu Reviewer: My Den

My name is Luisa Neubauer.

Tôi tên là Luisa Neubauer.

I grew up in one of the most privileged parts of the world,

Tôi lớn lên ở một trong những nơi đặc quyền nhất trên thế giới,

in Hamburg in Germany.

ở Hamburg, Đức.

Growing up, I believed that just as my parents would take care of me,

Khi lớn lên, tôi tin rằng giống như cha mẹ tôi sẽ chăm sóc tôi,

governments would take care of the big problems in the world.

các chính phủ sẽ giải quyết những vấn đề lớn trên thế giới.

I grew up in a world that told me

Tôi lớn lên trong một thế giới nói với tôi

that things would just get better and better

rằng mọi thứ sẽ ngày càng tốt hơn

for everyone.

cho tất cả mọi người.

I grew up in a fairy tale.

Tôi lớn lên trong một câu chuyện cổ tích.

Part of this fairy tale is the story of Germany.

Một phần của câu chuyện cổ tích này là câu chuyện về nước Đức.

Or, to be more precise, the role of fossil fuels in Germany.

Hay nói chính xác hơn là vai trò của nhiên liệu hóa thạch ở Đức.

The most obvious impact of fossil fuels in Germany are soaring emissions.

Tác động rõ ràng nhất của nhiên liệu hóa thạch ở Đức là lượng khí thải tăng vọt.

Germany is the country fourth most responsible for the climate crisis.

Đức là quốc gia chịu trách nhiệm thứ tư về khủng hoảng khí hậu.

Growing up, however, I didn't know that.

Tuy nhiên, lớn lên, tôi không biết điều đó.

What I knew was this.

Điều mà tôi biết là như sau.

Without fossil fuels,

Nếu không có nhiên liệu hóa thạch,

there could never be economic growth.

không bao giờ có thể có tăng trưởng kinh tế.

Without economic growth, there couldn't be jobs,

Nếu kinh tế không tăng, thì không thể có việc làm,

there couldn't be wealth, there couldn't be peace.

không thể có của cải, không thể có hòa bình.

So Germany burnt coal, oil and gas

Vì vậy, Đức đã đốt than, dầu và khí đốt

no matter where it was coming from.

mà không cần biết chúng đến từ đâu.

This fairy tale isn't unique to Germany.

Câu chuyện cổ tích này không chỉ có ở Đức.

There are versions of it everywhere.

Có các phiên bản khác ở khắp mọi nơi.

It took me years to figure out what was behind this fairy tale.

Tôi đã mất nhiều năm để tìm ra lí do đằng sau câu chuyện cổ tích này.

And once I did, I became a climate activist.

Và khi tôi tìm được, tôi trở thành một nhà hoạt động khí hậu.

And together with thousands of others,

Và với hàng ngàn người khác,

we organized the largest climate protests ever seen.

chúng tôi đã tổ chức các cuộc biểu tình vì khí hậu lớn nhất.

People then very quickly started calling us naive

Mọi người sau đó rất nhanh chóng bắt đầu gọi chúng tôi là ngây thơ

and most found we were so radical.

và hầu hết đều nghĩ chúng tôi quá cấp tiến.

Yet the only thing we really did is we broke off the fairy tales

Tuy nhiên, điều duy nhất chúng tôi thực sự làm là phá vỡ những câu chuyện cổ tích

and instead we told the truth.

và thay vào đó chúng tôi đã nói sự thật.

And because there are fairy tales everywhere,

Và bởi vì có truyện cổ tích ở khắp mọi nơi,

telling the truth in the climate crisis

nói sự thật trong cuộc khủng hoảng khí hậu

means deconstructing almost every aspect of it.

có nghĩa là giải cấu trúc gần như mọi khía cạnh của nó.

People, for instance, call the climate crisis man-made

Ví dụ, mọi người cho rằng khủng hoảng khí hậu là do con người.

and while there were, indeed, humans behind it,

và thật sự thì con người có góp phần nào đó,

it's much less man-made and much more fossil-fuel-made.

nó ít nhân tạo hơn ta nghĩ và thay vào đó được tạo ra từ nhiên liệu hóa thạch.

It's made possible by the exploitation of coal, oil and gas

Nó được tạo ra bằng cách khai thác than, dầu và khí đốt

and the profit-driven economic systems behind it.

và các hệ thống kinh tế định hướng lợi nhuận.

Calling the climate crisis man-made implies it's an accident of human nature,

Gọi khủng hoảng khí hậu là do nhân loại gây ra có ý là nạn do bản chất con người,

whereas it's actually a relatively small group of people

trong khi nó thực sự là do một nhóm người tương đối nhỏ

in just a few places around the world,

chỉ ở một vài nơi trên thế giới,

the fossil fuel industries, their marketing

các công nghiệp nhiên liệu hóa thạch, tiếp thị

and their political supporters.

và những người ủng hộ chính trị.

The fossil fuel industry itself is also a powerhouse of fairy tales.

Công nghiệp nhiên liệu hóa thạch cũng là một cường quốc của các câu chuyện cổ tích.

Fifty years ago,

Năm mươi năm trước,

they knew that their business would lead us into a climate disaster.

họ biết rằng công việc kinh doanh của họ sẽ dẫn chúng ta đến một thảm họa khí hậu.

Back then in the '70s and the '80s and the '90s,

Hồi đó vào những năm 70, 80, 90,

they had the chance to use that knowledge

họ đã có cơ hội sử dụng kiến ​​thức đó

to introduce a transition to renewable energies.

để giới thiệu một quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo.

They decided not to.

Họ lại quyết định không làm.

And instead, they started telling fairy tales.

Và thay vào đó, họ bắt đầu kể chuyện cổ tích.

They started campaigns to mislead people.

Họ bắt đầu các chiến dịch để đánh lừa mọi người.

They denied their own climate science that they did themselves.

Họ đã phủ nhận khoa học khí hậu của chính họ mà họ đã tự tìm ra.

And by that, they stole our very first historic chance to act from us.

Và bằng cách đó, họ đã đánh cắp của ta cơ hội lịch sử đầu tiên để hành động,

So now, for many lives, it's already too late.

Vì vậy, bây giờ, đối với nhiều người, đã quá muộn.

The droughts, the fires and floods are all happening already in 2022.

Hạn hán, hỏa hoạn và lũ lụt tất cả đều đã xảy ra vào năm 2022.

No place is safe anymore.

Không có nơi nào là an toàn nữa.

So as the catastrophes can no longer be denied,

Vì vậy, khi những thảm họa không còn có thể phủ nhận được,

fossil fuel industries have again started telling new fairy tales,

các công nghiệp nhiên liệu hóa thạch lại bắt đầu kể những câu chuyện cổ tích mới,

and this time they present themselves as part of the solution.

và lần này họ thể hiện mình như một phần của giải pháp.

They call it transition.

Họ gọi đó là quá trình chuyển đổi.

They promise innovations.

Họ hứa những sự đổi mới.

They speak of green growth.

Họ nói về phát triển xanh.

And it sounds wonderful.

Và nó nghe có vẻ tuyệt vời.

It is powerful too.

Nó cũng có công hiệu.

People really want to believe that this time,

Ai ai cũng thực sự muốn tin rằng lần này,

the Equinors, the Totals, the Shells and all the others,

Equinors, Totals, Shells và tất cả những công nghiệp khác,

this time, they will not steal another chance to act from us, right?

lần này, họ sẽ không đánh cắp của ta một cơ hội khác để hành động, phải không?

I would like to believe that too.

Tôi cũng muốn tin điều đó.

But I cannot, for two very simple truths.

Nhưng tôi không thể, vì hai sự thật.

Number one,

Thứ nhất.

we do not have time for any more delay.

chúng ta không có thời gian cho bất kỳ sự chậm trễ nào nữa

So whoever tells us that they will just need some more time

Vì vậy, bất cứ ai nói với chúng ta rằng họ chỉ cần thêm thời gian,

does not understand the very basic logic of the crisis we are in.

thì họ không hiểu logic cơ bản của khủng hoảng mà chúng ta đang gặp phải.

Back in Hamburg when I was in school,

Trở lại khi tôi còn đi học ở Hamburg,

we would get 90 minutes to finish a math exam.

chúng tôi sẽ có 90 phút để hoàn thành bài kiểm tra toán.

The fossil fuel industry is, in a way, taking that very exam right now.

Tương tự, ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch đang làm kỳ thi đó ngay bây giờ.

But instead of 90 minutes,

Nhưng thay vì 90 phút,

they tell us they will finish in nine years.

họ nói với ta là họ sẽ hoàn thành trong 90 năm.

Back in school, that attitude would have got me failing my assignments.

Khi còn đi học, tôi sẽ bị trượt môn với thái độ đó.

And the second truth is,

và sự thật thứ hai,

and that's the simple equation behind the climate crisis,

và đó là phương trình đơn giản đằng sau khủng hoảng khí hậu,

to limit global heating to 1.5 degrees,

để hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ,

or as close as we can possibly get to that,

hoặc gần nhất có thể.

there cannot to be any new fossil fuel explotation.

không thể có bất kỳ hoạt động khai thác nhiên liệu hóa thạch mới nào.

No single new project can be constructed.

Không một dự án mới nào có thể được xây dựng.

Yet, as we speak, fossil fuel industries are planning

Tuy nhiên, các công nghiệp nhiên liệu hóa thạch đang lên kế hoạch

let alone 195 new mega-projects, so-called climate bombs,

cho 195 siêu dự án mới, cái gọi là bom khí hậu,

each of them emitting more than one gigaton of CO2.

mỗi dự án trong số đó thải ra hơn một gigaton CO2.

So as the wind turbines peacefully spin

Vì vậy, khi các tuabin gió quay một cách yên bình

[in] the TV commercials they present to us,

[trong] quảng cáo truyền hình mà họ cho chúng ta xem,

fossil fuel industries are expanding everywhere around the world.

các công nghiệp nhiên liệu hóa thạch đang mở rộng khắp nơi trên thế giới.

And dancing on our chances to create anything like a climate justice world.

Và nhảy múa trên cơ hội để tạo ra một thế giới công bằng về khí hậu.

And after all, this isn't just about the climate.

Và sau tất cả, đây không chỉ là về khí hậu.

Back in Hamburg 30 years ago,

Ở Hamburg 30 năm trước,

when my grandmother installed her first solar panel on the roof

khi bà tôi lắp tấm năng lượng mặt trời đầu tiên trên mái nhà

and people started talking of the German “Energiewende,”

và mọi người bắt đầu nói về “Energiewende” của Đức,

it was estimated that Germany could become energy independent.

người ta ước tính rằng Đức có thể trở nên độc lập về năng lượng.

It didn't happen.

Việc đó đã không xảy ra.

Why?

Tại sao?

Fossil fuel industries went ahead,

Công nghiệp nhiên liệu hóa thạch đã đi trước,

lobbied against environmental policies

chống lại các chính sách môi trường

and together with their political supporters,

và cùng với những người ủng hộ chính trị của họ,

brought the energy transition in Germany almost to a complete halt.

đã khiến quá trình chuyển đổi ở Đức gần như bị đình trệ hoàn toàn.

More than 100,000 jobs were lost in the solar industry alone,

Hơn 100.000 việc làm đã bị mất chỉ riêng trong ngành năng lượng mặt trời,

and as the energy transition slowed down,

và khi quá trình chuyển đổi năng lượng chậm lại,

Germany imported more fossil fuels from Russia than any other country.

Đức nhập khẩu nhiều nhiên liệu hóa thạch từ Nga hơn bất kỳ quốc gia nào khác.

And now we watch

Và giờ chúng ta chỉ có thể ngồi xem

as Vladimir Putin invades Ukraine.

Vladimir Putin xâm chiếm Ukraine.

Made possible by a fossil fuel war machinery

Được thực hiện bởi một máy móc chiến tranh nhiên liệu hóa thạch

and paid for by countries like Germany.

và được trả tiền bởi các quốc gia như Đức.

Fossil fuels don't only take lives and livelihoods

Nhiên liệu hóa thạch không chỉ lấy đi mạng sống và sinh kế

and destroy our climate.

và phá hủy khí hậu của chúng ta.

They empower autocrats everywhere to start wars, to threaten democracies,

Chúng trao quyền cho những kẻ chuyên quyển để bắt đầu chiến tranh, đe dọa nền dân chủ

and to threaten energy systems in places like Germany

và đe dọa các hệ thống năng lượng ở những nơi như Đức

and across the globe onto their knees.

và trên toàn cầu.

I grew up in a world where fossil fuels, one way or the other,

Tôi lớn lên trong một thế giới mà nhiên liệu hóa thạch, bằng cách này hay cách nọ,

would protect our democracies, our economies and our peace.

sẽ bảo vệ nền dân chủ, nền kinh tế và hòa bình của chúng ta.

Yet the truth is,

Nhưng sự thật là,

in the 21st century,

ở thế kỉ thứ 21,

we need to understand fossil fuels

chúng ta cần hiểu về nhiên liệu hóa thạch

as a single great threat to our democracies,

là mối đe doạ lớn duy nhất đối với nền dân chủ,

our economies, and our peace.

kinh tế và hoà bình của chúng ta.

So what can be the role of fossil fuel industries in the 21st century?

Vậy vai trò của các công nghiệp nhiên liệu hóa thạch trong thế kỷ 21 là gì?

To the fossil fuel executives, the boards,

Gửi đến các giám đốc, hội đồng quản trị,

the shareholders and everyone attached,

các cổ đông và những người liên quan,

the messages are quite simple:

lời nhắn khá là đơn giản:

stop expanding fossil fuels

ngừng mở rộng nhiên liệu hóa thạch

and stop lying to us about that.

và ngừng nói dối chúng tôi về việc đó.

Yet maybe we shouldn't trust those messages to reach the right people

Tuy nhiên, có lẽ ta không nên tin những lời nhắn đó sẽ đến đúng người

in the short amount of time we have left.

trong khoảng thời gian ngắn ngủi này.

So there are other messages for everyone else.

Vì vậy, có những thông điệp khác cho những người khác.

Number one,

Thứ nhất,

if fossil fuel industries don't listen

nếu các ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch không lắng nghe

when people and science tell them to get out of fossil fuels,

khi mọi người và khoa học kêu họ dừng sử dụng nhiên liệu hoá thạch,

they should not be listened to

ta không nên được lắng nghe họ

when they tell us more fairy tales about wanting to be part of the solution.

khi họ kể nhiều câu chuyện cổ tích hơn về việc muốn là một phần của giải pháp.

Number two,

Thứ hai,

if fossil fuel industries don't stop the destruction of livelihoods,

nếu ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch không dừng sự hủy hoại sinh kế,

especially in the most affected places,

đặc biệt là ở những nơi bị ảnh hưởng nhiều nhất,

they need to be stopped by us.

họ cần phải được ngăn chặn bởi chúng ta.

And number three,

Và thứ ba,

if fossil fuel industries get to make the rules

nếu các ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch có thể đưa ra các quy tắc

about the transition we so desperately need,

về quá trình chuyển đổi mà chúng ta rất cần,

we will not get that transition.

chúng tôi sẽ không nhận được quá trình chuyển đổi đó.

These rules will have to be made by the people

Những quy tắc này sẽ phải được tạo ra bởi người dân

so they can ever be just and ever be on time.

để chúng có thể luôn công bằng và luôn đúng thời điểm.

And they will have to be informed by the science

Và chúng sẽ phải được hỗ trợ bởi khoa học

that luckily today tells us everything that we need to know.

mà may mắn là ngày nay đã cho ta biết mọi thứ mà ta cần biết.

So this is a call for the people everywhere,

Vì vậy, đây là lời kêu gọi cho mọi người ở khắp mọi nơi,

for the normal people to stop their normal lives

để những người dân ngừng cuộc sống bình thường của họ

and start beginning to build a new tomorrow

và bắt đầu xây dựng một ngày mai mới

so that at some point we can have a new normal again.

để đến một lúc nào đó chúng ta có thể có một trạng thái bình thường mới trở lại.

That new tomorrow,

Ngày mai mới đó,

it won't be built for those who have brought us into this entire mess,

nó sẽ không được xây dựng cho những người đã đưa chúng ta vào mớ hỗn độn này,

whom we have no reason to trust

những người mà chúng ta không có lý do để tin tưởng

and who wish to sit at the same table as we do,

và luôn muốn ngồi cùng bàn với chúng ta,

but will never sit at our side.

nhưng sẽ không bao giờ ngồi cạnh chúng ta.

It will be built for everyone else.

Nó sẽ được xây dựng cho những người khác.

It will put people over profits

Nó sẽ đặt người dân lên trên lợi nhuận

and lives over fossil fuels.

và mạng sống trên nhiên liệu hoá thạch.

It will be just,

Nó sẽ công bằng,

and it will be safe after all.

và nó sẽ được an toàn sau tất cả.

So I'd say, let's get to work.

Vì vậy, chúng ta hãy bắt tay vào việc.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)